Zagospodarowanie i wyposażenie sali przedszkolnej

Najważniejszym miejscem dla przedszkolaka jest sala, w której spędza on większą część czasu. Wychowawca powinien więc starannie zaprojektować jej wystrój. Najbardziej wartościowe dla dziecka jest takie urządzenie sali przedszkolnej, które harmonijnie uwzględnia zasady estetyki, funkcjonalności i higieny. Trzeba zmieścić w niej wiele przedmiotów: zabawek, pomocy, przyborów. Należy jednak unikać ich zatłoczenia, aby nie odbierały przestrzeni, która jest potrzebą dzieci i ozdobą przedszkola.
Stałe miejsce w niej powinny mieć przedmioty używane przez przedszkolaki codziennie, np. skrzynia z klockami, mieszkanie lalek, różne pojazdy, figurki zwierząt.
W przedszkolu niezbędne są kąciki zabaw. Powinny być rozmieszczone na obrzeżu sali. Zaspakajają one różnorodne potrzeby, ułatwiają kontakty z rówieśnikami oraz socjalizują, rozwijają zdolności manualne i sprawność fizyczną, rozwijają umiejętności językowe, dzięki rozmowom z innymi dziećmi oraz dorosłymi - uczą.
Kąciki, które mają zazwyczaj swoje stałe miejsce w sali to:
• Kącik kuchenny
• Kącik lalkowy
• Sklepik
• Kącik samochodowy
• Kącik biblioteczny
• Kącik muzyczny
• Kącik konstrukcyjny

Są również kąciki, które pojawiają się przejściowo:
• Kącik naukowca
• Kącik wodny
• Kącik piaskowy
• Kącik muzeum
• Przebieralnia
• Kącik kukiełek
• Kącik hodowlany
• Kącik konstrukcyjny
• Kącik astronomiczny

Ze względu na rozmiary sal przedszkolnych nie jest możliwe umieszczenie w nich jednocześnie wszystkich kącików. Jednakże możliwe jest wykorzystywanie ich w miarę potrzeb np. do uatrakcyjniania zajęć wychowawczo – dydaktycznych. W miarę możliwości można wyposażać kąciki w przedmioty prawdziwe lub ich miniatury.
Takie podejście do zagospodarowania sal przedszkolnych w 2005 roku prezentowała Anna Klim – Klimaszewska w Pedagogice przedszkolnej. Otwierając nową podstawę programową i program edukacji przedszkolnej widzimy, jakimi aktywnościami nauczyciele przedszkolni mają zainteresować dzieci. I w tym momencie program może być dla młodych nauczycieli wielką pomocą np.
Aktywność społeczna może skłonić nauczyciela do wykonania „ruchomych” kącików o:
• Naszej rodzinie
• Naszej grupie, naszej miejscowości, regionie
• O Polsce
• O Europie
• O naszej planecie Ziemi

Każdy nauczyciel przedszkola jest z zasady twórczy i świetnie odnajduje się w świecie swoich wychowanków. Przedstawienie treści tematycznych oraz uwizualnianie ich jest niestety pracochłonne i zabiera cenny czas oraz pieniądze. Jednak dobrze wykonana praca będzie nam pomagała przez wiele kolejnych lat.
Przeglądając strony internetowe poświęcone pracy w przedszkolu znajdujemy mnóstwo informacji, propozycji a nawet zdjęć dotyczących wystrojów sal. Każde przedszkole ma jednak inne możliwości finansowe i lokalowe i nie wszystkie pomysły można przenieść na grunt własnego przedszkola. Każda z nauczycielek ma wspaniałe pomysły, każda z nas jest kreatywna i twórcza a metoda burzy mózgów ma tę zaletę, ze kreatywność innych budzi w nas ciekawość i chęć wykorzystywania pomysłów koleżanek w swojej sali, a nasze pomysły mogą być rewelacją dla innych.
Chciałabym wymienić i opisać w bardziej szczegółowy sposób te kąciki, które są w sali przedszkolnej niezbędne do prowadzenia zajęć wychowawczo – dydaktycznych. Nakłoniło mnie do tego zapytanie wielu młodych nauczycielek wychowania przedszkolnego, które nie wiedziały zupełnie jak zabrać się za przygotowanie miejsca swojej pracy, aby było pomocne dla niej a ciekawe i kolorowe dla jej podopiecznych. Mam nadzieję, że pomogę w ten sposób młodym koleżankom.

