Indywidualny program wspierajacy rozwój dziecka - pakiety do pracy wyrównawczej

(OPRACOWANIE WŁASNE DO UŻYTKU PRZEDSZKOLNEGO)

Opracowała: Danuta KOKOSZKA
Elbląg
2009

1. Wspomaganie nabywania umiejętności społecznych

- wdrażanie do przestrzegania zasad grupowych,
- nabywanie umiejętności przerywania zabawy w określonym czasie,
- wyrabianie nawyku odkładania zabawek na swoje miejsce,
- wdrażanie do aktywniejszego udziału podczas zajęć zorganizowanych,
- kształtowanie nawyku współdziałania z rówieśnikami podczas zabaw
samorzutnych,
- kształtowanie umiejętności współżycia w grupie, nawiązywanie
kontaktów,
- wdrażanie do utrzymywania kontaktu wzrokowego,
- stwarzanie sytuacji zadaniowych:
• jaki jestem?, potrafię narysować swój portret,
• rysuję mamę i tatę oraz inne ważne osoby,
• jesteśmy do siebie podobni, a jednak się różnimy,
• opowiem misiowi, jak wyglądam i co lubię,
• zagadki ruchowe,
• potrafimy porozumiewać się bez słów,
• potrafię miło się zaprezentować innym.

2. Wspomaganie nabywania umiejętności do skupienia
się oraz odporności emocjonalnej:

- zabawy , gry i sytuacje zadaniowe:
• klocki- wspólne budowanie,
• budowanie z klocków kupowanych u dorosłego,
• ilustrowane opowiadania,

- gry- opowiadania, konstruowanie gier dla dzieci i przez dzieci:
• układanie gry „Ściganka”,
• układanie gry „Dwa zajączki ścigają się do pola z kapustą”,
• „Koniki ścigają się na torze przeszkód”,

3. Wspomaganie nabywania umiejętności intelektualnych:

- doskonalenie rozpoznawania kolorów,
- doskonalenie umiejętności rozpoznawania i nazywania figur geometrycznych,
- nabywanie umiejętności rozpoznawania i nazywania cyfr w zakresie
dziesięciu,
- nabywanie umiejętności rozpoznawania i nazywania małych i wielkich liter,
- doskonalenie umiejętności sortowania i nazywania przedmiotów kategoriami,
- nabywanie umiejętności kojarzenia cyfry z liczbą elementów w zbiorze,
- nabywanie umiejętności liczenia w zakresie dziesięciu,
- poszerzenie ilości znanych przymiotników, rzeczowników i czasowników,
- prowadzenie rozmów zaczynających się od pytań dlaczego...?
(pomagają dzieciom lepiej łączyć przyczynę ze skutkiem):
• ranny przymrozek,
• kwiatki zwiędły w wazonie,
• wiewiórka,
- ustalanie kolejności czynności prowadzących do celu pomaga dzieciom lepiej przewidywać, co też może się zdarzyć:
• pielęgnowanie chorych zabawek,
• kanapki, sałatki, galaretki z owocami itp.
• historyjki obrazkowe,
- pomaganie dziecku w orientowaniu się, które zmiany są odwracalne, a które nieodwracalne:
• eksperymentowanie z wodą i solą,
• eksperymentowanie z wodą , cukrem i cytryną,
• eksperymentowanie z kartkami papieru,
• mieszanie kolorów,
• eksperymentowanie z klockami,
• eksperymentowanie z patyczkami,
- dodawanie i odejmowanie:
• dodawanie i odejmowanie na palcach,
• zadania z kasztanami,
• zadania z ziarnami fasoli,
- klasyfikacje:
• domino i klasyfikacja,
• co do czego pasuje?,
• sprzątanie z pomyślunkiem,
• seria – dokończ opowiadanie,
• zabawy z kartami logicznymi,
• segregowanie guzików,
• kupowanie i sprzedawanie guzików i klocków,
• podobne, niepodobne,
- orientacja przestrzenna:
• wiem, jak wyglądam,
• portrety,
• lewa- prawa, „frotka” mi pomaga,
• gdzie jest woreczek,
• inni też mają lewą i prawą stronę,
• co widzi miś?
• potrafię znaleźć misia,
• powiem ci, jak masz iść,
• krzesełko i klocek, stół bez szuflady,
• ja i kartka papieru,
• rysuj szlaczki tak, jak mówię,
• myszka i serek,

