Konflikt - wróg czy przyjaciel? Konspekt lekcji wychowawczej

Konflikt – wróg czy przyjaciel?
Konspekt lekcji wychowawczej dla uczniów szkoły średniej.

Na podstawie artykułu Andrzeja Puchały Konflikt – dobrodziejstwo czy zło?
http://kadry.nf.pl/Artykul/5711/Konflikt-dobrodziejstwo-czy-zlo/

Opracował: Mariusz Wójcik
Cel lekcji:
Celem zajęć jest zwrócenie uwagi uczniów na to, że każdy problem, każda sytuacja może być pozytywnie rozwiązana a wszystko zależy od podejścia do niej.

I. Notatka przestrzenna.
Nauczyciel prosi uczniów po kolei o dopisanie słów, które kojarzą się ze słowem „konflikt”.

II. Pogadanka
Nauczyciel rozmawia z uczniami zadając pytania:
1.Jaki wydźwięk mają wypisane przez was słowa? (zapewne uczniowie podadzą głównie słowa o znaczeniu negatywnym)
Wniosek: Nie lubimy konfliktu. Kojarzy on się najczęściej z czymś bardzo nieprzyjemnym i stresującym. Uważamy go za coś złego, coś, czego trzeba za wszelką cenę uniknąć.

2.Gdzie spotykamy się z sytuacjami konfliktowymi?
(uczniowie wymienią różne sytuacje, w razie braku pomysłów proponuję zadać dodatkowe pytania uświadamiające, że konflikty są codziennością w życiu każdego człowieka, np. brak pozwolenia rodziców na wyjście na dyskotekę)

3.Czy wymienionych przez was konfliktów da się uniknąć? Jak to zrobić? (tu warto zwrócić uwagę na odróżnienie pojęć „rozwiązanie konfliktu” od „uniknięcie konfliktu”)
Wniosek: Konflikt jest nieunikniony. Konflikt jest bowiem nieodłączną częścią ludzkiego życia, zarówno zawodowego jak i osobistego. Jest towarzyszem człowieka w pracy, w domu, w sklepie, w autobusie. Jest po prostu elementem wszelkich kontaktów międzyludzkich.

III. Praca w parach
Uczniowie przygotowują krótką definicję słowa „konflikt”.
Po wysłuchaniu kilku propozycji nauczyciel podaje definicję podsumowującą wypowiedzi uczniów.
Konflikt to występowanie w relacjach między ludźmi sprzecznych lub konkurencyjnych: poglądów, interesów, potrzeb, motywów działania

IV.Kontynuacja pogadanki:
1.Istnieją dwa rodzaje konfliktów: destruktywny i konstruktywny. Jak myślicie czym się różnią?
Odpowiedź:
•Konflikt destruktywny: występuje wtedy, gdy jedna ze stron zaangażowanych w konflikt wygrywa, a druga przegrywa.
•Konflikt konstruktywny: występuje wtedy, gdy obie zaangażowane strony mogą w wyniku jego rozwiązania coś uzyskać, odnieść jakąś korzyść.

V. Scenka odegrana przez uczniów. (Załącznik 1)
Trzej ochotnicy odgrywają scenkę, po czym nauczyciel zadaje pytania:
1.Jakie były przyczyny tego konfliktu? (pomysły uczniów)
2.Jaki to rodzaj konfliktu? (destruktywny)
3.Czy konflikt został rozwiązany? (nie) Dlaczego? (pomysły uczniów)
4.Jakie błędy popełnili bohaterowie scenki? (uczniowie odpowiadają, nauczyciel zapisuje w skrócie ich pomysły)

VI. Uczniowie dokładniej analizują scenkę przy pomocy rozdanego klucza: Co sprzyja w rozwiązywaniu konfliktów? (załącznik 2)

Scenka jest odgrywana jeszcze raz, z tym, że po odegraniu każdej z ośmiu jej części, aktorzy zatrzymują się. Uczniowie zapoznawszy się z materiałem udzielają odpowiedzi na pytania:
Część 1: Jaki błąd popełnia Bronek w rozmowie z szefem? (nie powołał się na argumenty, które mają ścisły związek z przedmiotem sporu)
Część 2: Na czym polega błąd szefa? (nie traktuje drugiej strony konfliktu z szacunkiem)
Część 3: Jaki błąd popełnia Bronek (nie stara się wysłuchać szefa)
Część 4: Na czym polega błąd szefa? (nie szuka rozwiązań kompromisowych)
Część 5: Do czego doprowadził upór szefa i Bronka? (rozszerzenie konfliktu)
Część 6: Jaki błąd popełnia Bronek? (stosuje temat zastępczy)
Część 7: Jaki kolejny błąd popełnia szef? (łagodzi konflikt zamiast go rozwiązać)
Część 8: Jaki jest kolejny ich błąd? (nie kontrolują emocji)
Czy manipulacja partnerem w konflikcie może pomóc w jego rozwiązaniu? (nie, jest krótkowzroczna, nie opłaca się)

VII. Scenki przygotowywane przez uczniów.
1. Uczniowie pracują w parach lub grupach 3-osobowych, losują sytuacje, które muszą przedstawić jako konflikty konstruktywne lub destruktywne (załącznik 3) i przygotowują scenki.
2. Uczniowie przedstawiają scenki. Pozostali oglądają i komentują:
W przypadku grup przedstawiających konflikty konstruktywne oglądający wskazują, które z 8 zachowań sprzyjających rozwiązaniu konfliktów (załącznik 2) zostały przedstawione.
W przypadku grup ze scenkami konfliktów destruktywnych, uczniowie wymieniają, jakie błędy popełniły strony konfliktu.
VIII. Podsumowanie lekcji.
Uczniowie odpowiadają na pytania:
1.Jak należy rozwiązywać konflikty?
2.Czego należy unikać w sytuacji konfliktowej?
Nauczyciel kończy lekcję wnioskiem:
To nie konflikt jest źródłem nieporozumień i walki między ludźmi, lecz sposób jego rozstrzygania.

