Pokonać stres

Pojęcie stresu zostało wprowadzone przez Hansa Hugona Selyea i jest definiowane jako dynamiczna reakcja adaptacyjna pomiędzy możliwościami człowieka a wymogami sytuacji, cechującej się brakiem równowagi. Możemy wyróżnić trzy definicje stresu psychologicznego:
1)Stres będący reakcją- jest to odpowiedz na sytuacje wywołujące stres, owa reakcja może być fizjologiczna jak i psychologiczna.
2)Stres jako proces- są to interakcje między jednostką a otoczeniem
3)Stres będący bodźcem- są to wszystkie sytuacje, które mogą wywołać silne emocje lub napięcie emocjonalne.

TEORIE STRESU
1.Tadeusz Tomaszewski- twierdził , iż przyczyną stresu jest trudna sytuacja, tj. taka, w której potrzeby człowieka nie mogą zostać zrealizowane ze względu na pewne czynniki, które to uniemożliwiają lub utrudniają. Sytuacja ta prowadzi do stresu psychologicznego
2.Lazarus i Falkman- określili stres jako specyficzna interakcje jednostki ze środowiskiem wynikające ze sposobu oceny sytuacji, oraz własnych możliwości. Istota stresu jest zdolność jednostki do planowanie i przewidywania zdarzeń.
3.Teoria Reykowskiego- twierdził, ze stres u jednostki wywołują informacje płynące z zewnątrz, definiuje on stres jako zespół czynników zakłócających tok czynności i zagrażających jednostce prze niemożność zaspokojenia przez nią podstawowych potrzeb.
4.Jan Strelau – stres to stan , w którym jednostka przejawia silne negatywne emocje np. strach spowodowane prze wymagania, które są niemożliwe do zrealizowania

REAKCJA ORGANIZMU NA STRES
Niski poziom stresu pobudza aktywność własną jednostki do działania , zapobiega znudzeniu, natomiast wysoki poziom stresu powoduje spustoszenie w organizmie.
Oznaki występowania stresu
Zwiększony poziom adrenaliny
Zimna skóra
Przyspieszony oddech
Ból w klatce piersiowej
Suchość w jamie ustnej
Brak apetytu
Wysokie ciśnienie
Mdłości
Szczękościsk
Nadmierna wrażliwość na bodźce
Biegunka
Nadmierne napięcie mięśni
Jeśli człowiek doznaje stresu przez dłuższy czas możemy obserwować zmiany zachodzące w procesie myślenia np.;
Poczucie bezsilności
Negatywizm
Trudności w podejmowaniu decyzji
Zaczątki wypalenia zawodowego lub niechęć do pracy

Lęk i niepokój
Złe samopoczucie
Poirytowanie
Słaba zdolność koncentracji
Zawężenie uwagi
Poczucie utraty kontroli

Zmiany nastroju, które możemy obserwować to:
Problemy z zasypianiem
Frustracja
Nerwowość
Obniżenie popędu seksualnego
Sięganie po alkohol i środki odurzające
Symptomami na poziomie zachowania są:
Tiki nerwowe
Szybkie mówienie
Niepohamowane wybuchy płaczu
Izolacja
Spowolnienie reakcji
Obgryzanie paznokci
Stereotypie rąk
Wzrost absencji
Brak zainteresowania własnym wyglądem
Utrata obiektywizmu
Irracjonalność

DŁUGOTRWAŁE OBJAWY FIZYCZNE
Reakcją organizmu na stres jest podwyższenie poziomu adrenaliny, które pomaga w zaopatrywaniu mięśni w składniki energetyczne, efektem tego działania jest niedobór substancji w pozostałych organach a następnie zaburzenia funkcjonowania tych organów np.
Bóle pleców
Problemy żołądkowe
Uczucie zmęczenia
Uczucie zimna
Brak apetytu
Nerwica
Bezsenność
Nadciśnienie tętnicze
Choroba wrzodowa
Zawał

ŹRÓDŁA STRESU
1.Interakcja z innymi ludźmi
2. Konflikty
3. Środowisko życia człowieka
4. Styl życia
5.Nastawienie do życia

