Analiza przypadku - Niski stopień opanowania rozwiązywania zadań tekstowych

ANALIZA PRZYPADKU
Analiza przypadku, który przedstawiam
dotyczy problemu edukacyjnego
w klasie IIf gimnazjum,
problem polega na bardzo niskim stopniu
opanowania rozwiązywania zadań tekstowych.

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU

Mimo, że materiał z fizyki dla klasy II gimnazjum nie jest bardzo trudny i większość uczniów z pozostałych klas nie ma trudności to klasa II f nie może sobie poradzić z merytorycznym opanowaniem materiału i rozwiązywaniem zadań tekstowych. Niepokojący jest również brak dyscypliny w klasie.

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA

•Klasę II f zaczęłam uczyć po koleżance.
•Pierwsze lekcje przeprowadzone we wrześniu 2007 roku pokazały dość duże braki w podstawowych wiadomościach, brak umiejętności czytania ze zrozumieniem zadań z treścią, oraz małe zorientowanie, co do problemów ogólnych.
•Analiza wyników nauczania klasy z roku poprzedniego wykazała, że jest w klasie kilka osób o bardzo słabych wynikach nauczania, ale o dość silnej osobowości, powiedziałabym nawet o cechach przywódczych.
•Rozmowa z wychowawcą potwierdziła te obserwacje. Klasa od początku gimnazjum uważana była za słabą. Uczniowie nabrali przekonania, że „tak musi być”. Nastąpiło charakterystyczne dla tego procesu „równanie w dół”.
•Klasa nie jest zdyscyplinowana i zgrana. Jeżeli dochodzi do wspólnych działań to są one chaotyczne i niesystematyczne.

3. ZNACZENIE PROBLEMU

•Zdecydowanie mniejsze wiadomości wpływają negatywnie na samoocenę uczniów.
•Klasie postrzeganej jako nieambitna i niezdyscyplinowana przestaje zależeć na pozytywnym wizerunku.
•Niedostateczne opanowanie podstawowych wiadomości będzie miało zdecydowany wpływ na późniejsze opanowanie trudniejszych partii materiału.
•Niski poziom opanowania wiadomości w klasie trzeciej wpłynie na wyniki testu końcowego po gimnazjum, gdzie fizyka jest bardzo ważnym przedmiotem.

4. PROGNOZA NEGATYWNA

•Starania nauczyciela nie przynoszą oczekiwanego efektu. Wyniki nauczania w klasie są coraz gorsze. Dyscyplina załamuję się całkowicie. W klasie zaznacza się negatywny wpływ kilku jednostek. Uczniowie, którzy do tej pory bronili się przed słabszymi wynikami poddają się. Jestem zmuszona znacznie obniżyć wymagania by nie powodować jeszcze większego spadku samooceny i wzrostu zniechęcenia.

5. PROGNOZA POZYTYWNA

•Następuje konsolidacja klasy. Uczniowie akceptują plan naprawczy i czynnie uczestniczą w jego realizacji. Wyniki nauczania podnoszą się. Wzrasta samoocena klasy. Klasa wydaje się spójna osobowo – widać pierwsze symptomy wzajemnej pomocy.

6. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ

CELE:
•zmotywowanie uczniów do lepszej pracy;
•podniesienie poziomu opanowania wiadomości z fizyki, zawartych w podstawie programowej;
•konsolidacja zespołu klasowego.

ZADANIA:

•poświęcenie większej uwagi i czasu na opanowanie podstawowych umiejętności w czytaniu ze zrozumieniem (definicji zadań, itp.)
•przygotowanie dodatkowych zadań z uwzględnieniem zasady stopniowania trudności,
•przy wprowadzaniu nowych wzorów, opisujemy symbole w nim występujące;
•wprowadzenie zasady indywidualizacja pracy z uczniem;
•wyznaczenie wspólnego celu dla całej klasy: „Po wprowadzeniu nowego wzoru i przećwiczeniu rozwiązywania zadań piszemy kartkówki sprawdzające stopień opanowania materiału”.

7. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ

•Klasa została zapoznana z propozycjami rozwiązania problemu.
•Po początkowej niechęci klasa zaakceptowała plan działania. Największy problem stanowiło przekonanie klasy, że problem istnieje, i że w jej interesie jest jego rozwiązanie.
•Wspólnie z klasą przystąpiliśmy do wprowadzenia w życie założonego planu. Uzgodniliśmy warunki pracy i sprawdzania postępów w nauce.
•Lekcje oparłam na wzajemnym zrozumieniu – zarówno moich wymagań przez uczniów jak i z mojej strony zrozumieniu specyficznych cech okresu przejściowego.
•Szczególną uwagę zwróciłam na pracę z przekształcaniem wzorów fizycznych. Zaczynając od prostych zadań polegających na podstawieniu wielkości poprzez trudniejsze polegające na przekształceniu wzoru, czy zamianie jednostek. Aby ułatwić uczniom przekształcanie wzorów wprowadziłam zasadę trójkąta.
•W celu wzmocnienia motywacji okresowo zmniejszyłam wymagania. Zależało mi na wytworzeniu przekonania, że przedmiot nie jest szczególnie trudny a jego znajomość może być przydatna w codziennym życiu. Liczyłem na to, że uczniowie po nabyciu podstawowych umiejętności sami zaczną szukać trudniejszych problemów.
•Sprawdzenie wiadomości następowało poprzez krótkie kartkówki, o których uczniowie byli informowani wcześniej. Zdawałam sobie sprawę delikatności tej materii, iż w przypadku niezadziałania planu, zbyt trudnego doboru zadań mogę zniweczyć cały plan.
•W początkowej fazie kartkówki dotyczyły prostych zadań omawianych i utrwalanych na lekcjach. Kiedy umocniłam się w przekonaniu, że w klasie pojawiają się pozytywne motywacje zaczęłam wprowadzać zadania trudniejsze, stosując jednocześnie bardziej ostrożną ocenę.
•Na efekty nie trzeba było długo czekać – uczniowie sami przychodzili z trudniejszymi zadaniami, chcieli je omawiać na lekcjach, można było zaobserwować pierwsze efekty pozytywnej rywalizacji.

8. EWALUACJA

•Efekt przerósł moje oczekiwania, i nie chodzi nawet o efekty nauczania ale o konsolidacje klasy. Osoby o większych umiejętnościach pomagają słabszym, ale co ważniejsze ci słabsi nie boją się prosić o taką pomoc.
•Kartkówki z podstawowym zakresem materiału nie były problemem dla większości uczniów.
•Sprawdził się sposób sprawdzania wiadomości oparty o krótkie kartkówki. Materiał był łatwiej przyswajalny a mnie dawał ogólny pogląd na poziom wiedzy klasy i jej poszczególnych uczniów.
•Uczniowie przekonali się, co do utylitarnych cech wiadomości z fizyki. Umieli je wykorzystać w życiu codziennym.
•Wyniki klasy zaczęły mniej odbiegać od średnich klas pozostałych.
•Z zadowoleniem stwierdziłam, że założony plan daje konkretne rezultaty. Na wywiadówce w IIf rodzice potwierdzili, że ich dzieci chętniej się uczą fizyki. Częściej niż zwykle można zaobserwować pracę z podręcznikiem.
•Rozwiązywanie zadań po pół roku działania naszego planu przestało być problemem. Pewne trudności nadal sprawiało opanowanie materiału typowo pamięciowego.
•Klasa nadal była trudna, trudno ich zdyscyplinować, ale jeżeli się to uda efekty pracy nauczyciela będą naprawdę dobre. Trudno wymagać by zespół ten osiągnął wyniki bardzo dobre, nie mówiąc o celujących, ale ocena dobra na koniec roku wcale nie była rzadkością.