Program rozwijający twórczą aktywność plastyczną "Mały artysta"

„Każdy człowiek jest na swój sposób artystą”
H. Read

„MAŁY ARTYSTA”

Program rozwijający twórczą aktywność plastyczną.
2009/2010

Program własny opracowała:
mgr Justyna Czykwin – Strękowska

WPROWADZENIA DO PROGRAMU

H. Read wychowanie przez sztukę uważał za najbardziej odpowiednie dla kształtowania równowagi psychicznej człowieka i sądził, że sztuka powinna w naszym życiu zająć takie miejsce, abyśmy mogli powiedzieć, iż nie ma dzieł sztuki, jest tylko sztuka, która stała się sposobem życia. Wychowanie przez sztukę - zdaniem Reada – miałoby sprawić, że człowiek działałby w sposób twórczy, co w efekcie sprzyjałoby osiągnięciu harmonii w życiu umysłowym, uczuciowym, i intelektualnym. Aby tak się stało należy rozwinąć w jednostce to, co w niej indywidualne, oryginalne i prawdziwe.
Plastyka w wychowaniu dzieci odgrywa ogromną rolę. Umożliwia im ujawnienie własnych myśli i uczuć oraz obrazu świata widzianego z ich perspektywy. Jest dla nich twórczą, dynamiczną aktywnością.
Kontakt ze sztuką - zarówno z pozycji odbiorcy, jak i twórcy - rozwija u dzieci ekspresję i umiejętności artystyczne oraz zdolność do działania i osiągania celu; wyrabia też poczucie ładu, porządku i estetyki, rozbudza zaciekawienie i wrażliwość, pomaga również dzieciom w odkrywaniu swojego „ja”. Członek kółka uczestnicząc w zajęciach wycisza swoje negatywne emocje i aktywnie angażuje się w swoje dzieło.
Wszystko, co jest dla dzieci nowe i ciekawe, oddziałuje na ich zmysły, kształtuje percepcję i wyobraźnię, wywołuje także przeżycia będące źródłem radości i dobrego samopoczucia, które mają wpływ na cały organizm dziecka.
Mam nadzieję, iż program przeze mnie opracowany pomoże dzieciom stać się bardziej otwartymi, szczerymi i wrażliwymi oraz rozbudzi w nich ciekawość świata i spontaniczny sposób jego odbioru.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
–
FORMY I METODY REALIZACJI

Program powinien być realizowany z małą grupą dzieci (do 10 osób). Zajęcia odbywać się będą dwa razy w miesiącu przez 30-40 minut.
Udział w zajęciach będzie dobrowolny i ogólnie dostępny. Wezmą w nich udział dzieci nie tylko szczególnie uzdolnione ale także te, które wykazują zainteresowania plastyczne. W każdym dziecku bowiem tkwią możliwości twórcze. Od nauczyciela zależy tylko czy się dalej rozwiną.

Formy realizacji:
praca indywidualna,
praca w grupach,
praca zespołowa.

Metody realizacji:
działania praktycznego,
doświadczeń i eksperymentowania (np. mieszanie barw),
pokazu i obserwacji,

CEL GŁÓWNY:

Rozwijanie uzdolnień i zainteresowań artystycznych dzieci oraz ich wrodzonych możliwości twórczych w toku różnorodnych działań plastycznych.


CELE SZCZEGÓŁOWE:

- uwrażliwienie na piękno różnorodnych zjawisk: przyrodniczych i społecznych,
- dostrzeganie form oraz bogactwa barw w naturze,
- rozwijanie twórczej aktywności oraz ekspresji plastycznej dziecka,
- rozwijanie dyspozycji twórczych, a więc pobudzanie wyobraźni, oraz ćwiczenie zdolności
kojarzenia i poszukiwanie indywidualnych form wyrazu
-rozwijanie umiejętności posługiwania się wzbogaconymi technikami plastycznymi oraz umiejętne operowanie narzędziami i materiałem,
- wyrabianie swobody w świadomym operowaniu środkami wyrazu plastycznego, a więc i ogólnej sprawności manualnej,
- budzenie poczucia odpowiedzialności i satysfakcji z wykonanej pracy,
- rozwijanie wyobraźni dziecka poprzez kontakt z wytworami sztuki (reprodukcje dzieł uznanych artystów polskich i zagranicznych, oglądanie wystaw miejscowych artystów),
- pogłębianie zdolności przeżywania i wyrażania swych przeżyć środkami plastyki,
- rozwijanie zdolności percepcji malarskich dzieł sztuki: spostrzegania, rozumienia, przeżywania, wartościowania.
- kształcenie samodzielności w ocenie wartości estetycznej, umiejętności analizowania wyników pracy plastycznej, także uzasadnienia swojej oceny,
- utrwalanie motywacji do ekspresji plastycznej,

SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW:
Starając się, by działalność kółka była efektowna i mobilizująca do dalszego działania kierowałam się następującymi zasadami:
rytmiczności – 2 razy w miesiącu
unikania monotonności – wprowadzenie nowych, ciekawych, oryginalnych zadań i technik plastycznych;
racjonalnego planowania – zaplanowanie zajęć tak by nie przemęczyć dzieci, zapewnić im swobodę wypowiedzi i własnych przemyśleń;
odpowiedniej atmosfery – sprzyjanie pracy twórczej, zaspakajanie potrzeb bezpieczeństwa, akceptacji i uznania;

EWALUACJA PROGRAMU
Aby przekonać się czy zaproponowany program ma pożądany wpływ na dzieci, konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji, tj. działania zmierzającego do stwierdzenia czy zawarte w nim treści są skuteczne w pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Naturalną formą ewaluacji tego programu będzie:
pozytywna opinia rodziców na temat prezentowanych umiejętności przez dzieci
poziom zadowolenia dzieci z własnych dokonań i umiejętności wykorzystanych w procesie tworzenia
gromadzenie i systematyczna ekspozycja prac plastycznych dzieci, w których odkryć będzie można ich ogromne zaangażowanie
udział w konkursach wewnętrznych i zewnętrznych,
Szczegółowa analiza przydatności i skuteczności proponowanych zajęć odbędzie się poprzez:
ankietę wstępną i końcową wiedzy i umiejętności dziecka
ankietę dla rodziców
Uzyskane dzięki nim informacje pozwolą ocenić przydatność i atrakcyjność proponowanych przeze mnie działań. Dadzą również możliwość podsumowania, wyciągnięcia wniosków do dalszej pracy czy ewentualnych zmian.

TECHNIKI PLASTYCZNE
Przedstawię tylko te techniki, które wykorzystam w zajęciach kółka plastycznego. Stosowanie różnorodnych technik plastycznych wpływa na wzrost zainteresowania dzieci pracą plastyczną, pobudza do twórczego działania i ekspresji.

MALARSTWO:
- Malowanie akwarelą.
Farby można mieszać. Akwarelą trzeba malować szybko, lekko, pędzel musi być obficie zamaczany w farbie z wodą. Nazwa techniki (aqua po łacinie znaczy woda) wskazuje, że woda jest jednym z głównych jej składników. Charakterystyczne dla farby akwarelowej są białe prześwity, dlatego nie należy nią pokrywać całego arkusza papieru. Jest to trudna technika, ale można ją już stosować w przedszkolu. Świetnie nadaje się do zabaw kolorami, ćwiczeń w poznawaniu barw pochodnych (np. w zabawie w malowanie tęczy), do łączenia z innymi technikami np. z rysowaniem świecą, jako tło do prac plastycznych.

- Malowanie farbami kryjącymi – akrylowe, plakatowe
Do farb kryjących zalicz się: tempery, plakatówki. (kupujemy gotowe w sklepie), farby klejowe można sporządzić samemu. Jako spoiwa używamy kleju ugotowanego z mąki zmieszanej z wodą lub kleju biurowego. Klej mieszamy z kolorowymi farbami (każdy kolor osobno). W przeciwieństwie do akwareli do farb kryjących dodajemy biel. Można ją zrobić ze strąconej zmielonej kredy. Klejówką pokrywa się całą powierzchnię ( bez prześwitów) – stąd ich nazwa. Farby można rozcieńczać wodą. Malujemy za pomocą szczecinowych pędzli płaskich. Małe dzieci mogą malować palcami lub całą ręką.

