"Co mamy z węgla?" scenariusz zajęć dla 4- 5 latków

„Węglowa rodzinka” – wdrażanie do uważnego słuchania wiersza M. Terlikowskiej. Zapoznanie dzieci z przedmiotami, w których jednym ze składników jest węgiel (guma, plastik, smoła, sztuczne tworzywa, lek, parafina); 4l. – nazywanie wyrobów, do produkcji których wykorzystano węgiel; 5l.- używanie jak największej liczby określeń, przymiotników.

Wstęp: Uczyliśmy się o pracy górnika, o tym jak ważny jest węgiel, więc może mi ktoś przypomni, dlaczego on jest taki ważny w naszym życiu.
Dzisiaj dowiecie się na zajęciu o innych korzyściach, jakie mamy z węgla. Powiem wam za chwilę wiersz M. Terlikowskiej pt. „Węglowa rodzinka”, a wy posłuchajcie tego wiersza i zastanówcie się, dlaczego autorka dała taki tytuł - „Węglowa rodzinka”.
1. Słuchanie wiersza M. Terlikowskiej pt.„To węglowa jest rodzinka:.......” W.P. 9/94
2. Wytłumaczenie słów z wiersza: krewny, kuzynki, rodzinne podobieństwo.
3. Rozmowa n/t wiersza.
Mieliście się zastanowić, dlaczego autorka dała taki tytuł? Jakie przedmioty są produkowane z węgla? Jakie korzyści mamy z węgla?
5.Globalne czytanie wyrazów: piłka, peleryna. Dzielenie wyrazów na sylaby: parafina, smoła, ołówek (KLASKANIE, TUPANIE, PODSKAKIWANIE)
6. Słuchanie opowiadania nauczyciela poszerzającego wiadomości dzieci o wykorzystaniu węgla:
Bolek miał już taki zwyczaj, że cokolwiek tylko zobaczył zaraz pragnął wiedzieć, z czego ta rzecz powstała.
Pewnego dnia skarżył się, że boli go trochę gardło. Więc mama podała mu ciepły sweterek, który przez całe lato i jesień leżał w szafie. Sweterek miał dziwny zapach.
- Co to tak pachnie?
- Naftalina, taki biały proszek, którym posypuje się ubrania, żeby ich mole nie pocieły -odpowiedziała mama.
- A z czego się robi naftalinę?
- Z węgla – rzucił z nad gazety siedzący przy stole tatuś.
Włożył Bolek sweterek, pokręcił się trochę po pokoju, a potem postanowił namalować dom. Sięgnął do piórnika po czerwoną farbę.
- Tatusiu a z czego się robi farby?
- Z węgla.
Namalował Bolek dom i zachciało mu się herbaty.
Dobrze synku, zaraz zapalę gaz i ugotuję ci.
- A z czego mamy gaz?
- Z węgla – odrzekł tatuś.
Ponieważ Bolka gardło nie przestawało boleć mama przed herbatą postanowiła podać mu tabletkę aspiryny.
- A z czego jest aspiryna?
- Z węgla - odezwał się spokojny głos taty.
Tym razem Bolek już nie wytrzymał.
- Jak to trucizna na mole z węgla i lekarstwo dla ludzi z węgla, gaz z węgla, nawet czerwona farba z czarnego węgla. To nie może być.
- A jednak tak jest – uśmiechnął się tatuś. Z węgla otrzymuje się i wyrabia wiele jeszcze innych rzeczy, np. sztuczną gumę na opony samochodowe, sztuczne nawozy dla rolnictwa.
- To wszystko z węgla?
- Z węgla.
- A tatuś skąd o tym wszystkim wie?
No bo pracuję przecież w koksowni. A koksownia jest taką fabryką, gdzie właśnie zaczyna się przerabianie węgla, aby to wszystko z niego otrzymać.
Wieczorem gardło Bolka prawie nie bolało. Na wszelki wypadek mama włożyła jednak do pieca o kawałek węgla więcej, żeby się chłopiec wygrzał. Skąd jest węgiel Bolek nie zapytał. Sam wiedział, że wydobywa się go w kopalni.
7. „Co mamy z węgla?” – zabawa dydaktycz ruchowa (czapka górnicza, kaseta, magnetofon)
Dwie zwrotki piosenki będziemy ilustrować treść piosenki, a na przerwę w muzyce dzieci zatrzymują się w bezruchu. Dostają przedmioty: (świeczki, ołówek, farby, koszyki, piłki, peleryna, lekarstwa, parafina, jabłko, gałązka z choinki, zboże, piórka, kapusta, liście, kasztany, szyszka) i nauczycielka tłumaczy, co oznaczają plansze.
Idą dalej w rytm piosenki, śpiewają i na przerwę w muzyce zatrzymują się i muszą ustawić się przy odpowiednim emblemacie. Te, które mają przedmioty wykonane z węgla, ustawiają się pod emblematem „węgielka”, a pozostałe pod emblematem „węgielka przekreślonego”. Zmiana przedmiotów i dalszy ciąg zabawy.

