Tupot białych mew - Bałtyk. Interaktywne ćwiczenia terenowe dla uczniów klas I - III

"Wędrówki z Robaczkiem Podglądaczkiem"

Cele ogólne :
− rozbudzanie zainteresowań przyrodą nadmorską
− poznawanie i zrozumienie zjawisk występujących w przyrodzie
− rozwijanie umiejętności prowadzenia obserwacji
− próby interpretowania zjawisk przyrodniczych
− dostrzeganie związków przyczynowo−skutkowych
− poznawanie środowiska nadmorskiego i dostrzeżenie jego specyfiki
− kształtowanie umiejętności służących zdobywaniu wiedzy
− kształtowanie umiejętności pracy zespołowej.

Temat zajęć: Poznajemy najbliższą okolicę „Otwieramy oczy, uszy, nos, ręce.

Uczeń potrafi:
samodzielnie prowadzić obserwację,
rozpoznać charakterystyczne cechy okolicy,
zilustrować mapę okolicy.

Ćwiczenie 1. Ułożenie z pociętych widokówek −obrazku okolicy. Naklejenie widokówek na kartki z bloków . Omówienie: Co widzisz znajomego na ułożonym obrazku?
Praca w 2−3 osobowych grupach.

Środki dydaktyczne: widokówki okolicy, koperty, klej

Ćwiczenie 2. Tworzenie mapy okolicy po rozpoznaniu terenu: Gdzie się, co znajduje?
Rysowanie w 2−osobowych grupach mapy najbliższej okolicy.

Środki dydaktyczne: mazaki, kredki, kartki z bloku

Ćwiczenie 3. Rozwiąż krzyżówkę związaną z morzem. Praca indywidualna­

Pytania:
1.Ssak podobny do foki.
2.Ryba mająca w nazwie konia.
3..Inaczej dół.
4.Wpada do morza.
5.Duże na morzu.


Temat zajęć: Wyjaśnienie uczniom pojęcia : Co to jest horyzont?

Uczeń potrafi:
samodzielnie prowadzić obserwacje,
opowiadać o swoich spostrzeżeniach,
wyjaśnić co to jest horyzont.

Ćwiczenie 4. Spacer nad morze. Obserwacja morza, nieba, poruszających się statków, łodzi, kutrów rybackich. Zwrócenie uwagi uczniom na pozorną linię zetknięcia się nieba z morzem. Ta linia to tylko złudzenie. Statki, kutry, łodzie zbliżają się pozornie do tej linii. Ta linia, to linia horyzontu..
Zadaniem uczniów jest narysowanie na kartkach z bloku linii zetknięcia się nieba z morzem, z uwzględnieniem płynących statków, kutrów lub zachodu słońca.
Praca indywidualna.

Wniosek: horyzont − to linia pozornego zetknięcia się nieba z morzem, lądem.
Środki dydaktyczne: kartki z bloku, kredki


Temat: Poznajemy bursztyn − żywicę drzewa iglastego.

Uczeń potrafi:
opowiedzieć historię powstania bursztynu,
dostrzec różnice między kamieniem a bursztynem,
dzielić się swoimi spostrzeżeniami.

Zwrócenie uwagi uczniom ,że w prawdziwym bursztynie znajdują się pęcherzyki powietrza. można również w jego wnętrzu znaleźć szczątki roślin i zwierząt. Ciekawostka −rozgrzany bursztyn przyciąga małe kawałki papieru.

Ćwiczenie 5. Zbieranie przez dzieci bursztynów. Obserwacja znalezionych okazów przez lupę. Odrzucenie kamyków od prawdziwych bursztynków. Praca w 2−osobowych grupach.
Środki dydaktyczne: lupy, kawałki papieru, encyklopedia

Wniosek: bursztyn jest żywicą bardzo starego drzewa iglastego, w jego wnętrzu można znaleźć pęcherzyki powietrza, szczątki roślin i zwierząt.


Temat: Poznajemy życie nadmorskich ptaków − mewa śmieszka, rybitwa.

Uczeń potrafi:
prowadzić obserwację ptaków, posługując się lornetką
rozróżnić poznane ptaki
opowiedzieć o zwyczajach poznanych ptaków
porównać różne rodzaje piór
posługiwać się atlasami do rozpoznawania ptaków.

