Z wyobraźnią dziś jutro, zawsze - program plastyczny przeznaczony dla dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych

Opracowanie programu
mgr Stanisław Szarek

„Widzieć każde dziecko jako pytanie, Boską zagadkę, którą trzeba rozwiązać, praktykując w miłości do dziecka sztukę wychowania”
Rudolf Steiner

„Z wyobraźnią dziś, jutro, zawsze”

PROGRAM PLASTYCZNY
PRZEZNACZONY DLA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH I WCZESNOSZKOLNYCH

WSTĘP

Wygląda na to, że trzeba udowadniać dzisiejszej edukacji ważność przedmiotów artystycznych dla życia, by człowiek wyposażony w orędzie kultury mógł tworzyć gałęzie rozwoju człowieka w każdej dyscyplinie, prześcigając się jedynie w efektach swoich rozmyślań i kierunkach działań.
Dziecko od momentu, kiedy zaczyna kreślić na papierze pierwsze swoje linie, kreski czy plamy ukazuje chęć podzielenia się swoim światem z otoczeniem. Jest to język plastyczny, który prawidłowo odczytany może ukazać obraz wnętrza dziecka, jego stan emocjonalny, a niejednokrotnie również charakter. Niestety rodzice traktując owe wydarzenie jako prostą „bazgrotę” bagatelizują ten pierwszy plastyczny przekaz niejednokrotnie podkładając dziecku gotową formę do wypełnienia. Osiągają w ten sposób fałszywy kierunek edukacyjny, którego celem jest utrzymanie czystych ścian w pokoiku dziecka oraz poprawne formy plastyczne proponowane przez gotowe obrazki, które tylko należy wypełnić kolorem.
Odkrycie rysunków naskalnych, których autorami byli ludzie pierwotni wstrząsnęło światem naukowców, gdyż ukazało współczesnemu światu niezwykły, realistyczny przekaz ówczesnych dziejów. Zatem można zadać sobie pytanie, czy 40 tysięcy lat temu język plastyczny był efektem edukacji czy potrzebą naturalną człowieka, dzięki której dziś o tamtych czasach nasza wiedza jest bogatsza. Ma się wrażenie, że sztuki plastyczne zawsze ukazywały kierunek rozwoju człowieka i człowieczeństwa, zawsze rejestrowały te najistotniejsze rzeczy stając się dowodem epokowych wydarzeń. Sztuka swój głos oddawała nie tylko w odwzorowywaniu rzeczywistości ale również w jej kreowaniu.
Plastyka jest elementem kultury, jest jednym z jej filarów. Potrafi pobudzać emocje, wrażliwość, łączyć ludzi w patriotycznym zrywie, być niezawodnym historycznym przekazem. Stała się również niezwykle skutecznym narzędziem politycznym w rękach komunistycznego reżimu. Świadczyć to tylko może o jej niezwykłych możliwościach, które należy wykorzystać w szkolnictwie dla rozwoju „człowieka kultury”.
Wyobraźnia współczesnego człowieka uzależniona jest od wielu czynników. Jednym z podstawowych jest szkoła a wcześniej przedszkole. Język plastyczny ukierunkowany na wyobraźnię i wrażliwość, oparty o program, dzięki któremu dziecko rozwiązuje postawione problemy dotyczące jego wrażliwości, pomysłowości, uczciwości, współpracy, samodzielności a nade wszystko szeroko otwierający „drzwi wyobraźni”, bez której nie ma postępu, jest kierunkiem współczesnej edukacji.
Człowiek z wyobraźnią to cel edukacyjny.

CELE:

1. Rozwijanie i pogłębianie wrażliwości i wyobraźni dziecka poprzez ukierunkowanie metod wychowawczo – dydaktycznych na działalność zabawowo-twórczą.

- Opieka dydaktyczno wychowawcza dzieci przedszkolnych i wczesno-szkolnych daje ogromne możliwości nauczycielom w procesie rozwoju wrażliwości i wyobraźni dziecka. Należy w sposób przemyślany ukierunkować zabawę dziecka na naukę. Dzieci bardzo lubią trudne zadania, odpowiednio reżyserowane problemy, które w swoim zamyśle są często mądrą prowokacją do poszukiwań, co wiąże się bezpośrednio z wysiłkiem umysłowym. Często rozwiązaniem takiego zadania jest jakieś moralne, estetyczne, kulturalne przesłanie, które na długo lub zawsze pozostanie w pamięci dziecka. Jeżeli nauczyciel do każdej zabawy będzie starał się dołożyć problem, to można się spodziewać, że dziecko w następnych etapach swojej edukacji będzie radziło sobie bez zastrzeżeń, wykazując inwencję twórczą, pracowitość, wyrozumiałość, dobrze pojętą rywalizację i wysoką kulturę osobistą. Plastyka jest niezwykle ważnym elementem edukacyjnym, który uwrażliwia, otwiera wyobraźnię, prowokuje do artystycznej samodzielności i barwi szarą rzeczywistość. Dzieci chętnie rysują. Należy dlatego ten naturalny proces kreacji wykorzystać i zachęcać małych twórców odpowiednimi tematami, atmosferą, nowymi technikami do tworzenia. Rzeczą niepożądaną jest dawanie dzieciom rysunków (kolorowanki), które są przez dzieci barwione. Prace te są dziecku narzucone, nie wymagają od dziecka żadnego wysiłku umysłowego, zabijają jego wyobraźnie i powodują uwstecznienie twórcze. Takie dziecko zawsze czeka na gotowy „produkt”, który nie wymaga jego inwencji. Nie trudno sobie wyobrazić drogi życiowej takich dzieci.

