Taniec, rytmika, ruch. Program kółka zainteresowań

Zajęcia wspomagające rozwój zainteresowań dzieci.
„Taniec, rytmika, ruch”

Autor:
Jadwiga Bobusia

Zajęcia wspomagające rozwój zainteresowań dzieci.
„Taniec, rytmika, ruch”

„Każde dziecko nosi w sobie muzykę spontaniczną. Jeżeli pomożemy dziecku rozwinąć muzykę, która jest w nim, uczynimy je istotą nie tylko lepszą i szlachetniejszą, lecz również bardziej szczęśliwą.”
E. Souriau

Autor innowacji:
Rodzaj innowacji: organizacyjno-metodyczna
Zajęcia edukacyjne objęte innowacją: edukacja przedszkolna
Adresaci innowacji: dzieci w wieku przedszkolnym

1. Ogólne założenia innowacji:
Innowacja przeznaczona jest do realizacji w przedszkolu. Zawiera elementy edukacji muzyczne - rytmicznej. Realizowanie jej pozwoli rozbudzić u dzieci zamiłowanie do rytmicznego ruchu przy akompaniamencie muzyki lub śpiewu piosenki, rozwinąć pamięć muzyczną i ruchową oraz umiejętność uczenia się melodii, zapamiętywania rytmów i następstwa ruchów w powiązaniu z muzyką.
Ćwiczenia rytmiczno-ruchowe mają przyczynić się do wykształcenia u dzieci dyscypliny, koncentracji, przystosowania się do pracy w zespole oraz wpłynąć korzystnie na rozwój psychiczny i fizyczny dziecka.

2. Uzasadnienie powstania innowacji
Zabawy ruchowe pełnią ważną rolę w wieku przedszkolnym jak i na wyższych poziomach edukacji, gdyż kształtują sprawność dzieci, koordynację ruchów, a także orientację przestrzenną.
Muzyka, wykorzystywana do zabaw rytmicznych wpływa na aktywność dzieci, pobudza je emocjonalnie, sprawia, że dziecko wyrabia w sobie estetyczną postawę oraz kształtuje się u niego kultura ruchowa.
W zabawie ruchowej muzyka może przybierać różnorodny charakter. Wybierając muzykę należy pamiętać o tym, iż może ona mieć różną dynamikę, tempo czy nastrój. Może pobudzać lub hamować dzieci, które podporządkowując się muzyce doznają różnych uczuć, od piękna po harmonię i równowagę wewnętrzną.
Ruch i zabawa przy udziale muzyki wpływają w istotny sposób na prawidłowy rozwój fizyczny, na koordynację ruchów, postawę, a także samodyscyplinę.
Wszystkie te działania mają na celu kształtowanie poczucia rytmu, zainteresowania muzyką a także uczą współpracy w grupie, maja ogromne znaczenie wychowawcze.

3. Użytkownicy programu
• Dzieci w wieku przedszkolnym,
• Nauczyciel, który to, w oparciu o innowację realizuje założone cele, układa rozkład materiału, trafnie dobiera i stosuje środki i materiały dydaktyczne, prowadzi dokumentację przebiegu procesu kształcenia muzycznego.
• Rodzice, którzy aktywnie mogą wspierać dziecko w jego twórczej pasji.

4. Warunki realizacji
Program kółka realizowany będzie w grupe 3, 4 latków raz w tygodniu w sali przedszkolne jak i w kolejnych latach. W sali będą znajdować się odpowiednie sprzęty potrzebne do realizacji zadań, odtwarzacz do płyt CD, nagrania muzyczne, rekwizyty do tańca i ćwiczeń ruchowych, przybory do ćwiczeń, instrumenty muzyczne.

5. Cele ogólne:
Głównym celem zajęć muzyczno-ruchowych jest zapewnienie każdemu dziecku
warunków dla jego wszechstronnego i harmonijnego rozwoju oraz kształtowanie różnych umiejętności, sprawności, postaw i nawyków, kształtowanie wrażliwości na muzykę, kształtowanie słuchu i wrażliwości muzycznej, rozpoznawanie dźwięków.

6.Cele szczegółowe:
• Kształtowanie podstawowych zdolności muzycznych i sprawności psychoruchowych
• Kształtowanie i rozwijanie słuchu muzycznego stosownie do możliwości ucznia
• Rozwijanie zdolności motorycznych: szybkości, zwinności, skoczności i wytrzymałości
• Doskonalenie i rozwijanie nawyków ruchowych
• Rozwijanie umiejętności sprawnego poruszania się
• Kształtowanie poczucia rytmu i zróżnicowania intonacyjnego
• Rozwijanie wyobraźni przestrzennej i czasowej
• Wyrabianie pamięci i wyobraźni muzycznej oraz ruchowej

7. Metody pracy
• Aktywizujące
• Praktyczne
• Problemowe
• Podające
Dobór metod zależy od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie umiejętności zaplanowaliśmy kształcić w danej chwili. Zatem najlepszymi metodami są te, które aktywizują i motywują dziecko oraz umożliwiają praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy.
W rozwoju muzycznym dziecka ważną rolę pełnią zarówno twórcze jak i odtwórcze zabawy muzyczno-ruchowe, jak np.:
• ćwiczenia muzyczne do słuchanej muzyki lub tekstu
• zabawy ruchowe
• ilustracje ruchowe do słuchanych utworów
• inscenizacje treści utworów
• improwizacje rytmiczne i ruchowe
• taniec
Olbrzymia różnorodność możliwości kontaktu dziecka z muzyką powoduje, że poprzez zabawę kształtuje się u niego pozytywny stosunek do muzyki, poczucie rytmu, słuchu oraz aktywność twórcza. Ponadto dziecko uczy się współdziałania w grupie, a także samodyscypliny.
Muzyka to rytm, któremu jesteśmy podporządkowani od dzieciństwa (stałe pory karmienia, snu). Im rytmiczniej przebiega dzieciństwo, tym stan psychiczny i fizyczny dziecka jest lepszy.

