Jerzy Kukuczka na szczytach świata - scenariusz zajęć

SCENARIUSZ ZAJĘĆ ( przewidziany na 2-3 godz. lekcyjne)

TEMAT DNIA : JERZY KUKUCZKA NA SZCZYTACH ŚWIATA

CELE OGÓLNE: zapoznanie z sylwetką patrona szkoły i jego osiągnięciami sportowymi ;
rozwijanie umiejętności poprawnego wypowiadania się ;
poszerzenie i uporządkowanie wiedzy dotyczącej Himalajównajwyższych
gór świata;
wzbogacanie słownictwa czynnego o pojęcia związane z alpinizmem;
zastosowanie zdobytych wiadomości w formach plastycznych;
rozwijanie wyobraźni i twórczej aktywności dziecka ;
CELE SZCZEGÓŁOWE:
UCZEŃ : uważnie słucha informacji czytanych przez N.;
wie kim był Jerzy Kukuczka;
potrafi wymienić osiągnięcia sportowe wybitnego Polaka;
wypowiada się pełnymi zdaniami ;
rozwiązuje rebusy i nazywa sprzęt służący w turystyce
wysokogórskiej;
potrafi nazwać najwyższe góry świata ; wymieni niektóre szczyty;
określa cechy charakteru alpinisty;
rozwiązuje krzyżówkę , quiz;
wykona pracę plastyczną ;
Metody : słowne, oglądowe , działanie praktyczne
Formy pracy: zbiorowa jednolita , indywidualna zróżnicowana
Środki dydaktyczne: biografia J. Kukuczki , informacje dotyczące Himalajów, album M . Majrani Himalaje , załączniki do zajęć , tekst wierszy , materiały potrzebne do wykonania pracy plastycznej;

PRZEBIEG ZAJĘĆ :

1. Wprowadzenie w temat zajęć
Uczniowie słuchają czytanego przez N., listu ( w formie wiersza ) jaki J. Kukuczka otrzymał
od chłopca być może waszego rówieśnika :
Wielu też poszło zuchwale na tych szczytów dziewiczych
Przeliczając własne siły , płacąc często życiem .
Lecz Jerzy Kukuczka to Polak wielkiej odwagi
Co hen, tam na linkach zawieszony , jak pająk wygląda z daleka
Chociaż jest już śmiertelnie wycieńczony , nadal się wspina i czeka
Aż stopy jego dosięgną szczytu,
A z piersi zmęczonej wyrwie się okrzyk radości i zachwytu
Zdobyłem cię ! Nareszcie jesteś moja!
W plecaku – on- nie nosił butli z tlenem, tak jak rozsądnie byłaby tego
potrzeba, lecz w tym plecaku była umieszczona chorągiew biało- czerwona i kawałek
zmarzniętego chleba.
2. Rozmowa na temat wysłuchanego tekstu . Udzielanie przez uczniów odpowiedzi na
pytania:
- kto jest patronem naszej szkoły?
- jaka dyscyplinę sportu uprawiał?
- jak wygląda wejście na szczyt?
- jak nazywamy człowieka wspinającego się po górach? ( alpinista)
- jak myślicie czy alpinizm to sport dla każdego?
Alpinista- osoba uprawiająca turystykę wysokogórską; alpinizm- forma turystyki
wysokogórskiej, której uprawianie wymaga opanowania techniki wspinaczkowej i stosowania
specjalnego sprzętu; alpinistyka .
3. Zapoznanie uczniów z kolejnymi informacjami :
23 V 1992r. naszej szkole nadano imię sławnego himalaisty , człowieka ,
którego nazwisko znane było nie tylko w kraju, lecz powtarzane przez wszystkie agencje
światowe w chwilach kiedy zdobywał swoje kolejne ośmiotysięczniki. Od momentu , gdy
wstąpił po raz pierwszy na górska ścieżkę, minęło przeszło 20 lat. Dla niego tych
dwadzieścia lat było nieustannym pięciem się w górę, wyszukiwaniem coraz to nowych
celów, przesuwaniem granic ludzkich możliwości. Jerzy Kukuczka jako drugi człowiek na
świecie , stanął na wszystkich głównych czternastu szczytach Ziemi .
