Program warsztatów arteterapii - spotkania ze sztuką i wyobraźnią

Sztuka jest odbiciem ludzkich marzeń, ideałów, wartości i dążeń. W niej ujawniają się ludzkie uczucia i emocje zarówno pozytywne, jak i negatywne. Sztuka jest nieodłącznym atrybutem ludzkiej egzystencji. Pełni funkcję katharsis. Arteterapia może być stosowana względem osób niezależnie od wieku, poziomu wykształcenia, zdolności, stanu zdrowia. Sztuka może być tutaj wykorzystana zarówno w celach diagnostycznych, jak i terapeutycznych.
Arteterapia pomaga uzewnętrznić emocje, pragnienia, dążenia, myśli. Jest formą komunikacji z samym sobą i z innymi ludźmi. W trakcie zajęć możliwa staje się zmiana sposobu odbioru otaczającej rzeczywistości. Dzięki niej dziecko lub osoba dorosła zaczyna nabierać dystansu w stosunku do własnych, niekiedy trudnych przeżyć, uczuć i doświadczeń. Odgrywa istotną rolę wobec, np. dzieci z rodzin, gdzie nie dopuszcza się do ujawniania uczuć, gdzie są one tłumione bądź też wyrażane w niewłaściwej formie. Dzięki arteterapii można kształtować i rozwijać inteligencję emocjonalną a szczególnie takie jej aspekty, jak identyfikowanie własnych stanów emocjonalnych oraz wyrażanie ich w społecznie akceptowany, nieraniący innych sposób. Ponadto wzmacnia przekonanie, iż można bez poczucia winy i lęku przed karą przyznać się do przeżywania buntu, cierpienia i wielu innych negatywnych emocji.
Sztuka pomaga kształtować osobowość dziecka - z jednej strony stwarza możliwość ujawnienia stłumionych uczuć, zaś z drugiej strony przejmuje nad nimi kontrolę i uwalnia od napięć. Wpływa również na samoocenę i poczucie własnej wartości. Jest sposobem porozumienia z sobą i innymi.
Podstawowym celem arteterapii jest ujawnienie zahamowań blokujących poznanie, uczenie się, rozwój zdolności, kształtowanie osobowości. Jej założeniem jest odkrycie nowych możliwości i osiągnięcie zmian w zachowaniu.

Arteterapia spełnia kilka istotnych funkcji. Wśród nich wyodrębnić można:

- funkcję rekreacyjną - przejawia się ona w tworzeniu warunków ułatwiających wypoczynek, oderwanie się od trudności życia codziennego, a tym samym w nabywaniu nowych chęci do podejmowania ważnych osobiście problemów życiowych;
- funkcję edukacyjną - dotyczy dostarczania dodatkowych wiadomości, pełnej wiedzy i zwiększenia mądrości życiowej. Dzięki temu jednostka zaczyna pełniej orientować się w rzeczywistości, stawiać sobie nowe, ambitniejsze cele i podejmować trudniejsze problemy oraz skutecznie je rozwiązywać;
- funkcję korekcyjną - odnosi się ona do przekształcania szkodliwych i mniej wartościowych mechanizmów w bardziej przydatne, wartościowe;
- funkcję ekspresyjną - umożliwia ona ujawnianie tłumionych emocji, a tym samym rozładowanie nagromadzonych niekorzystnych napięć;
- funkcję pragmatyczną - służy zapewnieniu podstawowych potrzeb;
- funkcję kompensacyjną - dotyczy zaspokojenia nie realizowanych potrzeb jednostki;
- funkcję regulacyjną - umożliwia zaspokojenie potrzeb samorealizacji i kompensacji.

