Boże Narodzenie w domu pałuckim

Wystawa:
„BOŻE NARODZENIE W DOMU PAŁUCKIM”

Scenariusz opracowała:
Aurelia Grajek
Gąsawa 2007

Spis treści:
I Wstęp
1. Cel wystawy
2. Opis miejsca ekspozycji
II Koncepcja wystawy
III Popularyzacja wystawy
IV Lekcje wychowawcze
V Materiał ilustracyjny
VI Załączniki

1. Celem wystawy jest:
2. Przedstawienie kultury materialnej mieszkańcówPałuk, tj.
przedmiotów przeznaczonych do zaspakajania potrzeb życiowych (domy i ich obejścia , odzież , narzędzia pracy ), sprzętów do obróbki surowców i przygotowywania żywności oraz narzędzi gospodarstwa domowego, przedmiotów użytkowych i rękodzieła.
2. Poszerzanie wiedzy o dziedzictwie kulturowym regionu (tradycje, obyczaje).
3. Kształtowanie wyobraźni historycznej .
4. Wystawa ma :
- być pomocą w kształtowaniu uczuć przynależności do rodzinnego i
narodowego dziedzictwa ,
- uczyć szacunku do dziedzictwa kulturalnego wypieranego przez zmiany społeczne , kulturowe i technologiczne.

2.Opis miejsca ekspozycji
W celu przedstawienia ekspozycji w stodole można utworzyć izbę tradycji regionalnej z tych eksponatów w szkole. Zebrane eksponaty stworzą klimat czasów naszych przodków. Te zabytki etnograficzne zostały wcześniej przekazane szkole przez ośrodek w Gąsawce, uczniów, ich rodziców, krewnych, a także nas nauczycieli organizujących wystawę. Prezentowane przedmioty powinno się zgrupować w działy tematyczne według przyjętego kryterium, np.
-przeznaczenia: narzędzia rolnicze, sprzęty gospodarstwa domowego i przedmioty użytkowe,
-czynności, np. uprawa roli, hodowla zwierząt domowych, przenoszenie i przewóz, przemysł domowy i rzemiosło, przygotowanie pożywienia.
Całość ekspozycji można dopełnić rękodziełem oraz militariami i numizmatami.