KARTY DO KALENDARIUM ŻYCIA JERZEGO KUKUCZKI
1948 - Jerzy Kukuczka przyszedł na świat . Było to 24 marca , w Katowicach – Bogucicach
, przy ul. Markiewki 94. Jego rodzice pochodzili z Istebnej . Ojciec był przed wojną
urzędnikiem bankowym , a po wojnie robotnikiem kolejowym; uprawiał zawodowo
narciarstwo. Matka była pracownikiem fizycznym w Katowickiej Fabryce Narzędzi
Górniczych.
1962- Został absolwentem Szkoły Podstawowej nr 12 w Katowicach – Bogucicach . Oceny
na świadectwie miewał- jak mówił – „ rozmaite” . Ale z wychowania fizycznego i geografii –
bardzo dobre.
1965- Ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową , zostaje członkiem Harcerskiego Klubu
Taterniczego; powołano go do reprezentowania barw klubu HKS „ Szopienice” , w którym
trenował podnoszenie ciężarów.
1966- Wstąpił do Koła Katowickiego Klubu Wysokogórskiego i ukończył kurs
wspinaczkowy w Morskim Oku.
1967- Wspinał się w skałkach i w Tatrach.
1968- Uzyskał dyplom Technikum Urządzeń Sygnalizacyjnych
1971\ 1972- Zima .Tatry . Kukuczka uczestniczył w pierwszych przejściach zimowych dróg
należących w tamtej epoce do repertuaru dróg ekstremalnych.
1972- Został zakwalifikowany na wyczynowy wyjazd w Dolomity ( nowa droga na Torre
Trieste). Za drogę na Torre Trieste otrzymał brązowy medal „ Za Wybitne Osiągnięcia
Sportowe”
1973- Zima . Ponownie Dolomity . Pierwsze zimowe przejęcie słynnej „ Via dell’ Idealle” na
Marmolada d’ Ombretta .I kolejny- tym razem srebrny – medal „ Za Wybitne Osiągnięcia
Sportowe” . Lato . Pierwszy wyjazd w góry lodowcowe – Alpy – rejon Mont Blanc.
1974- Został powołany w skład prestiżowej „ Pierwszej Polskiej Wyprawy w Góry Ameryki
Północnej” ( Alaska . Mount McKinley)
1975- 22 czerwca , w kościółku na Kubalonce w Istebnej , Kukuczka wstąpił w związek
małżeński z Cecylią Ogrodzińska.
1976- Hindukusz. Wynik: kolejny rekord wysokości – Kohe Tez 7015m n. p. m.
1977- Pierwsza wyprawa J. Kukuczki na ośmiotysięcznik i jego himalajska porażka : Nanga
Parbat.
1978- Druga wyprawa na Hindukusz , Tirich Mir East 7692m n. p. m.
1979- Pierwszy zdobyty ośmiotysięcznik – Lhotse; tego samego roku 31 grudnia urodził mu
się syn Maciek.
1980- Drugi ośmiotysięcznik J.Kukuczki- Mount Everest .
1981- Wiosna . Harcerski , sportowo- turystyczny wyjazd w Alpy Nowozelandzkie. Dwie ,
nowe, trudne drogi na Malte Brun. Jesień . Trzeci szczyt ośmiotysięczny Kukuczki – Makalu,
na którym stanął samotnie.
1982- Czwarty ośmiotysięcznik Kukuczki – Broad Peak.
1983- Piaty i szósty ośmiotysięcznik Kukuczki – Gasherbrumy II i I.
1984- Październik . Przyszedł na świat drugi syn J. Kukuczki- Wojtek.
1985- Siódmy , ósmy i dziewiąty ośmiotysięcznik J.Kukuczki( Dhaulagiri, Cho Oyu, Nanga
Parbat) . Kukuczka stanął na szczycie Dhaulagiri w styczniu , a na Cho Oyu w lutym. Po raz
pierwszy człowiek wszedł na dwa szczyty ośmiotysięczne w ciągu jednego sezonu zimowego.
