Radzenie sobie ze stresem przez uczniów środowisk wiejskich i małomiejskich u progu edukacji w środowisku wielkomiejskim

Bursa nr 1 im. Małgorzaty Szułczyńskiej w Bydgoszczy

„Radzenie sobie ze stresem przez uczniów
środowisk wiejskich i małomiejskich
u progu edukacji w środowisku wielkomiejskim
na przykładzie wychowanek
Bursy nr 1 im. Małgorzaty Szułczyńskiej w Bydgoszczy”

(program zajęć psychoedukacyjnych dla młodzieży z zakresu problematyki promocji zdrowia psychicznego wśród uczniów)

autorzy:
mgr Małgorzata Jeziorowska
mgr Joanna Rusin

Bydgoszcz 2009/2010
„Nie zmuszaj go do aktywności,
Lecz wyzwalaj aktywność
Nie każ myśleć,
Lecz twórz warunki do myślenia
Nie żądaj, lecz przekonuj
Pozwól pytać i powoli rozwijaj jego umysł tak,
aby samo wiedzieć chciało”.

Janusz Korczak

WSTĘP

Pomysł na stworzenie projektu niniejszego programu zrodził się z potrzeby pomocy dzieciom ze środowiska wiejskiego i małomiejskiego, które pragną podjąć edukację w mieście.
Jako wychowawcy żeńskiej bursy – placówki opiekuńczo-wychowawczej, dostrzegamy i rozumiemy głęboką potrzebę udzielenia im pomocy i wsparcia, aby proces wdrożenia dzieci do nowych warunków środowiskowych, odbywał się w sposób prawidłowy i zgodny z oczekiwaniami podopiecznych, ich rodziców lub opiekunów.
Jest kwestią bezsprzeczną, iż wkroczenie każdego człowieka w nowe środowisko, wiąże się ze stresem, napięciem, niepokojem. Z punktu widzenia wychowawcy bursy, sprawą podstawową jest maksymalne zredukowanie stresu wynikającego z:
1) rozstania z rodzicami i środowiskiem rodzinnym,
2) przystosowanie do nowych warunków socjalno-bytowych w bursie,
3) wdrożenie do uczestnictwa w życiu bursy,
4) redukcja poczucia osamotnienia wychowanek, obniżonego poczucia własnej wartości, zaniżona samoocena wynikające z miejsca pochodzenia i zamieszkiwania dziewcząt,
5) adaptacja do wymagań i standardów placówki.

Każdy z powyższych czynników może działać stresogennie w różnym natężeniu, zaś siła z jaką będzie oddziaływać na psychikę młodego człowieka, zależy w dużej mierze od typu osobowości, charakteru i zasad panujących w domu rodzinnym, z którego pochodzi uczennica.
Do bursy zgłaszają się przed wszystkim dziewczęta pochodzące z małych wsi, miasteczek, a które w swojej miejscowości nie mają szans i warunków do edukacji. Brak jest tam bowiem takich placówek edukacyjnych, które wychodzą naprzeciw młodzieży z bogatą ofertą nowatorskich i innowacyjnych przedsięwzięć w sferze edukacyjnej lub kulturalno-rozrywkowej. Nierzadko owa sytuacja wynika z niewystarczającej bazy dydaktycznej, socjalnej placówki lub braku wystarczających dotacji i wsparcia finansowego danej gminy, samorządu, powiatu.
Środowisko wielkomiejskie, już z samego założenia, jest w stanie wychodzić naprzeciw oczekiwaniom dzieci, ich rodziców, opiekunów z bogatszą ofertą edukacyjną lub kulturalno-rozrywkową. XXI wiek stawia wobec ludzi bardzo wysokie wymagania dotyczące ich kwalifikacji, umiejętności, twórczego myślenia i spojrzenia na pewne kwestie, dlatego też rodzice i ich pociechy upatrują w „dużym mieście” możliwości zdobywania profesjonalnej wiedzy czy szeroko rozumianego rozwoju intelektualno-poznawczego.
Wszelkie podejmowane przez dziecko działania zmierzające w kierunku zdobywania nowych, życiowych doświadczeń, wiążą się z przeogromnym stresem. Dziewczęta zaś zdecydowanie bardziej niż chłopcy przeżywają stres, co wynika przede wszystkim z ich konstrukcji psychicznej. Dlatego tak istotna jest pomoc we wdrożeniu w prawidłowy proces adaptacyjny uwzględniając z jednej strony instrumentalną jego funkcję (skoncentrowaną na danym problemie), z drugiej zaś strony na jego rolę rozładowującą (skoncentrowaną na emocjach).
W swoich zamierzeniach wychowawczych, wynikających z rozważanego problemu, będziemy zwracać szczególną uwagę, by nie popełnić błędu myślenia w kategorii jednorazowych rozwiązań. Mamy głęboką świadomość, iż wszelkie podjęte działania, w ramach radzenia sobie ze stresem, muszą bezwzględnie być ujmowane jako PROCES rozłożony w czasie (model transteoretyczny).

Cel i założenia programu:

Celem niniejszego programu jest wypracowanie przez wychowawców zespołu skorelowanych ze sobą działań opiekuńczo-wychowawczych, które ułatwiłyby proces adaptacyjny wychowanek w placówce, rozszerzenie podstawowych działań wychowawczych wynikających ze statutu bursy, a także uświadomienie rodzicom i opiekunom potrzeb edukacyjnych dzieci, wdrożenie nowego modelu pracy z uczniem skoncentrowanego na podnoszeniu kompetencji kluczowych, takich jak: krytyczna refleksja, samokontrola, twórcze działanie, oraz zagospodarowanie czasu wolnego dziewcząt organizowanie imprez i uroczystości w placówce oraz poza nią, inicjowanie spotkań integrujących społeczność bursową, uczestnictwo w zajęciach edukacyjnych promujących zdrowy styl życia i inne inicjatywy edukacyjne wynikające z potrzeb wychowanek bursy.
Zaproponowane przez nas zajęcia, związane z nauką redukowania stresu i napięcia psychicznego do poziomu optymalnego, będą miały za zadanie rozwiązywanie problemów wychowawczych we współpracy z rodzicami, nauczycielami, rówieśnikami, wspieranie inicjatyw wychowanek, rozwój empatii i dialogu, wypracowanie postawy bycia asertywnym, wzmacnianie poczucia własnej wartości i podnoszenie samooceny dziewcząt.

