Świetlicowa wigilia - poznajemy zwyczaje i obrzędy związane z obchodami Świąt Bożego Narodzenia

SCEANRIUSZ ZAJĘĆ WYCHOWAWCZYCH W ŚWIETLICY SZKOLNEJ

TEMAT: Świetlicowa wigilia – poznajemy zwyczaje i obrzędy związane z obchodami Świąt Bożego Narodzenia.

1.Szczegółowe zadania wychowawcze:
- poznawcze: dziecko poznaje tradycje i symbole związane z obchodami Świąt Bożego Narodzenia, rozumie wagę tych tradycji w życiu rodziny;
- psychomotoryczne: dziecko potrafi nakryć prawidłowo stół do wieczerzy wigilijnej i przystroić choinkę;
- psychoedukacyjne: przeżywa emocjonalnie nastrój oczekiwania na święta; integruje się we wspólnej zabawie, umie współdziałać w grupie.

2. Forma zajęć:
- organizacyjna: zbiorowa;
- przedmiotowa: wychowanie przez zabawę, działalność plastyczną.,

3. Środki realizacji: wiersze, zajęcia plastyczne, pogadanka, zabawa, quiz, śpiewanie kolęd.

4. Metody wychowania:
- wpływu sytuacyjnego: organizowanie doświadczeń wychowanka;
- wpływu osobistego: wysuwanie sugestii.

5. Pomoce do zajęć:
tekst wiersza T. Kubiaka „Wieczór wigilijny” , choinka upięta na planszy, szablony ozdób, kredki, stolik nakryty białym obrusem, zastawa stołowa, stroik świąteczny, zapakowany prezent, pytania do quizu, płyty i kasety z kolędami, kartoniki z życzeniami.

Przebieg zajęć:

1. Powitanie:
Dzieci siedzą w kręgu, wychowawca wita wszystkich na wzór zabawy „pozdrowienia”:

Witam tych, którzy zrobili już świąteczne zakupy.....
Witam tych, którzy lubią niespodzianki...
Witam tych, którzy kochają choinkę...
Witam tych, którzy lubią dobrą zabawę...
Witam tych, którzy mają dobry humor....
Witam tych, którzy lubią święta....

2. Odczytanie wiersza T. Kubiaka „Wieczór wigilijny”

Biały obrus lśni na stole,
pod obrusem siano.
Płoną świeczki na choince
co tu przyszła na noc.

Na talerzu kluski z makiem,
karp jak księżyc srebrny.
Zasiadają wokół stołu
dziadek z babcią, krewni.

Już się z sobą podzielili
opłatkiem rodzice.
Już złożyli wszyscy wszystkim
moc serdecznych życzeń.

Kiedy mama się dzieliła
ze mną tym opłatkiem,
miała w oczach łzy, widziałem,
otarła ukradkiem.

Nie wiem, co też mama chciała
szepnąć mi do ucha:
bym na drzwiach nie darł spodni,
pani w szkole słuchał....

Niedojrzałych jabłek nie jadł,
butów też nie brudził...
Nagle słyszę, mama szepce:
- Bądź dobry dla ludzi.

Krótkie omówienie wiersza:
- Jak nazywa się wieczór poprzedzający Święta Bożego Narodzenia?
- O jakich tradycjach związanych z wigilią jest mowa w wierszu?

3. Pogadanka nauczyciela o tradycjach wigilijnych: strojenie choinki, pierwsza gwiazdka, sianko pod obrusem, opłatek, parzysta ilość osób i potraw

Słowo „wigilia” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza „czuwanie”. Taki był dawniej zwyczaj w Kościele, że przed większymi uroczystościami poprzedniego dnia obowiązywał post i wierni przez całą noc oczekiwali na tę uroczystość.
W Polsce wigilia weszła do tradycji w XVIII wieku. Jej główna częścią jest uroczysta wieczerza złożona z postnych potraw. Ma ona charakter rodzinny.