Kącik Muzyczny

Muzyka, ma ogromne znaczenie w życiu dziecka. Ma ogromny wpływ na rozwój jego wrażliwości, jego rozwój emocjonalny. Słuchanie muzyki wspomaga kształtowanie postaw moralnych dzieci. Muzykoterapia ma zbawienny wpływ na chorych i upośledzonych. Ma działanie uspakajające lub pobudzające w zależności od efektu jaki pragniemy osiągnąć. „Muzyka łagodzi obyczaje”.
Naukowcy stwierdzili, iż muzyka w znaczącym sposób wpływa na odstresowanie i wspomaga skupienie uwagi. Dlatego nauczyciele przedszkolni powinni pamiętać o jej wpływie na całościowy rozwój dzieci.
W sali powinien znajdować się kącik muzyczny, a w nim dużo różnych instrumentów:
• Bębenek
• Tamburino
• Tamburin - bębenek
• Dzwonki chromatyczne
• Dzwonki diatoniczne
• Kołatki
• Grzechotki
• Trójkąt
• Flet
• Pianino
• Tuby chromatyczne
• Marakasy
• Dzwonki
• Talerze
• Tarka Guiro
• Tonblok
• Muzyczne jajka itp.

Wiele innych instrumentów znajdzie się na stronach internetowych firm, które zajmują się dystrybucją instrumentów muzycznych dla przedszkoli i szkół. Wszystko zależy od możliwość finansowych i inwencji twórczej nauczyciela. Sami bowiem jesteśmy w stanie wykonać razem z dziećmi proste instrumenty muzyczne, które urozmaicą nasze zajęcia i dadzą dzieciom radość i satysfakcję (grzechotki z puszek i butelek, obcięte łyżki drewniane to marakasy i pałeczki itp.).
W kąciku muzycznym może powinien znaleźć się magnetofon, odtwarzacz płyt CD oraz MP3. Utwory muzyczne powinny być różnorodne: od repertuaru dziecięcego, po muzykę poważna, nowoczesną z innych rejonów świata, instrumentalną, jazz, uspakajającą. Dzieci powinny mieć możliwość zapoznać się z wieloma rodzajami i gatunkami muzyki. Może to być jedyna taka możliwość dla wielu z nich.

Kącik Samochodowy

W grupach przedszkolnych są dziewczęta i chłopcy, więc zabawki powinny być ukierunkowane dla obu płci. Okazuje się jednakże, iż nie tylko chłopcy z zamiłowaniem i oddaniem bawią się w wyścigi autami. Każda sala powinna być wyposażona w miejsce dla aut i innych akcesoriów z nimi związanymi:
• warsztat samochodowy
• garaże ze zjeżdżalniami i windami,
• auta duże
• auta policyjne i strażackie
• resoraki
• auta pozwalające łączyć się
• Traktory
• Tiry
• Lawety itp.

Wyścigi dla aut mogą być organizowane na specjalnych wykładzinach, które przedstawiają ulice miast. Chłopcy zwykle do takich zabaw potrzebują większej przestrzeni, ale również dodatkowej instrukcji, gdyż jednym z ulubionych elementów zabawy jest zderzanie się aut, a to doprowadza do urazów dłoni i niszczenia mienia przedszkolnego. W ofercie sklepów z zabawkami znajdziemy fantastyczne pojazdy do tego kącika. Wybierajmy takie, które są trwałe, kolorowe i mają jakieś ciekawe cechy: wydają dźwięki, można je otwierać lub rozkładać, mają przyczepki. To dodatkowa atrakcja dla przedszkolaków.