Cele szczegółowe:

- Nawiązywanie pozytywnych kontaktów w grupie.
- Tworzenie atmosfery życzliwości i otwartości.
- Budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania.
- Zaspakajanie potrzeby ekspresji twórczej, przeżywania radości.
- Zwiększenie samoświadomości i świadomości stanu swoich relacji z innymi.
- Uświadomienie własnych potrzeb i możliwości.
- Zdobycie umiejętności rozumienia i wyrażania przeżywanych emocji.
- Zwiększenie poczucia własnej wartości.
- Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie.
- Zdefiniowanie pojęcia stresu.
- Sklasyfikowanie warunków stresogennych.
- Samokontrola i autorefleksja.
- Określenie mocnych i słabych stron swojej psychiki.
- Uświadomienie własnych zachowań w stanie stresu.
- Poznanie metod odreagowania stresu, rozluźnienia organizmu.
- Kształtowanie odpowiedzialności za kontrolowanie swoich stanów emocjonalnych.
- Kształtowanie umiejętności komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych.
- Przełamanie poczucia niepewności wobec szkoły, bursy i najbliższego otoczenia.
Adresat programu:

Program adresowany jest do konkretnej grupy podopiecznych: wychowanek Bursy nr 1 im. Małgorzaty Szułczyńskiej w Bydgoszczy, pochodzących ze środowisk wiejskiego lub małomiejskiego, które po raz pierwszy podejmują edukację w środowisku wielkomiejskim, w Bydgoszczy.

Warunki techniczne i lokalowe:

Zaplecze techniczne i lokalowe na potrzeby realizacji niniejszego projektu, w pełni zapewnione są w Bursie nr 1 im. Małgorzaty Szułczyńskiej w Bydgoszczy. Do prowadzenia zajęć dla wychowanek, warsztatów oraz doradztwa zaangażowane będą autorki niniejszego programu posiadające kwalifikacje i kompetencje zawodowe, jak również niezbędne doświadczenie pedagogiczne.

Termin realizacji:

Od 14. IX.2009 r. do 11. VI. 2010 r.

SZCZEGÓŁOWY OPIS PROGRAMU, PLANOWANYCH DZIAŁAŃ OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH, PROPOZYCJE INICJATYW EDUKACYJNYCH.

(pierwotnie zapisano w formie tabelarycznej)

I.
1. Miesiąc: Wrzesień 2009
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Integracja grupy – poznajemy siebie i własne oczekiwania”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: praca w kręgu, rundki, gry, zabawy i ćwiczenia psychoruchowe
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

II.
1. Miesiąc: Październik 2009
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Wokół uczuć i emocji”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: praca w kręgu, rundki, gry, zabawy i ćwiczenia psychoruchowe, dyskusje
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

III.
1. Miesiąc: Listopad 2009
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Postrzeganie siebie, rozumienie własnych i cudzych uczuć”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: praca w kręgu, rundki, gry, zabawy i ćwiczenia psychoruchowe, dyskusje, twórczość plastyczna
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

IV.
1. Miesiąc: Grudzień 2009
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Moje mocne strony”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: praca w kręgu, rundki, gry, zabawy i ćwiczenia psychoruchowe, burze mózgów, różne formy plastyczne, odgrywanie ról i scenek, praca w parach, praca w małych podgrupach, dyskusje
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

V.
1. Miesiąc: Styczeń 2010
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Wyrażanie siebie w kontaktach z innymi ludźmi”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze, happening
4. Metody, techniki, formy pracy: praca w kręgu, rundki, gry, zabawy i ćwiczenia psychoruchowe, burze mózgów, różne formy plastyczne, odgrywanie ról i scenek, praca w parach, praca w małych podgrupach, dyskusje
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

VI.
1. Miesiąc: Luty 2010
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Asertywność”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: praca w kręgu, rundki, gry, zabawy i ćwiczenia psychoruchowe, burze mózgów, różne formy plastyczne, odgrywanie ról i scenek, praca w parach, praca w małych podgrupach, dyskusje
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

VII.
1.Miesiąc: Marzec/Kwiecień 2010
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Stres nie musi być moim wrogiem”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy:
Metoda wpływu osobistego, metoda wpływu sytuacyjnego, wpływu społecznego, samowychowawcza, zadaniowa, ekspresja twórcza, relaksacja; wizualizacja, taniec w kręgu
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

VIII.
1.Miesiąc: Maj 2010
2.Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Ćwiczenie pamięci i koncentracji uwagi”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: metoda wpływu osobistego, metoda wpływu sytuacyjnego, wpływu społecznego, samowychowawcza, zadaniowa, ekspresja twórcza, metoda Paula Dennisona.
5. Realizatorzy: J. Rusin, M. Jeziorowska

IX.
1. Miesiąc: Czerwiec 2010
2. Zadania opiekuńczo-wychowawcze: „Podsumowanie i zamknięcie zajęć”
3. Działania, inicjatywy edukacyjne: zajęcia opiekuńczo – wychowawcze
4. Metody, techniki, formy pracy: rundka, dyskusja, informacje zwrotne uczestników zajęć

Spodziewane efekty :

Przewidywany wynik działań opiekuńczo-wychowawczych podjętych w ramach programu:
 wychowanki będą potrafiły rozwiązywać problemy na zasadach empatii i dialogu,
 dziewczęta będą potrafiły zredukować stres i napięcie do optymalnego poziomu,
 uczennice wypracują własne strategie radzenia sobie z trudnymi sytuacjami,
 wychowanki otworzą się na realizacje własnych pomysłów i inicjatyw,
 dziewczęta wzmocnią poczucie własnej wartości i podniosą samoocenę,
 podopieczne poszerzą swojej osobistą przestrzeń oraz zmienią wizerunek „ja”,
 dziewczęta rozwiną i utrwalą umiejętności asertywnego zachowania się,
 nauczą się radzić sobie z presją otoczenia,
 nauczą się konstruktywnych sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami i stresem.

Ewaluacja:

1. Ankietowanie wychowanek, wychowawców szkolnych oraz bursowych realizujących program w celu zebrania informacji i opinii o jego skuteczności.
2. Analiza zachowania dziewcząt w placówce w oparciu o „Zeszyty obserwacji podopiecznych” biorących udział w programie,
3. Prezentacja twórczości artystycznej wychowanek w oparciu o zgromadzoną dokumentację fotograficzną, literacką, plastyczną eksponowaną w gablotach tematycznych.