Załącznik 1
Scenka odgrywana przez uczniów.
(Anty)bohaterowie:
Szef Miro Tadzik

Część 1
Szef: Znów się spóźniłeś do pracy!
Miro: A Tadzik całe dnie się obija i nic mu szef nie mówi!

Część 2
Szef: Nie dyskutuj ze mną. Od tego tu jesteś, żebyś pracował a nie dyskutował

Część 3
Miro: A co mi tam szef będzie poplatał. Ja się wcale tak bardzo znowu nie spóźniam.

Część 4
Szef: Masz być w robocie na czas bo jak nie to fora ze dwora. Dwóch sobie na twoje miejsce znajdę.

Część 5
Tadzik: Coś tam słyszałem o mnie rozmowę. (do Mira) Coś ci kolego nie odpowiada w moim stosunku do pracy?

Część 6
Miro: A co? Może nie prawda co mówiłem? W zeszłym tygodniu pół dnia spałeś na styropianie. Dobrze, że go potem układaliśmy na ścianach, bo byś pewnie do wieczora przeleżał!

Część 7
Szef: Dobra chłopaki! Nie kłóćcie się. Roboty mamy sporo jeszcze.

Część 8
Miro (do siebie): Wypchaj się. I tak się będę spóźniał za te 600 złotych. Jaka praca taka płaca.

Szef: No to cię zwalniam w tej chwili!

Załącznik 2
Oto, co sprzyja rozwiązywaniu konfliktów:
1.Jasne i otwarte prezentowanie własnego stanowiska, koncentrowanie się na sprawach najważniejszych i odróżnianie ich od rzeczy pobocznych, nieistotnych dla całości sprawy. Powoływanie się tylko na te argumenty, które mają ścisły związek z przedmiotem sporu.
2.Uznawanie prawa strony przeciwnej do własnego zdania. Traktowanie osób oraz ich poglądów poważnie i z szacunkiem, nawet wtedy, gdy wiedza i kompetencje drugiej strony są znacząco mniejsze od naszych.
3.Dobre poznanie stanowiska drugiej strony. Aby tak się stało, trzeba uważnie słuchać partnera i starać się zrozumieć jego odmienny punkt widzenia. Można w tym celu własnymi słowami sformułować jego poglądy i precyzować je tak długo, aż partner stwierdzi, że o to właśnie mu chodzi. Takie działanie tworzy zaufanie, zmniejsza dystans oraz jest wyrażeniem chęci porozumienia.
4.Szukanie i sugerowanie w rozmowie rozwiązań kompromisowych, które uwzględnią potrzeby i cele obydwu stron, czyli gotowość do ustępstwa tam, gdzie jest to możliwe.
5.Dążenie do szybkiego rozwiązania konfliktu, zanim zdąży się rozszerzyć i zanim zaangażują się w niego inni ludzie.
6.Koncentracja na zasadniczym przedmiocie sporu i unikanie „tematów zastępczych”, które bywają wygodne, gdy nie chce się rozwiązać podstawowego problemu.
7.Lepiej rozwiązać konflikt do końca i rozładować w ten sposób całą sytuację, niż go łagodzić. Pozorne rozwiązanie nie przynosi dobrych efektów. W najbliższej, podobnej sytuacji, konflikt wybuchnie na nowo, ze zdwojoną siłą. Będzie go trudniej rozwiązać.
8.Uświadomienie sobie własnych emocji i kontrolowanie ich. Ważnym jest również uświadomienie sobie, co czuje druga strona i jakie emocje wywołują nasze słowa i zachowania. Jeśli nasz rozmówca jest pod wpływem silnych, negatywnych emocji, to lepiej jest przerwać rozmowę, by uspokoić atmosferę. Po chwili można znów, ale w innym nastroju, kontynuować rozmowę.

Załącznik 3
Scenki do rozlosowania i odegrania przez uczniów.
1. Znalazłeś na ulicy zabiedzonego psa i chcesz go wziąć do domu, ale rodzice się nie zgadzają.

2. Rodzice chcą, abyś wróciła / wrócił z prywatki o 22.00. Ty chcesz wrócić dwie godziny później.

3. Idziesz w odwiedziny z rodzicami, którzy chcą abyś ubrała / ubrał się „porządnie”. Ty zdecydowanie wolisz dżinsy.

4. Dostajesz nową pracę. Współpracownicy są niezadowoleni, bo zmniejszono im zakres wykonywanej pracy i płacę.

5. Właśnie jest ciekawy program w telewizji. Koniecznie chcesz go obejrzeć jednakże mama stanowczo nalega na to abyś posprzątała / posprzątał swój pokój.

6. Twój pracodawca nalega na to abyś przyjeżdżał do pracy 10 minut wcześniej. Ty dojeżdżasz autobusem i nie masz tej możliwości.