4. Wspomaganie dzieci w rozwoju mowy i w kształtowaniu umiejętności porozumiewania się z innymi:

- kształtowanie umiejętności nadawania i odbierania informacji,
- usprawnianie narządów artykulacyjnych:
- wdrażanie do reagowania na polecenia,
- ćwiczenia słuchowe:
• słuchanie radia, nagrań z płyt i taśm,
• rytmiczne klaskanie, tupanie, stukanie,
• wystukiwanie rytmu według wzoru z klocków, kresek,
• rozpoznawanie dźwięków prostych instrumentów perkusyjnych,
• odtwarzanie wystukanego rytmu na instrumencie perkusyjnym,
• rozróżnianie źródeł dźwięków np. szelest kartki, plusk wody,
• rozpoznawanie głosów ludzkich (kto mówi) i głosów zwierząt.
- ćwiczenia oddechowe:
• wdechy i wydechy (nos – usta, usta – nos, nos – nos, usta – usta),
• wdechy i wydechy: w różnych pozycjach (np. siedzącej, leżącej), z unoszeniem rąk, z liczeniem,
• dmuchanie na płomień świecy, na kłębki waty, bibułkę, papier, wiszący balon,
• wydmuchiwanie powietrza przez rurkę do picia,
• nadmuchiwanie balonów,
• puszczanie baniek mydlanych,
• wydobywanie dźwięków z harmonijki ustnej, gwizdków, piszczałek,
• wymawianie na jednym wydechu: ciągów samogłoskowych (aaa..., aeaeae..., aeiaei...), ciągów sylabowych (mamama, lalala, tututu, pipipi), ciągów wyrazowych (mama, mama).
- ćwiczenia narządów mowy:
• usprawnianie płynności ruchów języka, warg, szczęk,
• wysuwanie języka w różnych kierunkach, wypychanie językiem policzków, skrobanie grzbietu języka, ocieranie, zwijanie języka w rulonik,
• oblizywanie zębów, podniebienia, warg, sięganie językiem do nosa, brody,
• ustawienie i poruszanie języka za pomocą szpatułek, palca,
• podnoszenie, podtrzymywanie wargami lekkich przedmiotów,
• ściąganie ust, zamykanie i otwieranie ust z demonstracją,
• opuszczanie, unoszenie, przesuwanie w lewo i prawo dolnej szczęki, wielostronne ruchy żuchwą,
• naśladowanie czynności żucia (żucie gumy, żelków),
• cmokanie, gwizdanie, strojenie min, zabawy z lizakiem,
• rozwijanie mowy czynnej i biernej (wzbogacanie słownika),
• budowanie prostych zdań,
• wzbogacanie słownictwa w zakresie przedmiotów z najbliższego otoczenia.