Bibliografia:

1. Alberti R., Emmans M., Asertywność. Gdańsk 2002.
2. Angelika Schneider. Techniki Relaksacji. Warszawa 2003.
3. Bodanko A. ( red. ), Wspomaganie procesu wychowawczego programami profilaktyczno – edukacyjnymi. Kraków 1999.
4. Boenish E., Haney C.M., Twój stres. Gdańsk 2002.
5. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących. Kielce 2000.
6. Brzezińska A., Struktura obrazu własnej osoby i jego wpływ na zachowanie. Kwartalnik Pedagogiczny 1973 nr 3
7. Erkert A., Dzieci potrzebują ciszy. Zabawy relaksacyjne na wiosnę, lato, jesień i zimę. Jedność Kielce 1999.
8. Gaś Z., Pomoc psychologiczna młodzieży. Warszawa 1995.
9. Gerald Epstein, Uzdrowienie przez wizualizację - wyobraźnia kluczem do zdrowia. (Wyd. Zysk i S-ka, 1996)
10. Grigo Anna: Stres jest życiem. "Twój Styl" 2003 nr 3s. 144- 149.
11. Grzesiuk , Style komunikacji interpersonalnej. Warszawa 1973
12. Gwizdek B., Sołtys E.: Szkolne programy profilaktyczne. Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze 2003 nr 2, s. 13- 17.
13. Hammer H. , Rozwój umiejętności społecznych . Warszawa 1997
14. Interwencje profilaktyczne / Robert Ponak // „Remedium”. – 2004, nr 11, s. 6-7.
15. Kobiałka A., Jak żyć z ludźmi . Umiejętności interpersonalne. Program profilaktyczny dla młodzieży . Warszawa 1997
16. Kozielecki J. Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa 1976
17. Kwiecień Barbara, Stres w wieku młodzieńczym. Edukacja i Dialog. – 2003, nr 9 s. 25-28
18. Lindeenfield G., Poczucie własnej wartości. Łódź 1995
19. Mellibruda J. , Poszukiwanie samego siebie. Warszawa 1977
20. Metody relaksowo-koncentrujące w konstruktywnym radzeniu sobie ze stresem szkolnym / Paweł Zieliński // Prace Naukowe. Pedagogika / Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie. - Z. 6(1996), s. 109-119
21. Meyer-Glitza, Erika Jakub pogromca strachu: terapeutyczne opowiadania dla dzieci przeżywających lęki. Kielce:„Jedność”, 2001
22. Nauczyciel wychowawca / Garry Hornby, Eric Hall, Carol Hall ; Przekł. Jolanta Bartosik. – Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2005.
23. Neidhardt E.j., Weinstein M. S., Conry R. F., Jak opanować stres. Poradnik bez trików. Skuteczne metody dla każdego. Kraków 1998
24. Obuchowski K., Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa 1983
25. Oniszczenko W., Stres – to brzmi groźnie. Warszawa 1998
26. Osobowość a ekstremalny stres / red. Jan Strelau. – Gdańsk: GWP, 2004. – 368 s.
27. Ottoson, Jan Otto Życie bez lęku / Jan Otto Ottoson. – Gdańsk: GWP, 2001. – 124 s.
28. Pacewicz A., Psychologiczne gry i ćwiczenia ruchowe. Warszawa 1991
29. Psychospołeczne skutki sytuacji kryzysowych (stres, strach) w szkole oraz sposoby radzenia sobie z nimi / Mariusz Jędrzejko // Edukacja dla Bezpieczeństwa. - 2002, nr 4/5, s. 62-6
30. Sekuła B., Pielok C., Zajęcia warsztatowe dla uczniów szkół ponadpodstawowych. Warszawa 1996
31. Shakti Gawain - Twórcza wizualizacja (Wyd. Medium, 1994)
32. Stryczniewicz B., Spotkania w klasie szkolnej. Kraków 2001
33. Szymańska J. Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki. Warszawa 2000
34. Terelak, Jan F. Psychologia stresu / Jan F. Terelak. – Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza „Branta”, 2001.
35. Tokarczuk O. ( red. ) Grupa bawi się i pracuje. Cz. I . Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych. Wrocław 1994
36. Wieczorek M. ( red. ) Grupa bawi się i pracuje. Cz. II. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych. Wrocław 2000
37. Wsparcie społeczne, stres i zdrowie / pod red. Heleny Sęk i Romana Cieślaka. – Warszawa 2005.
38. Wzmacnianie odporności psychicznej uczniów: ćwiczenia służące radzeniu sobie ze stresem /Dorota Pankowska // Nowa Szkoła. - 1995, nr 5, s. 21-24
39. Vopel W., Zabawy, które łączą. Cz. I i II. Kielce 2001
40. Vopel K. W., Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży. Cz. 1-4. Kielce 1999
41. Vopel K. W., Poradnik dla prowadzących grupy. Teoria i praktyka zabaw interakcyjnych. Kielce 1999
42. Zawadzki Roman. Stres – sztuka życia. Warszawa, 2004.
43. Żurowski F., Stres nie musi być twoim wrogiem. Warszawa 2000


SCENARIUSZ ZAJĘĆ

PROWADZĄCE : mgr M. Jeziorowska, mgr J. Rusin

TEMAT : Poznajemy siebie i nasze oczekiwania.

Cele zajęć :
• Nawiązanie pozytywnych kontaktów w grupie;
• tworzenie atmosfery życzliwości;
• budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania;
• poznanie celów indywidualnych i grupowych;
• zbudowanie piramidy zasad i norm;
• zaspokojenie potrzeby ekspresji twórczej, przeżywania radości.

Forma zajęć :
- Organizacyjna – indywidualna, grupowa
- Przedmiotowa – wychowanie przez zabawę, działanie poznawcze
Środki realizacji : zabawa, ćwiczenia, praca w grupach, rozmowy
Metody wychowania : zbiorowa i indywidualna – zadaniowa, poprzez wpływ osobisty i sytuacyjny
Pomoce : kłębek wełny, arkusze szarego papieru, pisaki, kartki

Tok zajęć :

