Zagrożenia płynące z niekontrolowanego korzystania z komputera i Internetu przez młodych ludzi

Komputer z dostępem do Internetu to jedno z największych osiągnięć współczesnej cywilizacji. Bez konieczności wychodzenia z domu możemy dziś między innymi: zrobić zakupy, dzwonić, wysyłać e-maile, sprawdzić rozkład jazy autobusów czy pociągów, zarezerwować bilet, poszerzyć wiedzę a także poznawać ludzi.
W Polsce ponad połowa osób dorosłych posiada komputer osobisty, a blisko 40% z nich korzysta z Internetu. Na przestrzeni ostatnich lat liczba ta gwałtownie wzrasta. Dostęp do globalnej sieci jest najpopularniejszy wśród ludzi młodych, którzy korzystają z Internetu zarówno w szkole jak i w domu. Wielu rodziców, widząc swoje dziecko siedzące przed komputerem, jest zadowolonych z tego faktu. Pociecha ma bezpieczne zajęcie, nie włóczy się z kolegami czy koleżankami, a co za tym idzie nie jest narażona na żadne niebezpieczeństwo. Oczywiście jest w tym wiele racji, ale należy pamiętać o tym, że Internet poza treściami edukacyjnymi ma do zaoferowania wiele treści, które mogą być groźne.

Niebezpieczeństwa i zagrożenia związane z korzystaniem przez nasze dziecko z Internetu

1. Pornografia jako jedno z większych niebezpieczeństw. Pornografia w Internecie jest wielkim problemem. Osoby, które zarabiają na pornografii znają dziś sposoby, aby treści takie trafiały do odbiorców, w tym dzieci, bez ich aktywności w kierunku poszukiwania takich treści. Nasze dziecko poszukując w Internecie informacji potrzebnych do rozwiązania zadania, może trafić na stronę z treściami pornograficznymi lub innymi dewiacjami. Specjaliści, psycholodzy, pedagodzy, terapeuci i seksuolodzy odnotowują negatywny wpływ pornografii na osoby, które z niej korzystają. Szczególne niebezpieczne jest oddziaływanie treści pornograficznych na nieukształtowaną psychikę dziecka. Niebezpieczeństwo tkwi w nieprawdziwym ukazywaniu roli mężczyzny i kobiety, pomiędzy którymi nie istnieje więź emocjonalna a jedynie kontakt erotyczny pozbawiony głębszych relacji. Pornografia zachęca także do podejmowania zachowań seksualnych nieakceptowanych społecznie.
2. Pedofilia jako poważny problem. Internet to jedno z miejsc aktywności pedofilów, którzy założyli już kilkadziesiąt tysięcy stron z pornografią dziecięcą. Pedofil, to osoba (najczęściej mężczyzna), która jako partnera seksualnego preferuje dziecko przed okresem dojrzewania. Zwykle pedofile to ludzie nie wzbudzający podejrzeń, mili, sympatyczni, wywierający duży wpływ na dzieci. Za pomocą różnych usług internetowych (czaty, komunikatory, fora dyskusyjne, poczta e-mail, serwisy społecznościowe), przybierając fikcyjną tożsamość, dążą oni do nawiązania kontaktów z dziećmi. W kontakcie takim dziecko staje się ofiarą.
3. Agresja i przemoc w świecie wirtualnym i realnym. Internet bywa nośnikiem agresji i przemocy. Internetowa agresja i przemoc w środowisku dzieci i młodzieży przyjmują różną postać i mają wiele uwarunkowań. Celem agresji jest zaszkodzenie ofierze, a przemocy – wywarcie pewnego rodzaju wpływu. Zachowaniem agresywnym jest wulgarne słowo lub publikacja kompromitujących treści w sieci (film, zdjęcie). Często zdarza się, że dzieci korzystające z Internetu atakują w sieci swoich kolegów poprzez umieszczanie o nich nieprawdziwych lub oczerniających informacji lub wulgarnych komentarzy. W ostatnim czasie zdarzało się, że osoby obrażone wypowiedziami internautów składały doniesienia do prokuratury i domagały się ukarania sprawców obraźliwych wpisów. Jeśli takie działanie zostanie przypisane osobie małoletniej, to Państwo jako rodzice możecie mieć poważne problemy, wynikające z odpowiedzialności prawnej za dziecko.
4. Zagrożenie związane z sektami w sieci. W sieci działają osoby werbujące młodych ludzi do różnych sekt. Członkowie sekt poszukują ludzi młodych, słabych, osamotnionych, niepewnych siebie, nie mających oparcia w rodzinie. Poszukiwania te są ułatwione ze względu na to, że w naszym społeczeństwie młodzież jest sfrustrowana, często niezadowolona, pozbawiona perspektyw na przyszłość, a swoje problemy opisuje na stronach blogów czy serwisów społecznościowych. Brak udziału rodziców w wychowaniu powoduje bezradność na co dzień, wprowadza nudę i obojętność, zniechęca do aktywności w szkole, przez co dzieci stają się łatwą zdobyczą dla działaczy sekt. Sekta z czasem przejmuje całkowitą kontrolę nad dzieckiem.
5. Kradzież danych i oszustwa. Zjawisko to w ostatnich latach przybiera na sile. Dziecko nawiązując w sieci nowe znajomości może w sposób nieświadomy przekazać informacje, które następnie zostaną wykorzystane w różny sposób. Zdarza się, że dzieci nieświadomie przekazują informacje dotyczące adresu zamieszkania, zamożności rodziców, numerów kont bankowych. Osoba, która uzyska takie informacje może wykorzystać je i poważnie nam zaszkodzić.
6. Szkody spowodowane przez dziecko. W tym miejscu wspomnieć należy, ze nasze dziecko również może być w Internecie sprawcą poważnych szkód. Do najczęściej popełnianych „grzechów” przez nasze dzieci możemy zaliczyć piractwo. Dzieci, świadomie lub nie, pobierają z Internetu kopie programów, gier, utworów muzycznych czy filmów. Piractwo w naszym kraju jest przestępstwem i grozi za nie wysoka kara. W przypadku osób małoletnich konsekwencje ponoszą rodzice lub opiekunowie.
7. Uzależnienie od komputera i sieci. Zachowanie uzależniające to powtarzający się nawyk, który zwiększa ryzyko choroby i związanych z nią problemów osobistych i społecznych. Osoba, która uzależniła się od komputera całe dnie spędza przed jego monitorem, zaniedbując inne obowiązki (w przypadku dziecka np. obowiązek nauki).
Niebezpieczeństwa i zagrożenia związane z korzystaniem przez nasze dziecko z komputerowych gier zręcznościowych
Komputerowe gry zręcznościowe mogą pobudzać dzieci i młodzież do zachowań agresywnych. Dają one dziecku możliwość uczestniczenia w agresywnych działaniach. Gry takie skonstruowane są najczęściej w następujący sposób:
• reguła gry wymaga podejmowania walki lub innych agresywnych zachowań, aby osiągnąć cel;
• reguła gry przewiduje nagradzanie gracza za liczbę zastrzelonych, zabitych, zmuszonych do uległości poprzez przyznanie wysokiej liczby punktów.
Badania przeprowadzone przez amerykańskich badaczy potwierdzają, że dzieci, które miały kontakt z tego typu grami dużo częściej stosowały przemoc wobec kolegów niż dzieci, które nie grały w takie gry.
Skutki oglądania przemocy w Internecie lub w grach komputerowych:
1. Naśladownictwo – oglądanie przemocy może prowadzić do naśladowania (odgrywania scen) przez obserwatorów. Uważa się, że przemoc ukazywana w mediach dostarcza oglądającym nowych pomysłów i technik agresji, których nie byli oni wcześniej świadomi.
2. Rozhamowanie – kiedy przemoc staje się częścią codziennego życia człowieka, jego zahamowania i ograniczenia zostają przełamane.
3. Desensytyzacja (odwrażliwianie) - odnosi się do zmniejszania wrażliwości na bodźce, które są obecne w sposób ciągły przez jakiś czas. Proces ten prowadzi do stopniowej utraty wrażliwości emocjonalnej na ból lub cierpienie innych.
4. Pobudzenie – oglądanie programów, czy uczestniczenie w grach pełnych przemocy często wywołuje pobudzenie. To pobudzenie może zostać przeniesione na inną sytuację.
5. Nowe elementy poznawcze – dzieci, które znajdą się w sytuacji zbliżonej do tej którą obserwowały np. w Internecie, to zachowają się raczej zgodnie ze scenariuszem przemocy, a nie będą poszukiwały alternatywnych rozwiązań.