2. Poznawanie środowiska twórczego (galerie sztuki, muzea, artyści itp.), kontakt bezpośredni z dziełem sztuki, artystą – tworzenie nawyku zwiedzania miejsc kultury.

- Dzieci poprzez swoją wrodzoną dociekliwość zaspakajają potrzeby edukacyjne, które na każdym etapie ich rozwoju są poszerzane nauką, czy doświadczeniem. Wiadomo, że środowisko twórcze jest nośnikiem wielu nowości, nie koniecznie związanych ze sztuką. Jednak to sztuka pozostawia daleko w tyle współczesnych odbiorców, dlatego że nie ma w środowiskach szkolnych odpowiedniego klimatu, odpowiedniego nacisku na bezpośredni kontakt z galerią sztuki, artystą, czy propozycją uczestnictwa w nowościach. Wielkim przeżyciem dla dziecka jest spotkanie z „ważnym” gościem, np. artystą. Opowiada on o swojej pracy, swoich przeżyciach, przemyśleniach, o pierwszej swojej wystawie, tłumaczy dzieciom niezrozumiałe dla nich niejednokrotnie chaotyczne nic nieprzedstawiające linie czy plamy. Dziecko bardzo szybko zrozumie abstrakcyjność ukazanych prezentacji, samo bowiem taką abstrakcyjność tworzy. Tworzenie nawyku zwiedzania miejsc kultury jest elementem wysoce pożądanym w procesie edukacyjnym jak i wychowawczym. Podziwiane dzieła sztuki nobilitują człowieka i jego talent, w swoich przesłaniach ukazują drogę dobra i piękna. Nie ma tam granic, które siłą trzeba przebijać. W środowisku twórczym, przy dziele sztuki, w rozmowie z artystą czy spacerując po salach muzealnych tworzy się nauka, która odpowiednio zadysponowana powinna trafić do przedszkoli i szkół poszerzając granice kultury.

3. Uczenie potrzeby wyszukiwania i dobierania różnych technik plastycznych koniecznych do własnej twórczości.

- Techniki plastyczne są bardzo pomocne w twórczości plastycznej dzieci. Wielość i różnorodność poznanych technik daje dzieciom poczucie swobody w wyrażaniu swoich emocji plastycznych. Podczas ćwiczeń na zajęciach dzieci powinny poznawać nowe techniki malarskie, sposoby ich wykonywania, materiały, na których można techniki stosować, bezpieczeństwo stosowania technik, oraz sposoby i możliwości łączenia technik. Podczas wykonywania pracy tematycznej, dzieci powinny mieć możliwość dobierania sobie technik samodzielnie, odpowiednich do swoich wyobrażeń i zapotrzebowań twórczych. Bogata praca prezentuje pomysł i sposób jego wykonania. Czym ciekawsza jest w pracy technika czy ilość technik ze sobą połączonych np. pastel + plakatówka + plastelina itd., tym bardziej świadczy to o poszukiwaniu przez dziecko rozwiązań istotnych dla treści, jego samodzielności i pomysłowości. Wszelkie narzucanie dzieciom gotowych rozwiązań, powoduje ograniczenie wyobraźni i odwagi twórczej, która w świecie współczesnym jest niezmiernie konieczna. Wskazane jest stosowanie dużych formatów papieru (A3), gdyż dziecko uczy się stosowania odpowiednich proporcji wzbogacając tym samym odwagę twórczą.

4. Kształcenie nawyków do prawidłowego funkcjonowania w środowisku rówieśniczym – kultura osobista, przestrzeganie norm współżycia w grupie, współdziałanie, współpraca.

- Oddział przedszkolny to określona grupa dziewcząt i chłopców w podobnym wieku przebywająca ze sobą przez większą część roku, podlegająca edukacji i wychowaniu pod okiem fachowców. Wykorzystując ten fakt, należy podczas zajęć z dziećmi wprowadzać i utrwalać zasady budujące kulturę osobistą. Podczas zajęć plastycznych dzieci najczęściej korzystają ze wspólnych przyborów, kredek, farb itp. Najczęściej w takich sytuacjach dochodzi do spięć pomiędzy dziećmi, które chcą mieć najwięcej swojego terytorium i przyborów plastycznych. Odpowiednia konwersacja, wyjaśnienie zasad współżycia i współpracy, ciągłe utrwalanie zasad kultury zarówno przez nauczycieli jak i rodziców na stałe utrwali u naszych podopiecznych ponadczasowe wartości kultury jako narzędzia codziennego życia.

