Poznajemy litery i cyfry. Program opracowany dla dzieci 6 - letnich wykazujących zainteresowania i zdolności związane z pojęciami matematycznymi oraz rozwojem mowy i myślenia

Wstęp
Przedszkole powinno być placówką w pełni profesjonalną, otwartą zarówno na potrzeby dzieci, jak i rodziców.
Program, ten, jest programem oddziaływań wychowawczo - edukacyjnych, promujących określone prawidłowości rozwojowe dziecka w wieku przedszkolnym.
Do napisania tego programu zainspirowała nas wieloletnia praca
z dzieckiem w wieku przedszkolnym, na którą złożyły się liczne pedagogiczne doświadczenia, sukcesy i porażki.
Kolejnym, nie mniej ważnym motywem pisania programu są szybkie transformacje, jakim ulega nasza rzeczywistość. Świat, choć na pozór ten sam, wymaga od nas opanowywania coraz nowszych umiejętności w posługiwaniu się językiem, kodowaniu i dekodowaniu informacji, poruszaniu się w śniecie symboli
i znaków czy percepcji oraz interakcji ze środowiskiem, w którym żyjemy.
Edukacja przedszkolna to bardzo ważny element składowy systemów oświatowych i polityki społecznej większości krajów europejskich. Dziś już wiemy na pewno, że doświadczenia edukacyjne zdobywane w wieku przedszkolnym mają bardzo duży wpływ na przebieg edukacji szkolnej i późniejsze losy człowieka. Wynika to między innymi z faktu, że jest on okresem najintensywniejszych przemian rozwojowych, dotyczących procesów poznawczych, osiągania kolejnego stadium dojrzałości fizjologicznej i budowania podstawowych struktur osobowości. Dziecko, niczym gąbka, chłonie informacje ze świata zewnętrznego i próbuje poskładać je w całość obrazującą rzeczywistość, budując fundamenty dalszego własnego rozwoju.
Bardzo ważne jest przygotowanie dziecka do nauki czytania
i pisania, czyli osiągniecie odpowiedniego poziomu:
• rozwoju procesów analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej;
• rozwoju koordynacji wzrokowo-słuchowej i słuchowo-ruchowej;
• rozwoju grafomotoryki, sprawności kierowania czynnościami drobnych mięśni dłoni i palców.
• rozwoju procesów emocjonalno - motywacyjnych (kształtowanie pozytywnego stosunku dziecka do nauki czytania, refleksyjnego ustosunkowania się do wysłuchanych treści, stymulowanie dziecka do samodzielnych poszukiwań
i dociekań w zakresie poznawania istoty pisma, rozbudzanie zainteresowań książką).

O programie:
Program został opracowany dla dzieci 6 - letnich wykazujących zainteresowania i zdolności związane z pojęciami matematycznymi oraz rozwojem mowy i myślenia.
Głównym założeniem programu jest wychodzenie naprzeciw potrzebom dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych, rozwijanie, wspomaganie i ukierunkowanie zainteresowań zgodnie z jego potencjałem
i możliwościami. A także umożliwianie, wyzwalanie i podtrzymywanie spontanicznej aktywności dziecka, sprzyjanie uaktywnianiu się jego potencjału intelektualnego i twórczego a tym samym umożliwianie realizowania się indywidualnej linii rozwojowej.
Program zawiera cele, treści, metody i formy pracy które są zgodne
z podstawą programową wychowania przedszkolnego i w spójny sposób uzupełniają ją i poszerzają.
Program realizowany będzie w trakcie zajęć zintegrowanych w ciągu dnia pobytu dziecka w przedszkolu.
Na bazie programu nauczyciele grupy opracowują swój plan pracy, który będzie przebiegać w dziecka własnym środowisku, w zróżnicowanym zespole dzieci, gdzie będzie możliwość wielorakich doświadczeń po to, by zapewnić również jego wszechstronny rozwój emocjonalny, społeczny
i fizyczny.

Cele ogólne:
Praca z dzieckiem wykazującym zainteresowanie i zdolności ukierunkowana jest na rozwijanie jego zdolności indywidualnych oraz zainteresowań a także:
1. Stwarzanie warunków do odkrywania, eksperymentowania, poznawania, działania, przeżywania w różnych formach.
2. Kształtowanie u dzieci wiary we własne możliwości.
3. Rozwijanie u dziecka możliwości umysłowych oraz szczególnych uzdolnień do uczenia się pojęć matematycznych.
4. Stwarzanie sytuacji doskonalących pamięć, umiejętność skupienia uwagi, zdolność kojarzenia, logicznego, twórczego i oryginalnego myślenia a także działania.
5. Rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania oraz samodzielności.
6. Tworzenie warunków w których dziecko rozwija nabyte doświadczenia językowe, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności czytania i pisania.
7. Kształtowanie i rozwijanie ekspresji, twórczej postawy, wrażliwości na piękno, wrażliwości estetycznej, pomysłowość i wyobraźni.

