Analiza diagnozy pozytywnej oraz diagnoza zaburzeń. Program pracy terapeutycznej

ANALIZA DIAGNOZY POZYTYWNEJ ORAZ DIAGNOZA ZABURZEŃ- PROGRAM PRACY TERAPEUTYCZNEJ

Osoba:Piotrek
Rodzaj zajęć:
•logopedia
•zajęcia terapeutyczne
•arteterapia
•socjoterapia

I.INFORMACJE O OSOBIE
Piotrek Jest osobą z zespołem Downa. Urodził się w 1972 roku, jest półsierotą. Kontakty z żyjącym ojcem odnotowywały poprzednie placówki, w których Piotr przebywał: Zakład dla Dzieci Głęboko Upośledzonych i szpital. Największym problemem pracy Piotrkiem jest słaby kontakt werbalny wynikający ze znacznego zniekształcenia mowy. Trudno zrozumieć, co mówi, natomiast on sam prawidłowo reaguje na polecenia. Ogólny iloraz inteligencji wynosi 40. Piotr jest człowiekiem pogodnym i zrównoważonym. Nastawiony pozytywnie do świata, w konflikt wchodzi, gdy zawiodą inne rozwiązania. Mówi wówczas głośniej, gestykuluje, prawie nigdy nie używając przemocy. Piotrek w podstawowym zakresie potrafi o siebie zadbać. Rozpoznając tylko podstawowe kolory, będąc mało spostrzegawczym i dysponując pamięcią na bardzo niskim poziomie, miewa kłopoty ze znalezieniem swojej kurtki czy butów. Czasami sprawie wrażenie, jakby mu na tym po prostu nie zależało. Rozchełstana koszula, zsunięte spodnie, przekrzywiona czapka, nie są powodem jego stresów. Intensywnie przeżywa natomiast posiłki – lubi dużo zjeść nawet kosztem innych. Dobry apetyt zaokrąglił mu sylwetkę, ale nie przyczynił się do ociężałości w zachowaniu. Chodzi na różne zajęcia, a wizyty na basenie wprost uwielbia. Przypomina wtedy fokę, która tylko pod przymusem wchodzi na ląd. Próbuje swych różnych talentów i nie boi się klęski (z reguły jej nie ponosi) ani spotkania z nieznanym problemem. Chętnie uczestniczy z zajęciach teatralnych, tańczy i wystukuje rytm na zajęciach z muzyki, lubi również zajęcia z techniki czy plastyki. Chociaż badania zwracają uwagę na jego zubożone myślenie abstrakcyjne i logiczne, to w twórczości artystycznej wykazuje wyjątkową oryginalność. Na co dzień przylepny i miły, gdy trzeba okazać swą „dorosłość” staje na wysokości zadania. Podczas wystaw i spotkań oficjalnych nabiera powagi, odgrywa w swej wyobraźni rolę fotoreportera. Skłonność do aktorstwa daje osobie znać także w innych sytuacjach. Chociaż badania wskazują na bardzo ograniczoną orientację nie było to przeszkodą w samodzielnym i skomplikowanym powrocie do placówki, gdy odłączył się od grupy w Łodzi. Jak dotarł do domu pomocy pozostanie jego tajemnicą. Pomimo, że odwzorowuje tylko niektóre kształty, a jego procesy poznawcze są ograniczone, to jako artysta nadrabia wszystko. Czym? Może intuicją, może doskonałym różnicowanie figury i tła? A może wyniki testów obciążone są błędem wynikającym z utrudnionej komunikacji z Piotrem? Większe znaczenie ma potwierdzona choroba serca i skrzywienie kręgosłupa.

II.POZIOM UMIEJĘTNOŚCI
1.MOCNE STRONY
•Prawidłowo reaguje na polecenia
•Jest człowiekiem pogodnym i zrównoważonym
•Prawie nigdy nie używa przemocy
•W podstawowym zakresie potrafi o siebie zadbać
•Ruchliwy: zabawy ruchowe, basen, taniec
•Chodzi na różne zajęcia, a wizyty na basenie wprost uwielbia
•Chętnie uczestniczy z zajęciach teatralnych, tańczy
•Umuzykalniony: umiejętnie wystukuje rytm na zajęciach z muzyki
•Lubi zajęcia z techniki i plastyki
•Próbuje aktywności pod względem swoich talentów (nie boi się klęski)
•Na co dzień przylepny i miły
•Podczas wystaw i spotkań oficjalnych nabiera powagi
•Umiejętność mechanicznego uczenia się nowego materiału wzrokowego,
•Samodzielnie porusza się po najbliższym terenie
•Samodzielnie dojeżdża do placówki
•Posiada dobrą intuicję
•Doskonałe różnicowanie figury i tła
•Bardzo szybko nawiązuje kontakt z ludźmi
•Wrażliwy i delikatny

