Doskonalenie i dokształcanie nauczycieli kształcenia zintegrowanego - analiza danych z przeprowadzonych badań

W niniejszej pracy w celu przeprowadzenia badań zastosowano jako narzędzie badawcze kwestionariusz ankiety. Podstawę oceny stanowi analiza danych uzyskanych w oparciu o wyniki ankietowania. Sondaż przeprowadzono na terenie województwa lubelskiego wśród 106 nauczycieli, w tym 42 z szkół wiejskich- grupa „W” i 64 z miejskich- grupa „M”. W pracy zastosowano jeden rodzaj ankiety zaadresowany do nauczycieli kształcenia zintegrowanego i zawierał 22 pytania. Na pierwsze pytanie, które brzmiało: Czy Pana(i) zdaniem istnieje potrzeba doskonalenia i dokształcania nauczycieli? Większość respondentów z obu grup wskazała, że odczuwa taką potrzebę. Tak odpowiedziało ponad 98% badanych, natomiast niecałe 2% z grupy „M” stwierdziło, że nie ma zdania na ten temat, są to nauczyciele z ponad 26-letnim stażem pracy.
Kolejna kwestia, zamieszczona w ankiecie to pytanie: Jaka tematyka
doskonalenia zawodowego najbardziej Pana(ią) interesuje? Uzyskane
odpowiedzi przedstawiono na poniższym rysunku.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
O CHARAKTERZE METODYCZNYM

PROBLEMY WYCHOWAWCZE I ICH ROZWIĄZYWANIE

WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI W ZAKRESIE PRZEDMIOTOWYM

INNE

grupa M
grupa W

Rys 1.Tematyka doskonalenia zawodowego

* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny

Z analizy danych wynika, że ponad 65% całej populacji objętej
badaniem, w tym 59% z grupy „M” i 73% z grupy „W” najbardziej
zainteresowana jest tematyką rozwiązywania problemów wychowawczych. Są
to nauczyciele w większości ze stażem pracy 16-20 lat. Znaczna część 54% z grupy „M” i 52% z grupy „W” wskazuje szkolenia o charakterze
metodycznym, które ułatwiają pracę dydaktyczno-wychowawczą. Natomiast 2% respondentów udzielając odpowiedzi na to pytanie podało, tematykę zaburzeń związanych z ADHD i dysleksji. Zainteresowanie tym problemem można tłumaczyć faktem wzrastającej, z roku na rok, liczby dzieci z zaburzeniami związanymi z nieprawidłowościami w zachowaniu oraz zaburzeniami będącymi przyczyną trudności szkolnych objawiających się kłopotami w czytaniu i pisaniu.
W kwestionariuszu zamieszczono pytanie: Proszę wskazać formy
doskonalenia i dokształcania, w których Pan(i) uczestniczył(a) w ciągu
ostatnich trzech lat. Uzyskane odpowiedzi przedstawiono w poniższej tabeli.

Tabela 1: Formy doskonalenia i dokształcania podejmowane przez nauczycieli w ciągu ostatnich trzech lat.

Doskonalenie
Grupa M
Grupa W
Razem

Możliwe odpowiedzi N % N % N %
Warsztaty 53 83 28 67 81 76
Seminaria 20 31 11 26 31 29
Konferencje metodyczne 52 81 22 52 74 70
Szkoleniowe Rady Pedagogiczne 57 89 31 74 88 83
Kursy kwalifikacyjne jako forma
przekwalifikowania
11 17 14 33 25 23
Studia podyplomowe 15 23 10 24 25 24
Dokształcanie
Możliwe odpowiedzi N % N % Razem
Studia dla absolwentów studiów
nauczycielskich oraz nauczycieli z licencjatem
5 8 2 5 7 7
Studia prowadzące do zdobycia kwalifikacji w
zakresie nauczania drugiego przedmiotu
7 11 10 24 17 16
Studia dla absolwentów kolegiów
nauczycielskich
2 3 1 2 3 3
Egzaminy eksternistyczne i indywidualne 1 1,5 2 5 3 3