- Malowanie gąbką, grzebieniem.
Rysujemy wzór i wycinamy go nożyczkami. Szablon nacieramy świecą, aby nie nasiąkał wodą. Wycięty szablon przypinamy spinaczem aby się nie przesuwał. Kawałkiem gąbki zamaczanej w farbie lekko uderzamy w papier widoczny w okienkach szablonu. Można użyć jednego koloru lub kilku. Trzeba tylko przygotować kilka kawałków gąbki dla każdego koloru osobno. Za każdym razem szablon czyścimy czystą wilgotną ściereczką aby nie brudził papieru.
- Farba mydlana

RYSUNEK:
- Rysowanie węglem, kredą.
Do rysowania węglem najlepsze są papiery o powierzchniach nieco szorstkich (pakowe, szare lub białe, można też rysować na gazecie. Przy rysowaniu można uzyskać kreski o różnych walorach od jasnej do czarnej. Na początku pracy trzeba rysować lekko. Niepotrzebne linie dadzą się łatwo usunąć np. kawałkiem flaneli. Nie pokrywamy całej powierzchni papieru węglem. Czyste plamy są ważnym elementem w kompozycji, dają kontrast. Utrwalamy lakierem do włosów, mlekiem lub fiksatywą sporządzoną z ubitego kurzego białka rozcieńczonego wodą.

- Batik stearynowy - rysowanie święcą
Do rysowania świecą najlepiej nadają się świece kolorowe. Są lepsze bo rysunek jest bardziej widoczny na białym papierze. Całość malujemy farbą akwarelową dobrze rozpuszczoną w wodzie. Najlepiej nadają sie do tego farby ciemne.
- Rysowanie pastelami olejnymi i suchymi
- Pejzaż

WYCINANKI, WYKLEJANKI

- Wycinanka z papieru.
Kształty wycina sie nożyczkami. Technikę tę można zastosować w zadaniach o charakterze dekoracyjnym i w komponowaniu zaproszeń.
- Wyklejanka

COLLAGE

- Nakładane obrazki
To kompozycja z użyciem różnych materiałów naklejanych na podłoże. Możemy ją łączyć z rysunkiem lub farbą. Materiały do wykorzystania: ścinki tekstylne, włóczka, papier falisty i kolorowy, materiał przyrodniczy, gazety i.t.p.

PRACE NA MATERIALE NATURALNYM

- Kompozycje z materiału przyrodniczego.
Materiałem przyrodniczym mogą być liście, ziarna, kamienie, kara, piasek itp.
- Prace przestrzenne z nieużytków
Nieużytkami są np.: rolki po papierze toaletowym, gazety, balony, kordonki, skrawki materiału, papieru, włóczki, itp
- Posypywane obrazki
Na papierze lub kartonie szkicujemy obrazek, a następnie malujemy klejem po liniach rysunku. Następnie posypujemy kaszą manną, herbatą, solą, piaskiem....

MAŁE FORMY RZEŹBIARSKIE

- Płaskorzeźba ( z plasteliny, gliny, gipsu)
- Rzeźba (plastelina, modelina, masa solna itp)

UKŁAD ZAJĘĆ NA CAŁY ROK

WRZESIEŃ

Sprawdzenie umiejętności dzieci, zainteresowań plastycznych, zachęcanie do udziału w dodatkowych zajęciach plastycznych

PAŹDZIERNIK

1. „Portret pani jesieni” – nakładane obrazy
Przebieg:
Każde dziecko zaczyna pracę od wycięcia kształtu wielkiej głowy ludzkiej.
Następnie wybiera inne elementy nadające się do naklejania na wybraną formę w miejsce oczu, nosa, uszu, włosów (np. jabłka jako oczy).
Można również nakładać elementy wypukłe typu: korki, kapsle, pinezki, rolki papieru.
Pomoce:
kolorowa makulatura,
klej,
nożyczki,
kartki z bloku

2. „Jesienne bukiety” - kompozycja z materiału przyrodniczego
Przebieg:
Dzieci składają liść w 1/3 szerokości i modelują z nich kształt róży. Następnie związują tak wykonany kwiat gumką recepturką. W ten sam sposób wykonują kolejne kwiaty tworząc „jesienny bukiet”.
Pomoce:
świeżo zebrane liście,
gumki recepturki,
lakier do włosów

LISTOPAD

1. „Papierowe miasto” – makieta
Przebieg:
Punktem wyjścia zajęć jest oglądanie albumów, zdjęć panoramicznych miast, budynków, ulic itp. Zadaniem dzieci jest zaprojektowanie i stworzenie ekologicznego, papierowego miasta wzorując się na wyglądzie znanych budowli, budynków, ale doceniana powinna być również inwencja twórcza dziecka.
Celem tego zadania jest rozbudzenie ciekawości dziecka oraz zachęcenie go do poszukiwania indywidualnych rozwiązań.
Zajęcie może być dwuetapowe i rozłożone na dwa kolejne spotkania: na pierwszym spotkaniu dzieci tworzą makietę miasta, na drugim ożywiają je kolorem (farbą)
Pomoce:
gazety
taśma lakiernicza

