Podwyższamy poczucie własnej wartości - scenariusz zajęć

Scenariusz zajęć na temat:
„Podwyższamy poczucie własnej wartości”
Porównując siebie z innymi,
zawsze możesz stać się
próżny lub zgorzkniały,
zawsze, bowiem znajdziesz
lepszych lub gorszych od siebie.
S. Garczyński

Wstęp
Poczucie własnej wartości, to przekonania oparte na świadomości tego, co pożądane w obrazie siebie i tego, co organizuje doświadczenia odnoszące się do „Ja”. Równocześnie jest to oczywiście podstawa dla tworzenia się samooceny. Ważnym czynnikiem kształtującym obraz siebie jest analiza efektów swoich działań ocenianych głównie w kategorii sukcesu lub niepowodzenia. Poczucie sukcesu będąc źródłem satysfakcji i przekonania o własnej kompetencji, przyczynia się do pozytywnej samooceny. Stanowi zachętę do formułowania ambitnych celów i podejmowania trudnych zadań w przyszłości. Doznawanie porażek może obniżać wiarę we własne możliwości i wyzwalać lęk przed kolejnym niepowodzeniem skłaniający do unikania ambitnych wyzwań. Jednym z mechanizmów motywacyjnych leżących u podstaw aktywności szkolnej dziecka jest potrzeba osiągnięć. Potrzeba ta wywodzi się z dążenia do podtrzymania i wzmacniania poczucia własnej wartości. Nauczyciel zauważając nawet najmniejsze osiągnięcia ucznia nie pozostawia go z poczuciem porażki, ale utwierdza w przekonaniu o celowości starań. Koncentrowanie uwagi i wystawianej oceny wyłącznie na brakach i błędach obniża wiarę we własne możliwości ucznia i w konsekwencji motywację do nauki. Uzyskanie poprawy ułatwiają dziecku rzeczowe wskazówki poprzedzone opisem tego co już osiągnęło.
Cel główny: podwyższanie poczucia własnej wartości i akceptowanie indywidualnych ograniczeń.
Czas trwania zajęć: 90 min
Struktura zajęć:
Początek to rytualne powitanie będące informacją o rozpoczęciu zajęć.
Pierwsze ćwiczenie to faza integracyjna, ma na celu rozluźnienie/ośmielenie uczestników.
Drugie ćwiczenie to zabawa ruchowa, mająca za zadanie budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania.
Trzecie – nauka sztuki autoprezentacji, budowania empatii i samoświadomości.
Czwarte – wzajemne poznanie i określenie potrzeb.
Piąte – zabawa ruchowa, ma na celu budowanie współpracy i odpowiedzialności za grupę.
Szóste – nauka wyrażania i wypowiadania emocji wrażeń.
Zakończenie to rytualne pożegnanie będące informacją o zakończeniu zajęć.
Cele:
- utrwalanie poczucia własnej wartości wśród uczestników,
- kształtowanie umiejętności samooceny i wiary w samego siebie,
- nauka akceptowania własnych ograniczeń,
- podsumowanie doświadczeń i umiejętności nabytych w czasie zajęć.
Pomoce: tasiemka, miarka krawiecka, mazaki, kartki papieru, papierowe klucze.
Przebieg zajęć:
Krąg rozpoczynający zajęcia – „Iskierka” – wszyscy trzymają się za ręce, nauczyciel puszcza „prąd” (uścisk dłoni niewidoczny dla innych) w lewą stronę mówiąc: „Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg, niechaj powróci do mych rąk”. Po otrzymaniu zwrotnego uścisku przecho-dzimy do zadania pierwszego.
1. Rundka początkowa – siedząc w kręgu każdy z uczestników kończy zdanie „Najmilszą rzeczą jaka mi się zdarzyła w tym tygodniu było...” Nauczyciel rozpoczyna tę rundkę, aby ośmielić uczestników. Podkreśla, że może to być duża, ekscytująca spra-wa, ale również mała i przyjemna.
2. Zabawa ruchowa:
- Wszyscy uczestnicy stoją w kręgu i mają ręce zaplecione pod pachami sąsiadów – wspólnie siadają i wstają pięć razy.