5. Kształtowanie osobistych cech charakteru: obowiązkowość, rzetelność, wytrwałość, samodzielność, otwartość, odwaga, kreatywność, tolerancja itd., poprzez inspirującą tematykę w twórczości plastycznej.

- Odpowiednio dobrana tematyka prac plastycznych może bardzo skutecznie wpływać na kształtowanie cech charakteru każdego dziecka. Już pierwsze obserwacje dzieci dają kierunek działania nauczycielom, wskazówki dotyczące indywidualizacji w wychowaniu. Szczególną opieką powinny być objęte dzieci, które swym zachowaniem zdradzają niechęć do pracy i współpracy, zamknięte w sobie, znerwicowane czy nadpobudliwe. Po konsultacjach z psychologiem i pedagogiem, stosujemy terapię plastyczną z dostosowaniem odpowiedniej tematyki, która jako problem zostanie przez dziecko rozwiązana i zachowana w pamięci. Każde wykonanie pracy należy traktować jako sukces dziecka. Tak motywowane, zawsze będzie chciało uczestniczyć w następnych pracach, zajęciach plastycznych. Obowiązkowość, rzetelność, wytrwałość i samodzielność – to cechy, które pozwalają człowiekowi spokojnie przeciwstawiać się wszelkim wyzwaniom, a poparte otwartością, odwagą, kreatywnością i tolerancją stawiają człowieka w poczet twórców. Odpowiednia tematyka zajęć plastycznych może służyć nauczycielom do poszerzania wiedzy dzieci niemal w każdej filarowej dziedzinie. Należy zatem wykorzystać maksymalnie tę plastyczną zabawę poznając matematykę, geografię, historię, j. polski czy nawet astronomię.

6. Wyrabianie potrzeby ukazywania w miejscach publicznych swoich prac plastycznych, tworzenia galerii dziecięcych, organizowania wernisaży, czynnego brania udziału w konkursach.

- Potrzeba ukazywania własnej aktywności, tworów swojej pracy, swojego talentu czy też zwykłego pochwalenia się sukcesem tkwi w każdym człowieku. Aby tak było, dzieci od najmłodszych lat powinny ukazywać swoje osiągnięcia na forum domowym, przedszkolnym i oczywiście w miejscu publicznym takim jak galeria. Działania takie są niezwykle potrzebne dla rozwoju emocjonalnego dzieci, dla budowania swojego autorytetu oraz kształtowania w sobie odwagi prezentowania swoich umiejętności i możliwości na zewnątrz. Dzieci, które z różnych względów jak np. nieśmiałość, są zapraszane na wystawy swoich kolegów i koleżanek, odpowiednio zachęcane chcą zaprezentować się następnym razem. Poprzez czynne uczestnictwo w konkursach plastycznych dzieci konkurują ze sobą prześcigając się w swoich pomysłach i popisach kolorystycznych. Dzieląc się swoją twórczością powodują zachwyt swoich rodziców, dziadków i znajomych, którzy niejednokrotnie przenoszą dziecięce galerie do swojego domu.

7. Uaktywnianie potrzeb wspólnego tworzenia – zabawy dziecka z rodzicami.

- Uaktywnienie rodziców do wspólnej zabawy twórczej z dzieckiem jest ważnym elementem edukacyjnym i wychowawczym. Dziecko widzi ważność i potrzebę wspólnego tworzenia, wyrabia w sobie poczucie wspólnoty działań, wzmacnia więzi rodzinne, wywołuje poczucie bezpieczeństwa. Najstosowniejsze do takich wspólnych działań są święta wewnątrz przedszkolne. W programie takich świąt powinien być m.in. rodzinny konkurs plastyczny, którego efekt powinien zostać zaprezentowany na wspólnej wystawie. Tego rodzaju przedsięwzięcia dostarczają wielu emocji oraz są dobrym sposobem na dodatkową pedagogizację rodziców i opiekunów.

METODY:

1. Wprowadzanie dzieci w odpowiedni klimat (pobudzanie wyobraźni), ukierunkowany na chęć tworzenia.

- Umiejętność uzyskania odpowiedniego klimatu w procesie tworzenia jest niewątpliwie dużym wyzwaniem dla nauczyciela, jest dowodem na jego talent pedagogiczny. Aby dziecko dobrze zrozumiało temat, należy ten problem tematyczny ukazać w sposób uruchamiający u dzieci wyobraźnię. Można do tego celu użyć różnorakich rekwizytów, muzykę, odgłosy, światło itp. Dzieci bardzo szybko wyczuwają tzw. „sztuczność” i dlatego też wypadałoby wraz z dziećmi bawić się kontrolując wydarzenia, doprowadzić do ukończenia prac i wraz z nimi cieszyć się ich efektem.

