Kształtowanie równowagi w zabawach i ćwiczeniach dla dzieci

Równowaga jest podstawową umiejętnością motoryczną, która wspiera rozwój fizyczny, poznawczy i emocjonalny. Na zmysł równowagi składa się kilka elementów:

Układ przedsionkowy - znajdujący się uchu wewnętrznym, receptory znajdujące się wewnątrz wysyłają informacje do mózgu o ruchach obrotowych, przyspieszeniu liniowym i położeniu głowy.

Wzrok - dostarcza informacji o otoczeniu oraz pozycji ciała względem otaczających przedmiotów.

Propriocepcja (czucie głębokie) - receptory w mięśniach, stawach i ścięgnach, które rejestrują każdy ruch i wysyłają informację do mózgu o położeniu ciała.

Ośrodkowy układ nerwowy - integruje wszystkie informacje i koordynuje ruchy ciała.

Głównymi funkcjami zmysłu równowagi jest utrzymywanie stabilnej postawy, koordynacja ruchów i orientacja przestrzenna. Rozwijać ją można poprzez różnorodne ćwiczenia i zabawy ruchowe np. Skakanie na jednej nodze, różnego typu ćwiczenia koordynujące ruch i wzrok, utrzymywanie postawy ciała.

Zaburzenia zmysłu równowagi mogą prowadzić do utrudnienia życia codziennego poprzez np. Zawroty głowy, trudności w chodzeniu, problemów z napięciem mięśniowym. W związku z tym ćwiczenie równowagi i jej rozwijanie jest niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka i wpływa na takie aspekty jak:

- Rozwój motoryki dużej i koordynacji ruchowej - Ćwiczenia równoważne pomagają rozwijać koordynację między różnymi częściami ciała.

- Wspieranie harmonijnego rozwoju.

- Budowanie relacji społecznych i budowanie pewności siebie – gry i zabawy uczą dzieci współpracy oraz komunikacji, pomagają w pokonaniu trudności i budować poczucie własnej skuteczności w działaniu.

- Rozwój zmysłów poprzez integrację sensoryczną.

- Poprawa świadomości własnego ciała


Ćwiczenia kształtujące równowagę:

1. Przejście przodem/tyłem po ławeczce

Potrzebne materiały: ławeczka

Przebieg: Dziecko przechodzi przodem po ławeczce noga za nogą, następnie wraca tyłem na początek. Balansując tak aby nie spaść z ławeczki.


2. Przejście po ławeczce z woreczkiem na głowie

Potrzebne materiały: ławeczka, woreczek

Przebieg: Dziecko przechodzi przodem po ławeczce noga za nogą z woreczkiem na głowie, następnie wraca tyłem na początek. Balansując tak aby nie spaść z ławeczki oraz nie upuścić woreczka.


3. Przejście po ławeczce z jednoczesnym podrzucaniem piłki oburącz

Potrzebne materiały: ławeczka, piłka do siatkówki, 2x piłka do tenisa

Przebieg:

Wersja I: Dziecko przechodzi przodem po ławeczce noga za nogą podrzucając piłkę oburącz przed sobą. Balansując tak aby nie spaść z ławeczki oraz nie upuścić piłki.

Wersja II: Dziecko przechodzi przodem po ławeczce noga za nogą podrzucając dwie piłki (po jednej w każdej ręce) oburącz przed sobą. Balansując tak aby nie spaść z ławeczki oraz nie upuścić piłek.


4. Pisanie liter na jednej nodze po podłodze. Ćwiczy raz prawa, raz lewa noga

Potrzebne materiały: brak

Przebieg:

Wersja I: Dziecko staje na prawej nodze a drugą wykonuje ruch przypominający pisanie danej litery (unosząc nogę lekko nad ziemią), powtarza czynność stojąc na lewej nodze.

Wersja II: Dziecko staje na prawej nodze, a lewą wykonuje ruch przypominający pisanie danej litery (unosząc nogę lekko nad ziemią). Jednocześnie dziecko może unieść przeciwną do podniesionej nogi rękę i spróbować wykonać literę jednocześnie lewą nogą i prawą ręką, następnie powtarza tą czynność stojąc na drugiej nodze i drugą ręką.


5. Stanie raz na prawej, raz na lewej nodze, trzymanie woreczka na kolanie

Potrzebne materiały: woreczek, opcjonalnie poduszka sensoryczna

Przebieg:

Wersja I: Dziecko staje na lewej nodze a drugą unosi zgiętą, na której kładzie woreczek i stara się zachować równowagę. Powtarza ćwiczenie stojąc na prawej nodze.

Wersja II: Dla podniesienia poziomu trudności do ćwiczenia można użyć poduszki sensorycznej. Dziecko staje na lewej nodze na poduszce, a drugą unosi zgiętą, na której kładzie woreczek i stara się zachować równowagę. Powtarza ćwiczenie stojąc na prawej nodze.


6. Przenoszenie woreczka na grzbietowej części stopy (na odcinku 10 metrów)

Potrzebne materiały: woreczek

Przebieg: Dziecko kładzie woreczek na grzbietowej części lewej stopy i stara się przejść odcinek 10 metrów tak aby woreczek nie spadł. Powtarza ćwiczenie z woreczkiem na grzbietowej części prawej stopy.


7. Przejście po ławeczce z kozłowaniem piłki z boku ławeczki

Potrzebne materiały: ławeczka, piłka

Przebieg: Dziecko przechodzi po ławeczce z boku kozłując piłkę próbując tak aby nie spaść z ławeczki. Powtarza ćwiczenie wracając kozłując piłkę drugą ręką.