Treści edukacyjne oraz planowane osiągnięcia dziecka:

Edukacja w zakresie kształtowania pojęć matematycznych
Dziecko:
• orientuje się w schemacie własnego ciała i przestrzeni;
• rozpoznaje, nazywa figury geometryczne;
• zna i stosuje wielkość, ciężar i przedmiotów a także pojemność naczyń
• porządkuje i klasyfikuje zbiory przedmiotów na podstawie cech jakościowych;
• zna i stosuje liczby naturalne i cyfry;
• wykonuje praktyczne czynności dodawania i odejmowania w pamięci;
• rozwiązuje działania matematyczne z użyciem cyfr i znaków matematycznych;
• rozwiązuje zadania tekstowe;
• odczytuje pełne godziny na zegarze i odczuwa krótkie odcinki czasowe;

Edukacja w zakresie rozwijania mowy i myślenia
Dziecko:
• wypowiada się poprawnie pod względem logicznym i gramatycznym;
• potrafi gestem i mimiką odtworzyć czyjeś uczucia i emocje;
• potrafi recytować wiersze i wygłaszać fragmenty prozy;
• umie uważnie słuchać różnorodnych wypowiedzi, rozumie i potrafi powtórzyć ich treść ;
• bierze udział w inscenizacjach;
• układa zakończenie opowiadania, bajki, baśni;
• zna zasady prowadzenia rozmowy i dyskusji oraz przestrzega ich, potrafi uzasadnić swoje zdanie;

Edukacja w zakresie czytania
Dziecko:
• czyta i posługuje się melodią, akcentem i rytmem mowy;
• czyta ze zrozumieniem;
• czyta samodzielnie bajki, próbuje czytać czasopisma;
• czyta tekst z podziałem na role;
• korzysta z encyklopedii;
• rozpoznaje takie formy wypowiedzi pisemnych jak: opowiadanie, baśń, legenda;
• próbuje układać rymy, wierszyki;
• zna twórczość wybranych pisarzy oraz poetów dziecięcych: Julian Tuwim, Jan Brzechwa, J. H. Andersen;
• jest czynnym i aktywnym odbiorcą widowisk teatralnych;
• inscenizuje wiersze i bajki z wykorzystaniem rekwizytów;

Edukacja w zakresie przygotowania do pisania
Dziecko:
• umie odwzorować i odtworzyć z pamięci wzory i znaki i ich układ;
• umie kreślić litery i wyrazy po śladzie także kropkowym;
• potrafi kreślić znaki literopodobne w sposób płynny, ciągły i mieści je w wyznaczonych liniach;
• pisze litery w liniaturze na kartkach zeszytu stosowanego w klasie pierwszej;
• pisze wyrazy w liniaturze na kartkach zeszytu stosowanego w klasie pierwszej;

Metody i formy pracy

Metody:
W realizacji programu przyjęto koncepcję łączenia metod tzw. „Sojusz metod” w których dominować będą metody aktywizujące dzieci.
• słowna, oglądowa, praktyczna;
• uczenie się przez odkrywanie, działanie, przeżywanie;
• zabawowa;
• patrz i słuchaj;
• Kinezjologia Edukacyjna P. Dennisona;
• Naturalna metoda nauki czytania I. Majchrzak;
• Od piosenki do literki M. Bogdanowicz;
Formy:
• praca indywidualna – dziecko samodzielne wykonuje czynność;
• praca zbiorowa, wszystkie dzieci pracują wspólnie;
• praca zespołowa, dzieci pracują w stałych zespołach;
• praca grupowa, dzieci pracują w jednorazowych grupach.

Ewaluacja programu:
Do ewaluacji programu posłużą narzędzia badające umiejętności dziecka - Arkusz wiadomości i umiejętności. Arkusz ma na celu dostarczenie informacji dotyczącej zasobu wiadomości i umiejętności, a także rozwój indywidualnych zdolności dziecka.

Uwagi:
W zależności od predyspozycji dzieci, środków dydaktycznych a także możliwości czasowych program może być modyfikowany.


Literatura:

1. Bałczewska E. Herde M. Kwiatkowska E. Wasilewska E. Grodzicka A.L.: ABC... Program wychowania przedszkolnego XXI wieku . Warszawa WSiP 2000.
2. Bogdanowicz M.: „Metoda Dobrego Startu.” GWP 2003.
3. Dudzińska I.: „Dziecko sześcioletnie uczy się czytać”. Warszawa WSiP 1992.
4. Gruszczyk – Kolczyńska E. Zielinska E.: Dziecięca matematyka – Program dla przedszkoli , klas zerowych i placówek integracyjnych. Warszawa WSiP 1999.
5. Lewis D.:”Jak wychować zdolne dziecko”. Warszawa PZWL 1988.
6. Majchrzak I.: „Wprowadzenie dziecka w świat pisma.” Warszawa WSiP 1995.
7. Brońska E.: „Refleksje na temat przedszkolnych programów”
i. Wychowanie w Przedszkolu 7/2005.
8. Limont W.: „Zdolności twórcze dzieci w wieku przedszkolnym”
i. Wychowanie w Przedszkolu 8/2002.
9. Bates J. Munday S.: „Dzieci zdolne ambitne i utalentowane” .Warszawa. Liber, 2005.
10. Uszyńska – Jarmoc J.: „Metody wspierania aktywności edukacyjnej.” Wychowanie w Przedszkolu 9/2004.
11. Vos J. Dryden G. DambachK.E.: „Rewolucja w uczeniu”. Zysk S-ka 2003.