2. Stosowanie tematów pobudzających wyobraźnię dziecka, prowokujących do samodzielnego myślenia.

- Mądry dobór tematu jest kierunkiem nauczającym, uwrażliwiającym i pobudzającym wyobraźnię dziecka. Stosowanie tematyki, która nie niesie ze sobą tych wartości mija się z celem, jest tylko zapełnieniem luki czasowej w procesie edukacyjno – wychowawczym. Celem nadrzędnym w procesie tworzenia powinna być edukacja, wrażliwość i wyobraźnia. Można za pomocą odpowiednio dobranego tematu plastycznego wprowadzić dziecko w świat przyrody, uczuć, zależności międzyludzkich, historii a nawet astrologii. Problem polega na odpowiednim ukierunkowaniu wyobraźni dziecka, które wcześniej zostało zapoznane z treściami nauczanych zagadnień. Efektem stosowania tematów pobudzających wyobraźnię jest niewątpliwie samodzielność myślenia, odwaga twórcza czy umiejętność wyrażania swojej opinii.

3. Wycieczki środowiskowo – poznawcze (muzea, galerie, izby regionalne, skansen itp.).

- „ Podróże kształcą” - dla dzieci każde wyjście poza przedszkole jest podróżą. Ciekawość naszych dzieci jest wręcz niezaspokojona. Warto by więc wykorzystać tę naturalną dociekliwość czy zainteresowanie i poprowadzić dzieci tam, gdzie znajdują się skarby kultury, skupisko wiedzy czy sztuka współczesna. W każdym z tych miejsc (muzea, galerie, kościoły, izby regionalne, warsztaty itp.) można spotkać się z przewodnikiem, autorem, artystą, rzemieślnikiem, którzy wprowadzą zwiedzających w świat własnego zainteresowania, pozwolą przez chwilę być artystą, rzemieślnikiem lub też przenieść się w czasie by stać się rycerzem, sławnym rzeźbiarzem czy kimś ze znanych postaci bajkowych. Utrwalenie doznanych wrażeń z wycieczki pracą plastyczną, cementuje wiedzę z wyobraźnią i uwrażliwia na piękno.

4. Organizacja i pełne współuczestnictwo w tworzeniu wystaw dziecięcych w miejscach publicznych zarówno przez dzieci, nauczycieli jak i rodziców.

- Galerię dziecięcą można stworzyć niemal w każdym publicznym miejscu np. w sklepie, szkole, instytucjach biurowych, bankowych itd.. Każdy nauczyciel po przepracowaniu określonego czasu w roku szkolnym ma w swoich zbiorach prace dzieci pochodzące z programowych działań, różnych konkursów czy prac sytuacyjnych. Wzorując się na profesjonalnych galeriach organizujemy wernisaż prac plastycznych dzieci zapraszając na tę okazję rodziców, nauczycieli i różnych „ważnych gości”. Dzieci są gospodarzami tego wydarzenia, pokazują gościom swoje prace szeroko je komentując.

5. Aktywizowanie, zainteresowanie oraz inspirowanie dziecka do działań twórczych poprzez wprowadzenie metody poszukującej, która stwarza sytuację problemową i doprowadza do potrzeby indywidualnego podejścia do tematu.

- Niezwykle ważną rzeczą w edukacji jest ukierunkowanie działań edukacyjno - wychowawczych na określony cel. Jednym z celów powinno być uzyskanie maksimum samodzielności dziecka w nauce, pracy jak i zabawie. Cecha ta jest niezwykle potrzebna w życiu człowieka, uaktywnia umiejętność podejmowania decyzji, jest bardzo bliska kreatywności. Język plastyczny jest polem doświadczalnym, na którym powinno się stosować metody poszukujące (dziecko tworzy treść), nauczyciel aktywizuje, inspiruje, zachęca, wprowadza nastrój, nagradza.

PROPONOWANA TEMATYKA ZAJĘĆ PLASTYCZNYCH

1. Trawka broni się przed spadającym śniegiem – otworzyłem oczy, a na dworze było biało

• Pierwszy śnieg robi na dzieciach duże wrażenie. Gdy za oknem robi się biało, pytamy dzieci jak trawka sobie radzi w takim przypadku, jak broni się przed śniegiem, czy nachylając się, tworzy dla najmniejszych zwierzątek schronienie? A może pod tym zasypanym światem rozgrywa się jakieś wydarzenie? – Odpowiedzi na te pytania oczekujemy od dzieci.
- technika mieszana (farby plakatowe, pasta do zębów, patyczek, kredki)

2. Rozmowa stracha na wróble z bałwankiem.

• Zarówno jesień jak i zima posiadają w swoim krajobrazie niezwykłe istoty. Jedna to strach na wróble, a druga to bałwanek śniegowy. Czy możemy sobie wyobrazić takie spotkanie? O czym mogliby ze sobą rozmawiać? Pewnie każdy z nich mówiłby o swoim powołaniu, swojej pracy. Może opowiedzieliby sobie o niezwykłych przygodach jakie przeżyły? Jakie krajobrazy towarzyszą każdemu i czy mają swoich przyjaciół, których warto poznać?
- technika dowolna, można stworzyć inscenizację ze zrobionych przez dzieci lalek.