8. Przejście dwójkami przodem po ławeczce, idąc w przeciwnych kierunkach.

Potrzebne materiały: ławeczka

Przebieg: Dwoje dzieci staje naprzeciwko siebie na krańcach ławeczki. Na znak idą w swoją stronę mijając się i starając się nie spaść z ławeczki.


9. Utrzymanie równowagi na poduszce sensorycznej bądź dysku.

Potrzebne materiały: poduszka sensoryczna bądź dysk

Przebieg: Dziecko staje na poduszce sensorycznej bądź dysku utrzymując równowagę tak aby nie spaść. W trakcie ćwiczenia dziecko może stawać raz na prawej raz na lewej nodze starając się cały czas utrzymywać równowagę.


10. Balansowanie z łyżką

Potrzebne materiały: łyżka, mała piłeczka bądź plastikowe jajko

Przebieg: Dziecko nakłada na łyżkę jajko plastikowe bądź małą piłeczkę, następnie stara się przejść po wyznaczonej trasie w jak najszybszym tempie tak aby nie spało nic z łyżki. Powtarza ćwiczenie trzymając łyżkę w drugiej ręce. Ćwiczenie można urozmaicić dodając dodatkową czynność np. Przejście po wyznaczonej trasie i zrobienie przysiadu na końcu tak aby nie spadło nic z łyżki.


11. Niewidzialne krzesełko

Potrzebne materiały: dostęp do ściany

Przebieg: Dziecko opiera plecy o ścianę i zjeżdża w dół, aż uda będą równoległe do podłogi. Balansuje w tej pozycji starając się utrzymywać równowagę przez kilka sekund.


12. Przejście w krzyżowym chodzie

Potrzebne materiały: brak

Przebieg: Dziecko chodzi, dotykając prawą ręką lewego kolana i odwrotnie, co wymaga koordynacji i równowagi.


13. Tor przeszkód

Potrzebne materiały: rożne elementy (np. Ławka, kamyczki, piłki sensoryczne, lina, drabinki)

Przebieg: Dziecko przechodzi po włożonej ścieżce z różnych elementów Np. przejście przez ławkę, po pojedynczych kamyczkach, po linie. Przejście toru przeszkód może się odbywać tak aby przejść go w jak najkrótszym czasie.


14. Przejście po linie

Potrzebne materiały: Np. Taśma, sznurek, skakanka

Przebieg: Dzieci przechodzą po wyznaczonej za pomocą np. sznurka linie rożnymi sposobami np. na palcach, piętach, z zamkniętymi oczami, trzymając przedmiot w rękach. Ważne, aby podczas przejść utrzymywały równowagę i starał się iść w wyznaczonej linii.


15. Obracanie się dookoła osi ciała i zatrzymanie się na sygnał w staniu na jednej nodze.

Potrzebne materiały: brak

Przebieg: Dziecko obraca się dookoła własnej osi i zatrzymuję się na sygnał dźwiękowy i staje na jednej nodze utrzymując równowagę. Powtarza ćwiczenie stojąc na drugiej nodze.


Zabawy kształtujące równowagę:

1. "Taniec na gazecie"

Potrzebne materiały: Gazeta, muzyka

Przebieg: Dzieci tańczą podczas gdy gra muzyka na kawałku gazety. Trzeba utrzymać równowagę, stojąc na ograniczonej przestrzeni. Co jakiś czas zatrzymujemy muzykę i składamy gazetę na pół (co zatrzymanie).


2. “Podłoga to lawa”

Potrzebne materiały: koło losujące, kolorowe okręgi

Przebieg: Dziecko musi unikać kontaktu z ziemią przez przeskakiwanie między kolorowymi “kamieniami”. Koło losujące wskazuje, na który kolor należy wskoczyć, a gracze, którzy dotkną podłogi, są eliminowani. Podczas wskakiwania na odpowiedni kolor dzieci muszą stać w wyznaczonym miejscu na jednej nodze.


3. "Zatrzymana muzyka" lub raz dwa trzy baba-jaga patrzy

Potrzebne materiały: muzyka

Przebieg:

Wersja I: Dzieci tańczą, gdy gra muzyka, na przerwę w muzyce zamierają w jednej pozycji, balansując ciałem tak aby się nie poruszyć.

Wersja II: Dzieci stają na wyznaczonej linii osoba prowadząca zabawę staje po drugiej stronie w większej odległości. Osoba prowadząca zakrywa oczy i wypowiada wierszyk “Raz dwa trzy baba-jaga patrzy” odsłaniając oczy. Dzieci w czasie wypowiadanego wierszyka muszą przebiec jak najdalej w stronę osoby prowadzącej, a po zakończeniu wierszyka zamierają w jednej pozycji, balansując ciałem tak aby się nie poruszyć. Wygrywa ta osoba, która pierwsza dotrze do prowadzącego.


4. Naśladowanie zwierząt

Potrzebne materiały: brak

Przebieg: Dziecko naśladuję zachowania zwierząt - stoję na jednej nodze jak bocian, chodzę na czworakach jak pies, pełzam jak dżdżownica, chodzę ciężko jak słoń.


5. Gra w klasy

Potrzebne materiały: kreda

Przebieg: Dzieci rysują kredą na ziemi dziesięć, kolejno ponumerowanych kwadratowych pól, lecz liczba pól może zmniejszać się lub zwiększać. Dziecko skacze najpierw na jednej nodze, a następnie na dwóch nogach do każdego kwadratu, aby zdobyć kamień.