II Koncepcja wystawy
1.Plansza tytułowa zawieszona w korytarzu przy wejściu:
Treść „BOŻE NARODZENIE W DOMU PAŁUCKIM”
Cytaty:
„Czas przyćmiewa pamięć o wszystkich z wyjątkiem tego, co
utwierdziła w sercach ludzi miłość, którą przekazują sobie pokolenia”
Arystoteles
„ Aby mierzyć drogę przyszłą, trzeba pomnieć skąd się wyszło’’
C.K. Norwid. Pisma
b) Mapa gminy Gąsawa– na ścianie
c) Opisy eksponatów przez podanie ich nazwy i przeznaczenia.
d) Eksponaty ułożone w działach – mniejsze na półkach regałów , na pieńkach drewnianych lub postumentach, większe na podłodze, podwieszone do sufitu, lub przymocowane do ściany .
e) Ozdoby - suszone zioła i zboża zawieszone są nad łukiem ściennym i w korytarzu,
f) Opiekun wystawy omawia zagadnienia ujęte na planszach tematycznych (forma: wykład, pogadanka).
Tekst do wykorzystania na plansze informacyjne:
Pałuki to region leżący historycznie na skraju Wielkopolski i Kujaw. Jego wyodrębnienie nastapiło z powodu specyficznego rodzaju własności ziemskiej i wynikającego z tego faktu pewnego rodzaju izolacji. Dlatego zrodziła się specyficzna gwara i sposoby gospodarowania.. Pałuki to region leżący na północy Wielkopolski pomiędzy rzekami: Notecią i Wełną. Pod względem geograficzno-przyrodniczym Pałuki obejmują północna część Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej i Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. Obszar Pałuk wynosi w przybliżeniu 2000km. Teren Pałuk jest uznawany za miejsce najstarszego osadnictwa na terenie dzisiejszej Polski. Termin Pałuki wywodzi się prawdopodobnie od wyrazu łuk, łęk, łęg, oznaczającego trawiastą nizinę pomiędzy gruntami ornymi lub od łukowatego kształtu niewielkich, ale wszechobecnych w tym rejonie wzniesień. Pojawiła się ona po raz pierwszy w źródłach w XIV – u x. Czarnkowskiego, a niedługo później i u Jana Długosza jako terra Palucacensis.
Kultura materialna Pałuczan obejmuje przedmioty przeznaczone do zaspakajania potrzeb życiowych, np. domy i ich obejścia, odzież, narzędzia pracy, sprzęty do obróbki surowców i przygotowania żywności oraz narzędzia gospodarstwa domowego i przedmioty użytkowe. Głównym surowcem do wykonywania tych rzeczy było drewno, korzenie, słoma, glina.. Zbierano zioła, jagody i grzyby. W lecznictwie ludowym wykorzystywano korę kruszyny, kwiat konwali, zarodniki widła, itp. rosnące na łąkach, miedzach i w lasach. Uznaniem otaczano drzewa jak bez, dąb, lipa, brzoza. Zgodnie z tradycją ludową zbieraniem ziół zajmowały się kobiety. Jagody pozyskiwano rękami. Niektórzy, aby zebrać jak najwięcej korzystali z grzebieni do jagód. Zbierano je do plecionych koszyków wykonanych z korzeni sosnowych. Sok z jagód przechowywano w szklanych butelkach lub kamionkowych naczyniach. Powszechne było zbieranie grzybów, tzw. prawdziwych-borowiki, kurki, maślaki. Zbierano owoce lasu na sprzedaż, toteż zbiory swoje nosili na targ w wiadrach zaczepionych na nosidłach, tzw. szóńdach. Używali miarek do grzybów zwanych mackami.
„Chto ma pszczoły i klacze,
ten rzadko na bieda płacze”.
Na różnego rodzaju pułapki stosowano nazwę łapica (też na myszy, muchy).
Do najstarszych sposobów zdobywania pokarmu należy także rybactwo. Wiele wsi leży nad jeziorami, rzekami, stawami, i błotami więc ludność tych wsi zajmowała się rybołówstwem . Pałuczanie znają różne sposoby łowienia ryb. Zimową porą chwytają ryby na głuszki - ściągają ogłuszone ryby głośnym tupaniem w dane miejsce i wyjmują je z przerębli. Samołówki na ryby to, np. żaki – worki z sieci rozpięte na wiklinowych obręczach. Łowiono w nich płotki, okonie , leszcze. Ryba wchodzi do żaka przez gardło i zatrzymuje się w kutlu. Rano po wyjęciu zawartości ustawiają je ponownie w wodzie.
„Chto dobrze orze ma chleb w komorze”
Zboże kosili sierpem, potem kosą – składajacą się z kosiska, na którego wbita jest kosa stalowa. W połowie kosiska znajduje się rączka. Kosę klepie się na kowadełku zwanym babką, którą można wbić na pień drzewa. Zebrane zboże młócili, oklepywali cepami. Cep składał się z bijaka, którym bije się zboże, połączonym z dzierżakiem. Bijak był zwykle z drzewa bukowego lub grabowego.
„Jak sia nazywa ta bestyja, co ma półtorej kija?”
PRZEMYSŁ DOMOWY I RZEMIOSŁO
Pałuczanin sam wytwarzał wszystko, czego potrzebował. Wyrabiał sprzęty domowe i narzędzia pracy. Jedynie kowalstwem zajmowali się kowale. Kobieta przędła nici, wełnę, tkała i szyła ubrania. Sztukę tę opanowywała na drodze ustnego przekazu, pod okiem matki. Z czasem nastąpił jednak podział pracy-powstali zawodowi rzemieślnicy.
PRZĘDZALNICTWO I TKACTWO
Włókiennictwo było najbardziej rozpowszechnioną gałęzią przemysłu. W celu uzyskania surowca siano len. Wyrywaną roślinę wiązano w snopki i dzierzgano, czyli obcinano jej główki na dzierżaku. Następnie moczyli ją przez kilka dni w jeziorze, stawie lub strudze. Wyjęty z wody len suszyli na słońcu i składali w stodole. Późną jesienią suszyli go po raz drugi przez 1 dobę w piecu chlebowym. Potem tarli na cierlicy i oczyszczali z paździewia przy pomocy klepacza. Uzyskane tak włókno czesali grzebieniem do lnu, składającym się z 2 części : rzadszej i gęstszej. Przandziarki przędły na kołowrotku nić : cienką, średnią, grubszą. Kołowrotek do przędzenia wełny lub lnu składał się z trycy, pachołka-wprawiającego koło w ruch oraz ze szpulki obracającej się ze skrzydełkami zaopatrzonymi w zombki.
PLECIONKARSTWO
Materiału do plecionek dostarczała rozległa puszcza. Koszykarze wyplatali z jałowca oraz korzeni sosnowych i świerkowych kosze na ziemniaki, miary na ziarno i mąkę, ule dla pszczół, krzesła, naczynia do soli, a nawet dzbanki nie przepuszczające wody. Z pasów łupanego drzewa sosnowego wykonywali kobiałki z zastosowaniem techniki krzyżowej.
CIEŚIELSTWO, STOLARSTWO, BEDNARSTWO
Do obróbki drzewa wykorzystywanego do budowy domostw i wykonywania sprzętów domowych i gospodarczych posługiwali się Pałuczanie tómporami i siekierami - do ciosania drzewa. Przy pomocy noża o dwóch rękojeściach lub cieślicy żłobią drewniane łopaty, łyżki, warząchwie, nalewki (czerpaki), niecki do ciasta na chleb – koponki i siekania mięsa, drewniane podeszwy do korków, itp.
