System M. Montessori zwany też metodą Montessori

Najważniejsze w wychowaniu dziecka, według M. Montessori, są jego zainteresowania. Stanowią one oś, wokół której kręci się cały system oddziaływań wychowawczych. Poprzez naturalne zainteresowania rzeczami i zjawiskami dzieci poznają rzeczywistość i samych siebie, uczą się. Jeśli w otoczeniu występują odpowiednie warunki umożliwiające różnorodną działalność, będzie to sprzyjało ich optymalnemu rozwojowi. Otoczenie dziecka winien cechować porządek. Wszystko w klasie powinno mieć swoje miejsce. Dzieci małe są wrażliwe na ład i chcą go wokół sobie utrzymać. Porządek jest ukryty w każdym materiale dydaktycznym. Odnajdując go dziecko odkrywa sposób wykonywania zadania. Porządek uczy zaufania do otoczenia i współpracy z nim.
Pomieszczenia szkolne winny być, według niej, tak zorganizowane, by zachęcały, prowokowały swobodnego działania , eksperymentowania, a materiał do działania tam zgromadzony ma być ,,kluczem do świata”.
Klasa szkolna jest wyposażona w takie materiały i sprzęty, aby umożliwiała poznanie i opanowanie rzeczywistości. Znajdują się w niej umywalki, lodówki, kuchenki, naczynia, przybory do sprzątania, narzędzia do pracy w ogrodzi. Według tej teorii ,,wychowania kosmicznego”, dziecko ma wychowywać się w przekonaniu o sprawczej sile natury człowieka , który panuje nad otoczeniem i je kreuje.
Wszystkie przedmioty występują pojedynczo. Dzięki temu dzieci uczą się cierpliwości, czekania, szacunku dla pracy innych. Dzieci są współtwórcami i współgospodarzami swojej klasy, szkoły.otoczenie szkoły musi być estetyczne, rosną wokół kwiaty, rośliny, o które troszczą się dzieci. Dzieci pielęgnują także rośliny w klasie, prowadzą kącik przyrody, uprawy w ogrodzie. W ten sposób kształtuje się aktywna postawa wobec przyrody.
Estetyka wnętrza , otoczenia wymaga, aby wszystko było doskonałej jakości, atrakcyjnie rozmieszczone. Podstawowym składnikiem są materiały. Materiał ma mieć charakter rozwojowy i jest progresywny tak w pionie, jak i w poziomie, tzn. odpowiada on zmieniającym się wraz z wiekiem , wrażliwym cyklom dziecka, jak i komplikuje jeden wybrany problem, pokazując głębiej jego strukturę i związki. Jest on tak przygotowany i rozmieszczony , aby tworzył logicznie uporządkowaną całość programową. Zapoznanie z nowym materiałem określa, indywidualnie dla każdego dziecka, nauczyciel obserwujący jego pracę i czynione w niej postępy.
M. Montessori, by wyeliminować ingerencję nauczyciela, tak skonstruowała materiał rozwojowy, by umożliwiał on samokontrolę. Pozwala on dziecku samodzielnie , bez udziału dorosłych, zdobywać nowe wiadomości poprzez poszukiwanie nowych rozwiązań.
Cały materiał dydaktyczny podzieliła M. Montessori na cztery kategorie:
1. Materiał niezbędny do:
a) ćwiczeń życia praktycznego;
b) ćwiczeń związanych z troską o środowisko, o samego siebie;
c) ćwiczeń dotyczących zwyczajów i form grzecznościowych w grupie;
d) Ćwiczeń związanych z pracami domowymi.
2. Materiał sensoryczny- służący wszechstronnemu kształceniu zmysłów oraz pobudzaniu aktywności umysłowej.
3. Materiał ,,akademicki”- służący nauce języka, matematyki i innych dziedzin wiedzy.
4. Materiały artystyczne związane z ekspresją dziecka.
M. Montessori włącza dzieci do poziomu, anie do klas:
I poziom- 3-6 lat
II poziom – 6-9 lat
II poziom - 9-12 lat.
Każdą grupę wiekowa prowadzi jeden nauczyciel. Tak więć w ciagu 9 lat uczeń pracuje pod kierunkiem 3 nauczycieli. Autorka twierdzi, ze podział wieku rozwojowego, a nie metrykalnego, sprzyja:
- indywidualizacji nauczania,
- motywacji do uczenia się,
- efektywności uczenia się,
- uspołecznianiu dzieci.
Zadaniem nauczyciela w klasie M. Montessori jest głównie:
- przygotowanie środowiska,
- stymulowanie aktywności i podtrzymywanie wewnętrznej motywacji do samodzielnego uczenia się,
- ukazywanie sposobu wykorzystania materiału.
Tygodniowy wymiar wynosi 25 godzin. Praca w ciągu dnia odbywa się z dwiema przerwami, z których pierwsza- krótsza- przeznaczona jest na zjedzenie przyniesionego ze sobą śniadania, druga- półgodzinna- na pobyt na dworze. Nie ma dzwonków i związanych z nimi przerw międzylekcyjnych.
mgr Beata Kindraczuk
Przedszkole Złocieniec

Literatura:
I. Adamek, Podstawy edukacji wczesnoszkolnej, Kraków 1997.
R. Więckowski, Rozwój pedagogiki wczesnoszkolnej jako nauki, ,,Życie szkoły” 1991, nr 6.