Główne tezy i założenia inteligencji emocjonalnej
na podstawie „Inteligencji emocjonalnej” Golemana
Inteligencja emocjonalna (str. 69-70)
- zespół cech; charakter, który ma duże znaczenie dla naszych indywidualnych losów
- jest to dziedzina, którą można opanować lepiej lub gorzej
- składa się na nią zespół specjalnych umiejętności, które decydują o tym, czy odniesiesz w życiu sukces czy zabrniesz w ślepy zaułek
- zdolność panowania nad swymi emocjami jest metazdolnością, od których zależy sposób wykorzystania przez nas pozostałych zdolności, włącznie z samym intelektem
- ludzie inteligentni emocjonalnie – dobrze znają swoje emocje i potrafią nimi kierować, właściwie odczytują uczucia innych, potrafią się do nich odpowiednio odnieść, mają przewagę we wszystkich dziedzinach życia: od romansów i intymnych związków po przyswajanie niepisanych reguł rządzących wewnętrzną polityką rozmaitych organizacji i firm; są to ludzie na ogół bardziej zadowoleni z życia, działają skuteczniej, bo opanowały biegle nawyki umysłowe zwiększające ich operatywność
Inteligencja emocjonalna wg Salovey’a (str. 80-81) 5 dziedzin:
1. Znajomość własnych emocji
- Samoświadomość- rozpoznawania emocji, które nas ogarniają w danej chwili.
- Samozrozumienie, poznanie siebie i swoich reakcji na dane emocje.
2. Kierowanie emocjami
- Panowanie nad emocjami, dostosowanie emocji do danej sytuacji. (str.436)
- Umiejętne radzenie sobie z porażkami, otrząsanie się z niepowodzeń, radość z sukcesów.
3. Zdolność motywowania się
- Samomotywacja, opanowanie i twórcza praca.
- Samokontrola emocjonalna, odkładanie w czasie zaspokajania pragnień, tłumienie popędliwości.
4. Rozpoznawanie emocji u innych
- Empatia oparta na samoświadomości uczuciowej
- Empatia- odczytywanie emocji (str. 436)
5. Nawiązywanie i podtrzymywanie związków z innymi
- umiejętność kierowania emocjami innych osób
Inteligencja emocjonalna w zależności od wieku i płci (str. 83)
Mężczyźni:
- nastawieni towarzysko i otwarci, życzliwi, nie mają skłonności do zamartwiania się i do luminacji, mają skłonność do poświęcania swojego czasu i energii na rzecz innych ludzi i spraw, chętnie biorą na siebie odpowiedzialność, to osoby współczujące i troskliwe, to etycy, zadowoleni z siebie.
Kobiety:
- pewne siebie, wyrażają wprost, co czują, są optymistkami pewnymi siebie, towarzyskimi, otwartymi osobami, dobrze radzą sobie ze stresem, radzą sobie ze swoimi uczuciami; łatwo nawiązują kontakty, są zadowolone i wesołe, są spontaniczne i nie zamartwiają się „ na zapas”, radzą sobie z porażkami.
Dzieci (str. 302) – gotowość do nauki w szkole
- wiara w siebie- poczucie kontroli nad swoim ciałem i zachowaniem
- ciekawość- przyjemność czerpana z pogłębiania wiedzy
- intencjonalność- chęć i zdolność wpływania na bieg spraw
- samokontrola- zdolność kształtowania i kontrolowania swoich działań w odpowiedni do wieku sposób
- towarzyskość- nawiązywanie kontaktu z innymi, rozumienie innych i poczucie, że jest się rozumianym (str. 437)
- umiejętność porozumiewania się- zdolność i chęć wymiany myśli, uczuć, przyjemność z rozmowy z innymi
- umiejętność współdziałania- traktowanie swoich potrzeb na równi z potrzebami innych, harmonizowanie ich
Umiejętności emocjonalne (str. 400)
- samoświadomość, rozpoznawanie i wyrażanie uczuć oraz panowanie nad nimi
- panowanie nad impulsami, zdolność odkładania zaspokojenia pragnień na później, umiejętność radzenia sobie ze stresem, niepokojem, odczytywanie sygnałów emocjonalnych i społecznych, słuchanie
- zdolność opierania się ujemnym wpływom, umiejętność patrzenia z punktu widzenia innej osoby, zrozumienie
Korzyści inteligencji emocjonalnej u ucznia (str. 436):
Samoświadomość emocjonalna
- lepsze rozpoznawanie i nazywanie swych własnych emocji
- lepsze zrozumienie przyczyn uczuć
- rozpoznawanie różnicy między uczuciami i działaniami
Panowanie nad emocjami
- lepsze znoszenie frustracji i panowanie nad złością
- mniej potyczek słownych, bijatyk i niewłaściwego zachowania podczas lekcji
- lepsza zdolność wyrażania złości w odpowiedni sposób, bez bójek
- mniej zawieszeń w prawach ucznia i wydaleń ze szkoły itp.
Produktywne wykorzystanie emocji
- większa emocjonalność
- większa zdolność koncentrowania się na zadaniu i skupienia uwagi
- mniejsza impulsywność
- lepsze wyniki w testach osiągnięć szkolnych
Empatia: odczytywanie emocji
- lepsza zdolność patrzenia z punktu widzenia innej osoby
- większa empatia i wrażliwość na uczucia innych osób
- lepsza zdolność słuchania innych
Stosunki z innymi osobami
- większa zdolność analizowania i rozumienia natury stosunków międzyludzkich
- lepsze rozwiązywanie konfliktów i wyjaśnianie nieporozumień itp.