Beczki, balije, kubły, kierzanki nazywali bednarze klepkami lub klepuszkami.
GARNCARSTWO
Starsze pokolenie Pałuckie nie znało innych naczyń codziennego użytku jak gliniane. Garncarze wypalali z gliny miski, talerze, doniczki, garnki, garnuszki, dwojaki i kropielniczki oraz kachle do stawiania pieców. Garncarzy nazywa się w Pałukach zdónami.
WIĄZANIE MIOTEŁ
Do tradycji należy wiązanie mioteł z gałązek brzeziny – miotła chruściana, drapaka, skrobaka. Każda mnietła powinna posiadać w środku duszę, tzn. kij równy z nią długością. Zdarzyło się bowiem, że diabeł chcąc porwać ludzi z chaty do piekła, wołał przez zamknięte drzwi : „ Mnietło bez duszy, otwórz mie”. Miotlarz związawszy miotłę chrzcił ją, spluwając i robiąc nad nią znak krzyża.
KOWALSTWO
Każda wioska miała swego kowala, który podkuwał konie, naprawiał narzędzia rolnicze, wytwarzał gwoździe. Kowal za 3 uderzenia otrzymywał pół talara, co przynosiło znaczny zysk.
WYRÓB TABAKIEREK
Pałuczanie wykonywali na własne zapotrzebowanie tabakierki.
Rogówki sporządzali ze spłaszczonego rogu bydlęcego lub koziego; wjiśniówka to podłużna tabakierka z kory wiśniowej, brzozówka z kory brzozowej. Z wymieraniem starych tabaczników , mnióchaczy w Pałukach ustał wyrób tabakierek.
SPRZĘTY DOMOWE czyli DOMOWIZNA
Były one wyrabiane przez samego chłopa lub stolarza wiejskiego, np. skrzynia wianowa (posagowa), która służyła do przechowywania bielizny, odzieży. Z boku skrzyni mieści się pultynek – przytworek w postaci małej przegródki na pieniądze, ślubne pierścienie, igły, nitki. Dno i płaskie wieko skrzyni wysunięte są poza jej brzegi. Nogi wyrzynane były z deski, przednia ściana dzieliła się zwykle symetrycznie na dwa pola, odgrodzone od siebie prostą linią. Ściany skrzyni były zazwyczaj malowane, zdobione motywem roślinnym.
Płótno, bieliznę, odzienie prano nad jeziorem lub rzeką przy pomocy kijanki łopatkowatym. Wysuszoną bieliznę wałkowano czyli maglowano lub prasowano żelazkiem na węgiel, wodę lub z duszą.
„Chto w sobota szyje i pierze ten sia w niedziela w to nie ubierze”
Do przygotowywania pożywienia używali koponek, w których rozczyniali i wygniatali ciasto do wypiekania chleba (na powierzchni bochenka znaczyli palcem krzyż). Chleb wsadzono do pieca na dużej łopacie drewnianej. Do smarowania hampla chleba używali masła, smalcu, miodu, syropu z buraków lub marchwi i powideł ze śliwek. Do robienia masła służyła kolebka do masła, czyli kołyska zamykana od góry, wewnątrz przedzielona w poprzek dwoma drabinkami zwanymi krosnami. Pałuczanka robiła masło poruszając nogą maślnicę lub wykołatywała je w stożkowatej kerzónce z dziurkowanym tłokiem krążkowym, zwanym szturakiem lub króżołkiem. Ubożsi wyrabiali masło pochodzące od kozy w butelkach trzęsąc je w rękach. Moździerz służył do rozdrabniania maku, czosnku.
Stare przysłowie Pałucki przestrzega przed zajmowaniem się kilkoma czynnościami jednocześnie :
„Chto naraz pierze, masło robji i chleb piecze, od roboty sia wściecze”.
STRÓJ PAŁUCKI
Najbardziej charakterystycznym elementem stroju pałuckiego były tiulowe czepce z długimi, haftowanymi bandami. Haft pałucki wykonywany był białą nicią na białym płótnie, tiulu lub na pasiastej tkaninie. W przypadku czerwonej tkaniny stosowano nić czarną. Stałe elementy haftu to tzw. kropka i charakterystyczne motywy roślinne – kwiaty, gałązki i liście, które występowały na: czepcach, kryzach, halkach białych i czerwonych, koszulach i fartuchach. Tradycyjny haft pałucki związany był wyłącznie ze strojem kobiecym.
Pałuckie kobiety na co dzień nosiły chustki. Świątecznym nakryciem głowy mężatek (ważne uroczystości rodzinne: pogrzeb, ślub, chrzest) były haftowane czepce (płócienne i tiulowe). Codziennym elementem ubioru była koszula z białego płótna z haftem na mankietach i stójce (niektóre kobiety zakładały do koszuli białą haftowaną kryzę). Dziewczęta na koszule zakładały czarne lub granatowe sznurówki z aksamitu lub wełny zdobione po brzegach czerwoną tasiemka. Latem nosiły adamaszkowe lub kretonowe spódnice, zimą zaś szyte z grubych samodziałów wełnianych (czarne lub czerwone w drobne żółte paseczki). Zimą zakładały tzw. kaftanki z rękawami – bluzki z wełnianej tkaniny lub flaneli, przeważnie czarnej. Na ramiona zarzucały wełniany fartuch, tzw. zapaskę, a na nogi zakładały klumpy – buty na drewnianej podeszwie lub laczki – klapki bez pięt. Pod spódnicami noszono dwie halki – jedną białą, haftowaną u dołu i na nią zakładano czerwoną tzw. piekielnicę z czarnym haftem u dołu. Świąteczne fartuchy szyto z materiału w paski i ozdabiano białym haftem. Zgodnie z przyjętym zwyczajem mężatki długie włosy upinały w kłódkę lub kiksę, czyli rodzaj ósemki z warkoczy. Czesały się też w steczuszkę (przedziałek) pośrodku głowy. Mężatkom nie obcinano włosów. Dziewczęta plotły włosy w warkocze.
Mężczyźni na Pałukach nosili czapki z daszkiem, tzw. maciejówki, a zimą z kożucha baraniego boby lub rogatywki z obszyciem barankowym. Na codzień ubierali lniane lub flanelowe koszule tzw. jaki, spodnie oraz chodaki z drewna lub o drewnianej podeszwie i skórzanej górze. Jaki szyto w różnych odcieniach czerwieni. Spodnie – latem w białym kolorze, a zimą najczęściej w kolorze granatowym, noszono wpuszczane w buty. Charakterystycznym elementem świątecznego stroju letniego był czarny filcowy, stożkowy kapelusz zwany rijokiem, ozdobiony czerwoną wstążką i z lewej strony sztucznymi kwiatami. Koszule świąteczne wiązano pod kołnierzykiem jedwabnymi chustkami. Elementem stroju świątecznego był też czerwony pas (pas musiał mieć każdy kawaler). Zimą pas pełnił również funkcję szala (nakładano go na szyję i jednocześnie okręcano wokół pasa, aby otulić płaszcz przy ciele). Buty świąteczne sięgały do kolan i były karbowane nad kostką. Zwano je kropami lub kropusami (im dłuższe cholewki, tym buty uważane były za elegantsze).
III Popularyzacja wystawy
Ekspozycja może być popularyzowana wśród uczniów szkoły na godzinach wychowawczych, języku polskim, historii.
W celu upowszechnienia wystawy proponuję ogłoszenia w gazecie regionalnej.
Np.
1.Gazeta, „Gazeta Pomorska”, „Ekspres Żniński”, „Pałuki”.