Analizując dane zamieszczone w tabeli można zauważyć, że najchętniej i najczęściej respondenci w ciągu trzech lat uczestniczyli w Szkoleniowych Radach Pedagogicznych (89% z grupy „M” i 74% z „W”). W warsztatach udział brało 83% z grupy „M” i 67% z „W”, a w konferencjach metodycznych 81% z „M” i 52% z grupy „W”. Pozostałe formy doskonalenia cieszyły się mniejszym zainteresowaniem. Z analizy danych wynika również, że respondenci w znacznie mniejszym stopniu zainteresowani są formami dokształcania niż doskonalenia. Najczęściej wymieniana forma to studia kwalifikacyjne uprawniające do nauczania drugiego przedmiotu. Korzysta z nich 11% w grupie „M”, 24% w „W”. śaden z respondentów nie był zainteresowany studiami dla
absolwentów szkół średnich, ponieważ wszyscy nauczyciele biorący udział w badaniu posiadają wyższe wykształcenie. Rozkład odpowiedzi na to pytanie potwierdza, założoną hipotezę, iż nauczyciele podejmują różne formy doskonalenia i dokształcania w celu własnego rozwoju zawodowego.
Na kolejne pytanie, które brzmiało: Czy w najbliższym czasie zamierza
Pan(i) podnieść własne kwalifikacje? Zdecydowana większość bo, 65% ogółu respondentów odpowiedziało, że tak. Tylko 22% z grupy „M” i 24% z „W” odpowiedziało, że nie, z czego najwięcej ze stażem pracy poniżej 5 lat i 16-20 lat. Może mieć to związek z barierami utrudniającymi podejmowanie doskonalenia zawodowego np: uciążliwy dojazd, brak czasu wynikający z wykonywanej pracy zawodowej i kosztami z tym związanymi.
Chcąc udzielić odpowiedzi na pytanie: Z jakich źródeł korzystają
nauczyciele podejmując doskonalenie zawodowe? Należy przeanalizować
poniższy rysunek.

0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
prasa książka radio telewizja Internet miejsce pracy ośrodki metodyczne kuratorium
grupa M
grupa W

Rys 2. Źródła informacji wykorzystywane w doskonaleniu zawodowym
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny.

Opierając się na analizie uzyskanych wyników można stwierdzić, że
najwięcej ankietowanych 84% z grupy „M” jako dodatkowe źródło informacji wskazało ośrodki metodyczne, a z grupy „W” 78% Internet. Znaczna część populacji- 78% z grupy „M” wskazała także Internet. Dla 69% badanych z grupy „W” takim źródłem jest miejsce pracy. Książka to cenne źródło informacji dla 75% z grupy „M” i 48% z „W”. A 4% z grupy „W” i 2% z „M” wskazało radio. Są to przede wszystkim osoby z 16-20 letnim stażem pracy. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że nauczyciele podejmując doskonalenie zawodowe korzystają z różnorodnych źródeł, by zdobytą wiedzę w zakresie stosowania najnowszych form i metod nauczania wprowadzić w praktyczne działanie na co dzień w proces dydaktyczno-wychowawczy, co potwierdza założoną hipotezę.

Kolejne pytanie skierowane do respondentów brzmiało: Proszę wskazać
bariery utrudniające nauczycielom podejmowanie doskonalenia
zawodowego.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
brak czasu wynikający z
wykonywanej pracy
zawodowej
brak czasu związany z
wychowywaniem dzieci
koszty związane z
kształceniem
brak nawyku
podejmowania zadań
samokształceniowych
niechęć do kształcenia
wiek
uciążliwy dojazd
brak wiary we własne
siły
nieatrakcyjne oferty szkoleniowe

grupa M
grupa W

Rys 3. Bariery utrudniające nauczycielom podejmowanie doskonalenia zawodowego.
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny.