Jak chronić dziecko przed zagrożeniami związanymi z korzystaniem przez nasze dziecko z Internetu i gier komputerowych?

- Starannie wybierać programy multimedialne i gry komputerowe, zwracając uwagę aby były bez przemocy i dostosowane do wieku dziecka.
- Widząc dziecko oglądające przemoc lub grające w agresywną grę komputerową, powinniśmy wyrazić głośno swoją dezaprobatę. Jest wówczas wysoce prawdopodobne, że dziecko wykaże również stosunek krytyczny do takich treści.
- Rodzice mogą również pomóc, zachęcając dziecko do dokonania rozróżnienia pomiędzy fantazją a zdarzeniami rzeczywistymi poprzez rozmowę o tym, w jaki sposób efekty specjalne zostały użyte do symulowania przemocy.
- Rodzice mogą także pomóc poprzez narzucenie dziecku wyraźnych limitów i ograniczeń dotyczących typów gier i programów.
- Czas spędzany przez dziecko przed komputerem powinien być przez rodziców kontrolowany i nie przekraczać 1h, 1,5h dziennie.
- Odległość oczu dziecka od monitora to minimum 80 cm.
- Rodzice powinni kontrolować przeglądanie stron internetowych przez swoje dziecko, nauczyć się surfowania z dzieckiem po interesujących i bezpiecznych stronach internetowych.
- Rodzice mogą również zainstalować w swoich komputerach domowych odpowiednie oprogramowanie i filtry niebezpiecznych stron internetowych.

Literatura:

- Bartosz Danowski, Alicja Krupińska; Dziecko w sieci; Wydawnictwo Helion; Gliwice 2007r.
- David Clarke; Zachowania prospołeczne i antyspołeczne (seria: Psychologia społeczna); Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne; Gdańsk 2005r.