Pierwsza porażka na południowej ścianie Lhotse . Zginął partner Kukuczki Rafał Chołda.
1986- Dziesiąty, jedenasty i dwunasty ośmiotysięcznik Kukuczki ( Kangchendzonga , K-2 ,
Manaslu) . W wyprawie na Kangchendzongę zginął Andrzej Czok, a w wyprawie na K-2
Tadeusz Piotrowski.
1987- Trzynasty i czternasty ośmiotysięcznik J. Kukuczki – Annapurna i Shihsa Pangma .
R. Messner ( z którym rywalizował Kukuczka ) zdobył Korona Himalajów w ciągu 15 lat ,
większość w sezonach letnich i drogami klasycznymi . Kukuczka w ciągu 10-u lat ; większość
nowymi drogami i w sezonie zimowym. Depesza Messnera do Kukuczki : „ Nie jesteś drugi ,
jesteś wielki”.
- J. Kukuczka został przyjęty w Tarnowie przez papieża Jana Pawła II w czasie jego
pielgrzymki do Polski .Przyjął gratulacje od ówczesnego prezydenta Polski i premiera.
Otrzymał nagrodę ministra spraw zagranicznych „ Za rozsławienie imienia Polski w świecie”
; w plebiscycie Telewizji Polskiej i „ Trybuny Ludu” – został najlepszym sportowcem
września 1987r. Zwyciężył w plebiscycie redakcji śląskiego „ Wieczoru” na najlepszego
sportowca województwa katowickiego. Został wybrany „ Człowiekiem Roku” przez
czytelników tygodnika „ Perspektywy” Zajął drugie miejsce – wśród 10-u najznamienitszych
– w prestiżowym , dorocznym plebiscycie „ Przeglądu Sportowego” na najwybitniejszego
sportowca 1987r.
- Przebywał we Włoszech na zaproszenie wielkich firm produkujących sprzęt wspinaczkowy
( min.: Skarpa, Camp, Bailo) . Odbył tam szereg konferencji prasowych , udzielał wywiadów
w radio i telewizji.
- Został laureatem dorocznej nagrody jednej z włoskich „ szkół przeżycia i przygody”
- Wanda Rutkiewicz , najwybitniejsza himalaistka swojego czasu , opublikowała w „
Taterniku” , organie Polskiego Związku Alpinizmu, artykuł pod tytułem „ Jerzy Kukuczka ,
alpinista wielkiego formatu”.
1988- Międzynarodowy Komitet Olimpijski przyznał J.Kukuczce Srebrny Medal Orderu
Olimpijskiego.
- Poczta Polska wydała okolicznościowy znaczek , zaprojektowany przez J. Konarzewskiego .
Na znaczku widnieje panorama Himalajów , podobizna J.Kukuczkii wizerunek jego
olimpijskiego odznaczenia.
1989- Wyprawa na południowa ścianę Lhotse. Ostatnia wyprawa J.Kukuczki- lina po której
się wspinał urwała się .... 26 października koledzy odnaleźli i pochowali w lodowej
szczelinie ciało Kukuczki.
1990- Ukazała się drukiem książka Jerzego Kukuczki , opracowana przez T. Malanowskiego-
Na szczytach świata .
1994- W Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach została obroniona praca
magisterska pt.” Jerzy Kukuczka – czołowy polski alpinista ( 1948- 1989) „
4. Jakimi cechami charakteru powinien odznaczać się alpinista? ( załącznik nr 1) Uczniowie
wyszukują spośród podanych odpowiednie przymiotniki, kolorują odpowiedni prostokąt
uzasadniając swój wybór :
wesoły, rozsądny , wytrzymały , skromny , waleczny , wysportowany, chorowity,
powolny, ambitny, zły, słaby , chudy itp.
U. mogą podać również swoje propozycje np.: siła woli, umiejętność sportowej rywalizacji ,
tężyzna fizyczna , hart ducha, stawianie czoła przeciwnościom, wytrzymałość fizyczna i
psychiczna ,zawziętość itp. Uczniowie kl. III mogą ułożyć zdania opisujące alpinistę z
zastosowaniem podanych przymiotników.( praca w grupach- prezentują ułożone zdania
zwracając uwagę na użyte w nich przymiotniki, korekta opisów i zapis do zeszytów) .
