Powstanie II Rzeszy

(1) Cele

* Poznanie zasad funkcjonowania oraz norm ustrojowych państwa pruskiego w latach 1815-1850.
* Doskonalenie umiejętności korzystania z różnych źródeł historycznych oraz środków dydaktycznych (teksty źródłowe, mapy, ilustracje).
* Poznanie wydarzeń związanych z tworzeniem się zjednoczonego państwa niemieckiego - wojny: 1864,1866,1870-1871.
* Rozumienie związków przyczynowo-skutkowych w nauce historii (np. reformy polityczne a siła i znaczenie państwa pruskiego).
* Uświadomienie uczniom roli i znaczenia wiedzy przedlekcyjnej w efektywnym wykorzystaniu jednostki dydaktycznej.
* Sytuowanie na mapie zasięgu zmian terytorialnych wynikających z wojen prowadzonych przez Prusy.
* Dostrzeganie zależności miedzy dziejami państwa narodu a historią powszechną.
* Poznanie zasad ustroju II Rzeszy Niemieckiej.

(2) Metody

* Podające - elementy wykładu.
* Problemowe - praca z tekstem źródłowym.
* Eksponujące - pokaz( ilustracje, mapy ).
* Drama.

(3) Środki dydaktyczne :

* Podręcznik: Historie dla średnich szkół, H.Tomolska.
* Mapa ścienna: Europa (1815-1871).
* Mapa podręcznikowa.
* Teksty źródłowe : Wybór tekstów zródłowych PWN, M.Sobańska-Bondarek.
* Encyklopedja Szkolna, "Historia".
* Otto von Bismarck. Zycie i polityka zagraniczna "Zelaznego kanclerza" P.Egsokowski, W-wa 1997r.

TOK LEKCJI:

(1) Sprawdzanie obecności.

(2) Rekapitulacja wtórna : Przypomnijmy sobie wiadomości z ostatnich lekcji dotyczących wydarzeń z pierwszej polowy XIX wieku.

* Kiedy mial miejsce kongres w Wiedniu?
* Czego dotyczył i w jakiej sprawie został zwołany ?
* Jakie państwa były najważniejsze w podejmowaniu decyzji?
* Jakie zasady przyjęto na kongresie? Co znaczyły?
* Jakie decyzje podjęto w sprawie Francji ? Kto przejął władzę?
* Jakie decyzje podjęto w sprawie niemieckiej?

Oceny wypowiedzi.

(3) Nawiązanie: Na dzisiejszej lekcji mamy powiedzieć sobie o tym jak powstała II Rzesza niemiecka, a wiec jak doszło do zjednoczenia rozbitych na wiele państewek niemieckich w jedną całość.

(4) Rozwinięcie :

* Przypomnieliśmy sobie jakie decyzje podjęto w sprawie niemieckiej w roku 1815 -> Związek Niemieckei (36+4). Zabroniono także łączenia ich w całość polityczną.

* W 1934 roku powstał Niemiecki Związek Celny, który miał za zadanie znosić bariery ekonomiczne - celne między państwami niemieckimi. Był to czas reform społecznych i gospodarczych w Prusach.

* W 1848 roku kiedy w Europie miały miejsce wydarzenia Wiosny Ludów - w Prusach, Austrii, innych państwach niemieckich - również społeczeństwa dążyły do zmian ustrojowych, lecz także pojawiły się próby zjednoczenia Niemiec.
Były to propozycje parlamentu frankfurckiego wobec króla Prus oferujące mu koronę cesarską.
Fryderyk Wilhelm IV korony jednak nie przeją stwierdzając: cytuję: "Nie będę podnosił korony z błota" - co znaczyło że nie chciał być uzależniony od woli ludu, społeczeństwa.

* Efektem wydarzeń lat 1848 - 1849 była konstytucja Prus z 1850 roku, którą proszę teraz przeczytać i odpowiedzieć na niżej postawione pytania;(...) str. 336

Czytam pytania i tekst. Młodzież zastanawia się i odpowiada.

* Należy podkreślić, że od połowy XIX wieku między najsilniejszymi państwami niemieckimi - Austrią i Prusami ma miejsce wakla o hegemonię -> co to jest?

* Chciałabym byście posłuchali wystąpień władców - Austrii i Prus, którzy przedstawią nam dlaczego to one właśnie są najodpowiedniejszymi kandydatami, by przewodzić państwem niemieckim.

Proszę zastanowić się kto ma większe możliwości zjedoczenia Niemiec.
Proszę o argumenty Austrii - cesarza Franciszka Józefa I i Prus - Wilhelma I.
Jak sądzicie - kto ma większe możliwości zjednoczenia Niemiec? Dlaczego?
Uzasadnienie: reformy: wojskowe, gospodarcze, oświatowe, itd.