IV Lekcje wychowawcze
Cele lekcji
1. Poznanie własnego regionu przez eksponaty kultury materialnej Pałuk
2. Pogłębienie więzi emocjonalnej ze środowiskiem i identyfikowanie się z regionem .
3. Kształtowanie wyobraźni historycznej przez zainteresowanie przeszłością regionu.
4. Kształtowanie postawy poszanowania wobec dziedzictwa kulturalnego i uświadomienie wartości dóbr kultury.
5.Wyrabianie świadomości konieczności korzystania z dorobku kulturowego przodków.
6.Agitacja do gromadzenia, przechowywania i eksponowania pamiątek rodzinnych, regionalnych.
Cele operacyjne
uczeń potrafi :
-podać położenie regionu Pałuk , umiejscowi na mapie,
-zna warunki geograficzne, naturalne regionu,
-zna zajęcia przodków,
-podać nazwy używanych przez nich przedmiotów i ich zastosowanie,
-podać surowce służące do ich produkcji,
-podać przykłady zwrotów gwarowych, powiedzeń lub przysłów charakterystycznych dla regionu,
-zna kolorystykę stroju Pałuckiego.
uczeń rozumie :
- wpływ warunków naturalnych na zajęcia Pałuczan i pozyskiwanie surowców,
- kolejne czynności wykonywane przy zajęciach i pracy Pałuczan,
-techniczne zastosowanie naturalnych surowców do wyrobu określonych sprzętów, przedmiotów,
-rolę werbalnego i praktycznego przekazu umiejętności młodszym pokoleniom i jego wpływ na kształtowanie się wybranych grup zawodów,
-wpływ cywilizacyjny na udoskonalanie sprzętów,
-wpływ religii i pozostałości wierzeń pogańskich-zabobonów na różne czynności życiowe Pałuczan.