1. Powitanie
2. Przedstawienie osób prowadzących oraz celów zajęć.
3. Z jakim nastrojem rozpoczynasz dzisiejsze zajęcia?
4. Pajęczyna. Zabawa z kłębkiem wełny. (podopieczne przedstawiają swoje imiona, czym się zajmują, jakie są ich zainteresowania).
5. Wszyscy, którzy .... zabawa energetyzująca
6. Stworzenie listy zasad i norm obowiązujących podczas spotkań obejmujących: - cele grupy i cele indywidualne.
7. A, kto ...zabawa energetyzująca – Osoba, która należy do wymienionej przez prowadzącego grupy, wstaje ze swojego miejsca, wykonuje polecenie, które usłyszy i ponownie siada na krześle.
• Kto ma niebieskie oczy- mruga 3 razy powiekami.
• Kto jest wyższy niż 1,56 -woła głośno: „King Kong”.
• Kto ma samogłoski I i A w swoim imieniu, ten woła głośno „IA!”.
• Kto dzisiaj rano zjadł dobre śniadanie, ten głaska się po brzuchu i woła: „Mniaaam”.
• Kto ma rodzeństwo ten chwyta daną osobę za rękę i tańczy z nią jeden raz w kółko.
• Kto kocha psy, niech trzy razy zaszczeka.
• Kto kocha koty niech trzy razy zamiauczy.
• Kto ma dzisiaj coś na sobie w kolorze czerwonym, musi wykonać teraz szczególne zadanie. Niech powie sąsiadowi po prawej stronie, że nigdy nie lubił takiej fryzury jaką on nosi.
• Kto dodaje do kawy mleko i cukier, niech zaglądnie teraz pod swoje krzesło.
• Kto dzisiaj dobrze spał , niech ziewnie i długo się przeciągnie.
• Kto bardzo lubi wakacje, niech podskoczy na jednej nodze i krzyknie „Wyjeżdżam”.
• Kto ma przyjaciela, niech krzyknie głośno: „KOCHAM CIĘ!”.
• Kto kiedykolwiek wypił za dużo alkoholu, niech zatoczy się jeden raz wokół swojego krzesła.
• Kto ma brązowe oczy, niech wykona przed pozostałymi głęboki pokłon.
• Kto ma piegi, niech przebiegnie jeden raz na zewnątrz koła.
• Kto jest jedynym dzieckiem swoich rodziców niech stanie na krześle.
• Kto został przez kogokolwiek zmuszony, by przyłączyć się do tej grupy, niech tupnie nogą w podłogę i zawoła: „NIE DAM SIĘ ZMUSIĆ!”.
• Kto się cieszy że należy do tej grupy niech głośno krzyknie : „AAAAAA”.
• Kto czasami chciałby być niewidzialny niech ukucnie za krzesłem.
• Kto gra na jakimś instrumencie niech zaprezentuje w formie pantomimicznej jak to robi.
• Kto nie znosi dymu papierosowego niech krzyknie: „PALENIE SZKODZI ZDROWIU!”.
• Kto ma przy sobie jakieś słodycze niech trzy razy głośno mlaśnie.
8. Arkusz diagnostyczny – OCZEKIWANIA PODOPIECZNYCH.
9. Rundka kończąca – Na dzisiejszym spotkaniu ....
10. Iskierka przyjaźni.


TEMAT : Wokół uczuć i emocji.

Cele zajęć :
• Budowanie empatii i samoświadomości;
• przełamanie oporów, blokad psychicznych i dystansu fizycznego;
• zaspokojenie potrzeby akceptacji, przynależności, przeżywania radości;
• budowanie właściwego obrazu własnej osoby;
• wyrażanie emocji;
• nauka relaksacji poprzez oddech.

Forma zajęć :
- Organizacyjna – indywidualna, grupowa
- Przedmiotowa – wychowanie przez zabawę, działanie poznawcze
Środki realizacji : zabawa, ćwiczenia relaksacyjne, rozmowy, wizualizacja, miniwykład
Metody wychowania : zbiorowa i indywidualna – zadaniowa, poprzez wpływ osobisty i sytuacyjny
Pomoce : termometr nastroju, kartki z nazwami zwierząt, inspirujące stwierdzenia, tekst relaksacyjny wg Everlego,

Tok zajęć :

1. Powitanie.
2. Przedstawienie celów zajęć.
3. Z jakim nastrojem rozpoczynasz dzisiejsze zajęcia? Termometr nastroju.
4. Znajdź swojego partnera. (Prowadzący przygotowuje pary kartek z napisanymi nazwami zwierząt i rozdziela je uczestnikom. Każdy poruszając się po sali z zamkniętymi oczami, naśladuje głos swojego zwierzęcia i ma za zadanie znaleźć drugą osobę, która wydaje taki sam odgłos. Odśpiewanie za pomocą odgłosów piosenki SZŁA DZIEWECZKA DO LASECZKA...).
5. Autsajder. (Uczestnicy chwytają się za ręce i tworzą krąg. Jedna osoba pozostaje na zewnątrz kręgu. Jej zadaniem jest wdarcie się do środka kręgu. Można stosować wszelkie sposoby, byle nie zrobić nikomu krzywdy. Należy starać się , by nie przemieszczać kręgu i stać w tym samym miejscu. Po wdarciu się do środka kręgu, dana osoba pozostaje tam przez moment, a następnie wchodzi w krąg itd.).
6. Serce dzwonu - ćw. relaksacyjne, budujące zaufanie. (Uczestnicy siedzą w kręgu. Jedna z nich wchodzi do środka i zaczyna się przewracać, podczas gdy inne uczestniczki odpychają ją i starają się utrzymać w pozycji pionowej itd.).
7. Wrażanie emocji, pozytywne myśli.
8. Inspirujące stwierdzenia dla każdej z uczestniczek :
• Kocham i akceptuję siebie taką, jaką jestem.
• Dzisiaj uśmiechnę się do każdego, kogo lubię.
• Wybieram uczucia dobroci, życzliwości i szacunku dla ludzi, z którymi będę dzisiaj spędzała czas.
• Z każdym dniem wzrasta we mnie moja zdolność koncentracji, uwaga i siła umysłu.

„Wybieram odwagę
Wybieram piękno zachodzącego słońca nad morzem
Wybieram radość i brodzenie po łące nad stawem
Wśród koników polnych, kumkania żab,
Bocianów kroczących po trawie i pasących się krów
Wybieram radość, która przychodzi po smutku
Wybieram dzień , który przychodzi po nocy
Wybieram sukces , który przychodzi po latach porażek i niepowodzeń
Wybieram radość i satysfakcję z przezwyciężania własnych słabości, tchórzostwa i zniechęcenia
Wybieram radość ze zwycięstwa
Wybieram codzienne drobne sukcesy
Codzienny drobny krok naprzód
Wybieram akceptację samego siebie
Przebaczenie sobie wszystkich win, słabości i porażek
Wybieram przebaczenie wszystkim, wszystkiego, tutaj i teraz”.

9. Relaksacja poprzez oddech.
(Prowadząca prosi uczestniczki, aby położyły jedną dłoń na klatce piersiowej, a drugą na brzuchu i oddychały tak przez 30 sek. Jeśli dłoń na klatce piersiowej się porusza to znaczy, że nie wykorzystujemy najprostszej z technik radzenia sobie ze stresem. Oddychanie oddziałuje na cały organizm w sposób pozytywny, gdy jest wolne, głębokie i regularne. Najskuteczniejsze jest oddychanie przeponowe. Przepona ulokowana jest poniżej żeber i powinna podczas wdechu rozciągać się w dół. Oznacza to , że brzuch musi zostać nieznacznie wypchnięty do przodu. Technika oddychania przeponowego ma na celu szybkie, trwające zwykle 30 do 60 sek. wywołanie stanu relaksacji. Skutecznie redukuje ono napięcie mięśniowe , lęk, dobroczynnie wpływa na układ krążenia, układ trawienny).