Na podstawie analizy danych można stwierdzić, że dla ponad 75% ogółu
badanych barierą tą jest brak czasu wynikający z wykonywanej pracy
zawodowej. Koszty związane z kształceniem według respondentów również są problemem dla 75% z grupy „M” i 61% z „W”. Natomiast 1% badanych grupy „M” wskazało jako barierę utrudniającą, brak nawyku podejmowania zadań samokształceniowych i 1 % także z grupy „M” niechęć do kształcenia. Są to nauczyciele z niewielkim stażem pracy do 5 lat, którzy wdrażają się do aktywności zawodowej.
Kolejna kwestia zamieszczona w ankiecie to pytanie: Czy koledzy
z pracy chętnie dzielą się informacjami na temat aktualnych form
doskonalenia? Większość ankietowanych 67% z grupy „M” i 60% z „W”
udzieliło odpowiedzi, że tak. Natomiast 6% respondentów odpowiedziało, że nie dzielą się informacjami, z czego 2% z grupy „M”.
W pytaniu 8 poproszono respondentów o udzielenie odpowiedzi: Jaki jest
stosunek kolegów z pracy do nauczycieli, którzy dokształcają się? Analiza uzyskanych danych wskazuje, że nauczyciele chętnie wymieniają się informacjami, 58% badanych z grupy „M” i 48% z „W”, zachęcają do
podejmowania działań 23% z grupy „M” i 19% z „W”. Natomiast 19%
z grupy „M” i 33% z „W” stwierdza, że uczestniczą a nie informują. Na uwagę zasługuje fakt, że ponad połowa ankietowanych jest przychylnie nastawiona do osób dokształcających się.
Udzielając odpowiedzi na pytanie: W opinii Pana(i) doskonalenie
nauczycieli powinno być, najwięcej bo 51% objętych badaniem uznało, że
powinno być wewnątrzszkolne, w tym 59% z grupy „M”. Znaczna część
respondentów 23% z grupy „M” i 36% z „W” zainteresowana była aktywnością samokształceniową. Najmniej objętych badaniem 17% z grupy „M” i 26% z „W” wskazało doskonalenie o charakterze zewnętrznym.
Kolejna kwestia zamieszczona w kwestionariuszu ankiety to: Opinie
respondentów dotyczące zmian w dotychczasowym systemie i formach
doskonalenia zawodowego.
Oto wybrane wypowiedzi według kolejności wskazań:
- doskonalenia organizowane w miejscu pracy
- uatrakcyjnić doskonalenie poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjnych
- uatrakcyjnić formy „odejść od monotonnego przekazywania wiedzy”
- uszczegółowić do konkretnych zajęć lekcyjnych
- więcej praktyki, ciekawe formy pracy
Po dokonaniu analizy uzyskanych odpowiedzi można stwierdzić, że respondenci zauważają pewne niedociągnięcia w systemie doskonalenia, które utrudniają podejmowanie dalszego dokształcania się. Znaczna liczba objętych badaniem 44% nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie.
Poproszono również respondentów o wskazanie organizatora form
doskonalenia, w których uczestniczyli. Uzyskane wyniki przedstawiono w tabeli oraz na wykresie.

Tabela 2: Organizator form doskonalenia.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
Ośrodek Twórczości Pedagogicznej
Wydawnictwa Resortowe
Ośrodki Doskonalenia Zawodowego
Zespoły Przedmiotowe

grupa M
grupa W

Rys 4: Organizator form doskonalenia, w których respondenci uczestniczyli.
% nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny.