2. „Miałem sen” - malowanie na określony temat.
Przebieg:
Dzieci otrzymują pas obrusu jednorazowego, składają go na pół i taśmą papierową sklejają 2 krawędzie (jedną pozostawiając otwartą – będzie ona miejscem , które pozwoli tak wykonaną poszewkę wypełnić „pierzem”, czyli skrawkami gazet) Dzieci zamykają oczy, kładą się na dywanie i przez chwilę słuchają muzyki relaksacyjnej. Następnie malują sen lub jego elementy na poszewce. Mogą zapełnić jedną lub obie jej strony. Po skończonej pracy wypełniają poszewkę pierzem – gazetami i zaklejają ostatnią krawędź. Wystawa prac na sznurku do bielizny.
Pomoce:
kredki – pastel suchy lub tłusty do wyboru
obrusy jednorazowe
taśma papierowa

GRUDZIEŃ

1. „Bombeczki jak z bajeczki” – praca przestrzenna z nieużytków
Przebieg:
Zajęcie obejmuje dwa spotkania.
Dzieci dmuchają balony. Następnie oklejają je gazetami nasączonymi w kleju wykonanym z mąki. Pozostawiają do wyschnięcia. Na kolejnych zajęciach ozdabiają sylwety bombek kordonkami lub malują na wybrany przez siebie kolor farbą..
Pomoce:
balony
gazety
klej
kordonki
nożyczki
farba
pędzle

2. „Prezenty – czyli cuda z rolki po papierze toaletowym?” – praca przestrzenna z nieużytków –
Przebieg:
Zadaniem dziecka jest wykonanie prezentu dla wybranej przez siebie osoby, którego bazą byłaby rolka o papierze toaletowym. Dzieci mogą ją malować, ciąć, składać, rozrywać i ozdabiać. Doceniamy pomysłowość dziecka, zachęcając do nazywania swoich wytworów.
Pomoce:
rolki po papierze toaletowym
nożyczki
kolorowy papier,
skrawki materiału
klej
koronki, nici
pozostałe materiały pomocnicze wg pomysłu nauczyciela lub dzieci

STYCZEŃ

1.Zima w górach – technika batik stearynowy
Przebieg:
Oglądanie reprodukcji J. Fałata „Zima”. Wykonanie rysunku świecą na białej kartce papieru (świeca jest bardziej widoczna na białej kartce). Zamalowanie całej powierzchni rysunku akwarelami.
Pomoce:
reprodukcje J. Fałata „Zima”
świece
arkusz A4 białego papieru
pędzle
akwarele

2. „Scenografia teatralna” – technika kombinowana (na potrzeby Koła Teatralnego).
Termin może ulegać zmianie.

LUTY

1. „Muzyka pędzlem malowana” – malowanie akwarelą
Przebieg:
Dzieci odsłuchują z zamkniętymi oczami utworu Vivaldiego – krótka rozmowa na temat nastroju utworu, własnych odczuć, przemyśleń dzieci.
Następnie dzieci z zawiązanymi oczami kreślą (jednym kolorem farby – najlepiej ciemnym) na arkuszu czystego papieru, dowolne linie (do momentu zakończenia utworu).
Zdejmują z oczu opaski, przyglądają się liniom i farbami w 3 barwach (biel, niebieski, szary) zamalowują wybrane pola, dorysowują dowolne elementy – tak aby powstała zimowa kompozycja.
Pomoce:
płyta Cd „Zima” Vivaldiego
opaski na oczy.
kartki A4,
farba akwarela (biel, szary, odcienie niebieskiego)

2. Zimą jest pięknie” – posypywane obrazki - przedstawianie obrazów i nastrojów inspirowanych porą roku
Przebieg:
Oglądanie pejzaży zimowych, zdjęć, reprodukcji.
Na papierze lub kartonie szkicujemy krajobraz zimowy, a następnie malujemy klejem po liniach rysunku. Następnie posypujemy kaszą manną, herbatą, cukrem, piaskiem....Pozostawiamy do wyschnięcia.
Pomoce:
pejzaże zimowe
papier/ karton biały lub niebieski
ołówek
klej
kasza manna,
herbata,
cukier,
piasek

MARZEC

1. „Kreatywne rysowanie” - malowanie pastelą suchą
Przebieg:
Na kartce rysujemy grubym flamastrem dowolny „zygzak”. Prosimy dzieci, aby wyobraziły sobie dowolne miejsce: na Ziemi, w przestrzeni kosmicznej lub na innej planecie i narysowały swoje wyobrażenia na bazie zaczętej formy rysunku.
Pomoce:
kartki,
gruby flamaster,
kredki - pastele suche.