Ćwiczenie 1

Przyjmij wygodną pozycję. Zamknij oczy. Połóż lewą rękę na górnej części brzucha. Teraz umieść prawą dłoń tak, żeby spoczywała wygodnie na twojej lewej ręce.
Wyobraź sobie pusty termofor, albo gumowy worek znajdujący się wewnątrz ciała pod punktem, na którym spoczywają twoje dłonie.
Rozpocznij wdech. Podczas wdychania wyobraź sobie, że powietrze wchodzi przez nos i spływa ku dołowi, napełniając ten znajdujący się wewnątrz worek powietrzem, twoje dłonie spoczywające na brzuchu będą się podnosić. Kontynuując wdech wyobraź sobie, że worek ten napełnia się do wierzchu. Twoje żebra i górna część klatki piersiowej będą wznosić się ruchem falowym, który rozpoczął się od twojego pępka.
Zatrzymaj oddech. Trzymaj powietrze we wnętrzu worka. Powtarzaj w myśli zdanie: MOJE CIAŁO JEST SPOKOJNE. Faza ta powinna trwać nie więcej niż 2 sek.
Powoli rozpoczynaj wydech , żeby opróżnić worek. Czyniąc to powtarzaj w myśli zdanie: MOJE CIAŁO JEST SPOKOJNE. W czasie wydechu będziesz czuła, jak twój wzniesiony brzuch i klatka piersiowa obniżają się .
Ćwiczenie takie można wykonywać 10 – 20 razy dziennie.

Ćwiczenie 2

W trakcie tego ćwiczenia uczestnicy kładą się na podłodze. Pomieszczenie powinno być dostatecznie duże, ciche i dobrze przewietrzone.
Rozluźnij ubranie.
Zdejmij buty. Połóż się na plecach. Nie krzyżuj nóg.
Zamknij oczy i poczuj, że twoje ciało dotyka podłogi,... że na około słychać różne dźwięki..., dźwięki w sali,... słyszysz osoby znajdujące się w sali,... wsłuchaj się w te dźwięki.
Teraz skoncentruj się na następujących czynnościach:
zrób głęboki wdech- czasie wdychania powietrza pozwól ciału odprężyć się i wyprostować. Zrób jeszcze jeden głęboki oddech . Niech wydech uwolni napięcie z twojego ciała.
Teraz rozluźnij mięśnie policzków i ust. Rozluźnij mięśnie szczęki.
Rozluźnij wszystkie mięśnie twarzy.
Rozluźnij mięśnie ramion.
Rozluźnij mięśnie klatki piersiowej.
Rozluźnij mięśnie rąk ...
...i dłoni
...i palców...
Rozluźnij mięśnie pleców.
Rozluźnij mięśnie brzucha.
Rozluźnij mięśnie ud i podudzia.
Rozluźnij mięśnie łydek...
...i mięśnie wokół kostki...
...i stopy..
...i palce...
Całe twoje ciało rozluźnia się.
Teraz skoncentruj się na oddechu.
Twoja klatka piersiowa powoli , spokojnie unosi się i opada w rytmie wdechu i wydechu...
Oddychasz...
Między jednym a drugim oddechem jest krótka przerwa.
Oddychasz stajesz się coraz bardziej rozluźniony...
Przez całe twoje ciało, od czubka głowy po koniuszki palców, przesuwa się w dół rozluźniająca fala. Zabiera ze sobą napięcie, jakie jeszcze pozostało w twoim ciele i wymywa je przez pory twoich stóp.
Całe ciało jest teraz całkowicie odprężone. Czujesz tylko spokój i ukojenie.
Teraz pory w twoich stopach stają się większe. Twoje stopy są jak z gąbki. Zanurzasz je w czystej świeżej , orzeźwiającej wodzie. Zobacz, jak ta czysta, chłodna , wibrująca woda się skrzy. Zanurzasz w niej stopy i czujesz, jak twoje stopy, nogi, coraz wyżej i wyżej, wreszcie całe ciało, przeszywa ożywcza siłą...płynie do góry...cudowna, odświeżająca, drgająca energia.
Teraz znowu słyszysz dźwięki wokół siebie. Twoje ciało dotyka podłogi. Poruszasz lekko palcami rąk i nóg. Wstrząsasz ramionami. Poruszasz lekko głową.
Robisz głęboki oddech, przeciągasz się, ziewasz
Jeszcze jeden oddech. Otwierasz oczy.
Budzisz się odprężony i odświeżony.

10. Z czym opuszczasz dzisiejsze zajęcia ?


TEMAT: Moje mocne strony.

Cele zajęć:
• Uświadomienie własnych potrzeb i możliwości;
• określenie swoich mocnych i słabych stron;
• samokontrola, autorefleksja;
• zwiększenie poczucia własnej wartości;
• zastosowanie metody rozluźnienia w stanie stresu.
Forma zajęć :
- Organizacyjna – indywidualna, grupowa
- Przedmiotowa – wychowanie przez zabawę, działanie poznawcze
Środki realizacji: zabawa, ćwiczenia, dyskusja, wizualizacja, rozmowy
Metody wychowania: zbiorowa i indywidualna – zadaniowa, poprzez wpływ osobisty i sytuacyjny
Pomoce : arkusz szarego papieru, kartki, pisaki, balony, arkusz CO POSIADAM, inspirujące stwierdzenia
Tok zajęć :

1. Co przywiodło mnie na dzisiejsze spotkanie ?
2. Zatańcz jak....zabawa energetyzująca z balonem.
3. Zwierzęta. (Prowadzące rozdają uczestnikom kartki i długopisy. Na kartkach uczestnicy przedstawiają siebie jako zwierzęta. Zwierzę powinno mieć takie cechy, jak rysujący je. Nie należy niczego pisać. Kiedy rysunek jest gotowy, papier należy złożyć tak, by rysunek był niewidoczny i położyć go na podłodze. Każdy losuje jeden rysunek. Na wylosowanych kartkach członkowie grupy wypisują wszystkie cechy, jakie ich zdaniem mają przedstawione na rysunkach zwierzęta. Kolejno pokazują grupie wylosowane rysunki i odczytują wypisane cechy. Grupa odgaduje autorów rysunków. Po odgadnięciu i omówieniu rysunek wraca do autora.
4. CO POSIADAM ???
Moje osiągnięcia..........
Moje zasoby ( mocne strony umysłu i ciała ) ............