Grupa M
Grupa W
Razem

Organizator form N % N % N %
Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli 16 25 6 14 22 21
Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli 48 75 32 76 80 75
Ośrodek twórczości pedagogicznej 4 6 2 5 6 6
Wydawnictwa 45 70 23 55 68 64
Resortowe Ośrodki Doskonalenia 7 11 2 5 9 8
Zespoły Przedmiotowe 45 70 17 40 62 58
Inne 2 3 0 0 2 2

Opierając się na analizie uzyskanych wyników można stwierdzić, że
najczęściej objęci badaniem z obu grup 75% z grupy „M” i 76% z „W”
wskazywali Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. Wydawnictwa to
odpowiedź, którą podało 70% grupy „M” i 54% z „W”. Dość znaczna część
respondentów 70% z grupy „M” i 40% z grupy „W” jako organizatora
uwzględniła zespoły przedmiotowe. Natomiast 3% ankietowanych udzielając odpowiedzi na to pytanie wymieniło ośrodki, zrzeszenia psychologiczne, kursy korespondencyjne, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Miejski Ośrodek Kultury, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, rady szkoleniowe- są to nauczyciele pracujący w mieście ze stażem pracy 16-20 lat.
Ankietowani pytani o ocenę własnego przygotowania do pracy w zawodzie pod względem merytorycznym i metodycznym, w 42% uznali, że merytorycznie są dobrze przygotowani. Są to przede wszystkim nauczyciele z 11-15 i 16-20 letnim stażem pracy. Bardzo dobrze, tak twierdzi 35%, natomiast 4% nie udzieliło odpowiedzi. Pod względem metodycznym większość 43% respondentów poinformowała, że jest dobrze przygotowana, bardzo dobrze odpowiedziało 33%, są to nauczyciele ze stażem pracy 16-20 lat. A 4% na to pytanie nie udzieliło odpowiedzi. Analiza uzyskanych wyników wskazuje, że nauczyciele zbyt mało uwagi poświęcają przygotowaniu merytorycznemu, zapominając o obowiązku aktualizowania umiejętności dotyczących wiedzy przedmiotowej, technologii nauczania czyli pozyskiwania i upowszechniania
wiadomości.
Kolejna kwestia zamieszczona w ankiecie to pytanie: Zdaniem Pana(i)
nabyte wiadomości i zdobyte umiejętności na różnych formach
doskonalenia i dokształcania wpływają na efektywność pracy, w jakim
stopniu?
Oto wybrane wypowiedzi respondentów według kolejności wskazań
- wzbogacają warsztat pracy,
- uatrakcyjniają zajęcia lekcyjne, aktywizując uczniów,
- różnicują metody nauczania,
- podnoszą efektywność pracy,
- dostarczają wiadomości w zakresie metod pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych i wychowawczych,
- dostarczają nowych pomysłów,
- ukazują nowe sposoby przekazywania wiedzy oraz sprawdzanie wiedzy u ucznia,
- dostarczają wiedzy informatycznej.
Analizując uzyskane odpowiedzi można stwierdzić, że w bardzo dużym stopniu korzystanie przez respondentów z ofert placówek doskonalenia służy jak najlepszemu przygotowaniu do efektywnej i dającej satysfakcję pracy oraz wzmocnieniu swojej pozycji zawodowej.
Chcąc udzielić odpowiedzi na pytanie: Co jest Pana(i) zdaniem
największym osiągnięciem zawodowym w minionym roku szkolnym?
Należy przeanalizować poniższy rysunek.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
awans na wyższy stopień zawodowy
podniesienie kwalifikacji
nabycie wyższych kompetencji dydaktyczno - wychowawczych
osiągnięcia uczniów w konkursach i olimpiadach
inne

grupa M
grupa W

Rys 5: Osiągnięcia zawodowe nauczycieli.
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny

