Co jest przyczyną burzy? - scenariusz zajęć z przyrody

SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z PRZYRODY
W KLASIE IV
CELE:

Po lekcji uczeń posiada:
Wiadomości:

• wie, że istnieją dwa rodzaje oddziaływań elektrostatycznych (przyciąganie lub odpychanie),
• wie, że oddziaływania elektrostatyczne występują na odległość,
• wyjaśnia, kiedy dochodzi do wyładowania atmosferycznego,
• zna sposób zabezpieczania budynków przed skutkami uderzeń błyskawic,
• opisuje historię wynalezienia piorunochronu

Umiejętności:

• potrafi zademonstrować prosty sposób elektryzowania ciała ( np. plastiku),
• potrafi podać przykłady ilustrujące występowanie oddziaływania elektrostatycznego w życiu codziennym,
• potrafi bezpiecznie zachować się podczas burzy

CZAS REALIZACJI: 1 godzina lekcyjna

METODY:
• słowna – pogadanka, praca z podręcznikiem
• oparta na działalności praktycznej uczniów – doświadczenie,
• eksponująca – film

FORMY:
• praca zbiorowa jednolita
- w grupach dwuosobowych
- całą klasą,
• praca indywidualna

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
podręcznik, zeszyt ćwiczeń, skrawki papieru, folia i kartki papieru do elektryzowania, balonik, linijka, tkanina do pocierania, karty pracy dla uczniów, płyta CD z filmem dotyczącym wynalezienia piorunochronu

PRZEBIEG LEKCJI

I. Faza wstępna.

1. Czynności organizacyjne.
2. Wprowadzenie do lekcji.
Przypomnienie informacji z poprzedniej lekcji:

Co oznacza pojęcie zjawisko atmosferyczne?,
Jakie zjawiska atmosferyczne występują w Polsce?

Wprowadzenie do bieżącego tematu:

Dlaczego ludzie boją się burzy?
Jakie zjawiska towarzyszą burzy? – zapisanie na tablicy propozycji uczniów, ze wskazaniem na błyskawicę, jako najbardziej niebezpieczny element tego zjawiska atmosferycznego.

II. Faza wykonawcza.

1.Podanie tematu lekcji.
2.Uczniowie przy pomocy zestawu doświadczalnego ( skrawki papieru, linijka, tkanina do pocierania) wykonują doświadczenie 1 ilustrujące zjawisko oddziaływania elektrostatycznego - przyciąganie.
3.Uczniowie używając kawałków folii i kartek papieru wykonują doświadczenie 2 pokazujące zjawisko przyciągania i odpychania.
4.Doświadczenie pokazowe pt. „Natrętny balon” wykonane przez nauczyciela: balonik i wełniany sweter.
5.Pogadanka z uczniami na temat oddziaływania elektrostatycznego w życiu codziennym. Uczniowie podają przykłady ilustrujące to zjawisko.
Nauczyciel wskazuje na pozytywne (np. filtry oczyszczające powietrze z drobnych zanieczyszczeń) i negatywne (np. osiadanie kurzu na ekranie telewizora lub monitorze komputera) skutki tego zjawiska.
6.Uczniowie czytają fragment tekstu z podręcznika dotyczący powstawania wyładowań atmosferycznych.
7.Pogadanka i wyjaśnienie nauczyciela dotyczące tzw. „przeskoku” błyskawicy między chmurą, a ziemią i zobojętnienia ładunków elektrycznych.
8. Dyskusja na temat bezpiecznego zachowania się podczas burzy – unikania wysokich drzew, otwartych przestrzeni, kąpieli w jeziorze, będąc w domu nie należy korzystać z urządzeń elektrycznych.
9.Poszerzenie wypowiedzi uczniów o dodatkowe zasady bezpieczeństwa przygotowane na kartonikach – przyklejenie ich na plakat pt. „Ja potrafię bezpiecznie zachować się podczas burzy”.

III. Faza podsumowująca.

1.Nauczyciel pyta uczniów, jak nazywa się przyrząd zabezpieczający domy przed uderzeniami błyskawic?
2.Uczniowie oglądają film o wynalezieniu piorunochronu.
3.Omówienie filmu:
Kto wynalazł urządzenie „zbierające” wyładowania elektryczne?
W którym roku?
Jaki element urządzenia bezpośrednio zbierał ładunki elektryczne?
Z jakiej substancji wykonany był element, który uczony trzymał w ręku podczas eksperymentu i dlaczego?
Na czym polega zasada działania piorunochronu?

Praca domowa

1. Wyjaśnij zasadę działania piorunochronu.
2. Dla chętnych.

Przygotuj kawałek sukna (grubej wełnianej tkaniny) i plastikową linijkę. Suknem pocieraj linijkę przez kilka sekund, a następnie zbliż ją do cienkiego strumienia wody z kranu.
Zapisz swoje obserwacje i wnioski.

Karta pracy ucznia
Doświadczenie 1
Przygotowaną tkaniną mocno potrzyj linijkę a następnie zbliż ją do skrawków papieru.
Zauważ co dzieje się z kawałkami papieru?
Co zaobserwowałeś?
........................................

Doświadczenie 2
Przygotuj 2 kawałki folii i 2 kartki papieru.

1. Najpierw w jedną rękę weź kartkę papieru a w drugą folię i potrzyj je o siebie. Następnie spróbuj unieść je razem do góry trzymając jedynie za papier.
Co zaobserwowałeś?
........................................

2. Teraz potrzyj o siebie dwie folie i spróbuj je do siebie zbliżyć.
To samo powtórz z dwoma kartkami papieru.
Co zaobserwowałeś?
........................................

Są to przykłady oddziaływań elektrostatycznych

Kiedy pocieramy dwie różne rzeczy przyjmują one różne ładunki elektryczne. Przeciwne ładunki przyciągają się wzajemnie.
Rzeczy z tego samego materiału przybierają taki sam ładunek. Takie same ładunki elektrostatyczne zawsze się odpychają.


Poniższe materiały można wykorzystać do przygotowania plakatu na koniec zajęć.
JA
POTRAFIĘ
BEZPIECZNIE ZACHOWAĆ SIĘ
PODCZAS
BURZY

UNIKAM WYSOKICH DRZEW!

SCHODZĘ Z WYSOKICH GÓR!

UNIKAM OTWARTYCH PRZESTRZENI!


REZYGNUJĘ Z KĄPIELI
W JEZIORZE lub
INNYM ZBIORNIKU WODNYM!

ZAMYKAM OTWARTE OKNA
lub
PRZEBYWAM Z DALA OD NICH!

W TERENIE SZUKAM MIEJSC NISKO POŁOŻONYCH
PRZYKUCAM, ALE NIGDY NIE KŁADĘ SIĘ
NA ZIEMI

W PODRÓŻY POZOSTAJĘ W SAMOCHODZIE

WYŁĄCZAM ODBIORNIKI ELEKTRYCZNE
I TELEFON KOMÓRKOWY
NIE UŻYWAM TELEFONU PRZEWODOWEGO
NIE KORZYSTAM Z URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH

TRZYMAM SIĘ Z DALA OD PRZEDMIOTÓW METALOWYCH

STARAM SIĘ
NIE WYCHODZIĆ
Z DOMU!