4. Rozwiąż rebusy a dowiesz się jakiego sprzętu wspinaczkowego używał Jerzy Kukuczka :
( załącznik nr 2)
+ na
st lina
+ la tlenowa butla tlenowa
+ an czekan
olada
raki”
+ i
haki
La +
latarka
N. wyjaśnia niezrozumiałe słowa związane ze wspinaczka wysokogórską( załącznik nr 3) :
raki – metalowe mocowania do butów . Umożliwiają turystom górskim i wspinaczom
poruszanie się po lodzie i śniegu . Zazwyczaj spotyka się modele z 14 i 12 zębami ( 10
skierowanych do dołu , pozostałe do przodu), rzadziej z 10 z zębami skierowanymi tylko w
dół , bez zębów atakujących. Wyróżnia się trzy typy raków : paskowe – mogą być mocowane
do dowolnego typu butów , używane w turystyce . Mocowane do butów za pomocą systemu
pasków – kiedyś skórzanych , obecnie z tworzyw sztucznych ; automatyczne- z przodu maja
metalowy pręt , a tyłu specjalny zaczep , które wchodzą w specjalne rowki na podeszwie buta
, używane są powszechnie we wspinaczce lodowej ; półautomatyczne- rozwiązania
hybrydowe – z przodu pasek obejmujący but , tyłu zaczep automatyczny.
Czekan- sprzęt używany w alpinizmie , wspinaczce lodowej oraz zimowej turystyce górskiej.
Ma postać laski zakończonej głowicą. Czekan to narzędzie wielofunkcyjne , służy do
wspinaczki , wyrąbywania stopni w lodzie , jako laska do podpierania , do hamowania
podczas ześlizgnięcia się oraz do asekuracji.
4. Rozwiązanie krzyżówki i odczytanie hasła- tematu dnia ( załącznik4)
a) ciasteczka do herbaty ( herbatniki)
b) wysyłamy go w kopercie ( list)
c) wchodzi nim św. Mikołaj ( komin)
d) służy do ścierania ( gumka)
e) zabawka dziewczynek ( lalka)
f) inaczej plan np.: miasta ( mapa)
g) sprzęt sportowy z wiosłami służący do pływania ( kajak)
h) ulubiony dwukołowiec dzieci ( rower)
H E R B A T N I K I
L I S T
K O M I N
G U M K A
L A L K A
M A P A
K A J A K
E
GÓRY to taki rodzaj terenu , który jest znacznie wyższy od obszarów sąsiednich. Na
najwyższych wierzchołkach jest wietrznie i zimno . Często przez cały rok leży tam śnieg . W
dolnych partiach zboczy rosną odporne na klimat drzewa iglaste , ale powyżej pewnej
wysokości jest za zimno nawet dla nich.
HIMALAJE to najwyższe góry na ziemskich lądach. Rozciągają się na pograniczu Indii,
Nepalu i Chin. Ich długość wynosi 2500 km; od zachodu i północnego zachodu łączą się one
z Karakorum i Hindukuszem, górami o odmiennej budowie geologicznej . Najwyższym
wierzchołkiem jest Mount Everest czyli Czomolungma. Na obszarze Himalajów znajduje się :
10 szczytów przekraczających 8000m n.p.m., 75 szczytów ponad 7000m i 114 szczytów
przewyższających 6000m.Poza najlepiej poznanymi obszarami jest wiele szczytów nie
zmierzonych- niektóre nie maja nawet nazw. Jest tam również wiele nie zbadanych dolin. Aż
trudno w to uwierzyć u progu XXI wieku .Himalaje wciąż są miejscem brawurowych
wyczynów wspinaczy ; coraz częściej spotyka się tu jednak ekspedycje badawcze .Klimat
Himalajów charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem pór roku. Różnice te zależą od
występowania monsunów , gorących i wilgotnych wiatrów tworzących się nad Oceanem
Indyjskimi docierających aż do najwyższych partii gór. Powyżej 8000m n.p.m ,wiatry mogą
osiągać prędkość ponad 250 km\h, przy temperaturze – 70 C .
