O dojrzewaniu do szkoły - gazetka dla rodziców dziecka 5- letniego

To jak państwa pociechy funkcjonują w przedszkolu czy jak radzić sobie będą w szkole zależy od kilku czynników:
1. Dziecko przychodzi na świat z zadatkami organicznymi, czyli cechami dziedzicznymi, wrodzonymi ( ukształtowanymi w życiu płodowym) oraz nabytymi podczas akcji okołoporodowej. Ostatnio badania psychologiczne pozwalają wysunąć tezę, że człowiek tak funkcjonuje w środowisku jak pozwalają mu predyspozycje genetyczne.
2. Rozwój osoby warunkowany jest także własną aktywnością ( uzależnioną również od zadatków genetycznych, bodźców, wieku... i in.)
Każde małe dziecko uczy się głównie w rodzinie, przez naśladowanie; zdobywa podstawy poznawania, uczuć wyższych, podstawy osobowości.
Najważniejszym rodzajem aktywności dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa podejmowana dla przyjemności, jest to uczenie niezamierzone, ale efekty takiego uczenia są znakomite! Jeszcze w klasie I zaleca się naukę w zabawie i przez zabawę a dopiero powyżej
7 r. ż. dzieci dorastają do uczenia się jako czynności i aktywności zamierzonej (nie rezygnując jednak z zabawy).
3. Środowisko geograficzne, społeczne, obyczajowe, moralne, w jakim przyszło żyć dziecku ma ogromny wpływ na jego funkcjonowanie. Możliwości zależą od wpływu środowiska, w jakim dziecko przebywa.
Szczególnie istotny jest okres do około 6 r.ż. Tworzą się w tym czasie połączenia nerwowe w mózgu, które mogą zaniknąć z braku odpowiednich bodźców rozwojowych!
Badania przeprowadzone w 2007 r. na 70 000 dzieci pozwoliły stwierdzić, że dzieci po „zerówkach” przedszkolnych były lepiej przygotowane do nauki szkolnej niż dzieci po „zerówkach” szkolnych. Dlatego m. in. przygotowana programowa reforma oświaty zakłada rozpoczęcie edukacji szkolnej przez dzieci od lat 6, a dla pięciolatków obowiązkową edukację przedszkolną.
4. Wychowanie i nauczanie. Organizm musi do „czegoś” dojrzeć, aby się „czegoś” nauczyć( np. w wieku 3 lat dziecko jest zdolne do nauczenia się prawidłowego trzymania narzędzia do pisania o ile wcześniej dziecko miało odpowiednio dużo okazji do manipulowania przedmiotami i zabawkami). Mówimy tu o okresie gotowości do opanowania określonej umiejętności, czynności, wiedzy. Czynności rysunkowe, zabawy klockami, lepienie, wydzieranie, nawlekanie itp. ćwiczą ruchy rąk i przygotowują dziecko do pisania. Dostosowując wymagania do aktualnych możliwości dzieci, tak by owe wymagania nieco wyprzedzały te możliwości, wspomagamy i stymulujemy rozwój dzieci ( zarówno nauczyciele jak i rodzice).

