Moja miejscowość, moja ojczyzna, wspólna Europa - program autorski

Lisów 2010

Autorski program opracowany przez nauczycieli Zespołu Placówek Oświatowych ma na celu przybliżenie i zainteresowanie uczniów tematyką swojego regionu, ojczyzny i Europy. Ważnym elementem wychowania dzieci jest pogłębienie ich świadomości w tych obszarach.
Program ten jest adresowany do nauczycieli klas IV-VI, ale jego forma pozwala na realizowanie go także w czasie zajęć świetlicowych czy dodatkowych zajęć pozalekcyjnych.

Program składa się z czterech działów tematycznych:
I. Moja miejscowość Lisów.
II. Mieszkam na Śląsku.
III. Polska moja ojczyzna.
IV. Jestem Europejczykiem.
Cele edukacyjne:
Program realizuje następujące cele:
1. Cele główne
- pogłębianie wiedzy o historii i obyczajach swojej miejscowości oraz regionu
- rozbudzanie zainteresowania historią Polski i kultywowanie ojczystych tradycji i obchodzenia świąt narodowych,
- kształcenie poczucia wartości dziedzictwa kultury materialnej dla przyszłych pokoleń,
- pogłębianie więzi emocjonalnej ze swoim regionem,
- rozwijanie świadomości europejskiej,
- zdobycie wiadomości na temat Unii Europejskiej.
2. Cele szczegółowe:
- kształtowanie tożsamości regionalnej, narodowej, europejskiej,
- utrwalanie wiedzy o najbardziej znanych Polskich legendach, symbolach narodowych,
- zapoznanie się z flagom i hymnem Unii Europejskiej oraz pogłębienie wiedzy o Unii Europejskiej,
- stymulowanie kreatywności uczniów, rozbudzanie ich ciekawości,
- kształtowanie umiejętności pracy w grupie, efektywnej współpracy.

DZIAŁ
TEMAT
ZAKRES TREŚCI
FORMY REALIZACJI

I
Moja miejscowość Lisów.
Historia mojej miejscowości.

Mój region wczoraj , dziś i jutro.
- Zapoznanie się z legendami i podaniami na temat Lisowa,
- Zwyczaje i obyczaje typowe dla miejscowości,
- Zabawy tematyczne,
- Wykonanie prac plastycznych.
Opisywanie elementów kultury regionu, w którym mieszkam.
Różnorodne świadectwa przeszłości w moim otoczeniu.

II
Mieszkam na Śląsku.
„Szlakiem budownictwa drewnianego”.
Tradycje kulturowe.
Legendy.
Zabytkowe budowle.
Województwo śląskie na mapie Polski.

Poznanie budownictwa drewnianego w powiecie lublinieckim
-Poznanie legend związanych z regionem śląskim,
- Wycieczka do Koszęcina
( siedziba Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk ),
-Poznanie tradycji regionalnych,
- Prace plastyczne,
- Praca z mapą Polski,
- Zapoznanie się z podziałem administracyjnym Polski.
- Poznanie sylwetek znanych Polaków związanych z powiatem i województwem śląskim
Wycieczka pod hasłem „Szlakiem budownictwa drewnianego” .Lisów, Cieszowa, Boronów, Wożniki, Koszęcin, Sadów, Lubliniec, Pawełki.
„Szlakiem budownictwa drewnianego”.

III
Polska moja ojczyzna.
Podania i legendy. - Zapoznanie z historią hymnu i godła narodowego
- Konkurs na hymn szkoły
- Poznanie sylwetek sławnych Polaków min laureatów Nagrody Nobla
- słuchanie muzyki Chopina
-Zapoznanie się z historią Warszawy oraz dawnych stolic Polski

IV
Jestem Europejczykiem.
Legenda o powstaniu Europy.
Unia Europejska.
- Zapoznanie się z legendą dotyczącą powstania Europy
- Przedstawienie Europy na mapie świata
- Wyjaśnienie historii i celu Unii Europejskiej
- Nauka hymnu Unii Europejskiej

- Udział w konkursie poświęconym UE
- Multimedialna projekcja o zabytkach, najczęściej odwiedzanych przez turystów miejscach w UE

Sposoby ewaluacji:
- ustne wypowiedzi uczniów
- udział w konkursach
- prezentacje
- praca indywidualna
- praca w grupach
- wykonywanie prac plastycznych

Metody
Poniżej przedstawiam wykorzystane przeze mnie w ramach programu metody pracy:
- projekcje multimedialne
- metoda ,,burzy mózgów”
- praca z tekstem
- wycieczki
- mapa mentalna
- konkursy
- korzystanie z Internet

Nr 1
Scenariusz zajęć
Temat: Poznajemy historię Lisowa.

