Rozwijanie zdolności twórczych u dzieci - Scenariusz zajęć otwartych

Filary edukacyjne XXI wieku z raportu UNESCO

Uczyć się, aby wiedzieć
Uczyć się, aby działać
Uczyć się, aby żyć wspólnie
Uczyć się, aby być

SCENARIUSZ OTWARTYCH ZAJĘĆ - "ROZWIJANIE ZDOLNOŚCI TWÓRCZYCH U DZIECI"

CELE:

Ogólne:
wspieranie rozwoju zdolności dzieci

Szczegółowe:
rozwijanie twórczego myślenia dzieci
rozwijanie ekspresji, emocji i twórczości
współpraca z ludźmi
tworzenie silnej motywacji
ugruntowanie własnej wartości
nauka tolerancji

METODY I FORMY PRACY:

praca z całą klasą
praca w grupach
praca indywidualna

ŚRODKI REALIZACJI:
materiały edukacyjne
arkusze papieru, mazaki
burza pytań
kartki z przysłowiami

CZAS REALIZACJI:
4 – 5 godzin lekcyjnych

Na zajęciach twórczego myślenia akceptujemy wszystkich, nie oceniamy odpowiedzi, stosujemy zasadę, że każda odpowiedź jest prawidłowa. Do wszystkich odpowiedzi negatywnych istnieje zasada konstruktywnej krytyki (mówimy 3 pozytywne rzeczy, potem dopiero negujemy). Uczymy się tolerancji, współdziałania, a nie rywalizacji. To, co się dzieje tu i teraz, nie wynosimy na zewnątrz.

Na pierwszych zajęciach robimy identyfikację i diagnozę zdolności poprzez

· nominację przez nauczyciela
· kwestionariusz umiejętności ucznia

Uczniowie otrzymują dwie kartki z niedokończonymi rysunkami .Na pierwszej kartce malarz rozpoczął rysunek i go nie dokończył, zadaniem uczniów jest stworzenie własnego dzieła na bazie już istniejących elementów.

Druga kartka zawiera 25 kół o tej samej średnicy. Zadaniem uczniów jest stworzenie 25-ciu różnych obrazów.

Czas pracy: 20 minut łącznie

Każde zajęcia rozpoczynamy od określenia własnego samopoczucia.
Każde dziecko uzupełnia zdanie: „Czuję się teraz jak.......”

MOTYWACJA:

· dyspozycje-tendencje, które pomagają wzbudzić· proces motywacyjny
· proces- układ pewnych reakcji, które pobudzają motywacje

Kategorie ćwiczeń:

Wzbudzanie ciekawości poznawczej
Potrzeba naprawiania
Wzbudzanie ciekawości poznawczej

Ćwiczenie 1(burza pytań)

Wybieramy jedną osobę z grupy, podajemy jej nazwę obiektu np. szkoła. Pozostałe osoby metodą pytań próbują odgadnąć nazwę nieznanego obiektu.

Ćwiczenie 2 (naiwne pytania)

Jak pokroić tort bez noża?
Zgubiłeś klucz. Jak wejść do domu?
Jak uprasować spodnie bez żelazka?
Uczniowie tworzą odpowiedzi w sposób twórczy.

Ćwiczenie 3 (bezludna wyspa)

Uczniowie zostają podzieleni na kilkuosobowe grupy. Każda grupa wciela się w rozbitków, którzy uratowali się z tonącego statku i przebywają teraz na bezludnej wyspie. Ze statku uratowała się skrzynia, w której znajdują się żarówki i wkłady do długopisów. Zadaniem grupy jest opracowanie wariantu przeżycia na bezludnej wyspie lub ucieczki z niej wykorzystując skrzynię i rzeczy w niej pozostawione.

Uczniowie dostrzegają, że nie ma sytuacji bez wyjścia.
Potrzeba naprawiania

Ćwiczenie 1 (kruszenie)
Wybieramy dowolny, prosty obiekt np. krzesło, klucz itp. Uczniowie wymieniają wady tego obiektu i uzasadniają je.

Ćwiczenie 2 ( inwentarz potrzeb)

Wymieniamy dowolny obiekt np. szkoła, tramwaj, obiad, a następnie uczniowie określają potrzeby, jakie chcemy, aby wyróżniony obiekt spełniał, by był idealny.

Ćwiczenie 3

Tworzymy szkołę zdolności

Uczniowie wymyślają cechy idealnej szkoły, w której spełniałyby się ich wszystkie marzenia np. mało liczna i kameralna, zapewniająca potrzebę bezpieczeństwa, wszechstronny rozwój, szkoła o silnej motywacji, ładnej estetyce itd.

Ćwiczenie 4 (maszyna idealna-WIK –idealny wynik końcowy)

Wybieramy dowolny obiekt, np. szkołę i na planszach wymieniamy wady tego obiektu.

Np.

ciasna
brzydka
stresogenna
ciemna
nudna
niebezpieczna
przymusowa
zbiurokratyzowana, itd.

Zadaniem uczniów jest odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób ulepszyć szkołę, aby wyeliminować wady i stworzyć szkołę idealną.

Np.

rozbudowana
pomalowana
z muzyką relaksującą
jasna
ciekawa
bezpieczna
dowolna
skomputeryzowana

4. MOTYWACJA IMMANENTNA

Ćwiczenie (przysłowia)

Na kartkach jest przygotowanych kilkanaście przysłów. Uczniowie dwójkami za pomocą scenek próbują wyrazić wylosowane przysłowie. Zadaniem pozostałych jest prawidłowe odgadnięcie.