8. „Które słowa są odpowiednie do tych wyrazów”: (napisy)
- górnik: (rogaty, wesoły, kolorowy, miły, pracowity, psotny)
- kopalnia: (gadatliwa, duża, brodata, nowoczesna, wesoła, stara)
- wagoniki: (nowe, kudłate, załadowane, sprytne, brudne, uparte)
9. „Zabawa na punkty”. Odgadywanie przedmiotów na podstawie dotyku, węchu. (punkty)
- perfumy: (substancja mokra (płynne), pachnące, mocne, delikatne)
- świeca: (duża, biała, twarda, śliska, dymiąca)
- węgiel: (czarny, brudny, twardy, niekształtny, kamienny)
- smoła: (czarna, miękka, plastyczna, lepiąca, brudząca)
- gąbka: (miękka, zielona, prostokątna, mała)
- piłka: ( okrągła, duża, kolorowa, gumowa)
- benzyna: (płynna, mokra, żółta, śmierdząca)
- peleryna: (duża, długa, kolorowa, szeleszcząca, ładna)
- tabletki: ( okrągłe, twarde, białe, niesmaczne)
- ołówek: ( ładny, długi, okrągły, zaostrzony, kolorowy)
- klocek: (prostokątny, mały, plastikowy, szary)

10. „Prawda czy fałsz” – zabawa dydaktyczna.
- Górnik ma bardzo trudną i niebezpieczną pracę. (PRAWDA)
- Górnik wydobywa czerwony węgiel. (FAŁSZ)
- Każdy kawałek węgla jest okrągły jak piłeczka. (FAŁSZ)
- Najwięcej węgla kamiennego wydobywa się W Polsce na Śląsku. (PRAWDA)
- Węgiel można zamienić w ciepło, w światło i w lekarstwa. (PRAWDA)
- Galowy strój górnika składa się z czarnych spodni, z czarnej marynarki i czerwonego kapelusza. (FAŁSZ)
- Górnicy podczas pracy noszą na głowie kaski z latarką. (PRAWDA)
11. „Jakie przedmioty można wyprodukować z węgla” – wypowiedzi dzieci.
Pytania do quizu na temat pracy górników i historii powstania węgla:
1. Kto wydobywa węgiel?
2. Co oznacza wyrażenie: "czarne skarby"?
3. Gdzie pracują górnicy?
4. Jakimi narzędziami posługują się górnicy wydobywając węgiel? Wymień przynajmniej 2.
5. Jakiego koloru jest galowy mundur górnika?
6. Do czego służy węgiel?
7. Jakiego koloru są pióra przy górniczej czapce? Wymień przynajmniej 2.
8. W czym przewożony jest wydobyty węgiel?
9. Co osłania głowę górnika w czasie pracy?
10. Jak się nazywa górnicze święto?
Wydrukować