2.SŁABE STRONY
•Słaby kontakt werbalny
•Znaczne zniekształcenie mowy
•Rozpoznaje tylko podstawowe kolory
•Jest mało spostrzegawczy
•Dysponuje pamięcią na bardzo niskim poziomie (miewa kłopoty ze znalezieniem swojej kurtki czy butów)
•Nie przywiązuje wagi do estetyki ubioru
•Intensywnie przeżywa posiłki (lubi dużo zjeść nawet kosztem innych)
•Potwierdzona choroba serca i skrzywienie kręgosłupa

III.OCZEKIWANIA
•Lepszy kontakt werbalny z rówieśnikami
•Udziela odpowiedzi na pytania
•Dba o estetykę swojego ubioru
•Wykazuje zainteresowanie zajęciami i wykazuje działania
•Dzieli się i współpracuje z rówieśnikami z placówki
•Podbudowanie i poprawienie samooceny

IV.SFERY DO USPRAWNIENIA
•Sfera kształcąca: Zajęcia terapeutyczne z grupa rówieśniczą oraz zajęcia manualne (plastyczne i techniczne usprawniające motorykę małą.)
•Sfera werbalna: zajęcia z logopedą w celu lepszego kontaktu werbalnego usprawniającego znaczne zniekształcenie mowy
•Sfera społeczna: Zajęcia socjoterapeutyczne w celu kształtowania i wzmacniania pożądanych zachowań społecznych, podnoszenia dojrzałości społeczno- emocjonalnej, a także doskonalenia funkcji koncentracji uwagi oraz samodzielności.

V.FORMY POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ:
•Prowadzenie systematycznej i intensywnej pracy samokształceniowej w zakresie poprawy techniki mówienia.
•Dostosować tematu zajęć w placówce do tempa jego pracy,
•Należy udzielać (oczywiście w razie konieczności) dokładnych wskazówek pomocniczych do wykonywania zadania, jednocześnie zwracając uwagę na zachowanie przez niego samodzielności.
•Zwracać uwagę na tempo wykonywania zadań, a pojawiający się pośpiech i pochopność należy mocno kontrolować.
•Należy stosować różne metody pobudzające Piotra do wysiłku umysłowego. Między innymi zachęcać go (nie zmuszać) do wyrażania własnego zdania, opinii. Wiąże się to z budowaniem i zwiększaniem jego pewności siebie, śmiałości, własnej aktywności (inicjatywy), ćwiczeniem płynności wypowiedzi i zasobu słownictwa- np.: „A co ty o tym myślisz...?” „Co czujesz kiedy..” „Jak się z tym czujesz...?” itp.
•Wskazane jest zachęcanie Piotra i mobilizowanie go do podejmowania decyzji i wysiłku w celu przezwyciężania napotkanych trudności (unikać natychmiastowej rezygnacji z wykonywanych działań).
•Kierować koncentracją uwagi i kontrolować jego skupienie na zadaniu,
•Zwracać uwagę na poprawność wykonywania zadania.
•Podczas stosowania powyższych zaleceń wskazane jest utrzymywanie z Piotrem kontaktu wzrokowego- polepsza to koncentrację uwagi, jego mobilizację i zrozumienie poleceń, co wpływa na podejście do rozwiązania zadań.

VI.PROGNOZA I PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ.
Z obserwacji Piotra i diagnozy funkcjonalnej wynika, że najsłabszą stroną jest komunikacja interpersonalna i sprawność manualna.
Dalszy proces terapeutyczny powinien obejmować ćwiczenia;
•Ćwiczenia zmierzające do poznania drugiej osoby komunikowania się
•Sposoby przekazywania mu konkretnych informacji.
•Ćwiczenia zmierzające do poznania samego siebie
•Ćwiczenia rozwijające koordynację wzrokowo – ruchową.
•Ćwiczenia rozwijające percepcję oraz koordynację słuchowo – ruchową.
•Ćwiczenia i zabawy rozwijające orientację przestrzenną.
•Ćwiczenia usprawniające czynności samoobsługowe.