Cele operacyjne:
- uczeń zna główne fakty historyczne dotyczące jego miejscowości,
- poznaje podania i legendy o Lisowie,
- potrafi je opowiedzieć
- wie czym jest legenda
Metody:
- praca z tekstem
- ćwiczenia
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
Środki dydaktyczne:
- książki o Lisowie
- materiały z Internetu,
- fotografie,
- blok rysunkowy, flamastry
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel tworzy na dużej kartce z bloku mapę pojęciową zawierającą główne fakty historyczne dotyczące Lisowa i najbliższej okolicy, przypomina uczniom co oznacza termin legenda.
2. Dzieci podzielone na grupy otrzymują do przeczytania jedną z legend.
3. Przedstawienie (zaprezentowanie) legendy pozostałym grupom.
4. Z dostępnych materiałów takich jak: fotografie, obrazki oraz za pomocą farb, kredek, flamastrów wykonują pocztówkę Lisowa.
5. Swobodne wypowiedzi na temat tego co najbardziej podoba się uczniom w ich miejscowości.

Nr 2
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: MIESZKAM NA ŚLĄSKU
Zajęcia z uwagi na szeroki zakres wiadomości powinny być realizowane na dwóch spotkaniach.
Cele operacyjne:
- uczeń potrafi wskazać na mapie administracyjnej kraju województwo śląskie,
- poznaje tradycje kulturowe typowe dla tego regionu, zaznajamia się z ciekawymi miejscami, zabytkami swego województwa,
- poznaje herb województwa śląskiego, wie, czym jest herb,
- wie czym jest plakat reklamowy i metoda „burzy mózgów”.
Metody:
- ćwiczeniowa
- podająca
- praca z tekstem
- metoda „burzy mózgów”
- zabawa
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
Środki dydaktyczne:
- książki
- fotografie, zdjęcia
- gazety
- materiały z Internetu
- mapa administracyjna
- komputer
- wycięte reklamy z gazet
- arkusze papieru, flamastry, kredki itp.
Na omawiany temat przewiduje się dwa spotkania.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie nauczyciela na temat śląska.
2. Nauczyciel opowiada o tradycjach kulturowych typowych dla regionu.
3. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat tradycji kulturowych.
4. Dzieci otrzymują mapę administracyjną kraju i wskazują położenie województwa śląskiego.
5. Następnie na otrzymanej karcie pracy z mapą polski podpisują i kolorują obszar województwa.
6. Nauczyciel zapoznaje dzieci z herbem województwa śląskiego.
7. Nauczyciel przedstawia uczniom najciekawsze zabytkowe miejsca województwa śląskiego.
8. Zapoznanie uczniów z zagadnieniem reklamy i plakatu reklamowego.
9. Swobodne wypowiedzi uczniów o reklamie.
10. Nauczyciel opowiada czym jest technika „burzy mózgów” tworzy mapę pojęciową z jej zasadami.
11. Uczniowie podzieleni zostają na grupy ( w zależności od liczebności uczniów).
12. W grupach mają za zadanie stworzyć plakat reklamujący województwo śląskie co poprzedza „burza mózgów”.
13. Z wielu dostępnych materiałów pomocniczych grupy tworzą plakat reklamujący województwo śląskie.
14. Swobodne wypowiedzi na temat przeprowadzonych zajęć.

Nr 3
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: MOJE MIASTO POWIATOWE