3. Taniec słoneczka z chmurkami.

• Zjawiska zachodzące w przyrodzie nieraz wprawiają w zachwyt obserwatorów. Chmurki odgrywają swoje niesamowite role zarówno w parze z wiatrem jak i ze słoneczkiem. Powstają na niebie obrazy jakich nie namalował jeszcze żaden malarz. A gdyby do tego dołączyła tęcza, to już na pewno musiałaby to być kraina baśniowa. Chmurki lubią ukazywać różne postacie, czasem budowle i oczekują, że dzieci odgadną treść tego niebiańskiego obrazu. Może same dzieci potrafią stworzyć obraz z chmurek, słoneczka i wiatru? Może my dorośli domyślimy się co dzieci ukryły w chmurkach?
- technika mieszana (można zasugerować użycie waty, bandażu, farb akwarelowych, plasteliny itp.)

4. Co motylek zobaczył w trawie?

• Świat najmniejszych zwierzątek zawsze interesował dorosłych. Niestety, są oni zbyt duzi i muszą prosić o pomoc dzieci aby opowiedziały jak tam jest. Dzieci zamieniają się w motylki i w swojej wyobraźni odkrywają świat pomiędzy ździebełkami traw. Każde dziecko widzi inny obraz i próbuje go przedstawić plastycznie. W swoich pracach dzieci ukazują poznane wcześniej na zajęciach zwierzątka. Zwierzątka powinny być dużo powiększone jak również trawka.
- technika: farby plakatowe, patyczek lub wg własnego uznania.

5. Dobry smok w krainie zła (lub odwrotnie).

• W życiu ścierają się ze sobą dobro i zło. Najlepiej byłoby gdybyśmy otaczali się samym dobrem, ale niestety tak nie jest. W bajkach również nasi wspaniali bohaterowie zmagają się ze złem, walczą i wygrywają zarówno ze złą czarownicą czy smokiem. Co trzeba robić aby być dobrym? Jak przeciwstawiać się złu? Jak może wyglądać kraina, w której znajduje się samo zło? Czy przybycie do tej krainy dobrego, życzliwego, uśmiechniętego smoka coś zmieni? Pewnie zobaczymy to na rysunkach dzieci.
- technika dowolna.

6. Stworzyłem sobie przyjaciela i dałem mu nazwę.

• Przyjaźń jest jednym z najpiękniejszych i najbardziej potrzebnych uczuć we współczesnym świecie. Każdy człowiek potrzebuje takiego swojego przyjaciela, którego może znaleźć wśród kolegów, koleżanek, wśród postaci bajkowych czy też w świecie zwierzątek. Takiemu przyjacielowi możemy się zwierzać ze swoich trosk, możemy się nim opiekować, z nim się bawić. Możemy też takiego przyjaciela sobie stworzyć i go nazwać. Czy potrafimy? Czy umieścimy go w jakiejś wymyślonej, kolorowej krainie gdzie razem podziwiamy nieznany świat?
Tworzymy formę przestrzenną, malarską lub opisową. Samodzielnie dobieramy technikę.

7. Halo, Baba Jaga zgłoś się – współczesne poszukiwanie bohaterów znanych bajek.

• Wszystkich opanowała magia telefonów komórkowych. Świat bajek musi się zreformować i żeby dalej żyć z dziećmi w dobrej komitywie powinien nieco dostosować się do czasów współczesnych. Dzieci mogą dzwonić do wybranej postaci z bajek, np. do Baby Jagi i zapytać co planuje na wakacje. Można pogadać ze Smokiem wawelskim, umówić się na pogawędkę o Krakowie, zmienić wersje wydarzeń i uratować księżniczkę, przestrzec telefonicznie Czerwonego Kapturka przed złym wilkiem itd.
Należy stworzyć listę bohaterów bajkowych, nadać im umowne numery telefonów a następnie dzieci losują numer jednej z postaci i malują scenę którą wynegocjowały z wybranym bohaterem. Opowiadają o zmianach jakie zaistniały w danej bajce posługując się swoją pracą.
Technika dowolna.

8. Świat najmniejszych zwierzątek i ja.

• Na świecie jest bardzo dużo zwierząt, których jeszcze nie znamy. Są one tak duże jak słoń czy żyrafa oraz tak małe jak mrówka czy biedronka. Są też zwierzątka, które możemy zobaczyć tylko przez szkło powiększające. Dzieci jednak mają doskonałą wyobraźnię i potrafią zmniejszyć się do wielkości główki od szpilki i zaobserwować te najmniejsze zwierzątka. Ale czy to będzie bezpieczne? Czy poradzą sobie w tym tajemniczym świecie maleńkich istot? Jakie mogą spotkać ich przygody? Pewnie obejrzymy te przeżycia na rysunkach dzieci.
Należy dzieciom udostępnić szkło powiększające, przez które będą oglądać różne bardzo małe przedmioty.
Technika: plastelina, pastele olejne, kredki lub wg własnego pomysłu.