PROGRAM PRACY TERAPEUTYCZNEJ

WSTĘP
Potrzeby osób niepełnosprawnych intelektualnie nie różnią się zasadniczo od potrzeb osób zdrowych. Chcą być otoczone miłością, troskliwością i jak każda inna osoba chce mieć zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Dla dobra osób upośledzonych umysłowo opiekun terapeuta musi różnymi sposobami dążyć do tego, by ogół społeczeństwa zaakceptował zasadę, że „tym co maja należy się więcej”. Taką osobą, która ma mniej jest każda osoba upośledzona umysłowo, a zatem to jemu należy się najwięcej. Ze względu na zaburzenia umysłowe osoby te wymagają specyficznych metod wychowania i nauczania, dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych, możliwości psychicznych i fizycznych. W pracy terapeutycznej osób o specjalnych potrzebach podstawową zasadą warunkującą powodzenie i rezultaty w pracy jest dobra znajomość tej osoby, poznanie jego braków, trudności i możliwości rozwojowych. Nie rozumienie istoty i przyczyn trudności może doprowadzić do poważnych zaburzeń zachowania, poczucia zagrożenia, niskiej motywacji i wysiłku do pracy nad sobą oraz nerwic. Program terapeutyczne jest ukierunkowany na potrzeby osoby niepełnosprawnej intelektualnie w stopniu Umiarkowanym oraz do jego możliwości psychofizycznych.

1. ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Zajęcia terapeutyczne prowadzone są z Piotrem codziennie. W czasie ich trwania terapeuta podkreśla mocne strony Piotra, stara się nawiązać z nim jak najlepszy kontakt, zachęca go do pracy oraz pomaga pokonać trudności. Zajęcia odbywają się w formie zabawowej oraz umiejętności społeczno praktycznych. W wyniku realizacji zadań Piotr bez obaw porusza się po terenie placówki, coraz lepiej funkcjonuje w zespole placówki i rówieśniczym, buduje pozytywne relacje z kolegami i terapeutami. W czasie zajęć terapeutycznych rozwija się percepcja słuchowa, wzrokowa, koordynacja wzrokowo-ruchowa oraz sprawność graficzna. Utrwalane są kształty liter pisanych i drukowanych, doskonalona technika czytania sylabami, wyrazami, zdaniami. Wszystkie działania poparte są materiałem.

1.1 DOKUMENTACJA
•indywidualny program pracy z uczestnikiem zajęć,
•dziennik zajęć terapeutycznych,

1.2 CELE ZAJĘĆ TERAPEUTYCZNYCH
1.Wspomaganie rozwoju zdolności i zainteresowań:
•zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, akceptacji i życzliwości;
•wytworzenie pozytywnych relacji opartych na szacunku, trosce, zaufaniu
•budzenie wiary we własne możliwości, odkrywanie potencjalnych zdolności i inspirowanie do ujawnienia zainteresowań;
•kształtowanie pozytywnej motywacji do podejmowanych zadań;
•wspieranie twórczego zaangażowania w życie placówki;
•dostosowanie działań do diagnozy psychologiczno-pedagogicznej Piotra

2.Kształtowanie umiejętności umożliwiających zdobywanie wiedzy, takich jak: słuchanie, mówienie, pisanie, rachowanie, obserwowanie, odtwarzanie i tworzenie:
•uwrażliwianie na słuchanie wypowiedzi innych osób;
•uczenie poprawnej wymowy i wyrażania myśli w formie zadań;
•wzbogacanie biernego i czynnego słownictwa;
•rozwijanie percepcji słuchowej –w zakresie słuchu fonetycznego, koordynacji wzrokowo-ruchowej; usprawnianie motoryki małej;
•kształtowanie umiejętności wnikliwej obserwacji i logicznego myślenia;

3.Kształtowanie prawidłowej postawy społeczno-etycznej:
•rozwijanie poczucia przynależności do społeczności i do ojczyzny
•uwrażliwienie na poszanowanie języka ojczystego, symboli i tradycji
•wdrażanie do twórczego rozwiązywania pojawiających się problemów
•rozwijanie potrzeby właściwego komunikowania się i współpracy.

4.Uwrażliwienie na piękno środowiska przyrodniczego i kulturowego:
•uwrażliwianie na piękno kultury i sztuki regionu;
•wdrażanie do obsługo podstawowych urządzeń technicznych;
•rozwijanie aktywności muzycznej, plastycznej i technicznej.

