Formy współpracy przedszkola z rodziną dziecka

Warunkiem dobrej współpracy jest ustalenie wspólnych reguł oraz form kontaktu. Rodzice coraz częściej żądają swobodnego dostępu do przedszkola, ta sytuacja staje się wyzwaniem dla nauczycieli do tworzenia ciekawych form umożliwiających wspólne kontakty.
Stosowane w przedszkolu formy pracy z rodzicami wypełniają różnorodne treści, które zależne są od potrzeb środowiska, miejsca, w którym znajduje się placówka, a także od charakteru pracy rodziców, ich wykształcenia oraz zainteresowań. ( M. Kwiatowska, 1985)

Podstawowymi formami współpracy przedszkola z rodzicami są:
- kontakty indywidualne
- zebrania grupowe
- zajęcia otwarte
- spotkania okolicznościowe z okazji uroczystości
- kącik dla rodziców
- zajęcia warsztatowe
- rada rodziców

W kontaktach indywidualnych można uzyskać informacje o dziecku, o jego dotychczasowym rozwoju, a także aktualnych problemach zdrowotnych i wychowawczych.
A. Sawicka wśród form indywidualnych wyróżnia:
- rozmowy indywidualne
Pierwsza rozmowa przy zapisie dziecka – nauczycieli może zorientować o atmosferze wychowawczej w jakiej wzrasta dziecko. Rodzice przywiązują duże znaczenie do pierwszego spotkania z osobą, która będzie wychowywała ich dziecko.
Rozmowy przy okazji przyprowadzania i odbierania dziecka z przedszkola- rozmowy takie uzależnione są od organizacji pracy placówki. W mniejszych przedszkolach ta forma kontaktów z rodzicami nie stwarza trudności, jednak gorej sytuacja przedstawia się w większych przedszkolach. Duży niepokój u rodziców powoduje brak możliwości porozumienia się z nauczycielem. Najlepszym rozwiązaniem byłoby zorganizowanie pracy przedszkola w taki sposób by w szatni rano i po południu zawsze była nauczycielka, aby rodzice w czasie schodzenia się i rozchodzenia dzieci, mogli z nią porozmawiać. Jednak w takiej atmosferze kontaktów nie powinno prowadzić się dłuższych, poważnych rozmów, ponieważ w obecności dzieci nie należy mówić o sprawach drażliwych, które dotyczą zarówno rodziców jak i samych dzieci. Są jednak sprawy pilne do natychmiastowego przekazania. A. Sawicka proponuje do tego celu zeszyty korespondencji. Taka korespondencja może stać się zaczątkiem pedagogizacji rodziców oraz ujednolicenia wpływów wychowawczych.
Rozmowy w określone dni- dorywcze rozmowy poranne i popołudniowe nie są wystarczające. Potrzebne są często dłuższe rozmowy. Organizacja tego typu rozmów uzależniona powinna być od potrzeb. A. Sawicka proponuje aby w jeden dzień przychodzili rodzice pojedynczo, na zaproszenie nauczycielki, drugiego dnia by przychodzili rodzie, którzy sami chcą porozmawiać z nauczycielem, a kolejny dzień poświęcony był na konsultacje zbiorowe. (A. Sawicka, 1991)
Nauczyciel, który pragnie dobrze poznać wychowanków musi wiele dowiedzieć o ich życiu w okresie, zanim zaczęli uczęszczać do przedszkola. Tylko rodzice mogą udzielić jej takich informacji. Jednocześnie w kontaktach z poszczególnymi rodzicami nauczyciel powinien udzielić im informacji, jak ocenia i widzi dziecko w przedszkolu, mówiąc przede wszystkim o jego sukcesach i osiągnięciach, ale także o niepowodzeniach i trudnościach. Aby rozmowa była skuteczna i budząca zaufanie, nauczyciel, po przedstawieniu informacji na temat dziecka, powinna wspólnie z rodzicami ustalić sposoby postępowania z dzieckiem na najbliższy okres czasu. (red.: I. Dudzińska, 1976)
Zebrania grupowe to kolejna bardzo potrzebna farma współpracy. Celem tych spotkań, zarówno jak i spotkań indywidualnych, jest zachęcanie rodziców do obcowania, zrozumienia i obserwowania dzieci. Nauczyciel może poznać postawy rodzicielskie, ich poglądy na wychowania, a także proponować sposoby postępowania z dziećmi. ( J. Szczurowska, 1998)
Rodzice chętnie uczestniczą w takich zebraniach jeśli przekonują się, że są one interesujące i pomagają im w wychowaniu dziecka. Tematyka omawiana podczas zebrań grupowych powinna być dobrana w taki sposób aby interesowały rodziców i poszerzały ich wiedzę na temat wychowania. (red.: I. Dudzińska, 1976)
Kolejną formą współpracy z rodzicami są zajęcia otwarte. Są one cenne dla podnoszenia kultury pedagogicznej rodziców. Zajęcia takie powinny organizowane być w każdej grupie 2 – 3 razy w ciągu roku. Podczas zajęć otwartych rodzice mają okazję obserwować sposoby kierowania działalnością dzieci, wyzwalania ich aktywności, ale także ocenić własne dziecko na tle innych rówieśników. Prowadzenie takich zajęć wymaga od nauczycieli dużych umiejętności pedagogicznych, taktu i dobrej znajomości swoich wychowanków, ponieważ mają być dla rodziców wzorem dobrej pracy. Podczas takiego zajęcia każdy z rodziców musi mieć okazję zobaczyć własne dziecko aktywnie w nim uczestniczące. Dlatego nie należy prowadzić takich zajęć, w czasie których może wypowiadać się część dzieci, podczas gdy inne słuchają lub przyglądają się. Pogodna atmosfera takich spotkań, towarzyszący im nastrój, w wielu przypadkach zapoczątkowuje porozumienie wychowawców przedszkolnych z domem rodzinnym dziecka . (red.: I. Dudzińska, 1976)
Zachęcając rodziców do poznawania życia przedszkola, sumiennego przestrzegania wzajemnych zobowiązań i ścisłego współdziałania dla dobra dziecka, należy liczyć się jednak z tym, iż nie zawsze ta współpraca układa się równie pomyślnie. (M. Dmochowska, M. Dunin- Wąsowicz, 1978)
Uroczystości w przedszkolach są jedną z powszechnie stosowanych form kontaktów z rodziną dziecka. Mają one różny charakter: jedne odbywają się z udziałem zaproszonych rodziców, inne mają postać wewnętrzną i są organizowane tylko dla dzieci, a jeszcze inne wiążą się z tradycją obyczajową. Celem każdej przedszkolnej uroczystości jest pozostawienie uczucia przyjemności u dzieci, oraz wrażenia mile spędzonego czasu i dobrej zabawy. Wartość uroczystości polega miedzy innymi na tym, iż umożliwiają one wykorzystanie różnych form ekspresji dziecięcej, spełniają rolę w wychowaniu estetycznym, w kształtowaniu kultury współżycia z rówieśnikami i dorosłymi. Bardzo istotne okazują się przygotowania do uroczystości. Powinny one przebiegać w atmosferze miłego oczekiwani, pozbawionego napięć i pośpiechu, stwarzając w trakcie wiele korzystnych sytuacji do nawiązywania serdecznych kontaktów z rodzicami. Takie uroczystości to dobry moment i okazja do przeprowadzania rozmów z rodzicami podczas przyprowadzania i odbierania dzieci. (A. Sawicka, 1991)
Kącik dla rodziców –forma ta służy przekazywaniu informacji rodzicom o planowanych działaniach dydaktycznych i wychowawczych w grupie na cały miesiąc. Nazwa została umownie przyjęta w przedszkolach. Jest to miejsce, w którym rodzice mogą zatrzymać się, poczekać, gdy istnieje taka potrzeba, a przy okazji poczytać i popatrzeć. Informacje zawierają teksty wierszy i piosenek, które uczą się dzieci. Przekazywane są wiadomości dla rodziców o spotkaniach, zebraniach i zajęciach otwartych.
W kąciku dla rodziców powinny się znaleźć takie informacje jak:
- regulamin przedszkola
- misja przedszkola
- jadłospis
- wystawy prac dzieci