5. Poczucie własnej wartości jest postawą uczuciem, które wyrażamy własnym zachowaniem. Dzięki poczuciu własnej wartości cenimy samych siebie i traktujemy siebie z szacunkiem i miłością. Każdy kto czuje się kochany jest otwarty na możliwości zmian. Poczucie własnej wartości to również świadomość, że mamy prawo do asertywnego wyrażania siebie tj.

Pamiętam, że :
1. Mam prawo być sobą.
2. Chcę dawać wyraz swoim uczuciom.
3. Chcę dbać o siebie.
4. Chcę się sobą opiekować.
5. Jestem silna.
6. Jestem w porządku, nawet wówczas, gdy niektórym osobom się to nie podoba.
7. Jestem w porządku, nawet wówczas, gdy nie udaje mi się odnieść sukcesu w moich zamierzeniach.
8. Jestem wartościowym człowiekiem.
9. Jestem niepowtarzalna.
10. Wierzę w siebie.
11. Potrafię się obronić.
12. Potrafię powiedzieć, to co chcę.
13. Ja wiem najlepiej co jest dla mnie dobre.
14. Moja praca jest wartościowa.
15. Mam prawo do istnienia, dokładnie tak samo jak inni ludzie.

6. Przejście gwiazdy. (Kolejne osoby wcielają się w postać słynnej gwiazdy, przybywającej do studia w Hollywood, gdzie znajdują się jej wielbiciele. Gwiazda przechadza się po sali w szpalerze fanów, przy ich głośnym aplauzie, kłania się, przesyła gestami pozdrowienia).

7. Medytacja z twórczą wizualizacją.
Zasiądźcie wygodnie i zamknijcie oczy, oddychajcie głęboko, regularnie i swobodnie. Poczujcie przyjemne rozluźnienie powiek.
Teraz skoncentrujcie uwagę na sercu – jeśli chcecie, możecie położyć na nim rękę – i wsłuchajcie się w jego rytm.
Zanurzcie się w uczuciu miłego ciepła, które otacza serce...Teraz pomyślcie o czymś, co kochacie...o łące pełnej cudownych kwiatów, lub też o kimś kogo kochacie....
O tym jak przytulacie się do ukochanej osoby... czy czujecie, jak wokół serca robi się cieplej? Wyobraźcie sobie, że serce staje się coraz większe i większe, napełniając się miłością do wszystkiego i wszystkich ludzi na całym świecie.
Zobaczcie tylko, ile w was miłości do wszystkich... i oczywiście do samych siebie !!! Rozkoszujcie się tym uczuciem...Teraz pomyślcie, że stajecie się coraz mniejsi i mniejsi, tak mali, że w końcu możecie zmieścić się w sercu!!! Cóż to za przyjemność, trwać we własnym sercu...jak miło jest być spowitym w całą tą miłość...
Wyobraź sobie teraz ścieżkę, taką jaką chcesz : szeroką lub wąską, krętą lub prostą, wzdłuż strumienia lub plaży, polną lub leśną. Idź teraz tą ścieżką , aż dojdziesz do wysokiego drzewa z mnóstwem gałęzi .... To drzewo kłopotów na którym wiszą wszystkie twoje zgryzoty. Stań na chwilę spokojnie, a potem zacznij zdejmować z siebie wszystkie strapienia, nawet te najmniejsze, wieszając je na gałęziach... Nie zapomnij o żadnym ! Teraz zawróć swoją ścieżką. Jeśli jest na niej jakiś kamień, gałązki, czy inne przeszkody, zatrzymuj się przy każdej z nich i odrzucaj je na bok. Obdarz je całą miłością, która zagościła w sercu, ale potem idź dalej. Wkrótce dotrzesz do swojej ulubionej furtki, okolonej pięknymi kwiatami. Rozkoszuj się ich zapachem, z wolna uchylając furtkę. Za nią rozpościera się najpiękniejszy ogród, jaki kiedykolwiek widziałeś. Jest dokładnie taki jaki sobie wymarzy łaś i cały do twojej dyspozycji...mieni się jaskrawymi i pięknymi kolorami. Ptaki śpiewają na twoje powitanie, a ty czujesz się bezpiecznie i spokojnie...Rozejrzyj się przez chwilę po ogrodzie...
Widzisz, że dopiero przed chwilą w ogrodzie przestał padać deszcz. Teraz świeci słońce i kropelki wody skrzą się na liściach drzew. Trawa jest wilgotna, a powietrze czyste i rześkie. W ogrodzie rozpina się kilka tęcz, które przypominają mosty przerzucone między drzewami. Jest ich tyle, że aż chce ci się podskakiwać z radości. Za wszystkimi tymi małymi tęczami widać jedną, ogromną !!! Zbliżasz się do niej....
Dobrze wiesz, że w twoim ogrodzie mogą wydarzyć się rzeczy najbardziej zdumiewające i dlatego, jeśli zechcesz uda ci się dotknąć tęczy !!!....Lekko i swobodnie idziesz więc przez ogród, a wielka tęcza jest coraz bliżej. ...I w końcu – cóż za chwila ! – stajesz pod tęczowym łukiem. Przypomina gigantyczny most spinający odległe krańce ogrodu. Postanawiasz wejść na ten most, idziesz więc do skraju i zaczynasz się wspinać. Kiedy to robisz, uświadamiasz sobie, że sam przeniknięty jesteś wszystkimi kolorami tęczy : czerwonym, pomarańczowym, żółtym, zielonym, niebieskim i fioletowym. Wszedłszy na tęczę, stałeś się jej częścią... Zbliżasz się do szczytu tęczowego mostu i widzisz, że z przeciwnej strony ktoś ku tobie nadchodzi... to twój tęczowy przyjaciel ! Zostawiam ciebie na chwilę, żebyś mógł porozmawiać z nim .....

Czas już pożegnać się z tęczą i z tęczowym przyjacielem...Podziękuj im serdecznie...podobnie jak i całemu ogrodowi. Dobrze wiesz, że zawsze tu na ciebie czekają, kiedy tylko zapragniesz ich odwiedzić ...

Teraz jesteście w samym środku serca, otoczeni miłością...Stopniowo wzrastacie coraz bardziej, aż osiągnięcie swe normalne wymiary. Wsłuchajcie się ponownie w rytm serca.
Czy coś się w nim zmieniło ? Teraz niech wasza świadomość stopniowo ogrania znowu cały pokój, a potem otwórzcie oczy.

