"Mówię poprawnie" - Program profilaktyki logopedycznej dla dzieci 6 - letnich

„MÓWIĘ POPRAWNIE’’
PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ
DLA DZIECI 6 LETNICH

I. Charakterystyka programu.
II. Założenia programu.
III. Cele (nadrzędny, szczegółowe).
IV. Metody i formy.
V. Oczekiwane efekty.
VI. Ewaluacja.
VII. Treści programowe.

I. Charakterystyka programu.

Program „Mówię poprawnie” stanowi formę profilaktyki logopedycznej. W zajęciach otwartych prowadzonych przez logopedę będą brać udział dzieci 6 letnie, rodzice i wychowawcy klas. Realizacja programu przewidziana jest na okres roku szkolnego. Zajęcia odbywać się będą raz w miesiącu, kolejno dla trzech grup dzieci. Czas trwania zabaw, ćwiczeń – 45 minut.
Mowa w dużej mierze wpływa na całokształt rozwoju dziecka, a szczególnie na jego powodzenie w szkole. Daje możliwości precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie swoich myśli, własnych opinii i uczuć.
Podstawą dla wyraźnej wymowy jest prawidłowe oddychanie, czysta fonacja, umiejętna artykulacja przy sprawnie funkcjonujących narządach mowy. Nie bez znaczenia jest także poprawne frazowanie, akcentowanie i intonacja (Styczek 1980), również umiejętność różnicowania dźwięków oraz prawidłowa analiza i synteza słuchowa.
Sześcioletnie dziecko powinno mówić prawidłowo, jednak często dzieci w przedszkolach i klasach edukacji wczesnoszkolnej, mówią niewyraźnie, niedbale, cicho, krzykliwie, piszcząco, oddychają nieprawidłowo, płytko, nierzadko ustami, mówią na wdechu, połykają końcówki. Przyczyną takiego stanu rzeczy najczęściej są zbyt mało sprawne artykulatory.

Przesiewowe badania diagnostyczne w zakresie rozwoju mowy w grupach dzieci 6 letnich wykazały między innymi:
znaczny procent dzieci z wadami wymowy,
niską sprawność narządów mowy,
nieprawidłową artykulację samogłosek,
niewłaściwy sposób oddychania,
ubogie słownictwo,
zaburzenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej.

Dzieci, wobec których stwierdzono wady wymowy, zostały zakwalifikowane do terapii logopedycznej. Natomiast wszystkie 6 latki ze Spytkowic zostały otoczone
profesjonalną opieką w postaci zajęć profilaktyki logopedycznej w celu rozwijania prawidłowej komunikacji werbalnej.
Na każdym etapie programu proponowane jest wykorzystywanie form zabawowych. Mają one zapewnić odpowiedni klimat emocjonalny, atmosferę radości, satysfakcji i sukcesu, dzięki czemu dzieci będą uczyć się chętniej i skuteczniej. W czasie realizacji programu nacisk kładzie się na stymulację następujących sfer:

słuchu fizjologicznego, fonemowego;
aparatu oddechowego,
aparatu artykulacyjnego,
umiejętności leksykalnych (słownych i gramatycznych),
opanowanie poprawności wymawianiowej (wprawki dykcyjne).

II. Założenia programu.

Głównym założeniem programu jest zwrócenie szczególnej uwagi na stymulowanie i wspomaganie rozwoju mowy poprzez działania skierowane do dzieci, nauczycieli i rodziców.

III. Cele programu.

Cel nadrzędny – kształtowanie sprawności językowej dzieci 6 letnich.

Cele szczegółowe:

W odniesieniu do dzieci:
- czuwanie nad prawidłowym rozwojem mowy,
- wspomaganie dzieci z zaburzeniami mowy i wymowy,
- doskonalenie mowy ukształtowanej,
- nauka prawidłowego oddychania i ekonomicznego zużywania powietrza,
- kształcenie słuchu fonemowego,
- wzbudzanie wrażliwości słuchowej,
-usprawnienie motoryki aparatu artykulacyjnego,
- rozwijanie umiejętności poprawnego wypowiadania się,
- wdrażanie uczniów do obcowania z literaturą i sztuką oraz twórczej aktywności słownej.


W odniesieniu do nauczycieli:
- uświadomienie ważności prawidłowej wymowy u dzieci,
- zapewnienie pomocy o charakterze terapeutycznym i instruktażowym,
- udostępnienie opracowanych materiałów,
- zapoznanie z ćwiczeniami wspomagającymi prawidłowy rozwój mowy i wymowy dziecka.

W odniesieniu do rodziców:
- włączenie do działań profilaktycznych i stymulujących (zachęcenie do uczestniczenia w zajęciach otwartych),
- popularyzowanie wiedzy z zakresu profilaktyki.

IV. Metody i formy pracy.

W pracy z dziećmi stosowane będą różnorodne formy i metody pracy, odpowiednio dobrane środki dydaktyczne dostępne w placówkach oraz przygotowane przez logopedę. Do realizacji programu zostaną wykorzystane następujące metody:
obserwacja i pokaz,
przekaz słowny,
ćwiczenia,
gry i zabawy,
improwizacje.

Formy pracy: zespołowa, zbiorowa.

V. Oczekiwane efekty.

W odniesieniu do dzieci:

Rozbudzenie, zainteresowanie ćwiczeniami logopedycznymi.
Poprawa wymowy.
Usprawnienie pracy narządów mowy.
Nabycie umiejętności stosowania ćwiczeń artykulacyjnych, fonacyjnych i oddechowych..
Usprawnienie słuchu fonemowego.
Wzmocnienie własnej samooceny i chęci pokonywania trudności.

W odniesieniu do rodziców:

Włączenie do aktywnej współpracy.
Pogłębienie wiedzy na temat profilaktyki logopedycznej.
Zmotywowanie do systematycznych zabaw i ćwiczeń z dzieckiem w domu.

W odniesieniu do nauczycieli:

Nabycie umiejętności korzystania z instruktażu do zabaw i ćwiczeń logopedycznych dziećmi.
Pełne zaangażowanie w utrwalanie postępów dzieci.

VI. Ewaluacja.

Ewaluacja programu będzie dokonywania sukcesywnie w toku jego realizacji. Ocena skuteczności programu opierać się będzie na obserwacji dzieci podczas zajęć, rozmowach z nauczycielami i rodzicami oraz ankietach skierowanych do nauczycieli i rodziców.

VII. Treści programu

1. Ćwiczenia sprawności narządów mowy (języka, warg, ruchomości żuchwy, podniebienia miękkiego).
2.Ćwiczenia oddechowe:
uświadomienie procesu wdychania i wydychania powietrza,
pogłębienie wydechu i nauka oddychania torem przeponowym.
3 . Ćwiczenia artykulacyjne.
4. Ćwiczenia fonacyjno-emisyjne.
5. Ćwiczenia słuchowe.
Rozpoznawanie, identyfikowanie i naśladowanie: głosów z otoczenia, dźwięków różnych przedmiotów i instrumentów muzycznych,
Różnicowanie dźwięków, różnicowanie: wysokości głośności ,długości, barwy dźwięków
6. Ćwiczenia słuchu fonematycznego:
różnicowanie głosek opozycyjnych.
7. Ćwiczenia dykcyjne.

Bibliografia

Gałkowski T.,Jastrzębowska G., Logopedia: pytania i odpowiedzi, UO Opole 1999.
Franczyk A.,Krajewska K.,Zabawy i ćwiczenia na cały rok, Oficyna wydawnicza „Impuls”,Kraków2005.
Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa 1992.
Opracowania własne.

Logopeda
mgr Anna Krakowiak