Ogólny plan zajęć korekcyjno - kompensacyjnych oraz program jednostkowych zajęć dla ucznia z dysleksją

Kl. IV

mgr Ewa Zelek

PRACA ZALICZENIOWA

CHARAKTERYSTYKA UCZNIA

Krzysztof P. jest uczniem czwartej klasy. To najmłodsze dziecko z trojga rodzeństwa. Pozostaje pod opieką ojca, ponieważ jego matka zmarła kilka lat temu.
Chłopiec ma problemy w zakresie czytania, w szczególności rozumienia samodzielnie czytanego tekstu. Czyta wolno, „przekręca” wyrazy, niektóre głoskuje. Wypowiada się w mało poprawnej i nieuporządkowanej formie.
Popełnia błędy podczas pisania ze słuchu, a także podczas przepisywania. Redagowane samodzielnie przez chłopca teksty są dobre pod względem treści, ale zbyt krótkie (bardzo wolne tempo pracy), zawierają błędy ortograficzne I kategorii (ó, rz, ch, h), interpunkcyjne, językowe oraz wzrokowe: gubi drobne elementy liter, gubi litery itp.. Charakter pisma bardzo ładny.
Ponadto Krzyś pracuje powoli, nie nadąża z wykonywaniem ćwiczeń
i zapisywaniem notatek, co wywołuje smutek i stres u dziecka. Ma problemy z koncentracją uwagi, szybciej się męczy i rozprasza od innych dzieci. Wymaga podczas zajęć pomocy nauczyciela. Aby przyswoić sobie nowe pojęcia, potrzebuje wielu dodatkowych ćwiczeń.
Ponadto padanie pedagogiczne wykazało, że uczeń ma dobre umiejętności fonologiczne. Percepcja słuchowa w obrębie analizy i syntezy słuchowej w normie. Dobra pamięć słuchowa. Pamięć wzrokowa zaburzona. Percepcja wzrokowa i koordynacja wzrokowo-ruchowa obniżona.
W kontakcie napięty emocjonalnie, niepewny siebie, ruchowo niespokojny.
W działaniu ujawnia trudności w koncentracji uwagi, problemy z organizacją działania. Męczliwy, łatwo rezygnujący, mało zainteresowany badaniem.

Zalecenia poradni:
usprawniać funkcje wzrokowe; ćwiczyć pamięć i spostrzegawczość na materiale obrazkowym, geometrycznym, literopodobnym i literowym; usprawniać koordynację wzrokowo-ruchową; usprawniać motorykę dużą; wzbogacać słowniki czynny i bierny; pracować nad poprawnością gramatyczną i logiczną ustnych wypowiedzi; doskonalić kompetencje komunikacyjne; doskonalić umiejętności czytania i pisania; wyrabiać wrażliwość ortograficzną i wypracowywać nawyk pisania poprawny pod względem ortograficznym; kształcić czytanie ze zrozumieniem; inscenizować przeczytany tekst; rozwiązywać krzyżówki, zagadki rebusy; pracować w atmosferze życzliwości i akceptacji; motywować chłopca; ukazywać mocne strony dziecka.

OGÓLNY PLAN ZAJĘĆ KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNYCH

Cele główne zajęć korekcyjno-kompensacyjnych:

1. Stymulowanie rozwoju ucznia.
2. Usprawnianie zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych.
3. Usprawnianie funkcji językowych.

Cele szczegółowe:

1. Usprawnianie funkcji percepcji wzrokowej:
- wyszukiwanie podobieństw i różnic w obrazkach,
- klasyfikowanie przedmiotów, np. z wykorzystaniem układanki PUS,
- układanie figur geometrycznych z mozaiki według wzoru,
- odwracanie liter i wzorów literopodobnych, wyszukiwanie identycznych,
- wyodrębnianie części pola spostrzeżeniowego, np. oglądanie ilustracji ze złudzeniami optycznymi, z nakładającymi się figurami,
- obserwowanie położenia przedmiotów w przestrzeni,
- rysowanie w ograniczonym polu, uzupełnianie figur, łączenie kropek,
- zapamiętywanie ciągów rysunków, gra memory.

