Złość, gniew - czy koniecznie agresja?

ZŁOŚĆ, GNIEW – CZY KONIECZNIE AGRESJA?

(zajęcia przeprowadzone w klasie V i VI Szkoły Podstawowej w Starej Kamionce
w ramach realizacji długofalowego projektu edukacyjnego)
Cele:
Po przeprowadzonej lekcji uczeń powinien:
• rozpoznawać i rozróżniać zachowania asertywne, uległe, agresywne,
• znać przyczynę zachowań asertywnych, uległych i agresywnych oraz ryzyko, jakie niosą w kontaktach z innymi,
• znać przyczyny agresji
• wiedzieć, jak radzić sobie z gniewem i złością w społecznie akceptowany sposób
• umieć zastąpić komunikat agresywny asertywnym (komunikat FUKOZ)

Metody i formy pracy:
eksperyment, dyskusja kierowana, burza mózgów; praca zbiorowa i grupowa

Materiały, uwagi wstępne dotyczące organizacji zajęć:
• Na tablicy karty z wyjaśnieniami: ZŁOŚĆ, AGRESJA, ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZŁOŚĆ, KOMUNIKAT FUKOZ.
• Ławki ustawione do pracy grupowej.
• Zajęcia przewidziano na 2 jednostki lekcyjne (2 x 45 min).

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Zaczynamy w kuchni szkolnej – obserwacja 3 naczyń z wrzącą wodą (garnek bez pokrywki, garnek szczelnie zamknięty, czajnik z gwizdkiem). Komentarz – te naczynia to trzy różne osoby reagujące odmiennie na złość; woda symbolizuje złość, gniew- (krótka, obserwacja) – wracając do klasy zastanówcie się, co stałoby się z naczyniami po upływie pół godziny.

2. W klasie uczniowie siedzą w kole – rozmowa:
- Jak wyrażacie swój gniew i złość (słowami, ciałem)?
- Czy ją tłumicie?
- Jak wyrażacie złość wobec dorosłych, a jak wobec rówieśników?
- Co wywołuje agresję?
- W jakich sytuacjach najczęściej czuję złość?
- Co wówczas robię?
- Jak zareagować na czyjąś agresję?
- Co można zrobić, żeby przekształcić agresję w zachowanie pozytywne?

Odwołanie się do pojęć zapisanych na kartach na tablicy (ZŁOŚĆ, ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZŁOŚĆ, AGRESJA). Wyjaśnienie pojęć na przykładach.

3. Wróćmy do naszego doświadczenia – w symboliczny sposób pokazuje ono 3 różne postawy ludzi i sposoby reakcji na złość, sytuację konfliktową. Może to być:
• agresja słowna lub fizyczna (garnek otwarty)
• uległość (garnek szczelnie zamknięty)
• asertywność (czajnik z gwizdkiem)
Zastanówmy się nad tymi trzema postawami.

4. Praca w grupach – burza mózgów na temat: społecznie akceptowalne sposoby rozładowania złości. Każda grupa przyczepia do tablicy swoje propozycje – dyskusja.

5. Praca w grupach – plakaty na temat:
• jakie negatywne zachowania w relacjach młodych ludzi zauważacie
• jakie są przyczyny takich negatywnych postaw
• jakie są najczęstsze przejawy agresji w naszej szkole
• jak można zaradzić agresji w szkole
Omówienie wyników prac grup, uzupełnienie spostrzeżeń.

6. Komunikat FUKOZ, czyli jak mówić o swoich negatywnych emocjach w związku z czyimś niewłaściwym zachowaniem nie obrażając innych i zachowując własną godność

• Wyjaśnić pojęcie korzystając z karty przyczepionej do tablicy:
F – fakty
U – uczucia
K – konsekwencje
O – oczekiwania
Z - zaplecze
• Przećwiczyć komunikat – kartki do pracy grupowej i sformułowania reakcji słownej zgodnie z tym komunikatem:
o Siostra bez pozwolenia wzięła twój plecak i zniszczyła go, po czym schowała i nie przyznała się. plecak jest ci potrzebny – pakujesz się na wycieczkę.
o Rodzice kolejny raz każą cię za kłótnię z bratem, chociaż to on zaczął i był winny. Rodzice cię nie słuchają, brat triumfuje.
o Kolega, którego uważałeś za dobrego kumpla przyłącza się do grupy chłopaków, którzy złośliwie przerzucają się twoim plecakiem. Po lekcjach podchodzi do ciebie, jakby nic się nie stało.
o Tydzień wcześniej dałeś koledze ściągnąć pracę domową. Zobaczył to nauczyciel i wstawił ci uwagę. Dziś ten sam kolega znów prosi cię o zeszyt.

7. Podsumowanie lekcji, ewaluacja