Wyróżniamy dopełnienie w zdaniu - ćwiczenia gramatyczne. Scenariusz lekcji języka polskiego

Cele operacyjne:
-uczeń dostrzega związek czasownika z rzeczownikiem w zdaniu,
-uczeń uzupełnia schematy zdaniowe,
-uczeń określa przypadek rzeczownika w zdaniu,
uczeń rozpoznaje dopełnienie w zdaniu,
-uczeń układa zdania bogato rozwinięte.

Metody:
-pogadanka językowa,
-metoda ćwiczeń praktycznych,
-dyskusja dydaktyczna,
-instruktaż,
-wyjaśnienie.

Formy pracy:
-indywidualna,
-zbiorowa.

Środki dydaktyczne:
-zeszyt przedmiotowy,
-podręcznik ,,Słowa i świat"- Maria Nagajowa,
-plansze obrazujące informacje na temat dopełnienia,
-karty pracy.

PRZEBIEG LEKCJI:

WSTĘP:
1.Nauczyciel zapoznaje uczniów z celem lekcji, jakim jest poznanie nowej części zdania-dopełnienia.2
2.Powtórzenie wiadomości o poznanych częściach zdania:
-Jakie znacie części zdania?
-Jaką częścią mowy wyrażony jest podmiot?
-Jaką częścią mowy wyrażone jest orzeczenie?OPRACOWANIE:
1.Nauczyciel prosi o zapisanie tematu lekcji:
Temat lekcji:Wyróżniamy dopełnienie w zdaniu-ćwiczenia gramatyczne.
2.Uczniowie wykonują wspólnie z nauczycielem ćwiczenie polegające na wypełnieniu kart pracy, na których znajdują się schematy zdaniowe.W miejsce wyrazów zapisanych drukowanymi literami należy wpisać dowolnie wybrane przez siebie wyrazy tak, by powstały logiczne zdania.
KTOŚ zapłacił ZA COŚ
KTOŚ przerobi COŚ
KTOŚ przewozi COŚ
KTOŚ napisze COŚ DO KOGOŚ.
3.Uczniowie odczytują gotowe propozycje zdań, wskazując w nich przy tym na prośbę nauczyciela orzeczenia oraz wyrazy je określające.Następuje wspólne stwierdzenie, jakimi częściami mowy wyrażone są określenia orzeczeń (np.wyrażenia przyimkowe i rzeczowniki).
4.Nauczyciel dzieli klasę na grupy i poleca wykonanie ćwiczenia z użyciem metody dyskusji:grupa otrzymuje kartkę z trzema zapisanymi na niej zdaniami.Zadaniem grupy jest wskazanie podmiotów i orzeczeń oraz nazwanie części mowy je wyrażających.
5.Wnioski po wykonaniu ćwiczenia sformułowanie podczas pogadanki z nauczycielem: ORZECZENIA W ZDANIACH OKREŚLAJĄ RZECZOWNIKI, WYRAŻENIA PRZYIMKOWE I ZAIMKI.TYMI CZĘŚCIAMI MOWY MOŻE BYĆ WYRAŻONE DOPEŁNIENIE.
6.Nauczyciel zleca uczniom zapytanie o dopełnienia w zdaniach oraz określenie formy przypadka rzeczownika.
7.Uczniowie wysuwają stwierdzenie, iż o dopełnienie pytamy za pomocą przypadków zależnych:
kogo?czego?
komu? czemu?
kogo? co?
o kim? o czym?
UTRWALENIE WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI
8.Nauczyciel zapisuje na tablicy notatkę i prosi o jej przepisanie do zeszytów.
Dopełnienie jest najczęściej określeniem czasownika, uzupełniającym jego treść i oznaczającym przedmiot, którego dotyczy czynność wyrażona czasownikiem. W roli dopełnienia występują najczęściej: rzeczowniki, wyrażenia przyimkowe i zaimki rzeczowne.Niekiedy jednak czasownik może byc określony większą ilością dopełnień.O dopełnienie pytamy: kogo? czego? komu? czemu?kogo? co? kim? czym? o kim? o czym?
9.Polecenie zapisania zadania domowego(wskazanie ćwiczenia d z podręcznika).Wyjaśnienie polecenia pracy domowej.
10.Nagrodzenie aktywnych osób ocenami.