2. Usprawnianie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni:
- pokazywanie wymienionych części ciała podczas śpiewania piosenki, coraz szybciej,
- naśladowanie ruchów tanecznych terapeuty,
- napinanie i rozluźnianie wskazanych części ciała,
- równoczesne ruchy dwóch części ciała usytuowanych po tej samej stronie,
- przysiady, zabawy z piłką, z hula-hop,
- nazywanie kierunku położenia przedmiotów,
- chodzenie z zawiązanymi oczami w labiryncie według poleceń wydawanych przez terapeutę.

3. Usprawnianie funkcji motorycznych:
- wodzenie oczami (poziome, pionowe, po przekątnej, koliste, jednego oka),
- wodzenie oczami za przedmiotem bez poruszania głową,
- stopniowe poszerzanie pola widzenia podczas wstępnych ćwiczeń szybkiego czytania,
- obserwowanie przez dziecko ruchów piszącego na tablicy czy machającego latarką,
- lepienie figurek z modeliny, plasteliny,
- wylepianie gotowych konturów,
- nawijanie nitki na szpulkę,
- naśladowanie gry na pianinie,
- wycinanki, orgiami,
- malowanie rękami i pędzlem na dużym arkuszu papieru.

4. Usprawnianie integracji percepcyjno-motorycznej:
- rysowanie po zaznaczonym śladzie ręką, nogą, nosem,
- zabawy ruchowe odzwierciedlające treść piosenki,
- ćwiczenia pieści, dłoni, palców na woreczkach z piaskiem, chodzenie z woreczkiem na głowie w rytmie śpiewanej piosenki.

5. Kształtowanie świadomości fonologicznej:
- wyszukiwanie rymów w tekstach literackich,
- zabawy zestawem LOGICO,
- wymyślanie własnych rymów, układanie krótkich wierszyków,
- gra w karty, domino fonetyczne (głoska kończąca nazwę jednego obrazka jest jednoczenie głoską rozpoczynającą nazwę następnego),
- dzielenie wyrazów na sylaby, łączenie sylab w słowa,
- szukanie ukrytych słów,
- wymyślanie wyrazów poprzez dodanie sylab lub sylaby do już podanej,
- rozwijanie zdań nierozwiniętych o dodatkowe określenia.

6. Usprawnianie pozostałych kompetencji lingwistycznych (morfologicznych, syntaktycznych, semantycznych):
- słuchanie opowiadań,
- opowiadanie przeczytanych tekstów, historyjek obrazkowych,
- odpowiadanie na pytania związane z tekstem,
- wyjaśnianie nieznanych terminów m.in. przy użyciu słownika języka polskiego,
- tworzenie antonimów, homonimów, synonimów,
- układanie zdań z podanych słów,
- układanie różnych rodzajów zdań p. pytających, rozkazujących,
- scenki dramatyczne na zadany temat.

7. Utrwalanie reguł poprawnej pisowni:
- przepisywanie ciekawych ale krótkich tekstów dyktand, poprawianie błędów,
- uzupełnianie np. Wesołych dyktand, Dyktand z uśmiechem,
- pisanie z pamięci wierszyka czy innego nauczonego wcześniej tekstu,
- pisanie z słuchu,
- rysowanie i podpisywanie trudnych słów,
- czytanie słowniczka ortograficznego np. codziennie pięć słówek,
- pisanie z komentowaniem, podczas którego nauczyciel tłumaczy dziecku zawiłości ortograficzne,
- rozwiązywanie rebusów, krzyżówek i innych zagadek ortograficznych,
- wykorzystanie płyty Nauka mimo woli. Ortografia hip-hop,
- zabawy ortograficznymi grami edukacyjnymi oraz dominem,
- układanie klocków i puzzli ortograficznych np. Ortograficzne kwiatki, PUS, LOGICO.

8. Usprawnianie pamięci i uwagi:
- powtarzanie ciągów cyfr, zapamiętywanie numerów telefonów,
- powtarzanie ciągów zdań np. w formie wierszy,
- zapamiętywanie kolejnych czynności terapeuty, następnie próby odtworzenia,
- pokazanie dziecku strategii mnemotechnicznych ułatwiających zapamiętywanie.

