Hierarchia wartości. Scenariusz zajęć dydaktycznych z etyki dla I klasy gimnazjum

Przedmiot: etyka
Klasa: I gimnazjum
Czas realizacji: 1 godzina lekcyjna

TEMAT: Hierarchia wartości..

Cele ogólne:
1. wprowadzenie nowych treści,
2. kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne życie,
3. kształtowanie wrażliwości na wartości duchowe.

Cele szczegółowe (operacyjne):
1. uczeń zna: pojęcie hierarchii wartości, rodzaje wartości,
2. uczeń potrafi: wyjaśnić znaczenie hierarchii wartości, podać przykłady poszczególnych rodzajów wartości, podać przykłady naruszania hierarchii wartości,
3. postawy ucznia: kształtowanie refleksyjnej postawy wobec otaczającego go świata, odpowiedzialności za własne decyzje.

Metody pracy:
1. burza mózgów
2. praktyczne – budowanie hierarchii wartości .

Formy pracy:
1. zespołowa – z całą klasą,
2. indywidualna.

Środki dydaktyczne: grafika piramidy na dużym kartonie, małe karteczki.

Przebieg zajęć:
1. Czynności porządkowo - organizacyjne: sprawdzenie obecności uczniów , wpis do dziennika, sprawdzenie gotowości uczniów do lekcji (3 min.).
2. Wprowadzenie do tematu: zapis tematu lekcji, omówienie zasad pracy na lekcji (2 min.).
3. Realizacja tematu:
• uczniowie odpowiadają na pytanie: co to jest hierarchia, z czym kojarzy ci się to pojęcie? Odpowiedzi są zapisywane przez nauczyciela na tablicy. Nauczyciel komentuje krótko ten etap pracy i wyjaśnia (jeśli wcześniej uczniowie nie podali definicji hierarchii ), co oznacza pojęcie hierarchii.
• Kolejna burza mózgów dotyczy tego, co uznajemy za wartościowe. Swoje odpowiedzi uczniowie zapisują na karteczkach (każdy uczeń otrzymuje 2, 3 karteczki, na każdej zapisuje tylko jeden przykład wartości), które przylepiają na tablicy. Nauczyciel głośno czyta pomysły uczniów, a następnie wyjaśnia, że wypisane przez nich wartości możemy pogrupować.
• Nauczyciel wprowadza pojęcie rodzajów wartości. Istnieją wartości witalne, hedonistyczne, intelektualne, moralne i religijne. I te rodzaje wartości tworzą hierarchię. Każdy człowiek, nawet jeśli tego sobie nie uświadamia, posługuje się w swoim życiu określoną hierarchią wartości. Etycy proponują jak najbardziej obiektywne uporządkowanie wartości wg ich ważności: najniżej ustawiają wartości hedonistyczne, następnie wartości utylitarne, kolejny poziom to wartości witalne, dalej intelektualne, po nich wartości moralne. Na samym szczycie często umieszczane są wartości religijne.
• Następnie nauczyciel przedstawia grafikę piramidy z zaznaczonymi rodzajami wartości (każdy poziom to inny rodzaj wartości). Uczniowie podchodzą do tablicy i swoje karteczki z wartościami przyklejają na odpowiednim poziomie.
• Nauczyciel wyjaśnia znaczenie hierarchii wartości w życiu człowieka, jak powinniśmy odczytywać znaczenie hierarchii wartości – nie mówi nam ona w żaden sposób, że tylko i wyłącznie ważne są dla człowieka wartości moralne czy religijne, ale pokazuje nam, że nigdy nie powinniśmy zabiegać o wartości niżej postawione kosztem wartości moralnych. Np. nie ma niczego złego w tym, że ktoś się bogaci, ale nie może tego robić kosztem innych czy poprzez oszustwa podatkowe, możemy dążyć do sukcesu, ale nie kosztem zaniedbywania obowiązków rodzicielskich czy „podkładania nogi” konkurencji. Hierarchia wartości jest drogowskazem w życiu człowieka, jest pomocą w dokonywaniu wyborów moralnych, jest gwarantem pełnego rozwoju człowieka, ma znaczenie w organizacji życia społecznego, ukazuje znaczenie moralności w tworzeniu kultury.
4. Podsumowanie: powtórzenie najważniejszych pojęć, zapisanie pytań, problemów, jakie się pojawiły w związku z omawianym tematem, najbardziej aktywni uczniowie otrzymują ocenę.