Ikonografia Trójcy Świętej

Trójca święta

Jedna natura w 3 osobach

Szt. Wczesnochrześcijańska – brak przedstawienia osobowego (antropomorficznego)

Istnieją 3 inne:
1. typologiczne – scena ze starego testamentu „odwiedziny 3 mężów u Abrahama” – podobieństwo 3 postaci (znane już z IV w. jako 2 Anioły i Abraham ale Anioły bez skrzydeł) Trzy wersje:
a. Anioły siedzą obok siebie w jednakowych pozach
b. Anioły mają układ piramidalny (środkowy wyżej czasem jest większy i niekiedy ma nimb krzyżowy jako podkreślenie ze to jest Chrystus)
c. Trzy anioły identyczne (podkreślenie jedności trójcy) San Vitale w Rawennie.
2. liczbowo-symboliczne – potrójne powtórzenie znaków i symboli
a. potrójny monogram Chrystusa z alfa i omega
b. trzy wieńce a alfa i omegą
3. figuralno - symboliczne – połączenie ręki Boga Ojca, gołębia Ducha św. I baranka jako Chrystusa

Średniowiecze

Przekształcano znaki i symbole wczesnochrześcijańskie głównie w malarstwie miniaturowym i rzeźbie architektonicznej

Trójkąt łączono z ręką Boga i kołem – koło to znak wieczności Boga
XIV wiek – motyw 3 splecionych kół
Motyw potrójnych zwierząt splecionych głowami : 3 ryby, 3 ptaki i 3 lwy

Od XIV w. – przedstawienia figuralne tzw. nowotestamentowe
- Przedwieczny Deńmi (Niewcielony Logos) – Bóg Ojciec jako siwy starzec z brodą
- Wcielony Logos - Chrystus jako młodzieniec lub dzieciątko
- Duch Św. jako gołąb np. „Ojczyzna”-ikona nowogrodzka
Tron Łaski – na tronie Bóg Ojciec (często z gestem błogosławieństwa) trzyma przed sobą Chrystusa Ukrzyżowanego (Odkupiciela) albo Jezusa jako Męża Boleści a nad Nimi unosi się Duch Święty jako gołębica
Temat ten pojawił się w XII w. Spopularyzowany w średniowieczu i w renesansie jednak Mąż Boleści (od XIII w.)
- Massaccio –fresk w Santa Maria Novella – dodaje postacie Marii i św. Jan Ewangelisty, idealna perspektywa geometryczna
- El Greco - scena zbiorowa grupą aniołow – Chrystus zdjęty z krzyża podtrzymywany w rękach Boga Ojca