Czego dowiadujemy się z wiersza Wisławy Szymborskiej "Radość pisania" o poezji i o poecie?

Konspekt lekcji języka polskiego dla klasy 6

Cele operacyjne:
Uczeń zna treść wiersza „Radość pisania” Wisławy Szymborskiej
Uczeń potrafi wskazać osobę mówiącą w utworze
Uczeń wie jak jest zbudowany wiersz
Uczeń potrafi umiejętnie posługiwać się tekstem
Uczeń potrafi wypowiadać się na temat utworu odwołując się do tekstu
Uczeń potrafi wyjaśnić ogólną ideę utworu

Cele nieoperacyjne:
Uwrażliwienie na piękno poezji Wisławy Szymborskiej

Metody:
Elementy heurezy
Elementy metody poszukującej
Mapka skojarzeń

Formy pracy:
Praca zbiorowa
Praca indywidualna

Środki i pomoce dydaktyczne:
Hanna Dobrowolska „Jutro pójdę w świat” Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy 6 Szkoły Podstawowej
Słownik frazeologiczny języka polskiego. Stanisław Skorupka

Plan lekcji:
Czynności organizacyjne.
Wprowadzenie do tematu lekcji.
Zapisanie tematu lekcji.
Sprawdzenie znajomości utworu.
Uświadomienie celów lekcji.
Podsumowanie.
Zadanie pracy domowej.

Przebieg lekcji:
Czy wiecie jaką nagrodę zdobyła Wisława Szymborska?
W. Szymborska zdobyła Nagrodę Nobla.
W którym roku i za co?
W roku 1996 za całokształt twórczości poetyckiej.
Zapisujemy temat lekcji.
Czytam głośno wiersz.
Uczniowie czytają wiersz raz jeszcze po cichu.
Przejdźmy do omówienia wiersza:

Kim jest postać mówiąca w tekście?
Postacią mówiącą w tym utworze jest poeta.

O jakim pisaniu jest tutaj mowa?
Jest tutaj mowa o radości pisania, o możliwości utrwalania siebie. Poeta ma możliwość kreowania świata. Czerpie radość z tego, że ma możliwość decydowania, ma władzę nad światem. To od niego zależy istnienie, czas, los (tego „ swojego” świata). Poeta może zatrzymać zło, które dzieje się na świecie, może je także pogłębić.

Jak się wam wydaje, które fragmenty wiersza mówią o polowaniu na sarnę?

O polowaniu na sarnę mówi 3 strofa wiersza:

„Jest w kropli atramentu spory zapas
Myśliwych z przymrużonym okiem,
Gotowych zbiec po stromym piórze w dół,
Otoczyć sarnę, złożyć się do strzału .”

A które fragmenty mówią o pisaniu?

O pisaniu mówi 2 i 5 strofa.

„Nad białą kartką czają się do skoku
Litery, które mogą ułożyć się zle,
Zdania osaczające,
Przed którymi nie będzie ratunku”

„Jest więc taki świat,
Nad którym los sprawuję niezależny?
Czas, który wiążę łańcuchami znaków?
Istnienie na mój rozkaz nieustanne?
Radość pisania.
Możność utrwalania.
Zemsta ręki śmiertelnej.”

Jak sądzicie, co Wisława Szymborska przeciwstawia życiu? Zwróćcie uwagę na tytuł wiersza.

Wisława Szymborska przeciwstawia życiu poezję. Pisząc poezję kreujemy, stwarzamy drugi świat, drugie życie, które przeciwstawiamy życiu. Poeta w swoich utworach może opisywać rzeczywistość. Może także tworzyć wyimaginowany świat.

Co jest powodem radości pisania? Czy jest ono spowodowane jakimś konkretnym wydarzeniem, czy może jest to prezentacja poetki wobec własnej twórczości?

Powodem radości pisania jest przede wszystkim to, że poeta lubi to co robi a przez to ma możliwość kreowania i utrwalania świata i sprawowania nad nim władzy, decydowania o świecie, a także możliwość zapamiętywania dla potomnych ( utrwala rzeczywistość, wspomnienia, siebie). Może zatrzymać zło , które dzieje się na świecie. Może je także pogłębić.
To radość z możliwości robienia czegoś co się lubi, a przy tym utrwalamy siebie.

Do jakiego znanego powiedzenia nawiązała poetka w następującym fragmencie wiersza:

„......tu nie jest życie.
Inne czarno na białym, panują tu prawa.”

Poetka nawiązała tu do powiedzenia czarno na białym.
Jak to rozumiemy?
Uczeń szuka wyjaśnienia w Słowniku frazeologicznym.
Odczytuje znalezione hasło.
Konkluzja: Są to prawa jasne i oczywiste.

Dlaczego wiersz Wisławy Szymborskiej został umieszczony w sąsiedztwie opowiadania Ewy Nowackiej „Późnym wieczorem w lesie” ?
Dla ułatwienia powiem, że odpowiedzi szukajcie w zakończeniu tego opowiadania:
„....po cichutku wyślizguję się z łóżka, z szuflady wyciągam zeszyt. Muszę jakoś zapisać to, co widziałam dzisiejszego wieczoru, nim spadły pierwsze krople deszczu.
Najnieoczekiwaniej słowa układają się w wiersz. Wiersz o śpiących drzewach, biegnących sarnach, zapachu macierzanki mokrej rosy, chłodnym piasku.
-Co robisz? – pyta sennie Pawełek
A ja odpowiadam, jakbym robiła coś zupełnie zwyczajnego.
-Piszę wiersz. Śpij, już późno.”

Utwory te znalazły się obok siebie, bowiem zarówno w „Radości pisania” oraz w „Późnym wieczorem w lesie” jest mowa o pisaniu (poezji).
Pisanie pojęte tak jakby robiło się coś zupełnie zwyczajnego.

Czego dowiadujemy się o poezji i o poecie z wiersza Wisławy Szymborskiej?
(mapka skojarzeń. POETA i POEZJA)

Teraz proszę, abyście odpowiedzieli w zeszytach na postawione w temacie pisanie.
Uczniowie robią krótką notatkę w zeszytach.

Przejdźmy do budowy wiersza.
- z ilu strof jest on zbudowany?
Kto z was przypomni co to jest strofa?

STROFA- układ wersów powiązanych rymami, który powtarza się w wierszu co najmniej dwukrotnie. Strofy są najczęściej wyraźnie od siebie oddzielone.

-wiersz jest zbudowany z 5 strof.
Z ilu wersów składa się każda strofa?
Kto z was przypomni co to jest wers?

WERS- podstawowa jednostka kompozycyjna wiersza, ekwiwalentna w stosunku do innych i zwykle wyodrębniona graficznie.

Praca domowa
1.Napisz wiersz o czymś, co ostatnio zrobiło na tobie wrażenie.
2.Napisz opowiadanie, w które zostanie wpleciony krótki wiersz o przygodzie wakacyjnej. Temat pracy domowej do wyboru.