Program szkolnych wycieczek przyrodniczych

Poziom III

Program szkolnych wycieczek przyrodniczych
dla III etapu edukacyjnego
„Ścieżki dydaktyczne w naszym regionie”

„Cudze chwalicie swego nie znacie ........”

1. Wstęp
"Przez poznanie i ochronę przyrody ojczystej do jej ukochania".
/ Wł. Szafer
Sposobem poznawania przyrody jest bezpośrednie obcowanie z nią oraz badanie przejawów życia w jego naturalnym środowisku. Służą temu szkolne wycieczki przyrodnicze. Wycieczka to celowe i zorganizowane wyjście w naturalne środowisko przyrodnicze lub społeczne, a równocześnie to jedna z form organizacyjnych procesu dydaktyczno - wychowawczego dzieci i młodzieży na terenie szkoły. Umożliwia ona uczniom lepsze poznanie rzeczy i zjawisk, wpływa na rozwój spostrzeżeń, wyobrażeń i myślenia, służy utrwalaniu zdobytej wiedzy. Żadna z form pracy z uczniami nie stwarza tylu co wycieczka różnorodnych możliwości wpływania na kształtowanie u uczniów wartościowych cech charakteru i woli, nawyków społecznego postępowania i kulturalnego zachowania się. Bez względu na to w jakim miejscu się znajdą, uczniowie muszą pamiętać o przestrzeganiu pewnych zasad, regulaminów i zwyczajów. Wycieczki służą także kształtowaniu takich umiejętności, jak koncentrowanie uwagi na określonych obiektach i istotnych cechach ich budowy, poprawnego prowadzenia obserwacji, dokumentacji, interpretacji wyników i formułowania wniosków. Zajęcia w terenie urozmaicają program nauczania, aktywizują i uwrażliwiają uczniów, wpajają im zasady pielęgnowania przyrody, przedstawiają problemy ochrony środowiska oraz wynikające z nich zagrożenia dla świata roślinnego, zwierzęcego, społeczeństwa, zdrowia, a nawet życia. Ukazują także kierunki działania człowieka - w zgodzie z naturą kształtują pożądane postawy wśród uczniów i pogłębiają wiedzę o najbliższym otoczeniu.

2. Charakterystyka programu
Program wycieczek szkolnych w oparciu o formy ochrony przyrody województwa podkarpackiego został opracowany w celu realizacji zadań zawartych w „Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów”. Program wycieczek jest tak ukierunkowany na ukazanie piękna i potęgi przyrody, ma budzić u młodzieży pozytywne przeżyci i uczucia takie jak miłość, radość, współczucie, odpowiedzialność za otaczająca przyrodę, za innych, za siebie. Program wycieczek przyrodniczych został opracowany w celu podjęcia trudu organizacji takich form nauczania, ponieważ wycieczki przybliżają uczniom miejsca, w których rzadko bywają, omijają je, bo nikt nie pokazał ich walorów. Wycieczki pokazują: bliższe i dalsze okolice miejscowości w której mieszkaj uczniowie, co wyróżnia środowisko w którym żyjemy, co odziedziczyliśmy po przodkach, mają nauczyć właściwego stosunku do przyrody i mają nauczyć ochrony przyrody, dla nas samych i przyszłych pokoleń. Program szkolnych wycieczek przyrodniczych uwzględnia następujące dokumenty:
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. (Dz. U. z 2001r. Nr 135, poz. 1516)
2. Zapewnienie opieki i bezpieczeństwa przez szkołę uczniom podczas wycieczek i imprez odbywa się w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889 i Nr 102, poz. 1115) i ustawy o systemie oświaty.
3. Cel ogólny
Wyrabianie wrażliwości, szacunku i odpowiedzialności za środowisko.
4. Cele szczegółowe realizowane podczas wycieczek
• Zapoznanie z różnorodnością świata roślin i zwierząt, ich budową warunkami i trybem życia, odżywaniem;
• Wdrażanie do ochrony przyrody i jej zasobów
• Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku pod wpływem działalności człowieka oraz ich wartościowanie.
• Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.
• Poznanie najbliższego środowiska i specyfikacji swojego regionu.
• Poznanie różnorodnych form ochrony przyrody w naszym województwie i regionie, wykorzystanie ich do aktywnego wypoczynku na łonie natury.
• Rozwój postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury regionalnej
• Wyrabianie poczucia więzi z przyroda i odpowiedzialności za nią
5. W wyniku realizacji wycieczek, uczeń potrafi :
• Prowadzić obserwacje w środowisku.
• Dostrzegać wpływ człowieka na środowisko.
• Umieć wypoczywać na łonie natury i czerpać z niego korzyści, z poczuciem odpowiedzialności za środowisko.
• Umieć zachowywać się na obszarach chronionych.
• Czynnie wpływać na ochronę czystych, przyjaznych człowiekowi miejsc.
• Wymienić rodzime gatunki roślin i zwierząt.
• Wymieniać i opisywać różne formy ochrony przyrody w naszym województwie.
6. Sposoby realizacji celów zawartych w programie
• opracowanie na początku każdego roku szkolnego projektu wycieczki szkolnej
• przeprowadzenie ankiety wśród uczniów na temat projektu wycieczki
• przygotowanie dokumentacji wycieczki
• pozyskanie środków pieniężnych na wycieczkę i oświadczeń rodziców
• wyjazd na wycieczkę
7. Ewaluacja programu
I. Ankietowanie uczestników wycieczek szkolnych
II. Rozmowy z uczestnikami wycieczek ( uczniami i opiekunami)
III. Zamieszczenie informacji w kronice gimnazjum
IV. Wykonanie gazetki ściennej
V. Wykonanie pracy domowej dotyczącej tematów poruszanych w czasie wycieczki
VI. Karty pracy uczniów

Literatura
1.Publikacje edukacyjne „Publikacja nr 536- wycieczki i ich wykorzystanie w edukacji społeczno- przyrodniczej uczniów”
2. Publikacje edukacyjne „Cele i walory wycieczek przyrodniczych” portal edux. pl