Rodzice dzieci pięcioletnich podejmą decyzję czy ich dzieci od września 2010 r. rozpoczną naukę w klasie pierwszej czy też pozostaną jeszcze w przedszkolu przez rok.
Zgodnie z ustawą obowiązek szkolny dla sześciolatków ma wejść w życie dopiero w 2012 r. Ale od września 2009 r. do pierwszej klasy mogło pójść każde dziecko, które w tym roku kalendarzowym skończyło sześć lat - czyli urodzone w 2003 r. I tak przez następne lata: w 2010 r. rocznik 2004, a w 2011 - 2005. Jest jeszcze drugi warunek - sześciolatek musiał chodzić do przedszkola rok wcześniej. Jeśli nie, a rodzic mimo to będzie chciał puścić dziecko do szkoły, będzie musiał przedstawić pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej (tak było i wcześniej, kiedy rodzic chciał posłać sześcioletnie dziecko do pierwszej klasy). W ustawie jest jednak zastrzeżenie, że o tym, czy dziecko idzie do szkoły w wieku sześciu lat, decydują ostatecznie jego rodzice.
Zgodnie z wytycznymi MEN dojrzałość szkolną pięciolatka nauczyciele ocenić powinni w styczniu i kwietniu opracowując kartę obserwacji uwzględniającą wymagania podstawy programowej dla wychowania przedszkolnego i oddziałów przedszkolnych w szkołach ( ten sam program realizuje przedszkole i oddziały zerówkowe w szkole).
Ocenę styczniową przeprowadza się, aby wytypować dzieci, z którymi przez trzy miesiące należy zintensyfikować pracę, tak, by pomóc im w osiągnięciu wymaganych przez szkołę właściwości i umiejętności. W kwietniu należy porozmawiać z rodzicami chcącymi wysłać dziecko od września do I klasy i wspólnie ocenić czy dziecko podoła obowiązkom czy też należy pozwolić mu jeszcze okrzepnąć. Obserwacja kwietniowa ma także umożliwić konsultację w poradni psychologiczno – pedagogicznej rodzicom dzieci, które wg oceny przedszkola nie uzyskały wystarczającego poziomu dojrzałości szkolnej.
Pięciolatek a wymagania programowe
Pięciolatek to dziecko od „prawie” do „ponad” pięciu lat. Może mieć więc właściwości starszego czterolatka i młodszego sześciolatka ( różnice indywidualne).
Dziecko w wieku powyżej 4 lat poszukuje nieco innych relacji z dorosłymi. Dotychczas to dorosły wydawał polecenia teraz próbuje robić to dziecko. Najlepiej obrócić problem z żart (rodzic powtarza żądania dziecka „zbolałym” głosem kierując je pod adresem swojej pociechy, np.: weź mnie na ręce, nakarm mnie – tyle razy aż oboje wybuchną śmiechem lub odwrócić uwagę dziecka zaczynając mówić mu np. bajkę, wierszyk. Jeżeli nie są to sporadyczne, lecz powtarzające się żądania warto spisać kontrakt ( rodzic pisze dziecko podpisuje), że np. dziecko samo zje posiłek, wróci do domu na swoich nóżkach a rodzic wieczorem przeczyta kilka stron wybranej przez dziecko książeczki. Powoli dziecko zacznie uczyć się relacji dziecko – dorosły oraz zacznie odczuwać ich autorytet.
Wiek powyżej 4 lat jest wiekiem fascynacji słowem. Dzieci zaczynają bawić się melodią słów, ich rytmem i rymem, przekręcają je celowo, spieszczają i ...zaśmiewają się przy tym. Trwa to około 2, 3 miesięcy. Ciekawe jest to, że zabaw tego typu nie podejmują dzieci, którym nie czyta się w domu.
Pięć lat to u większości dzieci tzw. faza grzecznego dziecka. Są przyjacielskie, spokojne, przestrzegają form grzecznościowych, chętnie pomagają, ...słowem -„aniołki”. Jest to okres „scalania” wszystkiego, czego się do tej pory nauczyły i ...gromadzenia energii na następny „trudny okres”.
W wieku pięć i pół dziecko zaczyna podlegać skrajnym, gwałtownym reakcjom
emocjonalnym ( początek zmian hormonalnych, początek skoku rozwojowego). Dziecko potrafi powiedzieć rodzicowi lub nauczycielce, że ich kocha a za chwilę stwierdzić: „ Nie lubię cię, idź sobie!” Po prostu chce być w centrum uwagi i samo o sobie decydować. Często pomaga wtedy powiedzenie: (np.) Jeśli nie chcesz rysować, to trudno, ale jestem ciekawa czy zdążysz narysować .... zanim policzę do 15. Wolisz chodzić w pidżamie, ale ciekawe czy zdążysz się ubrać zanim policzę do 20. Dzieci poznają własne możliwości w zakresie „samostanowienia”. Są często uparte, niegrzecznie odpowiadają, dyskutują, są niezwykle ruchliwe, mają dużo energii i niezwykłą potrzebę zdobywania nowych doświadczeń. Jest to wiek ekspansji. Przedszkole wspomaga aktywność dziecka, aby osiągnęło dojrzałość szkolną w rozwoju: 1. fizycznym ( waga, wzrost, sprawność (ruchowa, sprawność rąk itp.), 2. psychicznym ( uwaga, pamięć, spostrzeganie, myślenie, mowa, emocje, potrzeby) ,
3. społecznym (zdolność do uczuć społecznych, współdziałanie, mniej konfliktów)
Ważnym zadaniem rodziców i nauczycieli jest kształtowanie norm i zasad moralnych tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co dobre i co złe, potrafiły zgodnie bawić się i uczyć, kulturalnie zwracać się do innych w domu, przedszkolu, na ulicy; ...
........................................

Literatura: Miesięcznik „Charaktery’ nr 9 /2009r. ( artykuł: Geny nade wszystko.); PODSTAWA PROGRAMOWA...: www.lex.com.pl/serwis/du/2009/0017.htm; B. Janiszewska- Pięciolatek w przedszkolu WSiP 2009