Scenariusz lekcji wychowawczej : „Kultura materialna Pałuk ”
1.Część (1 jednostka lekcyjna):
Wykład połączony z pogadanką na temat : „Kultura materialna Pałuk ” Omawiane zagadnienia wg informacji zawartych na tablicach :
1.Pałuki – położenie regionu i charakterystyka krajobrazu .
2.Pałuki miejscem pracy :wyrąb, karczowanie, zbiory żywicy, bartnictwo, wyrób smoły, zbieranie bursztynu , zbieractwo –zioła , jagody, grzyby, myślistwo, kłusownictwo, pszczelarstwo, rybactwo, rolnictwo, rzemiosło, kowalstwo, przędzalnictwo i tkactwo, plecionkarstworstwo, ciesielstwo, stolarstwo ,bednarstwo, garncarstwo, wyplatanie mioteł, wyrób tabakierek.
3.Odpoczynek po pracy –taniec, przyśpiewki, powiedzenia, przysłowia.

2.Część(druga jednostka lekcyjna):

1.Utrwalenie i sprawdzenie wiadomości – test.
2.Dyskusja i wysunięcie wniosków dotyczących przydatności ekspozycji. Ocena.
3.Agitacja do zbieractwa eksponatów w szkole i w domu.
4.Rozpoznanie aktualnej sytuacji w pytaniach o:
-wykorzystanie przedstawionych sprzętów w dzisiejszych czasach,
-zachowane tradycje, słownictwo-dialekt, nazewnictwo przedmiotów,
-znajomość ciekawych ludzi: kolekcjonerów, twórców ludowych.
5.Wpis do księgi gości.

Test utrwalający i sprawdzający wiadomości :
„Kultura materialna Pałuk”

1.Wymień zajęcia Pałuczan .

2.Wymień sprzęty związane z przędzalnictwem i tkactwem.

3.Wyjaśnij do czego służyła:
- babka ...
- centryfuga
- cep
- drapaka
- dzierżak
- graca
- hebel
- kierzynka
- koponka
- koszka
- kruka
- mątewka
- sługus
- szuńdy
- żaki
4. Podaj materiał , z którego wykonane są eksponaty :
- koszka ... –mątewka ...
- kruka ... –moździerz ...
- klepacze ... –rogówka ...

