Apel z okazji 11 Listopada

PRZEBIEG APELU Z OKAZJI 11 LISTOPADA

Kilkoro uczniów siedzi w ławkach, uczeń, który wcielił się w postać nauczyciela stoi na środku. Z boku ustawione są dwie mapy-jedna przedstawia Polskę w okresie rozbiorów, druga Europę w XX wieku, na tablicy wypisane są daty: 1772, 1791, 1793, 1795, 11 listopada 1918.

PIEŚŃ: „Płynie Wisła”

*Nauczyciel wchodzi uczniowie wstają. Następuje przywitanie.

NAUCZYCIEL
Na dzisiejszej lekcji będziemy mówić o jednym z najważniejszych wydarzeń historii Polski, a mianowicie o dniu, w którym odzyskaliśmy niepodległość po 123 latach niewoli.
Zanim przejdziemy jednak do omawiania tego tematu chciałabym abyście przypomnieli, kiedy i w jakich okolicznościach doszło do kolejnych rozbiorów Polski oraz jaka była nasza sytuacja w trzech zaborach.
Proszę, kto przypomni, kiedy doszło do pierwszego rozbioru Polski?

UCZEŃ NR 1
Do pierwszego rozbioru Polski doszło w roku1772. Wtedy to: Rosja, Prusy i Austria wykorzystując słabość naszego kraju odebrały nam około 1/3 terytorium(uczeń podchodzi do mapy i wskazuje ziemie odebrane przez zaborców w pierwszym rozbiorze).
Nasza tragedia była tym większa, że znaleźli się wśród nas zdrajcy, którzy za cenę przywilejów zgodzili się uznać grabież ziem polskich.

NAUCZYCIEL
Dobrze wiemy już jak doszło do pierwszego rozbioru Polski, wiemy, że byli wśród nas zdrajcy, którzy sprzedali ojczyznę. Moje pytanie brzmi:, co stało się później? Po pierwszym rozbiorze. Czy nikt z Polaków nie rozumiał, że źle dzieje się w naszym państwie, że nasze państwo umiera?

UCZEŃ NR 2
Część Polaków zrozumiała, że źle dzieje się w naszym państwie i postanowiła przeprowadzić reformy. Doszło nawet do uchwalenia konstytucji, tzw. Konstytucji 3 Maja, która miała wzmocnić i uratować nasze państwo.
Niestety Polacy przeciwni reformom sprowadzili do kraju wojska rosyjskie i doprowadzili do obalenia konstytucji, a w konsekwencji do drugiego rozbioru Polski. Było to w roku 1793. W rozbiorze tym wzięła udział: Rosja i Prusy.
Straciliśmy kolejną część naszego kraju.
(uczeń podchodzi do mapy i wskazuje ziemie zabrane Polsce w drugim rozbiorze)
NAUCZYCIEL
Wiemy już, więc jak doszło do drugiego rozbioru Polski. Chciałabym abyście przypomnieli teraz, co działo się później.

UCZEŃ NR 3
Po drugim rozbiorze Polacy nie porzucili prób ratowania ojczyzny i postanowili walczyć zbrojnie o odzyskanie naszych ziem. Tak doszło do wybuchu powstania na czele, którego stanął Tadeusz Kościuszko. Pomimo tego, że walczyliśmy dzielnie nie mieliśmy szans z zaborcami-przewaga ich wojsk była zbyt duża. Przegraliśmy!
W 1795 roku Rosja, Prusy i Austria dokonały trzeciego rozbioru, w wyniku, którego nasze państwo znikło z mapy Europy..
( uczeń podchodzi do mapy i pokazuje ziemie zabrane w trzecim rozbiorze)

NAUCZYCIEL
Przypomnieliśmy sobie już, w jaki sposób doszło do tego, że Polska przestała istnieć na mapie Europy i stała się niewolnicą: Rosji, Prus i Austrii.
Chciałabym, aby ktoś przypomniał jeszcze tylko, jaka była nasza sytuacja pod zaborami i jakie podejmowaliśmy próby uwolnienia się ze szpon zaborców.

