Rola współdziałania nauczycieli i rodziców w realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych

Rozważając problem likwidowania niepowodzeń szkolnych wszyscy możemy być zgodni co do tego, jak ważną rolę odgrywa współpraca szkoły z domem rodzicielskim.
Rodzice i szkoła stanowią dwa podstawowe środowiska wychowawcze mające decydujący wpływ na rozwój młodego pokolenia. Wpływ jest tym korzystniejszy, im trwalszą przejawiają rodzice i nauczyciele dążność do współdziałania ze sobą, czyli wykonywania wspólnych działań, podporządkowanych głównie dobru i pomyślności poszczególnych uczniów.
Współpraca z domem rodzicielskim odgrywa czołową rolę w realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych we współczesnej szkole. Wyniki są zależne od stosowanych form i metod, a zaangażowanie rodziców jest podstawowym warunkiem osiągania sukcesu. Bez ścisłej współpracy z rodzicami trudno sobie wyobrazić pełną realizację zamierzeń dydaktyczno - wychowawczych. W programie współpracy z rodzicami w nauczaniu zintegrowanym można wyróżnić trzy działy: pedagogizację rodziców, pomoc rodziców w organizacji procesu dydaktyczno - wychowawczego i udział rodziców w imprezach i uroczystościach szkolnych.
Pozytywne rezultaty wysiłków szkoły, zależą w dużej mierze od zrozumienia i poparcia rodziców. Wychowawca ma za zadanie sprecyzować oczekiwania szkoły, określić - jaka pomoc jest niezbędna, w jakim zakresie liczy się na współpracę i porozumienie.
Zakres współpracy szkoły z rodzicami, polega na konieczności integracji poczynań, w zakresie nauczania i wychowania. Brak integracji powoduje powstawanie luk, które wypełniają czynniki najczęściej działające negatywnie. Należy w tym celu skoordynować działania i zmierzać do umocnienia jednolitego frontu wychowawczego. By zapewnić osiąganie jak najlepszych wyników, współdziałanie powinno objąć takie dziedziny:
1. warunki umożliwiające uczniom zdobywanie wiedzy przez samodzielną pracę poszukiwawczą, a rola szkoły i rodziców polega na przygotowaniu odpowiedniego warsztatu pracy,
2. kształtowanie społecznej aktywności młodzieży.
Celowi temu służą np.: wspólnie organizowane prace społecznie użyteczne, angażujące szkołę, dom i środowisko, a wyzwalające inicjatywę uczniów.
Pierwszoplanowym zadaniem jest uzgodnienie kierunku wychowawczego. Szkoła i dom nie mogą zatracać swej odrębności, czy wzajemnie się wyręczać, ale stworzyć takie warunki, które dadzą możliwie pełną zgodność poglądów w podstawowych sprawach nauczania i wychowania.
Na wychowawcy klasowym spoczywa obowiązek wprowadzenia rodziców w istotę nauczania uspołeczniającego, aby mogli twórczo współpracować zarówno z własnymi dziećmi, jak i z nauczycielami, w zakresie przygotowania wychowanka do podjęcia ról społecznych po osiągnięciu dojrzałości. Dlatego rodzice powinni współdziałać ze szkołą zarówno w wytwarzaniu u własnego dziecka motywacji ustawicznego kształcenia się i poznawania świata, jak i w uczeniu go zdobywania wiedzy bezpośrednio z życia oraz odnoszenia zdobytej w szkole wiedzy do realiów życia społecznego.
Warunkiem realizacji tych zadań jest posiadanie przez rodziców właściwego wyobrażenia o tym, jakie zachowanie powinno przejawiać ich dziecko, podejmując określone role społeczne. Innym ważnym warunkiem prawidłowej realizacji przez rodziców zadań jest znajomość wyobrażeń żywionych przez własne dziecko na temat tego, jakich zachowań od niego się oczekuje. Te dwa warunki są niezmiernie ważne, bowiem ci rodzice mogą mieć lepszą kontrolę nad swymi dziećmi, którzy znają lepiej wzory zachowań dziecka. Aby jednak wysiłki nauczyciela dawały efekty, konieczne jest współdziałanie z nim domu rodzinnego.
Kontakt z rodzicami pozwala nauczycielom poznać środowisko wychowanka, warunki jego życia i nauki, co ułatwia pracę z uczniami i pomoc w wyborze odpowiedniej metody postępowania. Nadrzędnym celem współdziałania nauczycieli z rodzicami jest dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami w jej szerokim rozumieniu. Szczególne znaczenie mają współdziałania nauczycieli i rodziców na temat uczniów, którzy zaniedbują się w obowiązkach szkolnych, nie uważają lub przeszkadzają na lekcjach, są nadmiernie agresywni lub bierni. Innymi celami spotkań nauczycieli i rodziców - obok troski o coraz skuteczniejszą pracę wychowawczą z uczniami w szkole i w domu są:
- lepsze poznanie przez nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów na tle ich życia rodzinnego i szkolnego,
- wzajemne poznanie się i rozumienie nauczycieli i rodziców, a tym samym pogłębianie między nimi więzi emocjonalnych,
- zdobycie wśród rodziców oddanych przyjaciół i sojuszników szkoły w dziedzinie konkretnych poczynań wychowawczych i dydaktycznych na rzecz ogółu uczniów.
Urzeczywistnianie celów wymaga przestrzegania określonych zasad, obowiązujących we wzajemnych stosunkach między szkołą i rodziną.
M. Łobocki wymienia pięć zasad:
1. zasada pozytywnej motywacji,
2. zasada partnerstwa,
3. zasada wielostronnego przepływu informacji,
4. zasada jedności oddziaływań,
5. zasada aktywnej i systematycznej współpracy.
W literaturze można spotkać różne formy współpracy szkoły z domem rodzinnym ucznia np.:
2. zebrania ogólne rodziców całej szkoły,
3. zebrania klasowe,
4. kontakty indywidualne,
5. organizacje rodzicielskie: Rady Rodziców, trójki klasowe.
Dobra współpraca szkoły z rodziną to spostrzeganie, ocena wzajemnych kompetencji, skorelowanie ze świadomością, udziałem, wiedzą, statusem społecznym. Najważniejsze jest nie udowadnianie sobie nawzajem niekompetencji, braku doświadczenia, co często się zdarza na spotkaniach nauczycieli doświadczonych z młodymi rodzicami i doświadczonych rodziców z młodymi nauczycielami.
Ujednolicenie i rozwinięcie pracy wychowawczej szkolno - rodzinnej jest najbardziej efektywną drogą do osiągania pozytywnych rezultatów w kształtowaniu osobowości ucznia.


Bibliografia:
1. Gaweł-Luty E.: Optymalizacja współdziałania nauczycieli klas początkowych z rodzicami uczniów. Słupsk 1992.
2. Lorenc Cz.: Współpraca między szkołą a domem. „Oświata i Wychowanie”, 1980, nr 18.
3. Łobocki M.: Cele i zasady współdziałania nauczycieli z rodzicami. „Życie Szkoły”, 1982, nr 9
4. Waloszek D.: Odpowiedzialność rodziców i nauczycieli za edukację dzieci. „Wychowanie w Przedszkolu”, 1994, nr 7.