Cele operacyjne:
- uczeń zapoznaje się z terminami sołectwo, gmina, powiat, województwo
- zna historię Lublińca
- poznaje sławne postaci związane z powiatem
- wie kim była św. Edyta Stein
- poznaje
Metody:
- podająca
- ćwiczenia
- praca z tekstem
- zabawowa
- wycieczka do muzeum Edyty Stein w Lublińcu
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
- metoda projektu
Środki dydaktyczne:
Książki, zdjęcia, komputer z dostępem do Internetu, blok flamastry, kredki
Na realizację tematu przeznacza się trzy spotkania
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z terminami sołectwo, gmina, powiat, województwo. Określa ich podstawowe funkcje.
2. Zapoznanie uczniów z historią miasta Lublińca – stworzenie mapy pojęciowej z najważniejszymi faktami historycznymi dotyczącymi miasta.
3. Uczniowie zostają podzieleni na grupy. Każda z grup wybiera i przygotowuje notatkę o znanej postaci związanej z Lublińcem: np. Konstanty Damrot, Józef Lompa, Edyta Stein,
4. Prezentacja wybranej osoby.
5. Nauczyciel systematyzuje wiadomości uczniów, przedstawia portrety omawianych postaci.
6. Zebranie przez uczniów materiałów o Lublińcu i przygotowanie krótkiej informacji o mieście i znanej postaci związanej z Lublińcem.
Trzecie spotkanie może być przeznaczone na wycieczkę szkolną do muzeum św. Benedykty od Krzyża (Edyty Stein). Albo zachęcenie uczniów do indywidualnego (z rodziną) zwiedzenia muzeum.

Nr 4
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: LEGENDY O POWSTANIU PAŃSTWA POLSKIEGO

Cele operacyjne:
- uczeń zna legendy o powstaniu państwa Polskiego, oraz rozumie i potrafi wyjaśnić termin legenda.
Metody:
- podająca
- ćwiczeń
- praca z tekstem
Formy pracy:
- indywidualna
Środki dydaktyczne:
- książki
- słowniki, encyklopedie
- materiały z Internetu, prasy
Na realizację tematu przeznacza się dwa spotkania.

Przebieg zajęć nr 1
1. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat znaczenia terminu legenda.
2. Uczniowie opowiadają znane im już legendy dotyczące różnych regionów Polski
3. Omówienie najbardziej znanych polskich legend
4. Uczniowie otrzymują polecenie wymyślenia legendy o powstaniu państwa Polskiego
5. Praca domowa- dokończenie wymyślonej legendy, oprawienie ją szatą graficzną i utworzenie tytułu legendy.

Przebieg zajęć nr 2:
1. Nauczyciel informuje uczniów o zadaniu- zebranie wszystkich legend i stworzeniu z nich jednej książki
2. Uczniowie wspólnie z nauczycielem przygotowują pierwszą stronę książki, spis autorów, spis treści.
3. Uroczyste wpisanie książki do rejestru biblioteki.

NR 5
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: POLSKIE SYMBOLE NARODOWE

Cele operacyjne:
- uczeń potrafi wymienić i opowiedzieć historię Polskiej flagi, godła, hymnu narodowego
- zna słowa i melodię hymnu narodowego, wie jak należy się zachować w czasie śpiewania hymnu
- potrafi wymienić daty świąt narodowych
Metody:
- podająca
- praca z tekstem
- konkurs
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
- zbiorowa
Środki dydaktyczne:
- odtwarzacz CD, nagranie Mazurka Dąbrowskiego
- flaga, godło

Przebieg zajęć:
1. Rozmowa na temat historii symboli narodowych (nauczyciel opowiada historię flagi, godła, hymnu narodowego).
2. Wypowiedzi uczniów na temat tego jaką postawę należy przyjąć w czasie słuchania hymnu.
3. Rozmowa na temat tego, w czasie których świąt narodowych śpiewa się hymn i wywiesza flagę.
4. Ogłoszenie konkursu na tekst hymnu szkoły.

NR 6
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: GNIEZNO, KRAKÓW, WARSZAWA- STOLICE POLSKI

Cele operacyjne:
- uczeń potrafi wymienić stolice Polski
- zna podstawowe fakty historyczne dotyczące Gniezna, Krakowa i Warszawy.
Metody:
- podająca (prezentacja audiowizualna)
Formy pracy:
- indywidualna
- grupowa
Środki dydaktyczne:
- laptop
- projektor

Przebieg zajęć:
1. Swobodne wypowiedzi na temat stolic Polski, ich historii.
2. Prezentacja audiowizualna na temat Gniezna, Krakowa, Warszawy (nauczyciel omawia najważniejsze fakty historyczne dotyczące tych miast jako stolic Polski, prezentuje zabytki, miejsca historyczne)
3. Zadanie domowe wprowadzające do kolejnych zajęć- Jakich znasz sławnych Polaków? ( Uczniowie otrzymują polecenie przygotowania sylwetek sławnych Polaków. Proszeni są o przyniesienie ich fotografii np. z książki, Internetu)