Żywy kącik dla rodziców, w którym często następuje wymiana ekspozycji, jest skuteczną formą pedagogizacji rodziców. Jest to forma uzupełniająca pozostałe kontakty. (A. Sawicka, 1991)
Coraz częstszą formą proponowaną przez nauczycieli dla rodziców są zajęcia warsztatowe, organizowane w godzinach popołudniowych. Odbywają się one nieregularnie, biorą w nich udział dzieci, rodzice i nauczyciele, trwają od 1 godziny do 2 godzin. Celem ich jest samopoznanie się rodziców i dzieci, rozwój poprawnej komunikacji rodzic – dziecko, budowanie pozytywnej samooceny dzieci i rodziców, poznawanie reguł rządzących kolejnymi etapami rozwoju, wzbudzanie szacunku dla potrzeb i uczuć dziecka, akceptacja dla trudności i ograniczeń. Tematy warsztatów często podyktowane są okolicznościami związanymi ze świętami. Poza programem takiego spotkania służą wzmacnianiu pozytywnych relacji w grupie rodziców. Podczas tego typu zajęć dochodzi do spontanicznych interakcji oraz wymiany doświadczeń. (A. Szczęsny, 2002)
Kolejną z podstawowych form współpracy przedszkola i rodziny dziecka jest rada rodziców. Wybierana jest ona na wspólnym zebraniu- reprezentanci rodziców. Rada rodziców poza spotkaniami z nauczycielem, ale cyklicznie organizowane są również spotkania z dyrektorem przedszkola, na których omawiane są osiągnięcia placówki, plany programowe, sytuacja finansowa i bieżące potrzeby. Rodzice również planują swoje zadania lub poziom współpracy w ramach działań programowych. Rada rodziców włącza się również czynnie w organizowanie imprez okolicznościowych w przedszkolu. (A. Szczęsny, 2002)
Dobra współpraca wychowawcy z rodzicami polega na ciągłym, wzajemnym uzupełnianiu się . Właściwe współdziałanie powinno polegać na wspólnej organizacji procesu wychowania w przedszkolu i w domu poprzez podwojenie sytuacji wychowawczych , ich zróżnicowanie, ujednolicenie sposobu oddziaływań , metod nagradzania i karania, roztaczania kontroli i pobudzania do działań pożądanych . Bardzo ważne jest ujednolicenie a także wyrównanie sprzecznych wymagań stawianych dzieciom , w szczególności w dziedzinie wychowania moralnego, społecznego a także estetycznego , a więc w sferze oddziaływań kształtujących u dzieci określone wartości , oceny , zasady oraz normy . Skutki niejednolitych oddziaływań prowadzą w konsekwencji do przeżywania przez dzieci zachwiania poczucia uznawanych dotąd norm , zasad i wartości .