5.Naszkicuj podane przedmioty:
a) kierzynka b) szuńdy c) klepacze d)mątewka

6.Połącz nazwę przedmiotu z jego przeznaczeniem:
podkurzacz pojemnik do wody święconej
kropielnica dmuchawa do odstraszania pszczół
raszpa tarka do prania
7.Co przedstawia rysunek?
a) wstaw rysunek grzebienia do wyczesywania lnu,
b) wstaw rysunek koszki,
c) wstaw rysunek kropielnicy

8.Dokończ cytat:
„Jak sia nazywa ta bestyja, co ma ........ ....? ”
„Chto w sobota ..... i pierze ,to sia w ......... w to nie .......”
„Chto dobrze orze ma ..... w komorze”
„Chto ma ........ i klacze , ten rzadko na bieda ......”
„ M...... bez duszy, otwórz mie”
„Chto naraz pierze, masło robji i chleb piecze, od roboty sia ........”

9. Naszkicuj haft Pałucki zgodnie z używaną kolorystyką

Odpowiedzi na pytania testu:
Ad.1.Wyrąb i karczowanie lasu, zbieranie żywicy, wyrób smoły, bartnictwo, zbieranie bursztynu, zbieractwo ziół, jagód, grzybów, myślistwo, kłusownictwo, pszczelarstwo, rybactwo, rolnictwo, rzemiosło, kowalstwo, przędzalnictwo, tkactwo, plecionkarstwo, ciesielstwo, stolarstwo, bednarstwo, garncarstwo, wyplatanie mioteł, wyrób tabakierek

Ad.2.Dzierżak,klepacze, grzebień do wyczesywania włókna lnianego, kołowrotek, krosna, rygan, rozpinka,

Ad.3.babka - kwadełko do klepania kosy,
Centryfuga - urządzenie do oddzielania mleka od śmietany, wirówka do śmietany,
drapaka - miotła z chrustu,
dzierżak - przyrząd do obcinania główek lnu,
graca - haczka,
hebel - strug do drewna,
kierzynka - naczynie tłuczkowe do wyrobu masła,
koponka - naczynie do rozczyniania i wygniatania ciasta chlebowego,
koszka – ul słomiany,
kosztur – przyrząd do robienia otworu, do sadzenia lasu,
kruka – termofor,
mątewka – mieszadło,
ruczek – stołek,
sługus – służył do zdejmowania butów,
szuńdy – nosidła, np. do wiader z wodą,
żaki – sieć

Ad.4.koszka- słoma mątewka-gałązka drzewa
kruka-glina moździerz - stop metalu, mosiądz
klepacze-drewno rogówka - róg bydlęcy

Ad.5.
a) kierzynka b) szuńdy c) klepacze d) mątewka

Ad.6.podkurzacz --------------------dmuchawa do odstraszania pszczół
kropielnica--------------------pojemnik do wody święconej
raszpa---------------------------tarka do prania

Ad.7.
a) grzebień do wyczesywania lnu, b) koszka, c) kropielnica

Ad.8.
„Jak sia nazywa ta bestyja, co ma półtorej kija?”
„Chto w sobota szyje i pierze, ten sia w niedziela w to nie ubierze”
„Chto dobrze orze ma chleb w komorze”
„Chto ma pszczoły i klacze, ten rzadko na bieda płacze”
„Mnietło bez duszy, otwórz mie”
„Chto naraz pierze, masło robji i chleb piecze, od roboty sia wściecze”

Ad.9.Kolorystyka haftu Pałuckiego nawiązuje do naturalnego środowiska, jest ona odbiciem kolorów lasu, gleby – odcienie brązu, żółty, pomarańczowy, oliwkowy, beż.

VI. Załączniki
Strój ludowy - to jeden z bardziej efektownych elementów kultury wsi. Był nie tylko ubiorem, stanowiąc odbicie lokalnych gustów i upodobań, ale pełnił wiele ważnych społecznie funkcji, świadcząc np. o przynależności do określonej grupy społecznej, statusie materialnym, przynależności do regionu i terytorium. Podkreślał wagę uroczystości i świąt, związanych z dorocznym kalendarzem obrzędowym, kościelnym. Akcentował też ważne, osobiste uroczystości i wydarzenia w życiu mieszkańców wsi.
Współcześnie, w dobie globalnych zjawisk, zauważamy ponowne zainteresowanie tradycją, poszukiwaniem "korzeni", wyznaczników własnej tożsamości. Modne staje się odwołanie się do przeszłości i dziedzictwa kulturowego. Strój ludowy będąc elementem dziedzictwa i tradycji, może skłaniać do refleksji nad historią, przeszłością - i mimo, że jako ubiór odchodzi do historii - współcześnie zaczyna pełnić całkiem nową funkcję, a mianowicie staje się symbolem- wizytówką regionu.