5. JAK ROZWIJAĆ ZDOLNOŚCI?

Operacje umysłowe
abstrahowanie
dokonywanie skojarzeń
rozumowanie indukcyjne
rozumowanie dedukcyjne
metaforyzowanie
dokonywanie transformacji

ABSTRAHOWANIE

Ćwiczenie 1(podobieństwa)

Wymieniamy 2 przedmioty np. żelazko, smalec i szukamy podobieństw między nimi.
Np. żelazko i smalec mogą się przypalić.....
słońce i biurko są nam potrzebne
testament i tatarak
stary but i więzień
hotel i drzewo
chińskie pióro i słoń

Ćwiczenie 2 (lista atrybutów)

Wybieramy dowolny obiekt np. las i uzupełniamy go przymiotnikami.

Ćwiczenie 3 (archiwum)

Pytamy uczniów o rzeczy białe, następnie białe i miękkie, następnie białe, miękkie i nadające się do jedzenia, itd.

DOKONYWANIE SKOJARZEŃ

Ćwiczenie 1

Z czym kojarzy się chleb? Uczniowie kolejno wymieniają skojarzenia.
Ćwiczenie 2 (łatanina – Brikolarz)
Z wyrazów : świnie, rozczarowanie, przeszłość, zniewolenie, maszyna do szycia, muszla klozetowa należy stworzyć opowiadanie będące pewną całością.

ROZUMOWANIE DEDUKCYJNE

Ćwiczenie 1

Uczniowie odpowiadają na pytania np. Co by było, gdyby padał złoty deszcz?
Co było, gdyby ludzie nie znali mowy? itd.

ROZUMOWANIE INDUKCYJNE

Ćwiczenie 1 (budowanie analogii )
Uczniowie tworzą dwie grupy obiektów

A B

Pies Przyjaciel

Teatr Generał

Uczeń Pojazd kosmiczny

Matka Kopiec mrówek

Szkoła Gazeta

Radio Fabryka

Wybrany element ze zbioru A jest taki jak dowolny element ze zbioru B, bo.......

np. radio jest takie samo jak gazeta, bo dostarczają nam wiadomości.

METAFORYZOWANIE

Ćwiczenie

Szkoła jest jak beczka prochu, bo........................
Cukier jest jak kwiat polny, bo............................
Krzesło jest jak miłość, bo...................................

DOKONYWANIE TRANSFORMACJI

Ćwiczenie 1(przekształcanie wad w zalety)
Ćwiczenie polega na dopatrzeniu się w wadach danego obiektu zalet.
Np. Brzydka szkoła jest bardzo fajna, ponieważ można ją pomalować.
Twarde krzesło jest bardzo wygodne , ponieważ nie zniekształca kręgosłupa

Ćwiczenie 2

Polega na dokończeniu zdań: Mogłabym być bardziej twórcza, gdybym...........
Inne ćwiczenia twórcze:
zaprojektować idealny plac zabaw
stworzyć i przedstawić idealną maszynę do wychowywania
zaprojektować i przedstawić samochód bez usterek
wymyśleć najlepszy nocnik dziecięcy
jak nastroić gitarę w hałaśliwym pomieszczeniu nie dysponując absolutnym słuchem?

Ruchome zabawy twórcze: (praca w grupach)

stworzyć i zademonstrować maszynę do wychowywania
stworzyć i zademonstrować maszynę relaksującą
stworzyć i zademonstrować maszynę radości
stworzyć i zademonstrować maszynę rozśmieszającą
stworzyć i zademonstrować maszynę grozy
stworzyć i zademonstrować maszynę wyszydzającą

Grupa po wcześniejszym przedyskutowaniu prezentuje przed wszystkimi swoją maszynę.


Zabawy ruchowe podczas zajęć intelektualnych:

tratwa ( cała grupa musi się zmieścić na określonym arkuszu papieru)

otwieranie drzwi ( grupa ustawia się dwójkami w zwartym szeregu i trzymając się za ramiona uniemożliwia przejście wybranej osobie)

przejście pod pręgieżem ( wyznaczona osoba przechodzi przed wzrokiem całej grupy)

„ Mańka wstańka” ( wybrana osoba z grupy stoi bezwładnie otoczona kręgiem osób i jest przez nich delikatnie przesuwana w różnych kierunkach)

ANKIETA

Drogi Uczniu!

Chciałabym uzyskać od Ciebie informacje na temat odbytych zajęć, aby móc je usprawnić. Liczę na Twoje szczere odpowiedzi.

Czy dobrze czułeś się na dzisiejszych zajęciach?

TAK RACZEJ NIE RACZEJ TAK NIE

Czy zajęcia były dla Ciebie interesujące?

TAK RACZEJ NIE RACZEJ TAK NIE

Oceń w skali 1-6 Twoje zaangażowanie w pracy?

1 2 3 4 5 6

Czy chciałbyś kontynuować tego typu zajęcia?

TAK RACZEJ NIE ; RACZEJ TAK NIE

Zaznacz swoje miejsce podczas pracy:

Dziękuję Ci za udzielenie odpowiedzi!


BIBLIOGRAFIA

Materiały pomocnicze z kursu „ Jak rozwijać zdolności twórcze dzieci?” prowadzonego przez p. Mirosławę Partykę z Pracowni Wspomagania Rozwoju i Wyrównywania Szans w Warszawie
Danuta Biernacka „ Od słowa do działania”
Maria Kielar „ Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata?”