Powyższe dane wskazują, że dla 52% respondentów z grupy „M” największym osiągnięciem było nabycie wyższych kompetencji dydaktycznowychowawczych, taki sam procent objętych badaniem z grupy „W” wskazał awans na wyższy stopień zawodowy. Równie wysokim osiągnięciem według ankietowanych z grupy „M” 48% to wyniki uczniów w konkursach i olimpiadach oraz podniesienie kwalifikacji 47%. Następne w kolejności zdaniem badanych z grupy „W” było nabycie wyższych kompetencji dydaktyczno-wychowawczych 43% i osiągnięcia uczniów 38%. Nadmienić należy, że 6% z grupy „M” jako inne osiągnięcia wskazało: występy artystyczne uczniów, nagroda dyrektora, są to w większości nauczyciele ze stażem 11-15 lat pracy.
W kwestionariuszu ankiety zamieszczono także pytanie: Co należy
zrobić Pana(i) zdaniem, aby rozbudzić w nauczycielach potrzebę
doskonalenia swojej wiedzy?
Według kolejności wskazań najwięcej objętych badaniem, bo 24 osoby uznały, że należy dofinansować kursy, szkolenia. Kolejna popularna odpowiedź to organizować różne formy w atrakcyjnych miejscach (20 osób). Jako argument tej odpowiedzi podawano organizowanie ich na terenie placówki macierzystej, by nie tracić czasu na uciążliwe dojazdy. Gratyfikację finansową wskazało 16 badanych ze stażem pracy do 5 lat. Mniejsza grupa (11) uważa, że nauczyciele ciągle dokształcają się i mają bardzo dobrze rozbudzoną tę potrzebę, natomiast spora liczba 35 osób nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie
W pytaniu 16 poproszono respondentów o udzielenie odpowiedzi:
Kształci się Pan(i) sam(a), ponieważ: Wyniki badań przeprowadzonych na ten temat zamieszczono w tabeli oraz na wykresie

Tabela 3. Motywy samokształcenia

Grupa M Grupa W
Możliwe odpowiedzi
N % N %
Realizuję własny program rozwoju 12 19 16 38
Rozwijam własne zainteresowania 52 81 26 62
Aktualizuję i podnoszę poziom kwalifikacji zawodowych
48 75 16 38
Poszerzam wiedzę specjalistyczną 30 47 17 40
Zdobywam umiejętności niezbędne do efektywnego wykonywania innej pracy zawodowej
11 17 11 26
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Setki
realizuję własny program rozwoju
rozwijam własne zainteresowania
aktualizuję i podnoszę poziom kwalifikacji zawodowych
poszerzam wiedzę specjalistyczną
zdobywam umiejętności niezbędne do efektywnego wykonywania innej pracy
grupa M
grupa W

Rys 6: Motywy samokształcenia.
% nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny

Jak wynika z przeprowadzonej analizy 81% respondentów z grupy „M” i 62% z grupy „W” twierdzi, że podejmuje samokształcenie, gdyż w ten sposób rozwija własne zainteresowania. Aktualizuje i podnosi poziom kwalifikacji zawodowych wskazało 75% ankietowanych z grupy „M” i 38% z grupy „W”.

Wzbogacenie wiedzy specjalistycznej dotyczącej problematyki nauczanego
przedmiotu ma znaczenie dla 47% objętych badaniem z grupy „M” i 40% z grupy „W”. Realizuje w ten sposób własny program rozwoju 19% badanych
z grupy „M” i 38% z grupy „W”. Są to nauczyciele z 16-20 letnim stażem
pracy. Wśród odpowiedzi cieszących się mniejszą popularnością, bo tylko 17% z grupy „M” i 26% z grupy „W” wskazało, że kształci się gdyż zdobywa umiejętności niezbędne do efektywnego wykonywania innej pracy zawodowej.
Rozkład odpowiedzi na powyższe pytanie jest zgodny z założoną hipotezą:
Samokształcenie nauczycieli, spełnia istotną rolę w doskonaleniu i dokształcaniu zawodowym w zakresie aktualizacji wiadomości dotyczących problematyki nauczanego przedmiotu i pracy wychowawczej.
W odpowiedzi na pytanie: Proszę wskazać motywy jakimi Pan(i)
kierował(a) się podejmując działania zmierzające do wzbogacenia
posiadanej wiedzy? Rozkład odpowiedzi zamieszczono na poniższym wykresie.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
wykorzystaniem nowej wiedzy w pracy zawodowej
zdobycie dyplomu realizacja własnych zainteresowań
zdobycie dodatkowych kwalifikacji
awans zawodowy
zdobycie umiejętności niezbędnych do efektywnego wykonywania innej
pracy zawodowej

grupa M
grupa W

Rys 7: Motywy, którymi kierują się respondenci podejmując działania zmierzające do wzbogacenia posiadanej wiedzy.