Kącik Lalek

„Zuzia, lalka nieduża...” Lalka i miś to najwięksi przyjaciele dzieci: wysłuchają największych tajemnic, można podzielić się z nimi łzami, radościami i po prostu po przytulać się do nich, a to czasem jest najbardziej potrzebne gdy mamy nie ma blisko...
Kącik lalek to często odwiedzane miejsce w przedszkolu. Powinien znajdować się niedaleko kuchenki. Co powinno mieścić się w takim kąciku:
• Różnego rodzaju lalki: dzidziusie, Barbie, małe i duże lalki, szmaciane itp.
• Ubranka dla lalek oraz inne akcesoria
• Domek dla lalek z mebelkami - przenośny
• Pokoiki dla lalek (kuchenka, sypialnia, salon itp.)
• Miejsce do siedzenia dla bawiących się w tym kąciku dzieci
• Wózek głęboki i spacerowy oraz nosidełko
• Akcesoria dla dzidziusia(pieluchy, butelki itp.)

Tu możemy obserwować zabawy w dom, czasami będziemy świadkami rzeczywistych sytuacji domowych, czasem można za pomocą lalek pokazać jak powinno, a jak nie powinno się zachowywać. Lalki są świetnymi aktorami i mogą być kim tylko zechcemy. Do kącika lalek mogą być przypisane tak modne teraz kucyki Ponny, które mają takie same potrzeby jak lalki.

Kącik Kuchenny

Każdy człowiek lubi jeść, a dzieciom największa frajdę sprawia pomaganie mamie w kuchni i naśladowanie czynności wykonywanych przez dorosłych. W przedszkolu możemy zorganizować dzieciom zabawkową kuchenkę. Jest to miejsce wielogodzinnych zabaw. W ofercie wielu sklepów są już gotowe produkty kuchenne: jajka sadzone z plastiku, frytki, chleb pokrojony w kromki, liście sałaty, kurczak, ciasta, pizza itp. To wszystko pozwoli na wyczarowanie wspaniałego kącika kuchennego dla naszych małych pomocników. Dzieci nauczą się jak przygotowywać podstawowe pokarmy, jak je kulturalnie podać, gdzie położyć kubeczek, gdzie widelec, a gdzie łyżkę. Kuchenka mogłaby znajdować się niedaleko kącika dla lalek, aby można było szybko i sprawnie przygotować dla nich przyjęcie.
Co powinno należeć do wyposażenia takiej kuchenki:
• Kuchenka plastikowa
• Sztućce i talerze plastikowe
• Owoce i warzywa oraz inne przedmioty plastikowe imitujące jedzenie
• Stół z krzesłami jako jadalnia
• Obrus i serwetki

Kuchenka z takim wyposażeniem będzie ulubionym miejscem zabaw.

Kącik Biblioteczny

„Czytamy dzieciom 20 minut dziennie, codziennie.” To motto kampanii Cała Polska Czyta Dzieciom. To piękna idea i przedszkole powinno być miejscem, gdzie czytanie wpajane będzie od małego. Rodzice często nie mają czasu, nie chce im się iść do biblioteki. Przedszkole powinno rozbudzić miłość do książek. Każda sala powinna być zaopatrzona w kącik biblioteczny, w którym będą się znajdywały przeróżne pozycje literatury dziecięcej. Nic tak nie rozwija wyobraźni, nie wzbogaca słownictwa jak książki. Kolorowe obrazki opowiadane przez dzieci na głos, oglądanie wyrazów i poznawanie pierwszych liter to wspaniała przygoda. W bibliotekach i na stronach internetowych bibliotek znajdują się listy książek odpowiednich dla danego wieku przygotowane przez znawców literatury i psychologów. Można z nich skorzystać tworząc kącik biblioteczny.
Kącik z książkami powinien znajdować się w jasnym miejscu sali, posiadać regał z książkami oraz miejsce do siedzenia i zagłębiania się w lekturze. Dzieci zaraz w pierwszym dniu przedszkola powinny zostać zapoznane z regulaminem czytelniczym, czyli jak powinno się dbać o książki. Książki powinny być różnej wielkości o pięknej szacie graficznej. Różna tematyka jest również ważna, gdyż książki pomogą nam w prowadzeniu zajęć. Nie powinno się wykładać wszystkich książek na raz. Dzieci szybko się nimi znudzą i nie będą często odwiedzały tego miejsca. Proponuję wymieniać je co jakiś czas na „nowe”. Mam również inną propozycję: myślę, że każdy z nas zna program w TVP1 „Moliki książkowe”. Przedstawiane są tam najnowsze pozycje książkowe znajdujące się na polskim rynku. Wykonanie podobnych postaci zachęci dzieci do odwiedzania kącika, a także cotygodniowe: „Moliki polecają” i przedstawianie jakiejś fantastycznej książki wypożyczonej z biblioteki, pomogą wprowadzić dzieci do zaczarowanego świata książki.