8. Z czym kończycie te zajęcia? Co się Wam podobało, a co nie? Czy zajęcia pomogły Wam się odprężyć?


TEMAT: Stres nie musi być moim wrogiem.

Cele zajęć :
- Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze złością i przykrymi emocjami;
- ekspresja negatywnych emocji, odreagowanie, artterapia;
- dostarczenie przyjemnych doznań oraz poprawa samopoczucia ;
- kształtowanie odpowiedzialności za kontrolowanie swoich stanów emocjonalnych;
- kształtowanie umiejętności komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych.
Forma zajęć :
- Organizacyjna – indywidualna, grupowa
- Przedmiotowa – wychowanie przez zabawę, działanie poznawcze
Środki realizacji : zabawa, ćwiczenia, artterapia, wizualizacja, rozmowy
Metody wychowania : zbiorowa i indywidualna – zadaniowa, poprzez wpływ osobisty i sytuacyjny
Pomoce : plansza POWITANIA Z RÓŻNYCH STRON ŚWIATA, butelka, kartki, kredki, farby, pisaki, balony, arkusze złości, tekst relaksacyjny

Tok zajęć :

1. Powitania z różnych stron świata – zabawa z butelką.
Zabawa pt. POWITANIE. Celem zabawy jest podkreślenie atmosfery, która akceptuje różnice.
a. Rozmowa z grupą na temat powitalnych gestów różnych narodów. Zapowiadamy, że za chwilę będziemy je wykorzystywać przy powitaniach w kole. A oto kilka takich rytuałów:
- Chiny : lekki pokłon ze skrzyżowanymi na piersiach ramionami.
- Francja : podanie dłoni i pocałunek w oba policzki.
- Rosja : objęcie i trzy pocałunki w policzki.
- Eskimosi : pocieranie nosami.
Indie : lekki ukłon, złożone dłonie są przy tym na wysokości czoła.
- Japonia : lekki pokłon, ramiona i dłonie blisko ciała.
- Hiszpania: pocałunek w oba policzki, ręce położone na ramionach partnera.
- Niemcy : podanie dłoni, patrzymy w oczy partnerowi.
- Malezja : lekkie uściśnięcie dłoni partnera obiema rękami, przy czym dotykają się one tylko koniuszkami palców.

b. prosimy grupę aby ustawiła się w kręgu,
c. jeden z uczestników rozpoczyna zabawę, wchodzi do środka koła i wita najpierw tę osobę, która stała po jego prawej stronie. Potem przechodzi dalej zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara i wita wszystkich członków grupy,
d. uczestnik ten może za każdym razem zdecydować na nowo jakim gestem chce powitać swego partnera. Przedstawia się przy tym po imieniu. Powitana osobo również wymienia swoje imię,
e. w drugiej rundzie do koła wchodzi osoba, która stała po prawej stronie tego pierwszego uczestnika,
f. rozmowa umożliwiająca wymianę reakcji,
2. W jakim kolorze jest Twój nastrój ?
3. Namaluj swoją złość. Uczestniczki przedstawiają swoją złość w dowolny sposób
( za pomocą barw, symboliki, bądź rysując siebie w sytuacjach przeżywania złości). Na zakończenie każda z dziewcząt omawia swój rysunek. Cała grupa dzieli się spostrzeżeniami. ( Pytania pomocnicze : Najczęściej złoszczę się na..., ostatnio złościłam się na...,sposób w jaki potrafię kogoś rozzłościć.
4. Masz prawo do złości i gniewu ...
Moje prawo do złości i gniewu
1. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy jestem sfrustrowana.
2. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy jestem przygnębiona.
3. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy jestem urażona.
4. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy ktoś mnie atakuje.
5. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy ktoś mnie dręczy.
6. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy jestem wykorzystywana.
7. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy ktoś mną manipuluje.
8. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy ktoś mnie oszukuje.
9. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy ktoś ignoruje moje potrzeby.
10. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy nie jestem akceptowana taką jaką jestem.
11. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy ktoś mnie zawiedzie.
12. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy zagrożone jest moje zdrowie, majątek lub szczęście.
13. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy zagrożone jest moje życie.
14. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy widzę łamanie lub nadużywanie praw innych.
15. Mam prawo odczuwać gniew i złość, gdy widzę, że ktoś niszczy cenione przeze mnie wartości.
16. Mam prawo odczuwać gniew i złość, w przypadku utraty cenionej rzeczy.
17. Mam prawo wyrażać swój gniew w bezpieczny i asertywny sposób.
18. Mam prawo nie wyrażać swego gniewu i wziąć odpowiedzialność za swój wybór.
19. Mam prawo zachęcać innych do wyrażania uczucia złości i gniewu w bezpieczny i asertywny sposób.
20. Mam prawo bronić się przed pasywnym lub agresywnym gniewem innych.
Radzenie sobie ze złością w życiu to przede wszystkim podejmowanie mądrych decyzji, a tym samym unikanie błędów, które mogłyby spowodować kłopoty i zmartwienia. Lepiej zapobiegać niż niszczyć. Sposób , w jaki radzimy sobie z przykrymi emocjami, decyduje o tym jak żyjemy z innymi ludźmi i jak potrafimy się z nimi porozumieć.
5. A kysz ! A kysz ! Ustawiamy na środku pokoju kosz. Każda z uczestniczek wypisuje na kartce papieru tyle słów gniewnych, pełnych złości i oburzenia, ile przyjdzie jej do głowy, przy czym wszystko musi się odbyć bez naruszenia czyjejkolwiek prywatności. Po czym, każda z dziewcząt drze swoje kartki na drobniutkie kawałeczki, chwilę przytrzymuje w zaciśniętych dłoniach, a potem wyrzuca całą swoją złość do kosza.

6. Pękać ze złości ... Uczestniczki nadmuchują balony, wyobrażając sobie jednocześnie, że wydmuchują z siebie wszystkie negatywne emocje i napięcia lub wyobrażają sobie jakąś sytuację, w której mogłyby pęknąć ze złości. Nadmuchane balony podpisują swoim imieniem. Do nich należy decyzja co zrobią z tym balonem, czy pozostawią złość w środku, czy pozwolą jej wybuchnąć.
7. Wyobraź sobie osobę, która cię złości... Uczestniczki dobierają się dwójkami i siadają naprzeciwko siebie z zamkniętymi oczami. Każda osoba przypomina sobie z czasów szkolnych najgorszego nauczyciela. Stara się przypomnieć sobie w najdrobniejszych szczegółach jego przywary. Partnerzy otwierają oczy i po kolei zwracają się do siebie nawzajem, mówiąc to czego w rzeczywistości nie powiedzieli. Zamiast najgorszego nauczyciela może pojawić się inna osoba, do której żywiło się negatywne emocje i uczucia. Nie trzeba mówić , kto to był. Doświadczenie to wymaga omówienia, może ono wywołać głębsze uczucia.