- Następnie siadają w kręgu (ręce dalej splecione) i starają się maksymalnie zacieśnić krąg. Nauczyciel otacza krąg, jaki powstał przy maksymalnym ściśnięciu się uczestników, tasiemką – „mierzy bliskość uczestników”. Po czym uczniowie mierzą miarką
krawiecką długość „swojej bliskości” – tasiemki, dzielą wynik przez 15, czyli tyle ilu jest uczestników zabawy i obliczają średnią „swojej bliskości”.
- Wszyscy uczestnicy stoją w kręgu, plecami do siebie, ręce mają zaplecione pod pa-chami sąsiadów i odliczają do dwóch. Na sygnał dany przez nauczyciela – dwójki unoszą nogi do góry, a zadaniem jedynek jest utrzymanie partnerów w powietrzu. Po-tem następuje zmiana.
3. „Herby” – każdy z grupy dostaje kartkę papieru z narysowanym konturem herbu po-dzielonym na cztery części oraz mazaki i ma za zadanie zaprojektowanie własnego herbu. W pierwszej powinno znajdować się coś w czym każdy jest bardzo dobry, jakie ma zdolności, umiejętności; w drugiej – w czym chce być lepszy, jakie chciałby osią-gnąć sukcesy. W części trzeciej przedstawia swoją największą porażkę – niespełnioną nadzieję, natomiast w czwartej wpisuje trzy słowa, które chciałby usłyszeć o sobie od innych, np. na temat zainteresowań czy upodobań. Po wykonaniu zadania wszyscy wieszają swoje herby na tablicy, oglądają i rozmawiają o nich. Później wszyscy siadają w kręgu i nauczyciel pyta „jakie przeżycia i trudności miały dzieci w trakcie opisu siebie?”. Prosi o swobodne wypowiedzi. Teraz wszyscy wspólnie projektują herb grupy.
4. Ćwiczenie „Klucz” – każdy uczeń otrzymuje kartkę z narysowanym na niej kluczem. Nauczyciel rozpoczyna zabawę mówiąc:
Każdy z nas lubi, jak inni są dla niego mili, jak wypowiadają pewne słowa, wykonują pewne gesty. Ale każdy z nas ma pewne słowa, gesty, zachowania, które nie są dla niego miłe, wręcz odwrotnie. Zastanówcie się chwilę, czego nie lubicie, a co jest „kluczem” do was.
Następnie nauczyciel dzieli uczestników na pary, każdy ma papierowy klucz, próbuje się dowiedzieć od swojego rozmówcy, jak lubi być traktowany przez innych, a jak nie lubi. Co powoduje, że „otwiera się” przed innymi. Każda uwaga jest zapisywana na kluczu, po zmianie w parach, osoby prezentują swoich rozmówców przed grupą, opisując klucze do znajomości i przyjaźni z nimi. Na koniec każdy dostaje swój klucz z przesłaniem, aby pamiętać, że każdy z nas jest inny i to, co jednym wydaje się miłe nie musi być miłe dla innych i odwrotnie.
5. Zabawa „Maszyna” – uczniowie dzielą się na trzy grupy. Każda z grup tworzy ma-szynę z poruszającymi się częściami np. maszyna śmiechu, złości, szafa grająca. Każdy uczestnik ma swoją rolę. Maszyny mogą wydawać dźwięki. Następnie każda grupa prezentuje swoją maszynę a pozostałe grupy mają za zadanie odgadnąć nazwę prezentowanej Maszyny.
6. Krąg kończący zajęcia – każdy z uczestników dzieli się na koniec swoimi wrażeniami z zajęć: „Dziś było mi dobrze gdy...”
Pożegnanie – „Iskierka”; wspólne zdjęcie wykonane na prośbę uczniów.

Literatura:

Epstein S., Wartości z perspektywy poznawczo-przeżyciowej teorii „ja”. [w:] J. Reykowski (red.) Indywidualne i społeczne wyznaczniki wartościowania. Warszawa 1990.
Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały; jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”. Poznań 1992.
Przedsiębiorczość. Materiały dla nauczyciela gimnazjum. Fundacja Młodzieżowej Przedsię-biorczości. Warszawa 2008.
Sakowska J., Szkoła dla Rodziców i Wychowawców. Warszawa 1999.
Szczęsna A., Dąbrowny M., Dziecko „zamknięte”(„wycofane”) na zajęciach socjoterapeu-tycznych – propozycje ćwiczeń. [w:]E.M. Skorek (red.) Terapia pedagogiczna t.II. zagad-nienia praktyczne i propozycje zajęć. Kraków 2005.