Scenariusz terenowej lekcji chemii: Tlenek krzemu (IV)

SCENARIUSZ LEKCJI TERENOWEJ W KADYNACH

KLASA: II gimnazjum

PRZEDMIOT: Chemia

DZIAŁ: SUROWCE I TWORZYWA POCHODZENIA MINERALNEGO

TEMAT: Tlenek krzemu(IV), jego odmiany, właściwości i zastosowanie.

CELE OPERACYJNE LEKCJI:

Uczeń wie:
- W jakich minerałach występuje tlenek krzemu(IV);
- Jakie są właściwości krzemionki
- Jakie jest zastosowanie krzemionki
- Co to jest mieszanina jednorodna i niejednorodna;

Uczeń potrafi:
- Zbadać właściwości krzemionki
- Napisać wzór sumaryczny i strukturalny tlenku krzemu(IV) i wyjaśnić rodzaj wiązania chemicznego w tym tlenku;
- Rozdzielić doświadczalnie różnymi metodami mieszaniny sporządzone z krzemionki i innych substancji.
- Umiejętnie współdziałać w grupie


METODY DYDAKTYCZNE:
- praca w grupach czteroosobowych – ćwiczenia uczniowskie;
- metoda laboratoryjna.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- karta pracy;
- sprzęt laboratoryjny: szkiełka zegarkowe, probówki, zlewki, łyżeczki, bagietki. (zamiast sprzętu laboratoryjnego uczniowie mogą użyć talerzyków, kubeczków i łyżeczek z tworzywa sztucznego)
- magnes, pęseta do rozdzielania mieszanin.
- układ okresowy pierwiastków.

PRZEBIEG LEKCJI:

1. Część organizacyjna lekcji:
- Sprawdzenie listy obecności;
- Przypomnienie zasad bhp podczas zajęć terenowych i wykonywania prostych doświadczeń chemicznych

2. Część nawiązująca lekcji:
Powtórzenie wiadomości o substancjach chemicznych i mieszaninach z klasy pierwszej – przypomnienie najważniejszych pojęć:
Pytania do uczniów:
-Co to jest ciało fizyczne?
-Co to jest substancja?
-Co to jest mieszanina?
-Jakie są rodzaje mieszanin?
-Jakie znacie metody rozdziału mieszanin?
-Jakie znacie rodzaje wiązań chemicznych?
-Na czym polega tworzenie się poszczególnych wiązań chemicznych?

Charakterystyka krzemu na podstawie jego położenia w układzie okresowym.

3.Część właściwa lekcji:

Podanie tematu lekcji i omówienie celów lekcji;

Pobranie próbki piasku rzecznego i uświadomienie uczniom, że w 90% składa się on z SiO2.

Zapisanie przez uczniów wzoru sumarycznego i strukturalnego tlenku krzemu(IV) oraz przypomnienie jakie wiązanie chemiczne występuje w cząsteczce tego związku.

Podział uczniów na grupy czteroosobowe i wręczenie kart pracy. Omówienie zasad wypełniania kart i czasu trwania ćwiczeń. Każdy uczeń ma 25 minut na rozwiązanie wszystkich zadań.

Praca uczniów w grupach – wykonywanie poszczególnych zadań. Nauczyciel kontroluje na bieżąco stopień rozwiązania zadań, służy pomocą i odpowiada na pytania zadawane przez uczniów.

4.Część podsumowująca lekcji:

Omówienie poszczególnych ćwiczeń, sprawdzenie poprawności wykonanych zadań.
Określenie zastosowania krzemionki, uzupełnienie informacji o właściwościach krzemionki – barwa (uwzględnienie informacji o tym że piasek to tylko ok. 90% czystej krzemionki)
Podsumowanie przez nauczyciela pracy w grupach, ocena pracy uczniów. Uczniowie otrzymują punkty dodatkowe z przedmiotu za bezbłędne rozwiązanie wszystkich zadań.

KARTA PRACY UCZNIA

Zadanie 1
Zbadaj i określ właściwości krzemionki:

- Stan skupienia ..............
- Barwa .................
- Rozpuszczalność w wodzie .................
- Odporność na uderzenie, zgniatanie .....................

Zadanie 2
Wykorzystując różne substancje w twoim otoczeniu, sporządź dwie mieszaniny, w skład których będzie wchodzić krzemionka. Wykonaj schematyczny rysunek wykonanego doświadczenia. W obserwacjach zanotuj wygląd mieszaniny, we wnioskach zaznacz jaki to rodzaj mieszaniny.

Doświadczenie 1

Tytuł:........................................

Rysunek:

Obserwacje: ........................................

Wniosek:
Jest to mieszanina ........................................ .


Doświadczenie 2

Tytuł:........................................

Rysunek:


Obserwacje: ........................................

Wniosek:
Jest to mieszanina ........................................ .


Zadanie 3
Rozdziel mieszaniny sporządzone w zadaniu 2. Nazwij i opisz zastosowaną metodę.

MIESZANINA 1
Nazwa metody rozdzielnia........................................
Opis:........................................

MIESZANINA 2
Nazwa metody rozdzielnia........................................
Opis:........................................


Zadanie 4
Oblicz zawartość procentową pierwiastków:
a)W szkle butelkowym, uwzględniając wzór Na2O • CaO • 6 SiO2;
b)W szkle kryształowym, w którym zamiast tlenku wapnia jest tlenek ołowiu(II).
Wyjaśnij, dlaczego flakon kryształowy jest znacznie cięższy od podobnego flakonu wykonanego ze szkła butelkowego.