Kącik Sklepik

Sklepik w przedszkolu jest wspaniałym miejscem zabaw oraz pomocą dydaktyczną do zajęć nie tylko o tematyce matematycznej. Każda dziewczynka chciałaby stać za ladą i sprzedawać, ważyć oraz mieć kasę sklepową (dziś nawet czytnik kart kredytowych). Atrakcyjne towary na półkach są dodatkowym atutem dobrego sklepu . Dzieci uwielbiają bawić się naśladując dorosłych, a sklep jest miejscem do którego są zabierani od najmłodszych lat i kojarzy im się z czymś bardzo przyjemnym. Wykonanie takiego sklepu nie musi wiązać się z dużymi nakładami finansowymi. Pudełka po różnych produktach dzieci mogą przynosić z domu, owoce i inne towary można kupić w sklepie z zabawkami lub zrobić z masy solnej lub papierowej i pomalować. Ladą sklepową może być zwykły stolik a pieniędzmi klocki, guziki lub własnoręcznie wykonane przez dzieci banknoty. To będzie wspaniała nauka połączona z zabawą.

Kącik Konstrukcyjny

Klocki są wspaniałą zabawką: można się bawić samemu lub w grupie, można budować coś małego i dużego, przestrzennie, uczyć się liczyć, kolorów, wielkości, położenia względem siebie i innych, układać w zbiory itp. Można z nich wybudować co tylko się chce. Wystarczy odrobina wyobraźni.
Jest wiele rodzajów klocków:
• Lego
• Drewniane
• Jeżyki
• Waflowe
• Do budowania form przestrzennych
• Magnezowe itp.
Czym ciekawsza forma i piękniejsze kolory, tym wyższa niestety cena. Kącik konstrukcyjny nie zabierze dużo miejsca, bo budować można przy stolikach lub na dywanie, a klocki powinny być posegregowane w pudełkach najlepiej zamykanych aby się nie kurzyły. Powinno być również wyodrębnione miejsce, zwane „wystawą” gdzie dzieci będą mogły ustawiać wytwory swojej wyobraźni i pochwalić się nimi przed kolegami i rodzicami.

Kącik Przebieranek

Muszę przedstawić to miejsce, choćby nawet zupełnie krótko. Kącik przebieranek to magiczne miejsce Sali. Tu w pudle ukryte są przedmioty, które potrafią zamienić dzieci w zupełnie inne osoby i pomóc w zabawie. Taki kosz zawiera:
• Stare apaszki i szale
• Okulary przeciwsłoneczne
• Niepotrzebne w domu korale
• Sukienki
• Obrusy
• Torebki
• Paski itp.

Te wszystkie przedmioty na moich oczach zamieniały się w fantastyczne dodatki do zabawy. Radość na dziecięcych buziach oraz duma w ich oczach utwierdziła mnie w sensie i wyjątkowości takiej małej skrzynki skarbów, schowanej gdzieś w rogu sali.

Wszystkie te fragmenty w sali przedszkolnej tworzą niepowtarzalny klimat miejsca, w którym dzieci spędzają większość swoich dni. Od wyglądu sali, atmosfery w niej i nas samych zależy, jakie wspomnienia będą miały nasze pociechy po opuszczeniu przedszkola. Mam nadzieję, że każda z nas sprawi, że będą często i z przyjemnością wracały do wspomnień dzieciństwa w przedszkolu.