9. Płonące ptaki z innej galaktyki – czy możemy się zaprzyjaźnić? (Kontrasty kolorystyczne).

• Ogień pomimo, że jest bardzo niebezpieczny i należy obchodzić się z nim niezwykle ostrożnie może być i jest pożyteczny dla człowieka. W bajkach różnie z tym ogniem bywa, zresztą podobnie jak w życiu. Jednak na naszą planetę przyleciały ogniste ptaki z innej galaktyki. Ich przepiękne skrzydła mieniły się kolorami przypominającymi ogień. Bardzo ciepłymi kolorami. Na niebie kontrastowały z błękitem. Słońce jakby rozpoznało w przybyszach swoich dalekich krewnych i mocniejszymi promieniami wskazywało ptakom kierunek. Do kogo te piękne istoty przyleciały?
Dzieci poznają kolory ciepłe i zimne. W zestawieniu kolorów ciepłych i zimnych powstają kontrasty kolorystyczne.
Technika: farby plakatowe, plastelina, kredki, pastele olejne.

10. Gdzie ukryłem swoje ulubione zwierzątko?

• Pomiędzy różnorodną roślinnością, rzeczami wymyślonymi, dziecko ukrywa swoje zwierzątko. Czy potrafimy po zakończeniu pracy wypatrzyć w tym gąszczu ukrytą istotę?
Szukamy z wielkim zainteresowaniem zwierzątka, podziwiamy pomysłowość dziecka, stosowanie różnorodnych roślin, które skutecznie maskowały ukrytą zagadkę.
Technika: kredki, plastelina, wydzieranka.

11. Konstruujemy pojazdy dla zimy, lata, jesieni i wiosny. Ciekawe czy mój tata odgadnie?

• Każda z czterech pór roku reprezentowana jest przez kogoś bardzo ważnego jak np. króla, królową, księżną czy księcia. W bajkach najczęściej poruszają się one za pomocą karet, pięknych złotych sań czy na latających dywanach. Dzisiaj pewnie wyglądaliby staroświecko na ulicach miast, gdzie poruszają się szybkie samochody a na niebie ogromnie szybkie samoloty. Dlatego też dzieci muszą skonstruować dla przedstawicieli pór roku godne ich pojazdy. Może kolorystycznie upodobnią się do wybranej pory roku?
Omawiamy każdą z pór roku, zastanawiamy się nad ich kolorami, temperamentem, szukamy zasadniczych różnic.
Technika: farby plakatowe, collage.

12. Na czym latałyby dzisiaj czarownice? – interpretacja dowolna.

• Dzieci znają z bajek szereg historii związanych z czarownicami, które niestety nie cieszą się dobrą opinią w tym zaczarowanym świecie. Są złośliwe, brzydkie i latają na miotłach, ale mimo to, dzieci choć się trochę ich boją, to nie wyobrażają sobie bajki bez nich. Czy można uwspółcześnić zachowanie czarownic, ich pojazd, ich wygląd? Rozwiązanie tego problemu pozostawiamy dzieciom.
Technika; pastele olejne, kredki, plastelina.

13. Drewniana rodzinka – dom, samochody, ludzie z drewna.

• Jepetto stworzył drewnianego pajacyka „Pinokia”, którego niezwykłe przygody rozeszły się echem po całym bajkowym świecie, a opowiadane lub czytane dzieciom sprawiały im wiele doznań w identyfikowaniu się z tym drewnianym bohaterem. Może nie wszystkie jego przygody godne były naśladowania, ale niektóre tak. Czy moglibyśmy stworzyć całą drewnianą rodzinkę, którą umiejscowimy w drewnianym miasteczku, gdzie są drewniani ludzie, zwierzęta i samochodziki?
Technika: rzeźba z plasteliny lub modeliny, kredki, pastele olejne.

14. Miasto, ludzie, uformowani wg wybranego przez dziecko zawodu np. piekarz – wszystko stworzone z pieczywa, murarz – wszystko z cegieł itd.

• Aby dzieci poznały różne zawody, najlepiej byłoby zorganizować wycieczki do miejsc pracy np. cegielni, piekarni, zakładu mechanicznego, drukarni itd., oraz zaprosić do przedszkola, szkoły przedstawicieli tych zawodów, którzy dzieciom przybliżą charakter swojego zawodu. Czy na wzór drewnianej rodzinki można stworzyć krainę uformowaną wg wybranego przez dziecko zawodu, np. piekarz – wszystko stworzone z pieczywa, murarz – wszystko z cegły itd.
Technika: plastelina, kredki, pastele olejne, rzeźba.

15. Awaria maszyny czasu.

• Wymyślona i narysowana przez dzieci maszyna czasu podczas startu ulega awarii. Niestety wybrana przez dzieci data została już uruchomiona. Nauczyciel powinien za pomocą najprostszych metod (światło, różne odgłosy) stworzyć atmosferę niepokoju. Dzieci w swojej wyobraźni opuszczają statek – maszynę czasu, otwierają oczy i wymyślony krajobraz przelewają na kartkę. Po kolei opowiadają inspirując się swoim rysunkiem, dokąd dotarły, kogo spotkały, co przeżyły.
Technika: dowolna

16. Maszyna do śmiechu.

• Dzieci wymyślają różne przedmioty, zabawki, które je rozśmieszają. Czy z tych śmiesznych rzeczy można stworzyć coś śmiesznego? Połączenie tych przedmiotów powinno stworzyć maszynę do śmiechu. Czy to się uda? Przypominamy dzieciom wycieczkę do cyrku, na plac zabaw, wyszukujemy stare zabawki, z których można jeszcze coś wymontować.
Technika: formy przestrzenne, rysunek kolorowy, malowidło.

