Ściągawka dla rodziców, czyli co należy wiedzieć i co należy zrobić, aby chronić dziecko przed paleniem papierosów

Palenie papierosów przez wiele lat traktowane było jako swego rodzaju przyzwyczajenie czy też styl bycia i w związku z tym uważano, że zaprzestanie palenia możliwe jest praktycznie w każdej chwili i zależy, w dużej mierze, od silnej woli osoby palącej. W ostatnich latach podejście do tego problemu uległo jednak zasadniczej zmianie. Okazało się jednak, że palenie papierosów nie jest wynikiem przyzwyczajenia lecz uzależnienia od nikotyny.
Uzależnienie to jest bardzo silne, porównywalne do uzależnienia od takich narkotyków jak heroina czy kokaina. Dlatego też, aby uwolnić się od tego uzależnienia nie wystarczają same chęci lecz niezbędne jest leczenie. Uzależnienie to ma podłoże neurobiologiczne, bowiem nikotyna działa w ośrodkowym układzie nerwowym, palenie papierosów związane jest z odczuwaniem satysfakcji i zadowolenia, natomiast odstawienie wiąże się z odczuwaniem nieprzyjemnych objawów abstynencji, takich jak np. uczucie rozdrażnienia, niepokój, trudności w koncentracji.

Wyniki wielu badań wskazują, że palenie papierosów może prowadzić do przedwczesnej śmierci, mimo to nadal wiele osób nałogowo oddaje się tej czynności.
Nałogowe palenie tytoniu przyczynia się do znacznego skrócenia życia. Szacuje się, że o 3 lata skraca się życie przy wypaleniu 10 papierosów dziennie, o 6 lat przy wypaleniu 20 papierosów dziennie i do 8 lat w przypadku wypalenia 2 paczek papierosów dziennie. Dym papierosowy zawiera ponad 10 tys. substancji chemicznych. Można je podzielić na cztery grupy:
- substancje podrażniające, które działają hamująco na system oczyszczania układu oddechowego;
- tlenek węgla, który wiąże się z hemoglobiną, zajmując miejsce cząsteczek tlenu;
- nikotyna, która zatrzymywana jest przez układ nerwowy i przyczynia się do powstawania zjawiska nałogu, przyspieszenia akcji serca oraz podniesienia ciśnienia tętniczego, co sprzyja osadzaniu się tłuszczów na ściankach tętnic;
- smoła i czynniki rakotwórcze.

Palenie wiąże się z występowaniem wielu problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, zaburzenia układu oddechowego, różnego rodzaje nowotworów. Palenie papierosów powoduje także problemy zdrowotne u osób niepalących, co może stanowić wytłumaczenie dla faktu, iż osoby palące spotykają się (coraz częściej) z odrzuceniem przez opinię publiczną. Palacze narażają się na strofowanie ze strony lekarzy oraz osób najbliższych, którzy troszczą się o ich zdrowie. Dlaczego więc ludzie palą?

Rzadko się zdarza, żeby pierwszy papieros dawał przyjemność – początki palenia kojarzą się głównie z kaszlem, łzawieniem, obrzydliwym smakiem w ustach i uczuciem nudności. Nawet najmłodsi potencjalni palacze znają następstwa zdrowotne związane z wdychaniem dymu nikotynowego, a mimo to każdego roku wielu z nich zaczyna palić papierosy.
Trudno wyobrazić sobie jakikolwiek sensowny powód, który mógłby skłaniać do palenia.

Wśród przyczyn palenia papierosów przez młodzież należy wymienić:

- uwarunkowania kulturowe; przyczyn palenia należy poszukiwać w zachowaniach rówieśników, którzy w tym okresie rozwojowym stają się wyznacznikami wartości i postaw;
- charakterystyczna dla tego wieku chęć „bycia dorosłymi”;
- nacisk grupowy i potrzeba akceptacji przez środowisko rówieśnicze;
- postawa ludzi dorosłych (palenie pomimo zakazów, sprzedaż papierosów nieletnim, reklama papierosów);
- postrzeganie używek jako sposobu radzenia sobie ze stresem i kłopotami;
- nieświadomość dotycząca odroczonych w czasie skutków palenia tytoniu; młodzi ludzie nie potrafią sobie wyobrazić siebie samych za „x” lat. Ignorują fakt, że młodość nie trwa wiecznie. Uważają, że „innych może to spotkać, mnie – nie”.

Skutki palenia papierosów:

możemy podzielić na dwie grupy:
a) odroczone w czasie:
- choroby odtytoniowe:
· nowotwory (płuc, przełyku, żołądka oraz górnych dróg oddechowych),
· rozedma płuc,
· choroby serca;
b) natychmiastowe:
- zapach i oddech palacza,
- osad nazębny,
- pożółknięcie skóry,
- zmarszczki,
- upośledzenie smaku i węchu,
- infekcje,
- kaszel,
- zapalenie oskrzeli,
- obniżenie się temperatury,
- podwyższenie ciśnienia krwi.

Jeśli zauważymy, że nasze dziecko pali papierosy musimy wysłuchać co ma do powiedzenia i spokojnie z nim porozmawiać.
Należy być przygotowanym na to, iż początkowo będzie ono zaprzeczać, udawać, że to nieprawda. Nie możemy wierzyć zapewnieniom dziecka, że ma ono kontrolę nad papierosami i, że samo poradzi sobie z tym problemem. Musimy zastanowić się, dlaczego sięgnęło ono po papierosy i oczywiście działać!!! Nie możemy liczyć, że problem sam się rozwiąże. Musimy stosować zasadę „ograniczonego zaufania” - starać się zawsze wiedzieć, gdzie jest i co robi nasze dziecko. Nauczyć, że o wszystko może pytać a my musimy odpowiadać na zadane pytania.
Dlatego bardzo ważny jest dobry kontakt z dzieckiem. Rodzic, który ma taki kontakt, na pewno zauważy jakieś niepokojące zmiany w zachowaniu dziecka i natychmiast, w odpowiedni sposób, zareaguje.
Należy okazywać dziecku ciepło, czułość, rozmawiać, nie unikając trudnych tematów, nie lekceważyć problemów dziecka, nie oceniać i nie porównywać z innymi, zawsze służyć radą. Bardzo ważnym jest, aby znać i poznawać przyjaciół swojego dziecka. Należy zawsze wyrażać negatywną postawę wobec palenia papierosów.

Zapobiegaj!!!
tak wcześnie, jak to tylko możliwe – od chwili narodzin. Twoja miłość i mądrość to najpewniejszy sposób, aby uchronić dziecko przed paleniem papierosów.