CELE GŁÓWNE:
· Pobudzanie wszechstronnego rozwoju uczestników warsztatów.
· Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień plastycznych.
· Wzbudzanie emocji wywierających korzystny wpływ na zaspakajanie potrzeby samorealizacji uczestnika warsztatów oraz przejawiane przez niego form aktywności.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
· Stwarzanie możliwości własnych wypowiedzi za pomocą różnorodnych środków artystycznych.
· Podnoszenie poziomu samoakceptacji, zaufania oraz wzrost poczucia własnej wartości.
· Rozładowywanie negatywnych napięć, emocji i agresji.
· Uaktywnienie i otwarcie się ucznia mającego problemy z nawiązywaniem kontaktów rówieśniczych.
· Zrozumienie istoty samodzielności i odpowiedzialności za wykonane zadanie.
· Wdrożenie w proces twórczy prac i przedmiotów praktycznych, potrzebnych i estetycznych.
· Rozwijanie sprawności manualnej.
· Odkrywanie i kształcenie umiejętności w zakresie aktywności zawodowej.
· Wyznaczanie celów / rola planowania w życiu.
· Budowanie motywacji do aktywności.
· Rozbudzenie twórczej postawy wobec świata i siebie.
· Rozwijanie zdolności poznawczych, obserwacji, myślenia i wyobraźni.
· Kształcenie wrażliwości plastycznej.
· Rozwijanie praktycznych umiejętności i sprawności manualnych.
· Kształcenie wyobraźni plastycznej i umiejętności warsztatowych.
· Rozwijanie poczucia piękna i wrażliwości estetycznej.
· Zachęcanie do ekspresji twórczej.
· Obniżanie napięć nerwowych, relaksowanie, wyciszenie.
· Doskonalenie kontroli nad własnymi ruchami.
· Kształcenie percepcji wzrokowo-ruchowej.
· Pobudzanie rozwoju motoryki.
· Rozwijanie wyobraźni twórczej.
· Wzbogacanie słownictwa.
· Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień plastycznych.
· Wdrażanie do cierpliwości i staranności w pracy własnej i grupy.
· Zwiększanie poczucia bezpieczeństwa w grupie.
· Kształtowanie wrażliwości na potrzeby środowiska — wykorzystanie surowców wtórnych jako możliwości ochrony środowiska.
· Kształtowanie poczucia przydatności wykonywanych prac.
· Rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności za wyniki własnej pracy.
· Utrwalenie kalendarza świąt, tradycji regionu, rodzin, itd.
· Ukazywanie bogactwa kultury własnego narodu i innych państw.
· Usprawnianie manualne.
· Wydłużanie okresu koncentracji uwagi.
· Wyrównywanie braków i ograniczeń psychofizycznych.
· Rozwijanie własnej kreatywności.
· Leczenie oraz zapobieganie pogłębianiu się istniejących stanów chorobowych.
· Uświadamianie sobie własnych przekonań i uczuć oraz lepszego poznania siebie.
· Uwolnienie od przykrych wspomnień i niepokojów.
· Aktywowania sfery komunikacji niewerbalnej.
· Rozwijanie własnych działań twórczych.
· Rozwijanie zaintersowań komputerowymi programami graficznymi.
· Pobudzenie sensoryczne - wielozmysłowe postrzegania świata.
· Wzmocnienie poczucia sprawstwa i bezpieczeństwa.
· Zwiększenie poziomu samowiedzy i akceptacji siebie.
· Kreowania przestrzeni, poznawanie dystansu i granic.

SPODZIEWANIE EFEKTY:

uczestnik warsztatów:
- wyraża swoje myśli, emocje, przeżycia w sposób społecznie akceptowany,
- doznaje uczucia odniesienia sukcesu,
- czuje się zauważony i doceniony,
- nabywa większej pewności siebie,
- podwyższa własny poziom samooceny i samoakceptacji,
- nawiązuje prawidłowe kontakty rówieśnicze,
- komunikuje się w grupie,
- jest wrażliwiony na potrzeby innych,
- potrafi pracować w grupie,
- potrafi korzystać z komputera oraz obsługuje prosty program graficzny,
- rozwija własną wrażliwość estetyczną,
- posiada niezbędne umiejętności plastyczne oraz wiedzę z tego zakresu.