UCZEŃ NR 4
Polacy przez przeszło sto lat pozbawieni byli pozbawieni własnego państwa, często za swoją polskość byli prześladowani. Nie mogli mówić po polsku, nie mogli czytać polskich książek, uczyć się polskich liter. Musieli być posłuszni władzy zaborcy i robić to, co oni nakazali.

UCZEŃ NR 5
Ale wielu Polaków wciąż wierzyło w odzyskanie niepodległości. Dwa lata po trzecim rozbiorze Polski w roku 1797 pisarz i polityk Józef Wybicki w swojej pieśni napisał jakże znaczące słowa: „Jeszcze Polska nie umarła kiedy my żyjemy”

ODTWORZENIE HYMNU POLSKIEGO.

Ta pieśń wkrótce zaczęła towarzyszyć wielu Polakom, rozgrzewała do walki i budziła nadzieję.

NAUCZYCIEL
Kto jeszcze chciałby coś dodać?

UCZEŃ NR. 6
Ja chciałam powiedzieć, że Polacy byli silni i robili wszystko, aby nie zapomnieć o swojej Polskości. Nauczyciele, rodzice po kryjomu wpajali swym dzieciom polskie litery, polskie wiersze. Wieczorami w zamkniętych szczelnie domach brzmiały słowa:

UCZEŃ NR 7 i 8
Kto ty jesteś?
Polak mały.
Jaki znak twój?
Orzeł biały.
Gdzie ty mieszkasz?
Między swemi.
W jakim kraju?
W polskiej ziemi.
Czym ta ziemia?
Mą ojczyzną.
Czym zdobyta?
Krwią i blizną.
Czy ją kochasz?
Kocham szczerze.
A w co wierzysz?
W Polskę wierzę.
Czym ty dla niej?
Wdzięczne dziecię.
Coś jej winien?
Oddać życie.
(Władysław Bełza: „Katechizm polskiego dziecka”)

NAUCZYCIEL
Teraz, kiedy przypomnieliśmy sobie już jak doszło do utraty przez Polskę niepodległości, jaka była nasza sytuacja pod zaborami. Chciałabym abyśmy pomówili o tym, w jaki sposób Polacy odzyskali wolność.
Szansa na odzyskanie przez Polskę niepodległości pojawiła się wraz z wybuchem I wojny światowej. Było to w roku 1914. Wtedy to nasi zaborcy znaleźli się w różnych obozach, walczących przeciwko sobie.
Jeden obóz utworzyły: Niemcy, Austro-Węgry, Bułgaria, i Turcja, drugi:
Wielka Brytania, Francja i Rosja, później także Stany Zjednoczone i Włochy.
Do tego obozu, tzw. Ententy(czytaj antanty)dołączyła także Polska. Działania wojenne toczyły się do 1918 roku. Rozejm podpisano 11 listopada 1918 roku. W tym dniu także wybitny Polak Józef Piłsudski objął dowództwo nad wojskiem polskim, a później także nad polskim państwem.
To właśnie 11 listopada 1918 roku Polacy zerwali kajdany niewoli i z wielkim zapałem zabrali się do odbudowy wolnego już państwa!
Mam nadzieję, że od dziś już każdy z was będzie rozumiał, dlaczego dzień 11 listopada jest tak wielkim świętem dla każdego Polaka.
RECYTATOR
Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą!
Łańcuch twych kajdan stał się tym łańcuchem,
Na którym z lochu, co był twą stolicą
Lat sto, swym własnym dźwignęłaś się duchem.
[..]
Ty, broniąc siebie wbrew wszelkiej nadziei,
Broniłaś jeno czarnej rozpaczy
Wiary, że wolność, prawo, moc idei
Nie jest czczym wiatrem ust, ale coś znaczy.
[...]
Żadne cię miana nad to nie zaszczycą,
Co być nie mogło przez wiek twą ozdobą!
Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą!
Lecz czymś największym, czym być można: Sobą!
(Leopold Staff: „Polsko, nie jesteś ty już niewolnicą”)

PIESŃ: „Moja ojczyzna”, „Ukochany kraj”

Przypisy:
1. W. Bełza: „Katechizm polskiego dziecka”. W „Antologia poezji dziecięcej” pod red. J. Cieślowskiego, Wrocław 1981.
2. L. Staff, Poezje wybrane, Warszawa 1978, s. 180.