Program pracy z dziećmi uzdolnionymi matematycznie

Program pracy z dziećmi uzdolnionymi matematycznie w nauczaniu zintegrowanym

„BĘDĘ MISTRZEM MATEMATYCZNYM ”

Autorka programu:
Monika Dzierżko

Matematyka już w starożytności była nazywana „Królową nauk”. Słabo się integruje z innymi treściami nauczania, ale jednocześnie jest dziedziną wiedzy niezbędną i najczęściej wykorzystywaną w życiu codziennym.
Rozwój cywilizacji, odkrycia naukowe, rozwój systemów społecznych powoduje, że coraz bardziej wzrasta zainteresowanie problematyką uzdolnień wśród dzieci. Z reguły bywa tak, że tempo i zakres pracy na zajęciach dostosowuje się do tzw.” przeciętnego ucznia”. W efekcie takiego postępowania najwięcej tracą uczniowie zdolni, którym nie poświęca się wystarczająco dużo czasu ani uwagi, bo przecież osiągają dobre wyniki w nauce. Zdarza się, że wskutek braku motywacji do pozytywnego wyróżnienia się z grupy rówieśników, celowo zaniżają poziom swoich możliwości i osiągnięć, marnując przy tym swoje zdolności.
Program pracy z uczniem zdolnym, którego elementem jest Koło Matematyczne, ma na celu zaradzenie temu problemowi. Obok przekazania uczestnikom zajęć konkretnej wiedzy i umiejętności ma on za zadanie aktywizację najzdolniejszych uczniów oraz pomoc w przełamaniu ich wewnętrznych oporów, jak również dostrzeżenie swojej własnej wartości.

Charakterystyka programu:

Program pracy z uczniem zdolnym matematycznie obejmuje kl. I-III szkoły podstawowej. Przewidziany jest do realizacji w ciągu roku szkolnego w wymiarze 1 godziny tygodniowo.
Ten program skierowany jest do uczniów, którzy rozwiązują zadania szybko i na swój własny sposób, zainteresowanych matematyką i zadaniami problemowymi. Dzieci najlepiej uczą się poprzez zabawę, ponieważ jest podstawową formą działalności i ekspresji. Często zabawie towarzyszy radość. Zadania i gry matematyczne, które nie wymagają algorytmów rozwiązania, rozwijają procesy myślowe i pozwalają na spontaniczność rozwiązań.
Zadania nawiązując do wielu dziedzin życia ukazują matematykę jako ciekawy przedmiot.

Cele ogólne

- Rozbudzanie zainteresowań matematycznych oraz rozwijanie postawy twórczej uczniów.
- Umacnianie wiary we własne siły i możliwość osiągania sukcesów.
- Kształtowanie pozytywnej motywacji do podejmowania zadań wymagających wysiłku intelektualnego.
- Rozwijanie intuicji matematycznej.
-Kształtowanie umiejętności i potrzeby przeprowadzania prostych eksperymentów matematycznych.
- Wyposażanie uczniów zdolnych w większy zasób wiadomości i umiejętności.
- Rozwijanie cech charakteru uczniów, takich jak : systematyczność, pracowitość, odpowiedzialność, umiejętność współpracy w grupie, kreatywność.

Materiał nauczania

Treści matematyczne zawarte w każdym programie nauczania dla pierwszego etapu edukacji ułożone są spiralnie. Te same zagadnienia opracowywane są w klasie pierwszej, drugiej i trzeciej tylko na różnym poziomie. W związku z tym proponuję treści bez podziału ich na poszczególne klasy, uwzględniając jedynie poziom trudności. Nauczyciel zadecyduje co kiedy realizować.
1. Zbiory, stosunki przestrzenne
- wyodrębnianie podzbiorów oraz części wspólnej i złączenia zbiorów,
- porównywanie liczebności zbiorów.
2.Geometria
- rozpoznawanie, nazywanie i rysowanie płaskich figur geometrycznych,
- rozpoznawanie i kreślenie odcinków prostopadłych i równoległych,
- kreślenie linii krzywej, prostej i łamanej,
-obliczanie obwodów prostokątów.
3. Liczby w zakresie miliona i ich własności
- zapisywanie i odczytywanie liczb,
- dodawanie,
- odejmowanie,
- mnożenie i dzielenie ( również algorytmy) ,
- kolejność wykonywania działań,
- systemy niedziesiątkowe,
- potęgi (proste przykłady).
4. Zadania tekstowe
- rozwiązywanie prostych i złożonych zadań,
- układanie treści,
- rozwiązywanie zadań problemowych i nietypowych.
5. Rozwiązywanie równań
6. Mierzenie, ważenie, obliczenia pieniężne i kalendarzowe

Procedury osiągania celów

Dzieci uzdolnione matematycznie zwykle rozwiązują zadania chętnie i w bardzo szybkim tempie. Nauczyciel dostrzegając zapał i zainteresowanie matematyką wykorzystuje naturalną ciekawość uczniów i już na zajęciach lekcyjnych podsuwa dodatkowe zadania, zabawy i gry matematyczne.

Nauczyciel kieruje procesem rozwoju ucznia przez:

- indywidualizację pracy na lekcji, stosując stopniowanie trudności ;
- rozwijanie twórczego myślenia poprzez stosowanie zadań otwartych ;
- umożliwienie uczniom zdolnym prezentowania swoich sposobów rozwiązywania zadań na forum klasy;
- przygotowanie do udziału w konkursach matematycznych;
- dostosowanie poziomu prac domowych do indywidualnych umiejętności dzieci ;
- zachęcanie do pomocy uczniom mającym trudności w rozwiązywaniu zadań ;
- wyszukiwanie przez uczniów ciekawych zadań ;
- stosowanie aktywnych metod pracy z uczniem.

Przewidywane osiągnięcia uczniów

1. Opanowanie treści przewidzianych programem.
2. Udoskonalenie umiejętności rozwiązywania zadań własnymi sposobami.
3. Wykształcenie twórczego i logicznego myślenia.
4. Rozbudzenie ciekawości i zainteresowań matematycznych.
5. Wzmocnienie poczucia własnej wartości.
6. Wytrwałość w rozwiązywaniu zadań.
7. Udział w konkursach matematycznych, np. „KANGUR ”, „JESTEM MISTRZEM MATEMATYCZNYM”
8.Wybór profili w dalszych etapach kształcenia.
9. Umiejętność pracy w grupie.


Literatura

Matthews J. Matematyka 0 – III. Kiermasz pomysłów. Warszawa 1992 WSiP.

Jeleński A. Lilavati. Rozrywki matematyczne. Warszawa 1992 WSiP
Ziarenka matematyczne. Pod redakcją M. Dąbrowskiego. Warszawa 1991 WSiP.

Cwirko – Godycki J., Krczmarczyk J., Makowska J. Proste gry i zabawy matematyczne w domu i na wakacjach. Warszawa 1980 Instytut Wydawniczy CRZZ.
Jadwiga Hanisz, Zadania na szóstkę,
Jadwiga Hanisz, Program wczesnoszkolnej zintegrowanej edukacji XXI w. klasach I-III,
H. Matejuk, A. Kaczanowska, Mój świat. Program kształcenia zintegrowanego w szkole podstawowej, Warszawa 2003

Krysicki W. Jak liczono dawniej, a jak liczymy dziś. Warszawa 1979 Nasza Księgarnia.

Cwirko – Godycki J. Tajemnicza droga. Warszawa 1980 Krajowa Agencja Wydawnicza.

Płocki A. Czy Paulina była przypadkową gapą? Warszawa 1989 Krajowa Agencja Wydawnicza.