5. N. przedstawia mapę położenia 14 ośmiotysięczników ( załącznik5)
1. Mount Everest 8848 m n.p.m.
2. K-2 8611 m n.p.m
3. Kangchendzonga 8568 ( 8595) m n. p. m
4. Lhotse 8511 m n. p .m
5. Makalu 8481 ( 8463) m n. p. m
6. Dhaulagiri I 8167 m n. p.m
7. Manaslu 8156 m n. .p. m
8. Cho Oyu 8153 m. n.p .m
9. Nanga Parbat 8125 m n. p .m
10. Annapurna I 8091 m n. p. m.
11. Gasherbrum I 8068 m n. p. m
12. Broad Peak 8047m n.p.m
13. Gasherbrum II 8035 m n.p.m
14. Shisha Pangma 8013m n p.m
6. N. odczytuje wiersz , przeprowadza krótki quiz o patronie szkoły. Uczniowie
wykorzystują zdobytą wiedzę przy udzielaniu odpowiedzi.( załącznik nr 6)
Nad wszystkich i nad wszystko ja was umiłowałem o góry,
Wieczny szukacz bezwiedny nadżycia – dziś wiem , czego pragnąłem- z przedczasu ukrycia
Wstała dusza i moim oblekła się ciałem .
Ogień , wiatr , mgły i deszcze , zewrzała upałem ,płyta skalna , przepastne krze nię do
przebycia , pustynie i otchłanie , burz ciągnące wycia: wszystko to w moim sercu wyżłobione
miałem .
Nic nie było mi obce , dłonią moją sprawną , chwytałem igłę skały i wicher za grzywę,
Ale to było dawno bardzo , bardzo dawno – wczoraj i lat bezmiar temu – równo żywe.
1.Jak nazywa się patron naszej szkoły :
a) Henryk Sienkiewicz
b) Jerzy Kukuczka
c) Mikołaj Kopernik
2.Jaki sport uprawiał :
a) biegi przełajowe
b) skok o tyczce
c) alpinizm
3.Czym zasłynął w świecie sportowym :
a) jako drugi człowiek na świecie zdobył Koronę Himalajów
b) poleciał w kosmos
c) samotnie opłynął kulę ziemską
4.Ile szczytów ośmiotysięcznych zdobył?
a) 7
b) 12
c) 14
5.Jakiego sprzętu używał podczas wspinaczki?
a) łopata , śrubokręt , „ raki”, stoper
b) lina , czekan , butla tlenowa , haki
c) latarka , rękawice , młotek, namiot
6.Jaki medal otrzymał na Olimpiadzie w Calgary:
a) srebrny
b) złoty
c) brązowy
7. Gdzie odbyła się ostatnia wyprawa wielkiego himalaisty:
a) w Tatry
b) w Alpy Zachodnie na Mount Blanc
c) na południową , niedostępną ścianę Lhotse
Punktacja: 7-6 pkt. Znakomicie zapamiętałeś/ łaś informacje z lekcji . Posiadasz ogólną
wiedzę dotyczącą patrona szkoły J. Kukuczki
5-4 pkt. Dobrze zapamiętałeś/ łaś niektóre informacje z lekcji .
3-2 pkt. Ugruntuj swoją wiedzę sięgając jeszcze raz do materiałów źródłowych .
7.N. przedstawia temat pracy plastycznej „ Jerzy Kukuczka na szczytach świata „. Uczniowie
dokonują wyboru stanowiska pracy – na każdym stanowisku jest inny materiał ( włóczka ,
kolorowy papier, kredki, farby , plastelina itp.) , N. zwraca uwagę na możliwość wyboru
techniki:
- wydzieranka z kolorowego papieru
- wyklejanie z plasteliny
- collage z włóczki
- rysunek kredkami
Uczniowie za pomocą środków plastycznych projektują i wykonują swoją pracę , wyróżniają
w niej takie cechy jak : kształt , barwa, wielkość, pierwszy plan itp.
8. Pożegnanie w kręgu- podsumowanie pracy całego dnia.
Opracowała Ewa Gałczyńska