5. Wspomaganie dzieci w kształtowaniu
spostrzegawczości i koordynacji wzrokowo- ruchowej:
- Układanie :
• układanie z koralików, klocków (dużych i małych),mebli, pojazdów, drzew, roślin, budowli, figur;
• układanie z patyczków: płotów, drabin, domów;
• z tasiemki, z różnokolorowej wełny: dywaników, kilimków, frędzli;
• z elementów mozaiki geometrycznej- postaci ludzi i zwierząt;
• układanie z różnorodnych materiałów i elementów określonych scenek rodzajowych np. z liści, owoców, kory, giętkiego tworzywa.
- Dobieranie do konturów figur geometrycznych takich samych figur i
nałożenie na wzór (układanki geometryczne, nakładanki).
- Przedstawianie figur geometrycznych w zmienionych układach:
• układanie kompozycji figur geometrycznych wg wzoru i z pamięci;
• graficzne odtwarzanie kompozycji geometrycznych przy pomocy rysunku i stempli;
- Malowanie:
• tworzenie różnych kompozycji - szlaczków ;
• kompozycji postaci człowieka, pojazdów, przedmiotów, domów;
• malowanie jednocześnie obydwoma rękami na dużym arkuszu przypiętym do tablicy lub podłogi;
• malowanie palcami na przemian ruchem spokojnym, swobodnym;
• zamalowywanie całej powierzchni kartki;
• malowanie palcem [na całej powierzchni różnokolorowych linii poziomych i pionowych];
• malowanie pędzlem linii prostych, splątanych nici, kłębuszków, jaskółek;
• malowanie pęczkiem waty - duże i małe chmury, kałuże itd.
• zamalowywanie dużych konturowych rysunków, przedmiotów;
• malowanie flamastrami - zamalowywanie określonym kolorem;
• zamalowywanie powierzchni konturów np. kwiatów, domów;
- Rysowanie:
• rysowanie kredą na tablicy i dużych arkuszach rozłożonych na podłodze;
• kreślenie patykiem na mokrej, gęsto pokrytej farbą klejową powierzchni;
• rysowanie świecą, tuszem;
- Wydzieranie:
• łatwych kształtów np. piłek, baloników, kolorowych liści itp.
• Kompozycja z kolorowych pasków;
- Stemplowanie:
• tworzenie różnych kompozycji - szlaczków ;
• kompozycji postaci człowieka, pojazdów, przedmiotów, domów;
- Ćwiczenia na materiale obrazkowym:
• układanki obrazkowe [stopniowanie trudności];
• układanie obrazka z części wg identycznego wzoru;
• uzupełnianie brakującej części obrazka;
• dobieranie par jednakowych obrazków (dobieranki, loteryjki, domino obrazkowe),
• rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów – (zabawa „Co się tu zmieniło?")
- Lepienie:
• z plasteliny;
• masy solnej;
• modeliny;
• gliny;
• mokrego piasku;
• śniegu.
- Ćwiczenia grafo- motoryczne:
• kreślenie dużych płynnych linii:
• chorągiewką w powietrzu;
• patykiem na piasku;
• kolorową kredą na tablicy;
• kredkami na dużych arkuszach.
• obrysowywanie gotowych szablonów o prostych kształtach np. koło, kwadrat, romb, trójkąt;
• rysowanie szlaczków na kratkowanym papierze;
• rysowanie po konturach;
• malowanie palcami;
• łączenie kolorową kredką wyznaczonych punktów;
• zagadki rysunkowe;
• labirynty;
• wycinanki różnego typu;
• pisanie znaków literopodobnych w liniaturze;
• elementy pisma- analiza liter i ich kierunku kreślenia;
• łączenie liter w sposób naturalny;
• pisanie po śladzie.
- Ćwiczenia ruchowe
* Ćwiczenia w marszu:
• marsz na palcach;
• marsz chodem bociana;
• marsz wokół sali z ćwiczeniem w reagowaniu na sygnał słowny: stój, naprzód;
* Ćwiczenia w biegu:
• bieg z podskokami,
• przylot i odlot bocianów - bieg w określonym kierunku, poruszając się falistym ruchem z rozkrzyżowanymi ramionami;
* Ćwiczenia na równoważni [ławeczce]:
• chodzenie wolno do przodu;
• posuwanie się do tyłu;
• posuwanie się bokiem;
• obracanie się na ławeczce;
* Zabawy skoczne:
• wróbelki;
• piłka skacze;
• szczur- zabawa ze skakanką;
• skok zająca;
* Zabawy z woreczkami:
• rzucanie i chwyt woreczka obiema rękami;
• rzucanie i chwyt woreczka jedną ręką;
• rzucanie i chwytanie woreczka w ruchu itd.

6. Wspomaganie dzieci w rozwoju percepcji wzrokowej:

- rysowanie w ograniczonym polu;
- spostrzeganie figury i tła: składanie figur;
- stałość spostrzegania: stałość kształtu- porównywania czterech wielkości takiej samej figury;
- spostrzeganie stosunków przestrzennych: uzupełnianie ciągów korali;
- zabawa „Klocki”: określanie gdzie jest klocek?;
- określanie długości i szerokości „na oko”, za pomocą przymiotników: długi-krótki; szeroki- wąski; gruby- cienki;
- pogrubianie narysowanego śladu;
- rysowanie po kropkach;
- rysowanie wg rytmu;
- wzory literopodobne;
- zauważanie różnic pomiędzy obrazkami;
- zauważanie podobieństw na obrazkach;
- zauważanie co nie pasuje do obrazka;
- zauważanie braków w obrazkach;