5.Uświadamianie konieczności dbania o zdrowie, higienę i bezpieczeństwo:
•wdrażanie do troski o zdrowie psychiczne i fizyczne i psychiczne poprzez właściwe gospodarowanie czasem i aktywny wypoczynek;
•wyrabianie poprawnych nawyków żywieniowych i higienicznych;
•poszerzanie wiedzy nt. własnego ciała, jego możliwości i ograniczeń;
•kształtowanie umiejętności unikania zagrożeń .

III. PROGRAM DZIAŁAŃ TERAPEUTYCZNYCH
3.1 DZIAŁANIA TERAPEUTYCZNE
1.Rozwijanie sprawności manualnej:
•malowanie form kolistych i form falistych,
•malowanie dużych konturowych rysunków,
•montowanie konstrukcji z klocków,
•układanki płaskie według wzoru i bez wzoru,
•nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, zwijanie żyłek,
•wycinanie z papieru: ciągłe po linii prostej, falistej,
•wycinanie form geometrycznych i konturów rysunków,
•wycinanki, naklejanki z papieru, materiału, włóczki itp..,
•elementy orgiami,
•modelowanie w glinie, plastelinie, masie solnej,

2.Ćwiczenia graficzne:
•rysowanie szlaczków i wzorków z elementów liter,
•rysowanie wzorów po śladzie,
•kopiowanie rysunków przez kalkę graficzną,
•kolorowanie kredkami małych przestrzeni,
•rysunki dowolne kredkami ołówkowymi lub świecowymi,

3.Usprawnienie percepcji wzrokowej:
•dobieranie par jednakowych obrazków i jednakowych figur geometrycznych ,
•odtwarzanie z pamięci układów elementów (obrazków, przedmiotów, figur),
•rozpoznawanie zmian jakościowych i ilościowych w układach elementów (zabawa Co się tu zmieniło?),
•układanie obrazków wg instrukcji słownej (stosunki przestrzenne),
•układanie obrazków w kolejności w jakiej były pokazywane,
•układanie obrazków z części (puzzle),
•układanie obrazków z figur geometrycznych według wzoru i z pamięci,
•rysowanie kompozycji za pomocą szablonów,
•budowanie wg wzoru kompozycji z klocków,
•wyszukiwanie różnic i podobieństw między obrazkami

4.Usprawnianie percepcji słuchowej:
•wysłuchiwanie i różnicowanie dźwięków najbliższego otoczenia,
•różnicowanie i rozpoznawanie odgłosów przyrody,
•zabawy ruchowe ze śpiewem,
•ćwiczenia słuchu fonetycznego:

5.Doskonalenie umiejętności czytania:
•ćwiczenia w rozumieniu treści.

6.Doskonalenie umiejętności pisania:
•kreślenie ręką dużych liter w powietrzu,
•pisanie dużych liter na tablicy –wodzenie po wzorze,
•malowanie farbą liter na dużych arkuszach papieru,
•obwodzenie wzoru litery w liniaturze,
•samodzielne pisanie liter,

7.Rozwijanie umiejętności matematycznych:
•gry zabawy wymuszające posługiwanie się rozumowaniem operacyjnym (tworzenie całości z części, wyodrębnianie w całości części, konstruowanie przestrzenne i płaskie),
•klasyfikacja, różnicowanie i porządkowanie elementów w zbiorze,
•orientacja przestrzenna,
•badanie schematu własnego ciała, określanie położenia przedmiotów w stosunku do własnego ciała,
•wyodrębnianie zbioru przedmiotów spełniających dany warunek i formułowanie warunków, które spełniają elementy danego zbioru,
•klasyfikacja zbiorów ze względu na ich liczebność,
•liczenie przedmiotów,
•kształtowanie umiejętności praktycznych: przeliczanie pieniędzy, posługiwanie się kalendarzem, rozpoznawanie godzin i minut na zegarze, pomiar długości i ciężaru (jednostki długości i ciężaru)

8.Uspołecznianie:
•uwrażliwianie na poszanowanie godności innych ludzi,
•zwracanie uwagi na przestrzeganie norm społecznych obowiązujących w grupie rówieśniczej,
•pomoc członkom rodziny oraz osobom starszym,
•kultywowanie tradycji związanych ze Świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocy,
•obserwowanie zmian zachodzących w przyrodzie w poszczególnych porach roku.

