Jak dbać o dobry klimat w klasie, świetlicy, w szkole? - refleksja

„Nauczyciele słuchajcie co mówią do was wasi uczniowie, nie zapominajcie, że nagrody są skuteczniejsze od kar” Stelmach A.

Aby w klasie, świetlicy panował dobry klimat bardzo ważny jest dobry wychowawca, traktujący dzieci podmiotowo, zorientowany na osobę, prowadzący klasę nastawioną na współżycie. Aby dobry klimat panował również w szkole ważna jest postawa dyrektora i nauczycieli. Swoje przemyślenia postaram się poniżej wyjaśnić.
Każda klasa jest zbiorem indywidualności. Sposób zachowywania się poszczególnych osób jest wypadkową ich wcześniejszych doświadczeń. Istotnym zadaniem wychowawcy klasy jest poznanie uczniów, ich cech charakteru, zainteresowań, umiejętności, wspomaganie rodziców w wychowaniu dzieci itp.
Dobry wychowawca powinien podmiotowo traktować swoich podopiecznych. Wychowanie podmiotowe to takie, które sytuację wychowawczą wyznaczaną zawsze układem ludzi, rzeczy i zadań, traktuje jako sytuację dwupodmiotową. Podmiotem tej sytuacji jest tak wychowawca jak wychowanek. Przepływ informacji, komunikowanie się stanowi istotę wychowania, istotę zachodzącego procesu wychowawczego. Dziecko musi mieć w każdej sytuacji możliwość takich zachowań, jak stawianie pytań, zgłaszanie propozycji, samodzielne wykonywanie czynności. Dziecko musi być aktywne z własnej woli a nie z przymusu.
Dobry wychowawca powinien być zorientowany na osobę a nie na program. Dorosły pełni rolę osoby stymulującej rozwój dziecka, zachęcającej do różnych form aktywności, stwarzającej szanse czy okazję do podejmowania różnych działań, do próbowania, do eksperymentowania- do samodzielnego radzenia sobie z różnorodnymi problemami związanymi z poznawaniem świata, jak i szukaniem własnego w nim miejsca.
Dobry wychowawca powinien prowadzić klasę, która jest nastawiona na współżycie. Tworzy klimat interpersonalnej zgody, jest w mniejszym stopniu zainteresowany przyswajaniem wiedzy przez dzieci a bardziej nastawiony na ich umysłowy i społeczny rozwój, jest wrogiem testów dydaktycznych, sprzeciwia się zmuszaniu do nauki i krytykowaniu uczniów. Dla niego ważna jest owocna współpraca z klasą i zaangażowanie, interesuje się przeżyciami dzieci, jest rzecznikiem dzieci na Radach Pedagogicznych. Taki nauczyciel jest bardzo otwarty wobec dzieci, tolerancyjny, wyrozumiały. Ważna dla niego jest kontrola nad klasą ale bez podkreślania swego autorytetu. Szybko reaguje na „aspołeczne” zachowania ale toleruje złe stopnie, stara się podobać uczniom. Jest zdystansowany, ma zawsze dobry humor. Na początku pracy wychowawczej bada klasę pod kątem relacji uczniów, dokształca się w dziedzinach związanych z metodologią badań grup szkolnych.
Aby w szkole panował dobry klimat wszyscy nauczyciele jednakowo powinni czuwać nad przestrzeganiem regulaminów szkolnych przez dzieci np. zachowania na boisku. Wszyscy nauczyciele powinni stać po jednej stronie. Trzymać się razem. Powinni być solidarni ze sobą, również w pilnowaniu przestrzegania regulaminów w szkole przez dzieci.
Dobry dyrektor podstawą dobrego klimatu w szkole – pomagający, wspierający, słuchający, chwalący, otwarty dla swoich nauczycieli i uczniów, taki, który „nie pozuje”, nie gra wyniosłego człowieka na ważnym stanowisku, ale pokazuje, że jest człowiekiem, który również popełnia błędy. Cieszy się osiągnięciami nauczycieli i dzieci, broni nauczycieli i dzieci, współpracuje. To taki dyrektor, którego się nie unika, ale wręcz przeciwnie miło się z nim rozmawia. Zachęca do podejmowania projektów, konkursów itp. Wtedy robi się to wszystko z przyjemnością a nie z przymusu i konieczności.
Dobry klimat ważny jest również w pokoju nauczycielskim, w którym nie ma rywalizacji i zawiści o dodatek motywacyjny i godziny zajęć, ale widać współpracę, wzajemną pomoc i radę.
Na dobry klimat szkoły, klasy czy świetlicy wpływa wiele czynników. Opisane przeze mnie przykłady to tylko niewielka część z nich. Myślę, że na klimat w szkole mają wpływ również pracownicy szkoły no i oczywiście rodzice.

Literatura:
Konarzewski K. (red.): Trzy środowiska klasowe, str. 138-147
Gurycka A. (red.): Podmiotowość - postulat dla wychowania, Podmiotowość w doświadczeniach wychowawczych dzieci i młodzieży, Wydawnictwa UW, 1989
Reykowski J.: Podmiotowość- szkic problematyki, Buczkowski P., Cichocki R. (red.): Podmiotowość: możliwość, rzeczywistość, konieczność, Wyd. Nakom, Poznań
Brzezińska A.: Charakterystyka dwóch typów opiekuńczo – wychowawczych postaw dorosłego wobec dziecka
M. Narożna-Szmania: Nauczyciel – wychowawcą – zadanie czy profesja?, Życzliwość i rozumna dobroć to podstawa więzi pedagoga z dziećmi, prezentacja power point