NR 7
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: SŁAWNI POLACY

Cele operacyjne:
- uczeń zna sławnych Polaków, wie z czego są znani w Polsce i poza granicami kraju
- potrafi nazwać i rozpoznać najbardziej znane utwory Chopina
- zna i podaje tytuły obrazów Matejki, Wyspiańskiego
- potrafi wymienić Polskich noblistów i zna historię tej nagrody
Metody:
- podająca
- pokaz slajdów
- praca z tekstem
Środki dydaktyczne:
- odtwarzacz CD, nagranie utworów Chopina
- laptop
- albumy, reprodukcje obrazów
- gazetka ścienna

Przebieg zajęć 1:
1. Każdy z uczniów przedstawia wybranego przez siebie sławnego Polaka. Jego fotografię wiesza na gazetce ściennej.
2. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat sławnych Polaków i ich znaczenia w promowaniu Polskiej kultury w Europie na świecie.

Przebieg zajęć 2:
1. Swobodne wypowiedzi uczniów na temat Nagrody Nobla i jej polskich laureatów
2. Nauczyciel zapoznaje uczniów z historią Nagrody Nobla
3. Multimedialna prezentacja pochodzących z Polski laureatów Nagrody Nobla

NR 8
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: SZLAKIEM BUDOWNICTWA DREWNIANEGO.

Cel główny:
*poznanie budownictwa drewnianego w powiecie lublinieckim
Cele szczegółowe:
*kształcenie poczucia wartości dziedzictwa kultury materialnej dla przyszłych pokoleń,
*pogłębianie więzi emocjonalnej ze swoim regionem,
*ukazanie walorów turystycznych regionu.
Uczeń zna:
*podział administracyjny Polski na województwa, powiaty, gminy
*położenie swojej miejscowości w regionie i kraju,
*podstawowe typy architektury. Budownictwo sakralne współczesne i podstawowe techniki budowlane.
Uczeń umie:
*porównać budownictwo dawniej i dzisiaj oraz ocenić zmiany , jakie następują w budownictwie,
*wskazać na podstawowe różnice między dawnymi stylami w budownictwie a budownictwem współczesnym,
*zaznaczyć trasę wycieczki na mapie
Uczeń rozumie:
*konieczność dbania o ochronę zabytków
*kultywowania tradycji, przekazywania dorobku następnym pokoleniom

Wykonawcy programu:
Nauczyciel, opiekun

Formy działań:
*praca w grupie
Oprzyrządowanie :
*mapa powiatu lublinieckiego,
*przewodnik po ziemi lublinieckiej,
*opracowania własne uczniów ( informacje o miejscach, które będziemy zwiedzać ),
*karty pracy dla poszczególnych grup.

Etapy działań:
*opracowanie planu wycieczki,
*zatwierdzenie planu przebiegu wycieczki,
*przedstawienie planu wycieczki rodzicom,
*organizacja grupy.

Ewaluacja:
*reportaż zdjęciowy.

Przebieg wycieczki:
1. Wyjazd z Lisowa godzina ósma.
2. Przystanek 1 – Cieszowa, zwiedzanie zabytkowego kościoła św. Marcina.
3. Przystanek 2 – Boronów, zwiedzanie zabytkowego kościoła drewnianego z 1611 roku.
4. Przystanek 3 – Woźniki, krótki rys historyczny miasta, zwiedzanie kościoła św. Walentego, Bartłomieja i Stanisława z 1696 roku.
5. Przystanek 4 – Koszęcin, zwiedzamy kościół św. Trójcy.
6. Przystanek 5 – Sadów, oglądamy dzwonnicę
7. Przystanek 6 – Lubliniec, zwiedzamy drewniany kościół św. Anny.
8. Przystanek 7 – Pawełki, zwiedzamy drewniany kościółek
• Powrót do Lisowa około godziny dwudziestej.

Karta pracy grup
1. Na mapie powiatu lublinieckiego zaznacz trasę wycieczki.
2. Z własnych wcześniejszych opracowań oraz z przewodnika historycznego przygotujcie i zaprezentujcie, a następnie sporządźcie notatkę o :
Grupa 1- powiecie lublinieckim i miejscowościach, w których byliśmy.

Grupa 2 - zabytkach drewnianych – reportaż zdjęciowy zabytków.