3.2 PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW REWALIDACYJNYCH
Procesie adaptacji do życia społecznego osoby upośledzonej umysłowo należy stworzyć odpowiednie dla niego warunki poznania świata. Do nich zalicza się potrzebę wielozmysłowego poznania świata, stopniowanie trudności oraz wiązanie zdobytych wiadomości i umiejętności z praktyką. Drogą kompensacji braków należy usprawniać jego rozwój, dając poczucie przydatności społecznej, równocześnie dbając o pracę korekcyjną i usprawniającą. W czasie zajęć terapeutycznych wykorzystywane będą elementy metody dobrego startu oraz metody ośrodków pracy.

Zajęcia terapeutyczne prowadzone będą poprzez;
•zabawy tematyczne,
•gry symulacyjne, planszowe, komputerowe,
•organizacje wystaw prac,
•naśladownictwo pozytywnych postaw i zachowań,
•wycieczki krajoznawcze, przyrodoznawcze, ekologiczne,
•ćwiczenia doskonalące percepcję wzrokową, słuchową,
•ćwiczenia poprawiające orientację w terenie,
•obcowanie z książką, prasą, telewizją, komputerem.

3.3 PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA:
1.Wypełnianie ról społecznych:
•zna dane osobiste, adres zamieszkania,
•przestrzega zasad życia w placówce,
•nazywa swoją miejscowość, kraj,
•zna symbole narodowe,
•utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy.

2.Słuchanie i mówienie:
•wypowiada się samodzielnie i samorzutnie,
•opowiada o wrażeniach i własnych doświadczeniach,
•potrafi pytać i odpowiadać,
•potrafi efektywnie korzystać z programów telewizyjnych i komputerowych,
•wypowiada się zrozumiale i poprawnie pod względem gramatycznym.

3.Orientacja w stosunkach przestrzennych i czasowych:
•określa położenie przedmiotu wobec siebie,
•określa położenie przedmiotu wobec drugiej osoby,
•posługuje się kalendarzem,
•odczytuje pełne godziny na zegarze.

4.Czytanie i pisanie:
•układa pytania do przeczytanego zdania,
•wyróżnia bohaterów i potrafi ocenić ich postępowanie,

5.Rachowanie;
•porównuje liczebność zbiorów, określenia: mniej, więcej tyle samo,
•rozpoznaje wartości monet i banknotów,
•odczytuje temperaturę,
•waży w kilogramach,

6.Obserwacja zjawisk i procesów przyrodniczych:
•rozpoznaje i opisuje przyrodę otoczenia,
•zna rośliny i zwierzęta w swoim otoczeniu,
•opisuje najważniejsze cechy pór roku,
•rozpoznaje i nazywa podstawowe zjawiska atmosferyczne,
•przestrzega podstawowych zasad bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych,
•rozpoznaje sygnały alarmowe i znaki informacyjne,
•dba o zdrowie i higienę osobistą,
•zna sposoby racjonalnego odżywiania i odpoczynku.

7.Rozwój społeczno-emocjonalny:
•nawiązuje kontakty z kolegami i terapeutą,
•respektuje zasady współżycia w grupie,
•jest otwarty, pogodny, ciekawy,
•kontroluje swoje emocje, zachowuje się w sposób adekwatny do sytuacji,
•wykonuje prace plastyczne wykorzystując różne techniki i materiały,
•stosuje się do reguł gier i zabaw.

BIBLIOGRAFIA

1.Balejko A., Pomagam dziecku w mówieniu, czytaniu i pisaniu, Białystok 1996;
2.Balejko A., Łuksza H., Usprawnianie mówienia, czytania i pisania, Białystok 1995;
3.Czajkowska A., Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, Warszawa 1989;
4.Gąsowska T.,Pietrzak- Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, Warszawa 1994;
5.Gruszczyk-Kolczyńska E., Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki, Warszawa 1997;
6.Kosińska A., Polak A., Żiżka D., Uczę metodą ośrodków pracy, Warszawa 1999
7.Kosmowska B., Rewalidacja indywidualna prowadzona metodą dobrego startu, Warszawa 1999;
8.Kujawa E., kurzyna M., Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych, Warszawa 1996;
9.Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków 2002;
10.Zakrzewska B., I ty będziesz dobrze czytać, WSiP, Warszawa 2000;
11.Zakrzewska B., Moje dziecko źle czyta i pisze, Warszawa 1997;
12.Zakrzewska B., Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń, Warszawa 1996