Przypadek dziecka mającego trudności w uczeniu się matematyki

Dziecko podejmujące naukę w szkole napotyka niekiedy na trudności w uczeniu się matematyki. Głównym sposobem uczenia się matematyki jest rozwiązywanie zadań, które jest jednoznaczne z pokonaniem trudności. Większość dzieci potrafi je pokonać, ale w każdej grupie jest kilkoro dzieci, które mimo wysiłku, nie potrafią poradzić sobie nawet z prostym zadaniem z tego powodu, że nie dostrzegają zależności pomiędzy liczbami, mają niską odporność emocjonalną , czy też obniżoną sprawność manualną. W takich przypadkach mówimy, że te dzieci mają specyficzne trudności w uczeniu się matematyki. Wymagają natychmiastowej pomocy ze strony dorosłych. Jeśli jej nie otrzymają, to zaczynają się niepowodzenia i blokady w uczeniu się matematyki oraz niechęć do wszystkiego co ma związek z matematyką.
W tej pracy chcę przedstawić przypadek dziewczynki mającej specyficzne trudności w nauce matematyki spowodowane niekorzy-stnymi warunkami domowymi oraz mikrozaburzeniami rozwojowymi w sferze poznawczej i społeczno – emocjonalnej.

Charakterystyka środowiska domowego uczennicy.

Ania jest uczennicą klasy drugiej tutejszej szkoły od września tego roku. Wcześniej dziewczynka mieszkała w Sosnowcu i tam uczęszczała do klasy pierwszej. Podczas rozmowy z ojcem dziecka dowiedziałam się, że rodzice dziewczynki rozwiedli się i ojciec otrzymał prawo opieki nad dwoma córkami. Przeprowadzili się do babci i wspólnie zamieszkują. Gdy Ania była w klasie pierwszej w rodzinie panowała napięta atmosfera, dochodziło do częstych nieporozumień i awantur między rodzicami. Dziewczynka często opuszczała zajęcia w szkole. Zaległości powstałe w wyniku nieobecności nie były na bieżąco nadrabiane. Dziewczynka bardzo przeżyła fakt, że (według relacji ojca) mama jej nie chciała. Obecnie Ania wraz z młodszą siostrą, ojcem, babcią i bratem ojca mieszkają w dwupokojowym mieszkaniu bez łazienki. Ojciec pracuje, ale jego zarobki są bardzo niskie, dlatego rodzina korzysta
z pomocy OPS-u. Mimo trudnej sytuacji materialnej, dziewczynka, posiada potrzebne przybory i podręczniki szkolne.

Trudności w nauce matematyki.

Od pierwszego dnia w szkole bacznie obserwowałam Anię. Chciałam poznać jej umiejętności jakie osiągnęła w klasie pierwszej, ale w taki sposób aby nie czuła, że jest pod stałą obserwacją. Pomogły mi w tym dziewczynki, które przyjęły Anię bardzo serdecznie, zapraszając ją do wspólnych zabaw. Dzięki temu dziecko nie czuło się osamotnione i wyobcowane. Dziewczynka chętnie brała udział w zajęciach z kształcenia polonistycznego, w miarę płynnie czytała, potrafiła przepisywać z druku oraz pisać z pamięci. Litery kreśliła starannie, prawidłowo je łącząc. Mimo nieźle opanowanej techniki czytania, Ania miała trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem treści samodzielnie przeczytanego tekstu oraz z werbalizowaniem swoich myśli, budowaniem wypowiedzi słownych – wymagała pytań pomocniczych, ukierunkowujących jej tok myślenia.
Na zajęciach z kształcenia matematycznego Ania praktycznie nie odzywała się, nie wyżarła ochoty liczenia przy tablicy. Cichutko przepisywała lub uzupełnia zadania w ćwiczeniach, często zerkając do koleżanki. Zauważyłam, że Ania liczy na palcach i w ten sposób rozwiązuje zadania wymagające obliczeń w zakresie 10 i 20. Pierwsza praca samodzielna dziewczynki była porażką. Prawidłowo wykonała tylko obliczenia w zakresie 10. Obliczenia w zakresie 20 zarówno na odejmowanie jak i na dodawanie były błędne. Nie potrafiła rozpisywać liczb w dziesiątkowym systemie pozycyjnym. Rozwiązując proste zadania z treścią potrafiła wykonać rysunek i zapisać odpowiednią formułę matematyczną, nie zapisywała jednak odpowiedzi w formie zdania.
Analizując prace Ani zauważyłam, że dziewczynka obliczając, myli się
o 1, tzn. wynik dodawania jest zawsze o 1 mniejszy niż poprawny , a odejmowania o 1 większy np. 6+7=12, a 13-5=9. Okazało się, że dziecko oblicza przez doliczanie lub odliczanie na palcach, powtarzając liczbę do której dolicza lub liczbę od której odlicza i stąd błędy w liczeniu.