Prusy - państwo reformowane, silne, z rozbudowaną armią - prowadzone było od 1862 roku prze Ottona von Bismarcka, który został nazwany "ojcem zjednoczenia"

Jedna z uczennic przygotowała informację o tej postaci historycznej.
Ilustracja przedstawiająca kanclerza Prus jest na str.335 w podręczniku.

* Zatrzymujemy się na wypowiedzi Bismarcka :
* Informacje na temat kanclerza można znaleść w: Encyklopedii szkolnej - HISTORIA oraz Encyklpoedii PWN

Etapy zjednoczenia Niemiec: to konflikty:

- wojna Austrii i Prus z Danią - 1864 r.
- analiza:
genezy wojny
skutki wojny: Dania oddała Prusom: Schlezwik, Austrii (mapa ścienna, mapa w podręczniku)
- wojna Austrii z Prusami 1866 r.

* Rozstrzygnięcie kto jest hegemonem wśród państw niemieckich - sojusz z Francją i Włochami,
* przebieg: bitwa pod Sadorą (VII 1866).
Wojska pruskie zajęły Pragę i zagroziły Wiedniowi.
* Zawarto pokój w Pradze (VIII 1866):
- likwidacja Związku Niemieckiego,
- powstanie związku Północnoniemieckiego 1867 - mapa,
- zapłacić odszkodowanie Prusom , Włochom oddać Wenecję;
- ostatni etap to :
wojna z Francją - dlaczego - jak sądzicie - Prusy zważały, że muszą pokonać Francję ?

Pytam uczniów i naprowadzam na właściwą odpowiedz ?

- była w tym czasie cesarstwem (1852-1870); czuła sie znaczącym państwem - moze nawet hegemonem w tej części Europy. Pokój paryski był dowodem siły i znaczenia Francji.
- odwieczny konflikt francusko-niemiecki (od Verdun 843r.)
- wskutek oporu Francji do Związku Północnoniemieckiego nie weszły : Bawaria, Wirtembergia, Hesja - katolickie landy.

Przebieg :

Przyczyną bezpośrednią wojny francusko - pruskiej była depesza emska, mająca obrażliwy charakter dla Francji; i ta Francja wypowiedziała wojnę Prusom będąc pewna, że tę wojnę wygra.
Zostały rozegrane 2 bitwy : pod Metzem, Sedanem - obydwie przegrane przez Francję.
Znalazła się ona w bardzo trudnej sytuacji, abdykował cesarz Ludwik Bonaparte; otoczono Paryż.
18 I 1871 w Sali lustrzanej Pałacu Wersalskiego król Prus koronowany został na cesarza Niemieckiego i ten moment przyjmujemy za powstanie II Rzeszy Niemieckiej.
Dokładnie 170 lat wcześniej powstało niezależne państwo pruskie pod nazwą - Królestwo Pruskie.

Co to jest Rzesza ? - pytam uczniów.

* w V 1971 r. podpisano pokój we Frankfucie: Francja oddała Alzację, część Lotaryngii, 5 mld franków w złocie (mapa).

* II Rzesza Niemiecka funkcjonowała w latach 1871 - 1918.
Jaki był ustrój i forma rządów tego państwa ?
- Odpowiedzi przygotowała ucz. :

* Dlaczego ten system ustrojowy dawał wyraźną przewagę Prusom ?

- pytam uczniów i proszę o wskazanie odpowiedzi po przeczytaniu tekstu z podręcznika - str.335, 1. akapit.

Po chwili ponawiam pytanie i odpowiadamy, że:

- król Prus był cesarzem Niemiec,
- premier Prus był kanclerzem Niemiec,
- delegacja Prus w Bundesracie mogła zablokować każdy projekt,
- Prusy dominowały pod względem gospodarczym, demograficznym, terytorialnym,
- posiadały najsilniejszą w Niemczech armię.

* Na koniec proszę się zastanowić do czego - waszym zdaniem - zmierzać będzie od 1871 r. polityka zjednoczonych Niemiec - ?

5)Rekapitulacja pierwotna :

- jakie państwa predysponowały do roli hegemona wśród państw niemieckich?
- Co zdecydował o tym , że to Prusy mogły doprowadzić do zjednoczenia?
- kogo nazywamy: ojcem zjednoczenia: ?
- Jaką politykę prowadził Otto von Bismarck?
- Jakie wojny prowadziły Prusy by doprowadzić do zjednoczenia?
- Która z nich była - najważniejsza - dlaczego?
- Gdzie nastąpiło ogłoszenie cesarstwa i kiedy? Jaki był ustrój II Rzeszy?

6) Praca domowa: Proszę napisać jakie skutki i znaczenie miało zjednoczenie Niemiec dla nich samych, dla Europy, dla historii świata?

Oceniam aktywność oraz przygotowanie uczen. - ich wiedzę przedlekcyjną.