Po dokonaniu analizy wyników można stwierdzić, że dla 69%
respondentów z grupy „M” i 57% z grupy „W” istotnym motywem wzbogacania wiedzy jest wykorzystanie nowych wiadomości i umiejętności na co dzień w pracy zawodowej. Realizowanie własnych zainteresowań to ważna kwestia dla 58% objętych badaniem z grupy „M” i 40% z grupy „W”. Zdobycie dodatkowych kwalifikacji wskazało 55% z grupy „M” i 43% z grupy „W”.
Czynnikiem motywacyjnym dla 47% z grupy „M” i 36% z grupy „W” jest awans zawodowy. Są to nauczyciele za stażem pracy do 5 oraz 6-10 lat, co tłumaczyć można faktem lepszych warunków związanych ze stosunkiem pracy i systemem wynagrodzenia. Najmniej ankietowanych, 17% z grupy „M” i 21% z grupy „W” wskazało zdobycie dyplomu oraz 16% z grupy „M” i 19% z grupy „W” umiejętności niezbędnych do wykonywania innej pracy zawodowej jako motyw mniej znaczący.
Chcąc udzielić odpowiedzi na pytanie: Jakie formy działania
w zakresie samokształcenia zawodowego Pan(i) podejmuje? Należy
przeanalizować poniższy wykres.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
czytam książki, czasopisma
oglądam telewizję,
słucham radia
wyszukuje informacji w Internecie
korzystam z programów multimedialnych
organizuję lekcje i inne
zajęcia pokazowe

grupa M
grupa W

Rys 8: Formy samokształcenia zawodowego podejmowane przez respondentów
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny

Opierając się na analizie uzyskanych wyników można stwierdzić, że 78%
respondentów z grupy „M” i 69% z grupy „W” w celu samokształcenia
zawodowego wyszukuje informacji w Internecie. Należą do nich nauczyciele w większości ze stażem pracy do 5 oraz 6-10 lat. Ogromy procent zainteresowanych tą formą może wskazywać na łatwość dostępu do tego źródła, gdyż większość szkół wyposażona jest w pracownie informatyczne. Prawie taki sam procent objętych badaniem z obu grup przyswaja wiadomości czytając książki, czasopisma. Korzystanie z programów multimedialnych to odpowiedź, którą podało 64% z grupy „M” i 52% z grupy „W”. Najmniej, bo 30% ankietowanych z grupy „M” i 31% z grupy „W” ogląda programy edukacyjne w telewizji, słucha audycji radiowych oraz 36% z grupy „M” i 19% z grupy „W” organizuje lekcje i inne zajęcia pokazowe, są to nauczyciele z 16-20 letnim stażem pracy.
Poproszono respondentów o wskazanie czynników, które miały decydujący wpływ na podjęcie aktywności samokształceniowej. Odpowiedzi ankietowanych przedstawiono na poniższym wykresie.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
ciekawe formy kształcenia
chęc wzbogacenia wiedzy
zachęta ze strony dyrektora
możliwość rozszerzenia kompetencji zawodowych
grupa M
grupa W

Rys 9: Czynniki decydujące o podjęciu aktywności samokształcenia.
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny

Opierając się na analizie uzyskanych wyników można stwierdzić, że duże
znaczenie dla 41% objętych badaniem z grupy „M” i 36% w grupy „W” w podejmowaniu aktywności samokształceniowej ma chęć wzbogacania wiedzy.
Ważnym czynnikiem dla 37% ankietowanych z grupy „M” i 36% z grupy „W”
są ciekawe formy kształcenia, są to przede wszystkim nauczyciele ze stażem pracy do 5 lat. Możliwość rozszerzenia kompetencji zawodowych wskazało 16% z grupy „M” i 19% z grupy „W”. Tylko 6% respondentów z grupy „M” i 9% z grupy „W” twierdzi, że zachęta ze strony dyrektora motywuje ich do podjęcia aktywności samokształceniowej.
Kolejne pytanie brzmiało: Czy funkcjonujące w szkole Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli spełnia Pana(i) oczekiwanie?
Wyniki zamieszczono w poniższym diagramie
63%
25%
10% 2%
zdecydowanie tak
tak
nie
nie funkcjonuje w szkole

Rys 10: Zadowolenie nauczycieli z funkcjonującego w szkole WDN

Najwięcej bo 63% ogółu ankietowanych odpowiedziało, że tak, WDN
spełnia ich oczekiwania. W grypie tej dominowali nauczyciele z 11-15, 16-20 letnim stażem pracy. Zdecydowanie tak wskazało 25% ogółu respondentów. Niezadowolenie i niespełnienie oczekiwań wyraziło 10% badanych. Rezultat ten może dowodzić przede wszystkim o fakcie niezrealizowania głównych założeń WDN. Natomiast 2% ogółu stwierdza, że nie funkcjonuje w ich placówce.
Odpowiedź na pytanie: Którymi z wymienionych problemów zajmuje
się WDN w Pana(i) szkole? Zobrazuje poniższy wykres.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
aktualizacja wiedzy merytorycznej i programów nauczania
popularyzacja najnowszych zarządzeń, rozporządzeń, publikacji dotyczących tematyki dydaktyczno - wychowawczych
upowszechnianie osiągnięć dydaktyczno-wychowawczych nauczycieli
zapoznanie z różnymi nowoczesnymi pomocami dydaktycznymi
grupa M
grupa W

Rys 11: Problematyka WDN
* % nie sumuje się do 100 wybór wielokrotny

Jak wynika z przeprowadzone analizy 72% respondentów z grupy „M”
i 74% z grupy „W” wskazało problematykę związaną z popularyzacją
najnowszych zarządzeń, rozporządzeń, publikacji dotyczącej tematyki
dydaktyczno-wychowawczej. Aktualizację wiedzy merytorycznej i programów nauczania wymieniło 70% ankietowanych z grupy „M” i 67% z grupy „W”.
Wykorzystanie nowoczesnych pomocy dydaktycznych to kwestia również ważna dla 50% objętych badaniem z grupy „M” i 45% z grupy „W”. Najmniej bo tylko 26% badanych z grupy „M” i 21% z „W” twierdzi, że są to zagadnienia związane z upowszechnianiem osiągnięć dydaktyczno-wychowawczych.
Ostatnie pytanie zamieszczone w kwestionariuszu ankiety brzmiało: Jaka
forma WDN według Pana(i) najlepsza była by do poszerzenia wiedzy i umiejętności? Rozkład odpowiedzi zamieszczono na poniższym wykresie.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
konferencje pedagogiczne
zespoły przedmiotowe
wzajemne hospitacje
aktywność indywidualna

grupa M
grupa W

Rys 12: Formy WDN.

Najwięcej, bo 30% ankietowanych grupy „M” i 52% z grupy „W”
odpowiedziało, że to konferencje pedagogiczne są najlepszą formą poszerzenia wiadomości i umiejętności. W grupie tej dominowali nauczyciele z 16-20 letnim stażem pracy. Dość znaczna część badanych 44% z grupy „M” i 19% z grupy „W” wskazało zespoły przedmiotowe. Aktywność indywidualna wzbudziła zainteresowanie 17% objętych badaniem z grupy „M” i 29% z grupy „W”. Tylko 9% respondentów z grupy „M” wymieniło wzajemnie hospitacje a w grupie „W” w ogóle nie udzielono odpowiedzi na to pytanie, a 40% ze wsi.

