Rozwój inteligencji emocjonalnej dziecka

Inteligencja emocjonalna dziecka jest cechą na którą składa się wiele czynników i elementów, opartych zarówno na umiejętnościach emocjonalnych, jak również społecznych. Elementy te wzajemnie się przenikają a ich prawidłowe działanie jest nieodzownym warunkiem prawidłowego funkcjonowania dzieci zarówno pod kątem społecznym, jak również postrzeganiu samego siebie i budowaniu pozytywnego obrazu własnej osoby i wzmacnianiu poczucia własnej wartości.
Inteligencja emocjonalna ( umiejętności emocjonalne) jest niczym innym jak :
• Zdolnością rozpoznawania i definiowania przez nas uczuć zarówno swoich, jak innych,
• Zdolnością nazywania emocji,
• Umiejętnością pozytywnego wzmacniania i motywowania do działania, zarówno samych siebie, jak również innych, bliskich nam osób,
• Samoświadomością, samokontrolą, wyznaczaniem sobie celów oraz wytrwałym dążeniem do ich realizacji
• Zdolnościami wykazywania się empatią.

Bardzo ważnym elementem inteligencji emocjonalnej jest posiadanie umiejętności społeczne między innymi panowanie nad emocjami oraz umiejętność wyjścia z sytuacji konfliktowych i rozwiązywanie sytuacji problemowych.
Emocje są tym, co towarzyszy nam każdego dnia i jest nierozłącznym elementem naszego życia, dlatego niezbędne jest wdrażanie wszelkich działań psychoedukacyjnych, terapeutycznych mających wpływ na prawidłowe ich ukształtowanie. Stany lękowe, jak również depresyjne u dzieci mają ogromny wpływ na ich dalszy rozwój i funkcjonowanie również
w dalszym życiu dorosłym dlatego tak ważne jest niwelowanie czynników niepożądanych, które w sposób negatywny wpływają na samopoczucie dzieci.
Jednym z większych problemów, z jakim się stykamy w dzisiejszych czasach jest fakt, iż osoby dorosłe, odpowiedzialne za rozwój społeczno – emocjonalny dzieci całą swoją uwagę i oczekiwania ukierunkowują na osiąganie przez dzieci jak najlepszych wyników w sferze poznawczej. Wymagamy od dzieci by były najlepsze w szkole, w przedszkolu, wyróżniały się wśród rówieśników umiejętnościami i niebywałą wiedzą, wymagając przy tym by „czas wolny” po powrocie do domu z placówki czy to przedszkolnej czy też szkolnej zamiast zabawy i odpoczynku wypełniony był szeregiem zajęć dodatkowych ( kółka taneczne, szkoła muzyczna, zajęcia sportowe, i wiele innych) często będących ponad chęci i możliwości dzieci. Jesteśmy w tym wszystkim tak zapętleni, że nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak tego typu oddziaływania wpływają na pojawienie się u dzieci zaburzeń w sferze emocjonalnej. Dlatego tak istotne jest stymulowanie dzieci przez nas nauczycieli w sferze społeczno – emocjonalnej już w okresie wczesnoprzedszkolnym. W zależności od potrzeb i możliwości dzieci mamy do wykorzystania zróżnicowane formy i metody pracy, które umożliwią nam zadbanie o komfort emocjonalny naszych podopiecznych:
• bajki i opowiadania terapeutyczne,
• techniki relaksacyjne,
• pogadanki, przekaz słowny,
• odgrywanie ról, metody dramowe,
• historyjki obrazkowe,
• techniki plastyczne,
• gry dydaktyczne,
• gry i zabawy zespołowe

„ Nie ma złych emocji, każda emocja ma swoje podłoże i ma prawo wybrzmieć.”

„ Nie ma złych emocji, bywa tylko brak próby ich zrozumienia.”

„ Nie ma złych emocji, trzeba tylko nauczyć się je prawidłowo wyrażać i odpowiednio wyciszać te, które są szkodliwe dla nas.”