Ćwiczenie 6. Obserwacja ptaków przez lornetki. Porównanie wyglądu ptaków i warunków ich życia. Próba narysowania wybranego ptaka. Praca w 2−osobowych grupach.
Wniosek: Mewa śmieszka − ciemnoczerwony dziób i nogi. Czarna czapeczka na głowie.
Rybitwa − mniejsza od mewy, ma długie skrzydła i rozwidlony ogon.
Środki dydaktyczne: lornetki, kartki z bloku,kredki, atlasy do rozpoznawania ptaków

Ćwiczenie7. Zbieranie po plaży ptasich piór. Ułożenie znalezionych piór na plaży: małe, duże, suche, mokre, różnych kształtów. Próbujemy wytrzymałości znalezionych piór: wyginamy , depczemy, moczymy. Używamy również lup do zapoznania się z budową pióra.
Praca indywidualna.
Środki dydaktyczne: lupy, atlasy do rozpoznawania ptaków.
Wniosek : ptaki mają różnej wielkości pióra i są one również różnego kształtu. Pióra są bardzo wytrzymałe, chronią ptaki przed wiatrem, deszczem, mrozem.


Temat: Wycieczka na latarnię morską.

Uczeń potrafi:
odpowiedzieć na pytanie: Po co i gdzie buduje się latarnie­ morskie?

Ćwiczenie 8. Oglądanie żarówki latarni morskiej i porównanie jej z znanymi nam na co dzień żarówkami. Zabawa latarkami − czym większa moc żarówki, tym dłuższy strumień światła. Rysowanie na kartkach z bloku latarni morskiej.

Środki dydaktyczne: latarki
Wniosek: czym większa moc żarówki, tym dłuższe światło. Latarnia morska pomaga żeglarzom dotrzeć do brzegu w czasie złej pogody.

Temat: Poznajemy −las bukowy.

Uczeń potrafi:
samodzielnie prowadzić obserwacje,
wymienić rodzaje lasów,
rozpoznać las bukowy,
wyjaśnić znaczenie lasu w życiu człowieka.

Środki dydaktyczne: aparat fotograficzny, lupa, kartki z bloku.

Ćwiczenie 9. Obserwacja koron drzew, obserwacja kory drzew, kształtu liści . Określanie faktury, koloru pnia. Indywidualne „kalkowanie” kory.

Ćwiczenie 10. Oglądanie liści buka przez lupę, zwrócenie uwagi na wygląd brzegów liścia.
Zbieranie liści do zasuszenia. Poszukiwanie pod drzewami owoców drzewa bukowego.

Ćwiczenie 11. Naklejenie „kalkowanej” kory i liści buka na narysowany schematach drzew.
Wykonanie aparatem fotograficznym- zdjęć lasu bukowego.

Wniosek: las bukowy występuje zarówno na nizinach, jak i w górach. Tworzy często własne zespoły zwane buczyną. Owoce buka- to podłużne, trójkanciaste orzeszki. Orzeszki te, to przysmak wielu zwierząt leśnych.


Temat: Poznajemy ryby, żyjące w Bałtyku.

Uczeń potrafi:
rozpoznać kilka gatunków ryb żyjących w Bałtyku,
porównać śledzia z flądrą,
podzielić się swoimi spostrzeżeniami z obserwacji,
omówić budowę ryby.

Ćwiczenie 12. Wycieczka do portu rybackiego. Rozmowa z rybakiem − poznajemy z jego pomocą różne gatunki ryb. Porównujemy śledzia z flądrą− wielkość, kształt, budowa . Dzielimy się swoimi bezpośrednimi spostrzeżeniami. Rysujemy na kartkach z bloku śledzia, flądrę.
Środki dydaktyczne: aparat fotograficzny, kartki z bloku
Wniosek: Śledź − ciało wrzecionowate, bocznie ścieśnione, żyje ławicami. Najważniejsza ryba w rybołówstwie światowym.
Flądra − ciało owalne, spłaszczone, niesymetryczne. Od spodu jasna , z góry, gdzie ma oczy brunatnawa. Początkowo małe flądry są symetryczne, potem ich ciało poszerza się, a jedno oko wędruje na drugą stronę.

Temat: Wystawa prac: Bałtyk −„Tupot białych mew”.

Uczeń potrafi:
wymienić cechy krajobrazu nadmorskiego,
opowiedzieć o zgromadzonych przedmiotach znajdujących się na wystawie,
wymienić rośliny, drzewa, ptaki, ryby nadmorskie,
oprowadzić uczniów, rodziców po wystawie.

Ćwiczenie 13. Przygotowanie przez uczniów wystawy prac i zbiorów przywiezionych znad morza. Wystawa: prac plastycznych:„Horyzont”, „Ptaki”, „ Latarnia morska”, „Mapa miejscowości”, „Las bukowy”. Wystawa zbiorów : szyszek, liści, piór ptaków, muszelek, kamyków, bursztynów. Wystawa widokówek, zdjęć, wykonanych map okolicy.

Uczniowie oprowadzają po wystawie uczniów klas młodszych, rodziców. Potrafią odpowiedzieć na pytania dotyczące zgromadzonych materiałów.


Opracowanie na podstawie programu z edukacji środowiskowej dla klas I – III ,, Czym skorupka za młodu nasiąknie....”

Irena Dobosz SP 9 Katowice