Rodzaj udzielonej pomocy

Po stwierdzeniu trudności w nauce poprosiłam ojca dziewczynki na rozmowę. Przedstawiłam mu moje spostrzeżenia dotyczące stopnia opanowania umiejętności Ani w zakresie kształcenia polonistycznego i matematycznego. Zaproponowałam, aby dziecko zostało przebadane w poradni psychologiczno – pedagogicznej w celu określenia przyczyn trudności, czy wynikają one tylko z niekorzystnych przeżyć dziecka, czy też mają jeszcze inne podłoże. W oparciu o wyniki badań i zalecenia będzie można objąć dziecko zajęciami kompensacyjno - korekcyjnymi lub wyrównawczymi. Do tego czasu przeprowadzałam zajęcia dodatkowe dla Ani, dwa razy w tygodniu po 20 minut. Celem tych spotkań było przede wszystkim zlikwidowanie błędnego sposobu obliczania sum i różnic i udoskonalenie techniki rachunkowej w zakresie 20 oraz poznanie konwencji logicznej szkolnych zadań z treścią Wykorzystałam podczas zajęć liczby w kolorach, dwukolorowe liczydełko do liczenia w zakresie 20 , kostki do gry odpowiednio zmodyfikowane i liczmany. Zajęcia rozpoczęłam od zabaw z liczbami w obrębie dziesiątki. Dziewczynka manipulowała przedmiotami, dodając, odejmując i dopełniając do 10, potem były analogiczne zabawy w obrębie drugiej dziesiątki i z przekroczeniem progu dziesiątkowego.
Podczas ferii zimowych otrzymałam opinię z poradni psychologiczno – pedagogicznej ( badanie przeprowadzono w grudniu), w której stwierdzono, iż ogólne możliwości intelektualne dziecka są niższe niż przeciętne, a rozwój przebiega nieharmonijnie. W wysiłku intelektualnym Ania jest mało samodzielna – potrzebuje pomocy ze strony osoby dorosłej – ukierunkowania aktywności, naprowadzania na prawidłowy tok myślenia. W oparciu o przeprowadzone badania wnioskowano o objęcie dziewczynki zajęciami korekcyjno – kompensacyjnymi, na których należy stymulować ogólny rozwój poznawczy dziecka poprzez wzbogacanie zakresu wiadomości, wzbogacanie słownictwa, ćwiczenia spostrzegawczości, umiejętności logicznego myślenia, dokonywania analizy i syntezy myślowej. Techniki rachunkowe należy usprawniać w oparciu o różne gry dydaktyczne i rozrywki umysłowe. Podczas pracy sprawdzać zrozumienie treści zadań i poleceń.


Podsumowanie

Zajęcia indywidualne z Anią prowadziłam od listopada do ferii zimowych. W tym czasie dziewczynka nabyła umiejętność dodawania i odejmowania w pamięci w obrębie pierwszej i drugiej dziesiątki
w pamięci – chociaż gdy wykonuje obliczenia spogląda na palce nie manipulując nimi. Potrafi również dodawać i odejmować z przekroczeniem progu dziesiątkowego wykorzystując rozpisywanie liczb w dziesiątkowym systemie pozycyjnym. Potrafi również rozwiązać proste zadania z treścią na dodawanie i odejmowanie, nie zawsze jednak potrafi samodzielnie ułożyć i zapisać odpowiedź na pytanie. Nadal ma problemy z rozwiązywaniem trudniejszych zadań z treścią oraz zadań związanych z kolejnością wykonywanych działań. Dużym sukcesem Ani jest opanowanie pamięciowe mnożenia i dzielenia w zakresie 30. Było to możliwe dzięki współpracy z ojcem, który ćwiczył z Anią w domu.
Obecnie Ania uczęszcza na zajęcia korekcyjno – kompensacyjne razem z dwójką innych dzieci mających trudności w nauce matematyki. Dziewczynka zrobiła duże postępy w opanowaniu umiejętności matematycznych jednak wymaga, dalszej i systematycznej pracy i opieki ze strony nauczyciela i rodzica. Pozostawiona sama sobie nie będzie w stanie opanował umiejętności niezbędnych do dalszej nauki w szkole.
.