Jeżeli zapamiętamy te proste 3 zdania będzie to pierwszy krok do lepszego świata, jaki możemy uczynić. Do świata, w którym dzieci nie będą czuły się złe, pominięte i niezrozumiane, samotne i niepewne. Świata, w którym emocje będą tym, co je wyraża, tym co sprawia że czują się szczęśliwe, tym co pomoże stawiać czoła trudnością a nie je omijać. Dbajmy o rozwój emocjonalny dzieci aby trudności, jakie napotkają były wyzwaniem a nie problemem, po to aby w życiu dorosłym emocje były rozpoznawane, nazywane i aby dzieci potrafiły zlokalizować ich źródło aby w następstwie potrafić się uporać nawet z tymi najtrudniejszymi.

Przykładowe ćwiczenia i zabawy kształtujące rozwój emocjonalno – społeczny dziecka:

• „Uczucia z mimiką”– oglądamy z dziećmi ilustracje przedstawiające emocje, pomagając je dzieciom nazywać. Kiedy się z nimi zaznajomią wówczas każde z nich otrzymuje od nas 1 ilustrację przedstawiającą daną emocję, którą następnie musi przekazać innym dzieciom do odgadnięcia za pomocą mimiki.
• „Lustro” – Dobieramy dzieci w pary. Jedno z dzieci pokazuje emocje, drugie pełniąc rolę lustra odzwierciedla je w sposób identyczny. Zadaniem pozostałych członków grupy jest odgadnięcie o jakich emocjach jest mowa.
• „Czary ¬– mary” – Dziecko otrzymuje od nauczyciela kartkę i rysuje to czego się boi ( osobę, przedmiot, sytuację). Nauczyciel zamienia się w czarodzieja i stara się zmienić rysunek w sposób , który pozwoli spojrzeć dziecku na to co wprawia je w zakłopotanie jako na mniej straszne.
• „Bohater” – Każde dziecko potrzebuje pozytywnych wzorców do naśladowania. Przedstawiamy dzieciom fotografie różnych osób, którzy odnieśli sukces na różnych płaszczyznach i prezentujemy ich postawy. Dzieci wyciągają wnioski wskazując na te cechy, które ich zdaniem są najbardziej godne naśladowania.
• „Czas uczuć” – Robimy z dziećmi zegar z tektury, który zamiast godzin wskazuje uczucia. Na tarczy zamiast cyfr są buźki sygnalizujące różne emocje: złość, strach, smutek i radość. Dzielimy tarcze na 4 różne pod kątem kolorów, równe części. Zegar umieszczamy tak aby każdy miał do niego dostęp. W każdej chwili dziecko przemieszczając wskazówkę będzie miało możliwość wyrażenia tego o czym trudno mu mówić, co będzie początkiem do przyjrzenia się bliżej danemu stanowi, w jakim obecnie znajduje się dziecko.
• „ Dłoń” – Nauczyciel odrysowuje dłoń dziecka, następnie w miejscu każdego palca dziecko rysuje , bądź opisuje słownie 5 swoich mocnych stron, to co lubi, w czym dobrze się czuje, z czego jest dumne. Kolejno nauczyciel pomaga dzieciom odrysować druga dłoń, na której w podobny sposób opisują to, co chciałyby zmienić i wraz
z nauczycielem znajdują najlepsze rozwiązania.
• „Instrumenty” – Dziecko wybiera dostępny instrument, którego brzmienie koreluje
z przeżywaną emocją, dostosowując przy tym głośność do intensywności danej emocji.
• „Mapa emocji” – Na odrysowanej sylwetce swojego ciała dziecko w umowny sposób zaznacza miejsca odczuwania emocji np. radość, złość i wyjaśnia objawy tych emocji. Wspólnie z nauczycielem próbuje podać sposoby eksponowania pozytywnych
i wyciszania trudnych emocji.