Sukcesja ekologiczna - przemiany ekosystemów. Scenariusz lekcji otwartej z biologii w klasie I gimnazjum

Scenariusz lekcji otwartej z biologii w klasie I gimnazjum dla studentów Wydziału Filozofii Przyrody KUL.

Dział programowy : Ekologia

Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):

I.WIADOMOŚCI
A. Zapamiętanie:
Uczeń:
- podaje definicję sukcesji ekologicznej,
- wymienia rodzaje sukcesji ekologicznej,
- podaje przykłady sukcesji pierwotnej i wtórnej,
- wymienia etapy sukcesji,
- zna przykłady organizmów pionierskich.

B. Rozumienie:

Uczeń:
- wyjaśniana czym polega sukcesja pierwotna i wtórna,
- wyjaśnia przebieg sukcesji ekologicznej,
- wskazuje rolę organizmów pionierskich w przyrodzie,
- wskazuje zmiany w biotopie zachodzące podczas sukcesji.

II. UMIEJĘTNOŚCI:

C. Stosowanie wiadomości w sytuacji typowej:
Uczeń: - układa schemat przedstawiający przebieg sukcesji pierwotnej,
- uzasadnia wpływ organizmów żywych na zmiany w biotopie,
- wyszukuje informacji w tekście i analizuje ją,
- określa rolę sukcesji w przyrodzie,
- wskazuje , że odnawianie ekosystemów jest tym wolniejsze, im bardziej jest on złożony.

Typ lekcji : poświęcona opracowaniu nowego materiału

Metody :
a. oparte na słowie: pogadanka, praca z tekstem
b.oparte na obserwacji - obserwacja plansz " Sukcesja ekologiczna", "Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna"
c. oparte na działaniu praktycznym - rozwiązywanie krzyżówki, układanie schematu,rozwiązywanie testu wyboru.

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.

Środki dydaktyczne: plansza "Sukcesja ekologiczna", "Etapy sukcesji pierwotnej", "Sukcesja ekologiczna jeziora",układanka - etapy sukcesji pierwotnej, układanka na tablicy - etapy sukcesji pierwotnej ( zróżnicowane kolorystycznie i kształtem) krzyżówka, test.

Literatura dla ucznia : podręcznik "Biologia XXI" -A. Jerzmanowski

Literatura dla nauczyciela: podręcznik "Biologia XXI"- A. Jerzmanowski
Przewodnik metodyczny - J. Grzegorek
Strony www.wsip.com.pl
Biologia -C. A.VILLE

Przebieg lekcji

I. Faza przygotowawcza:
1. Odwołanie się do wiadomości z poprzedniej lekcji - rozwiązanie krzyżówki, którego hasłem jest sukcesja.

2.Uświadomienie uczniom głównego celu lekcji - wyjaśnienie procesu sukcesji ekologicznej oraz jej przebiegu.

II. Faza realizacyjna:

1. Zapisanie tematu lekcji : Sukcesja ekologiczna- przemiany ekosystemów.

2. Pogadanka na temat zmian biocenozy, jakie zauważyli uczniowie np. na wydmach, osuwiskach skalnych, ugorach polnych.

3. Wyjaśnienie pojęcia sukcesji ekologicznej - zapis w zeszycie.

4. Rodzaje sukcesji ekologicznej - analiza podręcznika i tablic poglądowych.

5. Etapy sukcesji pierwotnej:

- Rola organizmów pionierskich
- Charakterystyka etapów przejściowych
- Klimaks

6.Przyczyny i skutki niszczenia ekosystemów - praca z podręcznikiem.

III. Faza podsumowująca:

1. Ułożenie układanki przedstawiającej etapy sukcesji pierwotnej -indywidualna praca -

( pocięta tabela z opisem etapów sukcesji -strona www.wsip.com.pl.; każdy etap na kartce innego koloru, dodatkowo stadia przejściowe na kartkach o nieregularnych kształtach dla podkreślenia niestałości tych stadiów; etap klimaksowy na kartce o równych brzegach dla podkreślenia stałości te klimaksu)

2. Ułożenie schematu na tablicy : zwrócenie uwagina zróżnicowanie kolorystyczne i różne kształty.

3. Rozwiązanie zadań testowych - załącznik nr 1.

4. Sprawdzenie poprawności wykonanych zadań.

5. Ocena pracy uczniów.

6. Zadnie pracy domowej:

Dla wszystkich: Uzasadnij,że zniszczone bogate ekosystemy odnawiają się wolniej.

Dla chętnych: Jak można wytłumaczyć następujące stwierdzenie: Nie było nas był las, nie będzie nas,będzie las.


Załącznik nr 1

Spróbuj samodzielnie wykonać zadania. Jeżeli będziesz miał trudności skorzystaj z podręcznika.

1. Poprawna nazwa procesu zarastania wydm to:

a) sukcesja wtórna
b) sukcesja pierwotna
c) sukcesja biologiczna
d) sukcesywność

2.Organizmy pionierskie to:

a) mchy, porosty, sosna
b) niektóre trawy, glony i porosty
c) mchy, kocanki, wrzosy
d) porosty, glony, rośliny zielone

3.Rolą gatunków pionierskich na wydmach jest:

a) zmiana mikroklimatu
b) zwiększenie liczby producentów
c) przetworzenie piasku na glebę
d) gromadzenie wody dla innych roślin

4.Zaznacz te z poniższych zdań, które są prawdziwe:

a)
proces glebotwórczy polega nawiązaniu piasku i powolnym wzbogacaniu go w cząstki materii organicznej

b)kolejność pojawiania się roślin na wydmach jest następująca: trawy wydmowe - kocanki - bażyna- wierzba

c) w trakcie sukcesji poszczególne gatunki zmieniają warunki naturalne, umożliwiając osiedlenie się innym gatunkom, które z kolei wypierają swoich poprzedników.