7. Wspomaganie dzieci w rozwoju z niekorzystną dominacją stronną ze względu na naukę czytania i pisania:

- ćwiczenia ruchowo- słuchowo- słuchowe: rysowanie wzorów graficznych różnymi technikami;
- zabawa ze śpiewem „Nie chcę cię znać”;
- zabawa ze śpiewem „Do przodu prawą rączkę daj”;
- rysowanie oburącz w powietrzu;
- zabawa „Witają się paluszki”;
- rysowanie „Leniwych ósemek”;
- chwytanie i rzucanie woreczków, piłek raz lewą raz prawą ręką;
- okładanie obrazka po prawej i lewej stronie;
- zabawa ze śpiewem „Tu lewą rączkę mam, tu prawą mam”;
- naklejanie przedmiotów w odpowiednim położeniu;
- rozróżnianie stron ciała;
- ćwiczenie percepcji wzrokowo- ruchowej, łączenie przedmiotów w pary, poprawiając po śladzie;
- zabawa ze śpiewem „Pingwin”;
- zabawa ze śpiewem „Stonoga”;
- rysowanie pod dyktando;
- układanie z patyczków podanych wzorów:
- układanie z klocków konstrukcji przestrzennych;
- „Przy urodzinowym stole”- układanie sylwet zgodnie z poleceniami;

8. Wspomaganie dzieci w rozwoju nabywania gotowości do nauki czytania i pisania:

- zabawy i sytuacje zadaniowe pomagające dzieciom rozumieć sens kodowania i dekodowania informacji:
• „Czyj to znaczek” – rozpoznawanie znaczków indywidualnych;
• jakie oznaczenia znajdują się na drzwiach przedszkola?;
• podpisywanie portretów;
• o czym informują znaki ruchu drogowego?;
• jaka pogoda była wczoraj?;
• loteryjki, karty do gier;
• obowiązki dyżurnego;
• konstruowanie gier planszowych przez dzieci i dla dzieci;
• napisy które pomagają się orientować;

- zabawy i ćwiczenia rozbudzające w dzieciach zainteresowania książką i czytaniem:
• seria- opowiadania ruchowe: „Miś i pszczoły”, „O piesku, który zgubił się w parku”, „O dzieciach , które wybrały się do ZOO i oglądały zwierzęta”;
• seria- dokończ opowiadanie: „Ruda wiewiórka”, „Lis chytrusek”, „Miś Uszatek”;
• seria- uzupełnij jak chcesz: wiersz „Rzepka” J. Tuwima, wiersz „Lokomotywa” J. Tuwima;
• seria- oglądanie obrazków w książkach i rozmawianie o tym, co one przedstawiają;
- zabawy i ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące dziecko do gotowości nauki pisania;

9. Wspomaganie dzieci w rozwoju umysłowego w ramach edukacji matematycznej:

- zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające doskonaleniu umiejętności liczenia:
• liczenie wszystkiego dookoła;
• „ile jest policzonych fasolek”?- odróżnianie błędnego liczenia od poprawnego;
• seria- można liczyć znikające obiekty;
• seria- ile mamy palców;
• seria- ile przedmiotów jest w pudełku;
• seria- liczenie na chodniczku liczbowym;
• seria- licz dalej, licz wspak na miarce krawieckiej;
• seria- licz dalej, licz wspak w innych sytuacjach: liczenie dzieci, liczenie stron w książce, liczenie koralików w liczydle;
• seria- numerowane krzesełka;

- zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające ustalaniu równoliczności:
• seria- czy po zmianie położenie liczonych obiektów jest ich nadal tyle samo?;
• seria- czy tu i tu jest tyle samo?;
• zadanie- narysuj tyle kółek ile jest dziurek;
- zabawy i zadania sprzyjające kształtowaniu umiejętności dodawania i odejmowania:

• seria- dodawanie i odejmowanie. Manipulowanie przedmiotami i liczenie ich;
• seria- pokaż na palcach, ile kropek jest na kostkach do gry;
• seria- dodawanie i odejmowanie z pokazywaniem, ile jest przedmiotów w pudełku;
• seria- dodawanie i odejmowanie na liczydle;
• seria- rozdawanie i rozdzielanie po jednym lub po kilka;
• gry sprzyjające opanowaniu umiejętności rachunkowych dzieci;
- sytuacje sprzyjające kształtowaniu umiejętności układania i rozwiązywania zadań z treścią:
• seria- rozwiązywania zadań przedstawionych na obrazkach;
• seria- układanie zadań do obrazków i rozwiązywanie tych zadań;
• seria- układanie i rozwiązywanie zadań z treścią z zastosowaniem symulacji;

Literatura:
Gruszczyk- Kolczyńska E., Zielińska E., Zajęcia dydaktyczno wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole, Edukacja Polska, Warszawa 2009.
Terapia pedagogiczna. Scenariusze zajęć, red. Forkiewicz V., Wyższa Szkoła Humanistyczno- Ekonomiczna w Łodzi, Łódź 2006.