9. Usprawnianie czytania i pisania:
- czytanie serii wyrazów dwusylabowych, następnie trzysylabowych i więcej,
- odczytywanie łańcuchów sylabowo-wyrazowych,
- odczytywanie wyrazów różniących się jedną głoską lub literą,
- czytanie rozsypanek wyrazowo-zdaniowych,
- czytanie wyrazów bezsensownych,
- czytanie wyrazów wizualnie podobnych,
- odczytywanie wyrazów w układzie poziomym oraz pionowym,
- dostawianie różnych sylab do jednej stałej,
- układanie napisów pod obrazkami,
- tworzenie i czytanie różnych wyrazów, następnie tekstów,
- czytanie wyrazów na czas,
- czytanie krótkich tekstów, by następnie przejść do dłuższych,
- czytanie chóralne,
- ćwiczenia w rozumieniu treści,
- redagowanie różnych form wypowiedzi, najpierw krótkich (np. zaproszenie, ogłoszenie, kartka pocztowa), potem dłuższych (opowiadanie, opis),
- motywowanie do pokonywania trudności i kształtowanie pozytywnego nastawienia do podejmowania wysiłku intelektualnego,
- wyrabianie nawyków samokształceniowych (systematyczności, pracowitości i wytrwałości),
- kształtowanie odporności na sytuacje trudne,
- ujawnianie i podkreślanie pozytywnych stron działalności dziecka,

10. Relaksacja:
- rysowanie przy dźwiękach muzyki,
- spacery na świeżym powietrzu, sadzenie kwiatów,
- balansowanie dłoni,
- obroty ramion, głowy, szyi, barku,
- spokojne wdechy i wydechy,
- zaciskanie i rozwieranie pięści, wymachy rękami.
- ściąganie i rozluźnianie łopatek,
- śpiewanie w myślach, ciche śpiewanie,
- odpoczynek z zamkniętymi oczami,
- układanie puzzli, gra w bierki.


PROGRAM JEDNOSTKOWYCH ZAJĘĆ

Temat zajęć: Adresujemy kopertę i piszemy list.

Cel ogólny:
• usprawnianie techniki pisania

Cele operacyjne:
• usprawnianie percepcji wzrokowo-ruchowej
• bogacenie słownictwa
• doskonalenie umiejętności pisania
• integracja grupy

Metody:
• pogadanka
• instrukcja
• pokaz
• ćwiczenia praktyczne

Formy:
• praca grupowa
• praca indywidualna
• praca w parach

Pomoce:
• plansza „Formy wypowiedzi”
• kolorowe koła z papieru, klej
• papier listowy lub zwykły
• słownik ortograficzny
• płyta cd. Nauka mimo woli. Ortografia hip-hop

Faza I
Nauczyciel wita się z uczniami, sprawdza obecność, zapoznaje dzieci z celami zajęć.
Zabawa wstępna: nauczyciel pokazuje, jak zrobić kopertę z kolorowego papieru (zginamy koło na pół, pozostawiając zakładkę, aby móc zakleić kopertę; boki zginamy i sklejamy wewnątrz powstającej koperty), uczniowie naśladują jego ruchy. Opiekun pomaga osobom, które sobie nie radzą z zadaniem.

Faza II
Kiedy kolorowe koperty są gotowe, nauczyciel rysuje awers i rewers koperty na tablicy, następnie adresuje ją, tłumacząc poszczególne czynności. Uczniowie uważnie przepisują.
Następnie dzieci przypominają zasady redagowania listu (miejscowość, data, nagłówek, akapity, wstęp, rozwiniecie, zakończenie, podpis, zwroty grzecznościowe wielką literą),
a nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ich wypowiedzi.
W dalszej kolejności nauczyciel dzieli uczniów na grupy dwuosobowe, rozdaje papier listowy. Zadaniem każdej pary jest napisanie krótkiego listu do wybranej osoby: kolegi, babci, wujka, mamy, aktora. Nauczyciel udziela instrukcji, doradza każdej grupie, co można napisać w liście. Zachęca uczniów do korzystania ze słownika ortograficznego podczas pisania. Na bieżąco sprawdza powstające teksty.

Faza III
Opiekun chwali dzieci za zredagowane prace, docenia np. ładne pismo, dobry pomysł, stosowanie akapitów, tak aby każdy uczeń poczuł się doceniony. Następnie włącza płytę: Nauka mimo woli. Ortografia hip-hop, dzieci słuchają i odprężają się po intensywnej pracy. W międzyczasie wykonują ćwiczenia tj. obroty głową, ramionami, rytmiczne, falujące ruchy rąk, kołyszące, taneczne ruchy całego ciała.
Prowadzący dziękuje uczniom za uwagę, może zasygnalizować tematykę następnych zajęć.