2. „Pisanki – kolorowe malowanki” – rękodzieło ludowe
Przebieg:
Oglądanie i omówienie technik jakimi można wykonać świąteczne jajo. Rozmowa na temat wartości estetycznych, oryginalności ręcznie wykonanych pisanek/ kraszanek itp. Przypomnienie technik: oklejania (włóczką, koralikami, bibułą, ziarnami, gotowymi naklejkami itp), skrapiania farbą.
Próby samodzielnego wykonania pisanek różnymi sposobami: farbowanie, wydrapywanie, malowanie woskiem itp.
Pomoce:
jaja wielkanocne wykonane różnymi technikami.
podgrzewacz
wosk (roztopione świece)
garnek
dłutko
igła
barwniki do jaj, ocet
cebula
herbata czarna, rumiankowa, mieszanki owocowe, zielona

KWIECIEŃ

1. „Wyczarowane z przydrożnych kamieni” – ............
Przebieg:
Każde dziecko wybiera sobie kamień, który najbardziej mu się spodobał. Ogląda go dokładnie zastanawiając się co przypomina mu jego kształt (np. samochód, zwierzę, itp)
Za pomocą farb próbuje wyczarować z niego swoje wyobrażenia.
Pomoce:
kamienie o różnych ciekawych kształtach i wielkościach,
farby plakatowe,
pędzle

2. „Wiosna – kulą malowana” – abstrakcja
Przebieg:
Kartkę umieszczamy w pudełku po czekoladkach. Kulkę malujemy pędzelkiem jednym kolorem farby, wkładamy do pudełka i poruszając nim w różne strony, malujemy na kartce. Następnie pokrywamy kulkę farbą innego koloru i postępujemy jak wcześniej. Powstałe w ten sposób abstrakcje możemy oprawić w ramy. Można również dorysować symboliczny akcent farbą plakatową.
Pomoce:
małe kulki plastykowe,
farby plakatowe (kolory wiosny)
kartki z bloku,
tekturowe pudełka po czekoladkach,
pędzelki.

MAJ

1. „ Barwne motyle” –farba mydlana
Przebieg:
Dmuchanie baniek mydlanych i obserwowanie różnorodności ich barw.
Barwienie papieru przy pomocy farby mydlanej: mydło ścieramy na tarce, zalewamy wrzątkiem i miksujemy. Do mydlanej piany dodajemy farbę, najlepiej plakatówki.
Kartkę A4 delikatnie kładziemy na powstałą pianę. Pozostawiamy do wyschnięcia. Czynność powtarzamy przy użyciu farby mydlanej w innych kolorach. Pozostawiamy do całkowitego wyschnięcia.
Porównanie kolorów bańki mydlanej – ufarbowanego papieru do ubarwienia motyla. Wysłuchanie wiersza „Motyle znad łąki” autor nieznany. Szkicowanie sylwety motyla na przygotowanym wcześniej papierze wielobarwnym. Poprawienie konturów markerem.
Pomoce:
wiersz „Motyle znad łąki” au. nieznany
kartki białe A4
ołówek
mydło
tarka
woda wrzątek
farbka plakatówka
miski
nożyczki
marker

2. „Świat w maju” - pejzaż
Przebieg:
Zajęcia obejmują malowanie w plenerze. Dzieci siadają na kocach na placu przedszkolnym, zamykają na chwilę oczy. Następnie otwierają je i rozglądają się wkoło. Wybierają obiekt, symbol wiosny, który będą malować.
Pomoce:
kredki ołówkowe
świecowe
pastele
kartki A4
sztalugi