17. Góry lodowe niosą w sobie wiele tajemnic – spróbujemy je odkryć. Czy rzeźby są takimi odkrytymi tajemnicami?

• Wiele razy dzieci widziały pięknie uformowane góry, które niewątpliwie mają w sobie wiele tajemnic. Rzeźbiarz wydobywa z kamienia jakiś kształt, jakąś postać czy inną figurę, które później ozdabiają ulice, place czy parki. Może dzieci zabawią się w odkrywanie tajemnic ukrytych w narysowanych przez nauczyciela konturach gór o bardzo dziwnych kształtach. Może narysowane przez dzieci „odkrycia” ulepimy z plasteliny i ozdobimy nimi jakąś korytarzową szafkę?
Technika: rysunek kolorowy, rzeźba.

18. Panny jak motyle, panowie nie do poznania – bal karnawałowy (nastrój, moda, ruch).

• Bal karnawałowy wymaga oryginalnego przebrania. Czym jest ono barwniejsze, weselsze czy zagadkowe tym lepiej. Do takiego balu należy przygotować się bardzo sumiennie. Przydatne są w takim przypadku bajki, w których występują postacie w charakterystycznym przebraniu np. „Kopciuszek”, „Kot w butach” itd. Może dzieci same zaprojektują strój na bal karnawałowy? Jednocześnie musimy pamiętać o wystroju sali balowej aby dobrze komponował się z naszym strojem.
Technika: collage, pastele olejne, farby plakatowe, kredki, skrawki materiałów.

19. Świat kreskówek – opis plastyczny przeżytej przygody w formie historyjki obrazkowej.

• Czy można opowiedzieć komuś bliskiemu o niezwykłej przygodzie, która mi się przydarzyła posługując się tylko rysunkiem? Oczywiście. Do tego celu musimy podzielić kartkę na kilka, kilkanaście pól, w których będziemy rysować swoje opowiadanie. W takim opowiadaniu musi być rozpoczęcie (zapoznanie postaci, planów), rozwinięcie (narysowanie przygody) oraz zakończenie (podsumowanie wydarzeń, określenie czy była wesoła czy nie). Takim prostym językiem możemy porozumieć się z wszystkimi dziećmi na świecie. W podobny sposób powstają filmy rysunkowe dla dzieci.
Technika: ołówek, kredki kolorowe

20. Przygoda rodziny barw.

• Tata Kolor wysyła w świat swoje trzy córki: Czerwoną, Niebieską i Żółtą. Po upływie kilku lat zaniepokojony tym, że nie wracają, postanawia je poszukać. Dociera do miejsca gdzie wszystko jest z cegły. Która z córek może tu być? Dzieci odgadują, następnie wysyłamy ojca do krainy gdzie wszystko jest porośnięte niebieskimi kwiatkami, potem kraina żółta itd. Historie z kolorowymi krainami możemy mnożyć, dzięki czemu dzieci poznają nie tylko kolory podstawowe, pochodne ale i inne.
Technika: Farby plakatowe.

21. Ogród zmysłów.

• Zajęcia poprzedzone są wiadomościami o zmysłach, o znaczeniu zmysłów dla człowieka. Czy można narysować zmysły? A może pod postacią kwiatów? Dzieci wymyślają kwiaty; wzroku, węchu, dotyku, smaku, słuchu. Taki ogród musi być bardzo ciekawy. Zgromadzone ze sobą kwiaty zmysłów tworzą rodzinę – ogród. Zajęcia można urozmaicić poprzez tworzenie w plastelinie, modelinie lub w glinie.
Technika: kredki, pastele olejne, rzeźba.

22. Super strażnik naszej okolicy.

• Wskazana wcześniejsza rozmowa z dziećmi na temat bezpieczeństwa, ochrony, postaci fantastycznej, dobrej itp. Dzieci tworzą postać, do której mają całkowite zaufanie. Wymyślają ubiór, pojazd, którym super strażnik się porusza, sytuacje trudne, w których sprawdza się pomoc naszego wymyślonego przyjaciela. Dobrze byłoby na takie zajęcia zaprosić policjanta, który opowiedziałby o swojej pracy, obiecałby dzieciom wprowadzenie niektórych wymyślonych przez dzieci rekwizytów do swojej codziennej pracy.
Technika: pastele olejne, kredki, farby.