Tradycje i symbole wigilijne:
- Rozpoczyna wigilię pojawienie się pierwszej gwiazdki: na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej wskazującej miejsce i czas narodzin Jezusa.
- Sianko pod obrusem – symbolizuje sianko na którym leżał mały Jezus.
- Wolne miejsce – dla przygodnego gościa, osoby samotnej, na pamiątkę członków rodziny, którzy są daleko i nie mogą być z nami, oraz na pamiątkę bliskich, którzy odeszli na zawsze.
- Dzielenie się opłatkiem – zwyczaj oznacza wzajemne poświecenie się dla siebie, dzielenie się ostatnim kawałkiem chleba, przy opłatku składa się życzenia i daruje wzajemne urazy.
- Parzysta ilość osób przy stole – wróży szczęście i powodzenie, nieparzysta -niepowodzenie.
- Parzysta ilość potraw, najlepiej 12 – na pamiątkę 12 apostołów.
- Ubieranie choinki- tradycyjna choinka przywędrowała do nas w XIX wieku z Niemiec. W polskich domach wieszano wcześniej u sufitu „podłaźniczkę,” czyli zieloną przystrojoną gałąź. Zielone drzewko oraz jemioła są symbolami życia, siły, zdrowia, mają chronić przed złymi mocami.

4. Wykonanie ozdób choinkowych oraz przystrojenie choinki na planszy. Podczas wykonywania zadania dzieci słuchają nagrań kolęd.

5. Pokaz prawidłowego nakrywania stołu wigilijnego.

6. Rozmowa kierowana na temat tradycyjnych potraw wigilijnych w domach dzieci.

7. Przypomnienie jeszcze jednej tradycji - wzajemnego obdarowywania się bliskich prezentami po kolacji wigilijnej.
- Zabawa w odpakowywanie prezentu połączona z quizem na temat narodzenia Jezusa i tradycji świątecznych.
- Pytania znajdują się na bombkach przyczepionych do prezentu (zał. nr 3 - pytania do quizu).
- Dzieci podchodzą po kolei, losują pytanie zrywając bombkę i udzielają odpowiedzi. Pytanie bez odpowiedzi przechodzi na kolejne dziecko.
- Po zdjęciu wszystkich bombek ostatni uczestnik odpakowuje prezent. Niespodzianką są nowe zabawki zakupione do świetlicy dla wszystkich dzieci.

Pytania do quizu
1. Jak nazywa się miejscowość, w której urodził się Pan Jezus?
2. Co przynieśli w darze Panu Jezusowi Mędrcy, którzy przybyli aby Mu złożyć hołd?
3. Gdzie leżał Pan Jezus po swoim narodzeniu?
4. Jak nazywamy uroczystą kolację, którą spożywamy 24 grudnia?
5. Jak nazywają się pieśni, które śpiewamy w okresie Świąt Bożego Narodzenia?
6. Jak nazywał się król zarządzający Judeą w czasie gdy narodził się Pan Jezus?
7. Jak nazywa się msza, na którą udajemy się po wigilijnej wieczerzy?
8. Jak nazywali się trzej Mędrcy którzy przyszli złożyć hołd Jezusowi?
9. Co wskazało mędrcom drogę do miejsca narodzin Jezusa?
10. Co kładziemy pod obrusem na pamiątkę pierwszego posłania małego Jezusa?
11. Czego symbolem jest zielone drzewko?
12. Skąd przywędrował do Polski zwyczaj ubierania choinki?
13. Jak dawniej nazywano ozdobioną zieloną gałązkę wiszącą u sufitu?
14. Co symbolizuje i jakie znaczenie ma tradycja dzielenia się opłatkiem?
15. Ile powinno być potraw na wigilijnym stole?
16. Dokończ przysłowie: Barbara po wodzie – Boże Narodzenie po...
17. Kiedy rozpoczyna się wieczerza wigilijna?
18.Co oznacza pozostawienie wolnego miejsca przy stole wigilijnym?

8. Przypomnienie o tradycji śpiewania kolęd w wieczór wigilijny, zaśpiewanie przez dzieci kolędy „Lulajże Jezuniu” z pomocą podkładu z kasety.

9. Rozdanie karteczek z życzeniami, odczytywanie ich przez dzieci oraz słodki poczęstunek.

Opracowała:
Bogumiła Migdalska
SP nr 9 w Bydgoszczy