CZERWIEC

1. „Nad stawem” – wyklejanki z opryskanego papieru
Przebieg:
Oglądanie reprodukcji, zdjęć, ilustracji przedstawiających żaby, pałki wodne. Oglądanie ich pod lubą (zwrócenie szczególnej uwagi na ubarwienie skóry płazów, budowę i kolorystykę roślinności).
Farbą rozcieńcz w naczyniu z wodą by zrobiła się bardziej płynna. Zamocz w farbie starą szczoteczkę do zębów. Następnie pocierając jej włosie palcem/ linijką spryskaj powierzchnie papieru. Jeśli chcesz uzyskać większe palmy użyj pędzla zamoczonego w farbie. Powtarzaj czynność do uzyskania pożądanego efektu. Po wyschnięciu – wytnij sylwetę i przyklej ją na brystolu. Możesz ozdobić pracę kulkami bibuły, strużkami z ołówka itp
Pomoce:
reprodukcje, zdjęcia, ilustracje przedstawiające: żaby, pałki wodne
lupy
gazeta
farba w ok. 4 kolorach
naczynie
szczoteczka do zębów
papier kolorowy lub pakowy z zarysowaną sylwetami ( żaby, pałek wodnych, paskiem wody ważką itp.)
pędzel
nożyczki
brystol żółty
klej

2. „”Gorące rytmy Afryki” - płaskorzeźba z plasteliny
Przebieg:
Dzieci oglądają zgromadzone w sali maski afrykańskie Krótka rozmowa na temat ich wyglądu i sposobu wykonania.
Na korę drzewa dzieci nanoszą uprzednio wymieszaną plastelinę w kolorze szarym. Z plasteliny formują wszystkie elementy maski na wzór afrykański. Całość opalamy nad świeczką w celu uzyskania czarnej barwy i malujemy lakierem bezbarwnym. Celem tych zajęć jest poznanie sztuki afrykańskiej, cech anatomii twarzy oraz próby tworzenia karykatur w formie przestrzennej
Pomoce:
kora z drzewa
plastelina szara
świeczka
maski afrykańskie
patyki

Dodatkowo:
1. „Kolorowe przedszkole” - rysowanie węglem, kredą na płytach chodnikowych
Przebieg:
Porównanie właściwości węgla i kredy. Próby rysowania linii prostych, falistych na szarym papierze. Omówienie różnic w sposobie i jakości malowania węglem i kredą. Wyjście na plac przedszkolny. Malowanie motywów letnich kredą i węglem na płytach chodnikowych. Celem zajęć jest rozwijanie umiejętności planowania, podziału pracy – praca zespołowa.
Pomoce:
węgiel
kreda
szary papier

Ponadto:
Zwiedzanie muzeum im. Śleńdzinskich
Spotkanie z animatorem kultury – zajęcia z rękodzieła
Spotkanie z artystą malarzem
Przygotowanie deterioracji okolicznościowych: 50-lecie przedszko9la, dekoracje holu wg pór roku
przygotowanie prac do konkursów wewnątrz i zewnątrzprzedszkolnych


BIBLIOGRAFIA
Lewicka J., Sto technik plastycznych, Nasza Księgarnia, Warszawa 1967 r.
Jąder M: Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię, Kraków 2004
Czerwosz Z., Dzieci lubią rysować, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986 r.
Michejda-Kowalska K., O dziecięcej wyobraźni plastycznej, WsiP, Warszawa 1987 r.
Hohensee-Ciszewska H., Powszechna edukacja plastyczna, WsiP Warszawa 1982 r.
Kalbarczyk A., Zabawy ze sztuką, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005 r.
Gloton R., Cletro C., Twórcza aktywność dziecka, WsiP, Warszawa 1985 r
Natorrf A., Wasiluk K., Wychowanie plastyczne w przedszkolu, WsiP, Warszawa 1990 r.
Misiurska A., Kalendarz plastyczny w przedszkolu, WsiP Warszawa 1993
Fiona Watt, Szkoła malowania – przewodnik pomysłów plastycznych, Delta
J. Balchin, Zabawy plastyczne krok po kroku, KDC 2002 r.
Wetzel – Maesmanns S. „Każde dziecko ta potrafi”, Delta, Kielce 2000
Samoraj M., Artystą być w przedszkolu w: Edukacja w przedszkolu, Raabe 1999
Lewis D., Jak wychować dziecko zdolne, PZWL 1998
Dziamska D., Kropki, kreski, owale, wiązki, WSiP 2004
Folejewska R., Zarzycka I., Spróbujmy inaczej. Metody aktywizujące w wychowaniu przedszkolnym, WSiP 2005
czasopismo „Artysta”, „Hobby”


Ankieta dla rodzica dziecka uczęszczającego na kółko plastyczne

1.Czy państwa dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach plastycznych?
a) TAK
b) NIE

2.Jak państwo oceniacie poziom prowadzonych zajęć?
a) bardzo dobry,
b) zadowalający,
c) nie wystarczający.

3.Czy uważacie, że takie zajęcia są dziecku potrzebne?
a) TAK
b) NIE