23. Awantura z kwietniem - pletniem.

• Denerwuje nas ta niesystematyczność pogody. A może u nas jest podobnie? Czy dzieci zauważyły u siebie lub innych ludzi taką zmienność np. raz się uśmiechamy a po chwili jest nam smutno? Do jakiej pory roku można takie zachowania porównać, czy kwiecień jest taką porą roku? Czy dzieci znają przysłowie ludowe o kwietniu – pletniu? Może narysujemy taką sytuację gdzie wszystko jest zmienne, kolory mieszają się ze sobą, są kreski proste i krzywe, jest wiatr i słoneczko, są chmurki oraz niebo czyste, jest trochę zimy i trochę lata.
Technika: kredki , plastelina (bardzo małe kuleczki plasteliny dzieci rozgniatają na swoim rysunku tworząc plamy czystych kolorów.

24. Wiosna zaskoczyła nas swoim pojazdem – jak ten pojazd wygląda?

• Czy Pani Wiosna powinna mieć swój pojazd, którym triumfalnie wjechałaby do naszego kraju, przed którą uciekłyby resztki zwlekającej z odejściem zimy? Czy pojazd ten powinien być groźny czy wesoły, czy powinien być ozdobiony pięknymi wiosennymi kwiatami, otoczony ptaszkami, motylami? A może dzieci wyjdą na spotkanie Pani Wiosny i wręczą jej swoje piękne obrazki, dzięki którym Wiosna wybierze sobie najciekawszy pojazd. Może dzięki temu szybciej dotrze tam gdzie jest bardzo zimno, gdzie oczekują na nią inne dzieci.
Technika: Farby plakatowe, kredki.

25. Kraina smakowitości – jakim warzywem, owocem, ciastkiem chciałbym być?
• Wyobraźmy sobie, że znaleźliśmy się w takiej krainie, gdzie wszystko co rośnie, leży, góry, drzewa, chmury a nawet słoneczko są niesamowicie smacznym kąskiem, który chętnie widzielibyśmy codziennie na naszym talerzu. Namalujemy taką krainę, a dla niepoznaki przebierzemy się w wybrany owoc, warzywo czy ciastko i umieścimy siebie wśród tych smakowitości. Ciekawe, czy mama zorientuje się w jaką smakowitość przebrałem się ja. Zajęcia powinny być poprzedzone pokazem warzyw i owoców oraz ich omówieniem.
Technika: pastele olejne, kredki, wydzieranka.

26. Lalka marsjanka – jak wyobrażam sobie istotę pozaziemską?

• Dzieci nieraz słyszały o innych planetach, o istotach pozaziemskich, które co jakiś czas odwiedzają prawdopodobnie również Ziemię. Trudno je spotkać, bo albo są bardzo dobrze ukryte, albo ich nie ma, bo są wymyślone. Ale my musimy być przygotowani na spotkanie z istotą np. z Marsa i musimy jej pokazać nasze najlepsze ziemskie zalety takie jak: dobroć, pomaganie innym, pracowitość czy gościnność. Dobrze byłoby również pokazać się od strony naszej twórczości. Może moglibyśmy się zaprzyjaźnić? Poznałbym ją z bohaterami moich bajek. Zaprojektujemy i wykonamy „lalkę Marsjankę”, którą w razie odwiedzin ofiarujemy naszym kosmicznym przybyszom.
Technika: pastele olejne, kredki, szmatki, drucik, papier kolorowy, guziki itd. (rzeczy potrzebne do stworzenia lalki – kukiełki).

27. Zaplanuję sobie wakacyjną przygodę. Jaką postać wezmę ze sobą, do jakiej krainy się udam?

• Kiedy planujemy wakacyjny wyjazd, zawsze bierzemy ze sobą niezbędne rzeczy, takie jak: ubranie, sprzęt sportowy, przybory do codziennej higieny ciała oraz kredki i blok rysunkowy aby narysować, utrwalić wszystkie piękne krajobrazy czy ciekawe przygody podczas naszej podróży. Wcześniej jednak możemy plastycznie zaplanować sobie niesamowitą przygodę, w przedziwnej krainie gdzie bohaterami będą postacie z moich ulubionych bajek. Dzieci po narysowaniu swoich przygód powinny przed całą grupą opowiedzieć o swoich pomysłach, chcąc zainteresować innych do swojej oferty podróżniczej.
Technika: plastelina, kredki, pastele olejne.


OCZEKIWANE EFEKTY PRACY DZIECKA

- Dziecko nie ma problemów z wyobrażaniem sobie różnych nietypowych sytuacji, zdarzeń itp.(odpowiednio rozwinięta wyobraźnia).
- Samodzielnie dobiera technikę tworzenia swojej pracy.
- Odważnie stosuje kolory, dokładnie wypełnia pracę kolorystycznie.
- Współpracuje w zespole z kolegami i koleżankami.
- Umie rozróżnić dobro od zła w swojej twórczości.
- Czuje potrzebę uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych (wystawa, wernisaż itp.).
- Wprowadza własną inwencję, wielość treści w swojej pracy.
- Czynnie uczestniczy w zabawie twórczej (wydarzenie artystyczne).
- Docenia systematyczność, rzetelność i uczciwość twórczą w swojej pracy plastycznej.