Stres spowodowany jest przez dwie grupy czynników”
-Wewnętrzne- zabobony, kompleksy, rodzaj kwalifikacji, oczekiwania.
-Zewnętrzne- liczba zajęć, swoboda działania, presja środowiska, monotonia, hałas
Możemy również wyróżnić stresory dotyczące środowiska pracy np.
Możliwości pracownika
Tempo wykonywania zadań
Zdolności umysłowe
Zadania ryzykowne
Brak sukcesów zawodowych
Mobbing
W roku 1967 Thomas Holmes i Richard Rahe opracowali koncepcje stresu zawierającą 43 życiowe wydarzenia , które wpływają najbardziej stresująco na organizm. Efektem tego opracowania je ST kwestionariusz Social Readjustment Rating Scale wg. którego do najbardziej stresujących należą:
-śmierć małżonka ( 100pkt)
-rozwód (73 pkt)
-separacja (65 pkt)
-pobyt w więzieniu (63 pkt)
-choroby (53 pkt)
-ślub (50 pkt)
-ciąża (40 pkt)
- kłopoty z przełożonym (23 pkt)
Dzięki tym badaniom wykazano, że;
150-199 jednostek stresu = 37% szans na chorobę w ciągu 2 najbliższych lat
200-299 jednostek stresu = 51% szans na chorobę w ciągu 2 najbliższych lat
Ponad 300 jednostek stresu = 79% szans na chorobę w ciągu 2 najbliższych lat
DOBRY I ZŁY STRES
Możemy wyróżnić dwa rodzaje stresu:
-Eustres- jest pozytywnym rodzajem, pobudza do działania i aktywności, wpływa na pozytywny rozwój osobowości, stymuluje do działania, jest ogniwem napędzającym, dzięki niemu działamy szybciej, lepiej i sprawniej.
-Dystres – stres negatywny , wpływa ujemnie na organizm i jego funkcjonowanie zarówno w sensie fizycznym jak i psychologicznym. Ilość i natężenie tego stresu warunkuje możliwość występowania pewnych chorób.

OSOBOWOŚĆ IMMUNOLOGICZNIE SILNA
Henry Dreher wyodrębnił VI aspektów warunkujących odporność naszego organizmu na stres i wskazał, że znajdują się ona w naszej postawie i zachowaniu.
1) Wrażliwość na sygnały wewnętrzne- Jednostka rozpoznaje informacje wysyłane przez swoje ciało np. gniew, ból, rozpoznanie to warunkuje lepsze radzenie sobie ze stresem przez co układ immunologiczny oraz układ krążenia są w dużo lepszym stanie, niż u ludzi którzy tego nie potrafi a. Schwarz wyróżniła 3 aspekty tej cechu
-umiejętność słuchania swojego organizmu
-zrozumienie tych sygnałów w aspekcie swojego życia
-umiejętność wprowadzenia zmian
2)Umiejętność zwierzania się- James Pennebauer wykazał w swoich badaniach, że ludzie posiadający umiejętność szczerego rozmawiania z innymi wykazują się lepszym zdrowiem psychicznym i rzadziej zapadają na choroby oraz mają szybszą reakcję immunologiczną organizmu
3) Siła charakteru- Suzanne Ouellettw wyróżniła trzy cechy charakteru odpowiedzialne za lepszą kondycje układu immunologicznego
-zaangażowanie
- kontrola
-wyzwanie
4)Tworzenie związków opartych na miłości-człowiek jest istotą społeczną dlatego relacje z innymi ludźmi dają mu satysfakcje i przyjemność a to wpływa na jakość funkcjonowania systemu immunologicznego
5) Pomaganie innym – Allan Lukas wykazał , że ludzie przejawiający zachowania altriustyczne osiągają korzyści w sferze fizycznej
6) Wszechstronność- Patricia Linville w swoich badaniach dowiodła, ze ludzie posiadający wszechstronną osobowość lepiej znoszą trudne stresujące sytuacje a zarazem maja większe poczucie własnej wartości.

STRES W PRACY
Możemy tutaj wyróżnić dwa rodzaje stresorów: psychospołeczne np. relacje z innymi pracownikami, oraz fizyczne pn. rodzaj i jakość oświetlenia, temperatura itp.
Rodzaje stresorów:
Obciążenie umysłowe- przejawia się upośledzeniem procesów myślenia, pamięci, kojarzenia
Presja czasu- kiedy pracownik ma ograniczony czas na wykonanie konkretnego zadania
Brak wsparcia społecznego- świadomość, że w razie kłopotów nie otrzymamy pomocy
Przeciążenie fizyczne- wyczerpanie sił pracownika
Monotonia
Jakościowe przeciążenie pracą
Brak uznania społecznego
Brak osiągnięć zawodowych
Niesprawiedliwe traktowanie przez przełożonego-faworyzowanie innych mniej kompetentnych i wykształconych pracowników

PRZECIWDZIAŁANIE STRESOWI ZAWODOWEMU
Wsparcie emocjonalne- okazywanie szacunku, życzliwości, zainteresowanie
Wsparcie oceniające- wyrażanie opinii na temat danej osoby, jej zdolności, pracy w relacjach face to face w celu skorygowania swoich sądów z rzeczywistością i stanowiskiem osoby ocenianej.
Wsparcie instrumentalne- udzielanie pomocy w pracy np. pomoc w zadaniu, rozwiązani problemów, recenzja

SPOSOBY NA ROZŁADOWANIE STRESU
1. Robienie czegoś co sprawia przyjemność ( słuchanie muzyki, czytanie książki...)
2. Uprawianie sportu ( pływanie, tenis....)
3. Śmiech – rozluźnia mięśnie twarzy
4. Nauka medytacji
5. Przejście na zdrową dietę
6. Czytanie fachowej literatury

Literatura
Człowiek i Stres
„Koncepcje - źródła - reakcje - radzenie sobie – modyfikatory” - Jan F. Terelak
„Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu „ E. Hobfoll Stevan
„Stres i antystres patomechanizm i skutki zdrowotne „ Mieczysław Uszyński