Reportaż zdjęciowy:
1. Wycieczkę rozpoczęliśmy od Cieszowej – wsi położonej niedaleko Lisowa, w której warto zwiedzić zabytkowy drewniany kościółek św. Marcina z 1751 roku.
2. A to już przepiękny zabytkowy kościół drewniany z 1611 roku w Boronowie oraz zabytkowa kapliczka.
3. Woźniki zachęcają nas do zwiedzenia przepięknego kościoła św. Walentego, Bartłomieja i Stanisława z 1696 roku- orientowany, zrębowy z ośmioboczną wieżyczką, dach i ściany obite grotem.
4. Następnie jedziemy do Koszęcina – w tej pięknej miejscowości oglądamy drewniany kościół pod wezwaniem św. Trójcy z 1724 roku. Konstrukcja zrębowa, orientowany. Powstał na miejscu XV wiecznego kościółka. Wewnątrz – dzieła sztuki snycerskiej i malowidła z XVI i XVIII wieku.
5. Sadów wita nas zabytkową dzwonnicą z XVIII wieku.
6. W Lublińcu oglądamy drewniany kościółek św. Anny z 1653 roku, restaurowany w 1754 roku. Orientowany, zrębowy z dwuspadowym dachem gontowym.
7. Ostatnim obiektem, który zwiedziliśmy był drewniany kościółek p.w. Matki Boskiej Fatimskiej w Pawełkach.

NR 9
SCENARIUSZ ZAJĘĆ
TEMAT: MÓJ REGION WCZORAJ DZIŚ I JUTRO.

Cele:
Po zakończeniu zajęć uczniowie powinni:
*znać tradycyjną i współczesną nazwę regionu,
*stosować we właściwym kontekście słowa: region, dzielnica, ziemia kultura
*opisywać elementy kultury swojego regionu, takie jak strój, obyczaje, gwara, muzyka, kuchnia.
*znać położenie geograficzne i cechy charakterystyczne własnego regionu,
*wskazywać różnorodne świadectwa przeszłości w swoim otoczeniu,
*dostrzegać ciągłość w dziejach swojego regionu, swojej miejscowości,
*mieć poczucie przynależności do społeczności lokalnej.

Metody:
*słowna
*oglądowa
Formy:
Grupowa, indywidualna
Środki dydaktyczne:
Ścienna mapa fizyczna i administracyjna Polski, mapy z atlasu i podręcznika, fotografie starych budowli i zabytków, mapa regionu, oś czasu.
Przebieg zajęć:
1. Objaśnienie pojęcia region, dzielnica. Uczniowie przy pomocy nauczyciela wskazują wszystkie regiony Polski.
2. Wprowadzenie pojęcia kultura ludowa.
3. Szczegółowo omawiamy położenie i cechy charakterystyczne własnego regionu uwzględniając:
*położenie geograficzne
*ukształtowanie terenu
*budowę geologiczną
*bogactwa mineralne
*klimat
*rośliny i zwierzęta
*gleby
*formy ochrony
*sieć rzeczna
*rolnictwo
*turystykę

4. Wprowadzamy pojęcie mała ojczyzna. Omawiamy najbardziej charakterystyczne dla regionu elementy kultury.
*strój, obyczaje, gwara, muzyka kuchnia.
5. Zachęcamy uczniów do wykonania osi czasu, następnie zaznaczamy na osi okres kiedy powstała nasza miejscowość. Wybieramy wydarzenia z przeszłości Lisowa, których ślady zachowały się w okolicy i opowiadamy o nich uczniom.:
*pierwsza wzmianka w kronice o osadzie pod nazwą Lissovie1292
*pierwsza w powiecie lublinieckim Kuźnica Macieja Lisa 1574 r.
*oświata, działalność szkół w Lisowie 1680 r.
*wielkie piece w Taninie 1780 r.
*pierwszy tartak parowy w Lisowie 1912 r.
*udział mieszkańców Lisowa w powstaniach śląskich
1919 – 1921r.
Daty i wydarzenia zaznaczamy na osi czasu.

6.Moja miejscowość za 20 , 40 lat- swobodne wypowiedzi.
7. Praca w grupach 2 – 4 osobowych. Proponujemy aby uczniowie wykorzystali wcześniej zdobyte informacje i wykonali:
*plakat, ulotkę reklamującą swoją miejscowość,
*plan okolicy, na którym naniesione zostaną: szkołą, ważne zakłady pracy, miejsca o historycznym znaczeniu, miejsca atrakcyjne pod względem krajobrazowym.
8. Wystawa i omówienie prac.
9. Zakończenie zajęć.