ORGANIZACJA ZAJĘĆ:
- 4 spotkania po 4 godz. lekcyjne. W tygodniu realizowanych będzie 16 godz. zajęć z arteterapii,
- planowe działania ukierunkowane na odkrycie nowych możliwości i osiągnięcie zmian w zachowaniu dziecka oraz przygotowanie do podjęcia pracy.
- działania skierowane do grup młodzieży ze stwierdzonymi zaburzeniami w rozwoju psychoruchowym, zaburzeniami w zachowaniu, niską samooceną, nieśmiałością, trudnościami szkolnymi oraz niepełnosprawnością intelektualną,
- warsztatami z atreterapii w każdej grupie objętych będzie 8 osób,
- wykorzystanie metod pracy opartych na spontanicznej aktywności dziecka,
- dostosowanie metod pracy do możliwości percepcyjnych dziecka,
- prowadzenie zajęć zgodnie z zasadami oddziaływań wychowawczych:

o indywidualizacja środków i metod,
o stopniowanie trudności,
o systematyczność,
o ciągłość oddziaływań.

Program warsztatów:

Program warsztatów będzie opierał się na następujący technikach plastycznych:

Program warsztatów obejmuje zajęcia z rysunku, malarstwa, grafiki, rzeźby, płaskorzeźby i form przestrzennych, a w szczególności:

o zapoznanie z różnorodnością świata barw:barwy podstawowe, pochodne, zimne, ciepłe, czyste, złamane, walor, itd.;
o zapoznanie z podstawowymi technikami plastycznymi: ołówek, węgiel, pastel, piórko, akwarela, tempera, gwasz, akryl, kreda, świeca;
o zapoznanie z podstawowym warsztatem graficznym: monotypia, gipsoryt, linoryt, stemplowanie;
o zapoznanie z podstawowym warsztatem rzeźbiarskim: plastelina, glina, gips,masa solna, masa papierowa;
o tworzenie form przestrzennych z różnorodnych materiałów plastycznych z materiału przyrodniczego,słomy, makaronu, wełny, bibuły, krepiny, rajstop;
o uczenie origami- sztuki składania papieru– wykonanie prostych form konstrukcyjnych, przestrzennych, wypukłych;
o wycinanie, łączenie, kruszenie, klejenie,prasowanie,wydrapywanie, tworzenie kompozycji wg własnego pomysłu, rozumienie potrzeby zbierania różnych tworzyw i surowców z możliwością wykorzystania i zastosowania w innych dziedzinach;
o opanowanie techniki odwzorowywania, odpowiednie dobieranie barw,wykorzystanie wiedzy o łączeniu barw, prawidłowe pokrywanie płaszczyzny według wzoru- malowanie na szkle (sztuka witrażu);
o stosowanie różnorodnych technik plastycznych i ich możliwości ekspresyjnych,
o projektowanie i wykonanie tematycznych kompozycji plastycznych- collage– łączenie materiałów na płaszczyźnie, w motywach roślinnych, pejzażach;
o ćwiczenie technik zdobniczych-wykonanie ramek, zdobienie szkła, drewna, itd. – stosowanie techniki decoupage;
o rysowanie i kolorowanie mandali z zachowaniem odpowiednich kolorów;
o wykonanie prac z odpadów „coś z niczego”;
o usprawnianie ruchowe poprzez malowanie stopami, ustami, palcami;
o wprowadzenie muzykoterapii do zajęć- ćwiczenie odbioru wrażeń zmysłowych;
o wykonanie elementów haftu krzyżykowego– komponowanie małych obrazów, form dekoracyjnych;
o rysowanie według szablonu, planowanie płaszczyzny (praca w danym formacie) łączenie różnych materiałów, rozumienie potrzeby oszczędzania papieru oraz przyborów plastycznych, pobudzanie wyobraźni;
o malowanie, rysowanie zajęcia w plenerze oraz w sali doświadczania świata;
o układanie kompozycji kwiatowych – nauka ikebany;
o udział w warsztatach plastycznych „Niekonwencjonalne techniki plastyczne”;
o malowanie na gazie, lnie, podkładzie z piasku, kaszy, ryżu,papieru ściernego, styropianu,itd.;
o wykonanie papierowego reliefu, batiku, mozaiki, pergamano, frotażu, quillingu, scrapbookingu;
o wykorzystanie papieru jak wikliny;
o wykonanie makramy, tkanie;
o malowanie tuszem, akwarelą lub farbą plakatową na gniecionym papierze.