8. Czar przeciwko złości ... Prowadzące zabierają dziewczęta w krainę fantazji, dlatego muszą one znaleźć sobie wygodne miejsce i odprężyć się.
„Zamknij oczy i wsłuchaj się w swoje wnętrze. Głęboko w Twoim ciele siedzi gdzieś złość, najczęściej doskonale ukryta, ale czasem wydostaje się ona zupełnie niespodziewanie na zewnątrz, czy tego chcesz, czy też nie... Poczuj Twoją złość ? Gdzie ona siedzi?...Wędruj przez całe ciało...Jak odbierasz teraz swoją złość?...Co robi ona właśnie w tym momencie?... A teraz wyobraź sobie, że mogłabyś napełnić nią czarodziejski dzban... Wydobądź swoją złość z twojego wnętrza, ale bardzo ostrożnie, tak aby się nie obudziła... Napełnij nią czarodziejski dzban...uważaj , aby jej nie uronić...Dzban zaczaruje Twoją złość...Kiedy ją z niego wylejesz, będzie ona zupełnie zmieniona...zaraz zobaczysz...Opróżnij dzban...Co zrobiło się z Twojej złości? Zwierzę, które szybko ucieka?...drzewo z powyginanymi, trzęsącymi się konarami?...Dinozaur który staje na tylnich łapach i wydaje groźne dźwięki?...Skała, duża i ciężka mocno osadzona w ziemi? Albo może ...
Wsłuchaj się w swoje wnętrze. Twoja złość znikła. Zaczarowałaś ją. Zapanowałaś nad nią. Jesteś teraz wolna i spokojna, całkowicie odprężona i zadowolona. Przezwyciężyłaś swoją złość!!!”
8. Z czym kończysz dzisiejsze zajęcia ?


TEMAT: Stres nie musi być moim wrogiem –
śmiechoterapia.

Cele zajęć :
- Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa w grupie;
- uświadamianie własnych potrzeb i możliwości;
- samokontrola i autorefleksja;
- kształtowanie umiejętności racjonalnego gospodarowania czasem;
- przełamanie poczucia niepewności;
- kształtowanie umiejętności wyrażania własnych emocji;
- odreagowanie przykrych napięć.
Forma zajęć :
- Organizacyjna – indywidualna, grupowa
- Przedmiotowa – wychowanie przez zabawę, działanie poznawcze
Środki realizacji : zabawa, ćwiczenia, dyskusja, wizualizacja, rozmowy
Metody wychowania : zbiorowa i indywidualna – zadaniowa, poprzez wpływ osobisty i sytuacyjny
Pomoce : buźki, teksty do odczytania, tekst czytany
Tok zajęć :

1. Powitanie.
2. Z jakim nastrojem przyszłaś na dzisiejsze zajęcia?
3. Nadajnik – Zagłuszacz – Odbiornik – zabawa energetyczna.
4. Terapia śmiechem – zabawy i gry.
5. Kangurki – zabawa.
6. Maszyna przyszłości – LIKWIDATOR STRESU. Uczestniczki budują z siebie maszynę LIKWIDATORA STRESU ( z wykorzystaniem ruchu i głosu ) i prezentują swoje wynalazki
7. Przeczytaj tekst jak : pierwszoklasista, po uszy zakochana, ksiądz, wystraszona, rozbawiona, rozpaczliwie smutna, wściekle wściekła
8. Całować i gryźć . grupa stoi w kole. Każda zwraca się do swojej sąsiadki po prawej stronie i mówi jej komplement na temat wyglądu zewnętrznego. Następnie zwraca się do swojej partnerki po lewej stronie i wyraża krytykę jej wyglądu zewnętrznego. Kiedy cała grupa wykona już te dwa kroki, wtedy prowadzący prosi o skoncentrowaną uwagę wszystkich obecnych. Ogłasza on z odrobiną zachwytu w głosie. A teraz wielka niespodzianka dla wszystkich oraz odrobina sprawiedliwości . Chciałabym bowiem, abyście po raz trzeci wykorzystali wasze usta, ale tym razem w zupełnie inny sposób. Ugryźcie, ale lekko w to, co wam się podobało i pocałujcie to, co skrytykowaliście.
9. Walec. Uczestniczki kładą się na brzuchach, ściśle, jedna obok drugiej. Ręce cały czas wyciągnięte ponad głowę. Kolejno przetaczają się przez wszystkich na drugi koniec grupy.
10. Uwolnienie
11. Z jakim nastrojem opuszczasz zajęcia ?
12. Iskierka przyjaźni.


TEMAT: Jak być asertywną?

Cele zajęć :
- Uświadomienie sobie własnego terytorium fizycznego i psychicznego;
- nabywanie umiejętności wyrażania własnych uczuć i zachowań, nie lekceważąc przy tym poglądów innych;
- odreagowanie przykrych napięć;
- kształtowanie odpowiedzialności za kontrolowanie swoich stanów emocjonalnych.
Forma zajęć :
- Organizacyjna – indywidualna, grupowa
- Przedmiotowa – wychowanie przez zabawę, działanie poznawcze
Środki realizacji : zabawa, ćwiczenia, dyskusja, wizualizacja, rozmowy
Metody wychowania : zbiorowa i indywidualna – zadaniowa, poprzez wpływ osobisty i sytuacyjny
Pomoce : arkusz zachowań, wizualizacja

Tok zajęć :
1. Z jakim nastrojem rozpoczynam dzisiejsze zajęcia ?
2. Otwórz pięść – ćwiczenie psychoruchowe.
3. Paczka – zabawa.
4. Zabawa – Życie.
5. Na fali .................
6. Wizualizacja – Łąka.
7. Podsumowanie zajęć.


Aneks do programu
„Radzenie sobie ze stresem przez uczniów
środowisk wiejskich i małomiejskich
u progu edukacji w środowisku wielkomiejskim
na przykładzie wychowanek
Bursy nr 1 im. Małgorzaty Szułczyńskiej w Bydgoszczy”

W związku ze zmianą charakteru placówki z żeńskiej na koedukacyjną (z dniem 01.09.2009r.), wszelkie podjęte działania opiekuńczo-wychowawcze prowadzone w ramach realizacji scenariuszy zajęć wynikających z niniejszego programu, będą prowadzone w grupach zarówno dziewcząt, jak i chłopców.