Tabela 4. Dane osobowe respondentów.

Liczba respondentów
Dane miasto wieś
n % n %
kobieta 63 59 43 41
Płeć
mężczyzna 0 0 0 0
Do 5 lat 10 9 7 7
6-10 lat 8 8 10 9
11-15 lat 9 8 4 4
16-20 lat 21 20 12 11
21-25 lat 12 11 7 7
Staż pracy
26 lat i więcej 3 3 3 3
I 18 17 13 12
Klasa, w której pracuje nauczyciel II 24 23 14 13
III 21 20 16 15
Akademia Podlaska 18 17 10 9
WSP Kielce 1 1 2 2
WSPR Siedlce 7 7 5 5
UMCS Lublin 10 9 11 10
PWSZ Biała Podlaska 3 3 2 2
UW Warszawa 6 3 3
WSP TWP Warszawa 3 3 1 1
WSP ZNP Warszawa 10 9 3 3
UW Filia Białystok 2 2 2 2
Uniwersytet Łódzki 3 3 2 2
Ukończona uczelnia
Studium Nauczycielskie w Białej Podlaskiej
0 0 2 2
Kształcenie zintegrowane 19 18 13 12
Nauczanie początkowe 16 15 11 10
Pedagogika opiekuńcza 6 6 4 4
Pedagogika wczesnoszkolna 15 14 12 11
Pedagogika wieku dziecięcego 3 3 2 2
Kierunek studiów
Brak odpowiedzi 4 4 1 1
Dziennym 21 20 19 18
System nauki
Zaocznym 42 40 23 22
W badaniach brało udział 106 nauczycieli, w tym 60% to nauczyciele pracujący w mieście a 40% na wsi. Kwestionariusz ankiety adresowany był do nauczycieli kształcenia zintegrowanego szkół wiejskich i miejskich powiatu bialskiego, ze stażem pracy: do 5 lat, 6-10, 11-15, 16-20, 21-25 i powyżej 26 lat. Jak wynika z analizy danych większość respondentów to nauczyciele ze stażem pracy 16-20 39lat co stanowi 31% ogółu respondentów. Najwięcej, bo 36% ankietowanych to nauczyciele uczący w klasie II, w klasie III 35%, w I zaś 29%. Znaczna część objętych badaniem (26%) ukończyła Akademię Podlaską, UMCS w Lublinie 19% oraz WSP ZNP w Warszawie 12%. Większość ankietowanych, bo aż 62% ogółu ukończyła uczelnię w systemie zaocznym, zaś w dziennym 38% Według respondentów kształcenie zintegrowane (30%) to najbardziej popularny kierunek studiów. Badania zostały przeprowadzone za pomocą kwestionariusza ankiety, który pomógł w uzyskaniu odpowiedzi na wiele pytań i zweryfikowaniu
postawionych hipotez. Z analizy badań wynika, że hipoteza główna potwierdziła się. Brzmi ona następująco: ,,Nauczyciele uczestniczą w wielu formach doskonalenia i dokształcania zawodowego, przez co podnoszą jakość pracy szkoły”.

Jakość pracy szkoły to działanie, którego celem jest dostarczenie
całościowej informacji o pracy placówki oświatowej we wszystkich jej
obszarach. Dlatego też o jakości mówią nie tylko efekty nauczania, organizacja przebiegu kształcenia i wychowania, warunki pracy szkoły, ale także kompetencje i rozwój zawodowy nauczycieli. Rozpoznawanie potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego związane jest z rozwojem placówki i indywidualnymi potrzebami nauczycieli, którzy stosują nabytą wiedzę i umiejętności w swojej pracy, a ich osiągnięcia są upowszechniane.