8. Formy:
• ruch przy muzyce
• gra na instrumentach
• śpiew
• ćwiczenia muzyczno – ruchowe
• ekspresja ruchowa

9.Przegląd tematyki zajęć:
• nauka piosenek
o śpiew
o zabawy z wykorzystaniem piosenki
o ilustracje muzyczne
o wykonywanie ćwiczeń ortofonicznych,
o wykonywanie ćwiczeń słuchowych, oddechowych oraz kształtujących prawidłową dykcję,
o udział w imprezach, uroczystościach przedszkolnych oraz konkursach.
• gra na instrumentach
• próby wydobycia dźwięków z różnorodnych przedmiotów,
• zapoznanie z nazwą i wyglądem wybranych instrumentów muzycznych,
• rozpoznawanie instrumentów muzycznych po ich brzmieniu,
• rozwiązywanie zagadek dźwiękowych,
• nagranie szybkiej i wolnej melodii, rozpoznawanie,
• nauka gry na wybranych instrumentach muzycznych,
• improwizacje gry na poznanych instrumentach muzycznych wg pomysłów dzieci,
• tworzenie instrumentów
• zapisywanie rytmów
• ruch przy muzyce
• rozwijanie małej i dużej motoryki
• reakcja na różne rodzaje akompaniamentu,
• sprawne ustawianie się na sygnał słowny i dźwiękowy,
• organizowanie przestrzeni
• taniec w grupie, w parach
• taniec nowoczesny
• taniec ludowy
• zabawy ruchowe przy muzyce
• improwizacja swobodna lub ukierunkowana
• improwizacja ruchowa z rekwizytem lub bez
• ćwiczenia rytmiczne
• reagowanie na dźwięki wysokie, niskie i średnie
• rozróżnianie dynamiki o różnym natężeniu – głośno, cicho, średnio oraz o natężeniu stopniowym – coraz ciszej, coraz głośniej (decrescendo i crescendo)
• określanie tempa szybkiego, wolnego i umiarkowanego
• reakcja ruchowa na akcent regularny i nieregularny
• ćwiczenia inhibicyjno- incytacyjne
• słuchanie muzyki w tym także klasycznej
• reakcja ruchowa na akcent regularny i nieregularny
• powtarzanie głosem motywów melodyczno- rytmicznych
• ćwiczenia oddechowe
• ćwiczenia rytmiczne aktywne słuchanie muzyki (wg Batti Strauss)
Metoda aktywnego słuchania muzyki wg Batti Strauss polega na łączeniu różnych form aktywności muzycznej: granie, tańczenie, mówienie krótkich wierszy lub wyliczanek, rytmiczne powtarzanie prostych gestów, próby śpiewania linii melodycznych słuchanych utworów, czy też rytmiczne snucie dowolnej opowieści. Wychowankowie działają, słuchając muzyki, poznają dzieło, doświadczają jego dynamiki, tempa, rytmu i przeżywają „na sobie”, reagując ruchem, słowem. Zajęcia takie nie nużą, bo dzieci chcą wielokrotnie słuchać utworu, ponieważ za każdym razem mogą być w innej roli, grać na innym instrumencie, zmieniać rekwizyt czy partnera w tańcu. Takie działanie pozwala dzieciom w sposób niewerbalny odkryć różne aspekty dzieła muzycznego: formę, tempo i rytm oraz dynamikę i barwę. Dzięki tej metodzie dzieci kształcą swoją wyobraźnię dźwiękową, odczuwają i przeżywają radość wspólnoty tworzenia. W danym utworze muzycznym mogą pełnić różne role. Raz występują w roli wykonawcy, a za chwilę wcielają się w dyrygenta. Według Batii Strauss słuchanie muzyki powinno zawierać jak najwięcej elementów i maksymalnie wykorzystywać dostępne środki wyrazu i ekspresji. Nie każde dziecko musi zostać muzykiem, nie każde może mieć słuch muzyczny, ale jeśli tylko chce aktywnie słuchać – może być muzykalne na poziomie podstawowym.
Przykładowe zabawy:
• Słuchanie akompaniamentu ćwierćnutowego w takcie.
• Wystukiwanie 3 prostych rymów.
• Słuchanie melodii granej na przemian w wiolinie i basie, ćwiczenia wysoko – nisko.
• Słuchanie wolnej melodii – interpretacja ruchem.
• Zabawa przy piosence „Ogródeczek Zosi”
• Piosenka „Jestem sobie przedszkolaczek” – marsz z pokazywaniem.
• Piosenka „Gdy dzień wstaje” – interpretacja ruchem.
• Zabawa przy piosence „Deszczowa orkiestra”
• Nauka piosenki „Wiatr psotnik”
• Zabawa przy piosence „Idzie Jesień”
• Piosenka „Jarzynowy wóz” – interpretacja ruchowa.
• Zabawa z pokazywaniem przy piosence „Błyskawica, grzmot”
• Piosenka „Woogie – Boogie”
• Zabawa muzyczna „Karuzela”
• Zabawa muzyczna „kołyszmy się”
• Zabawa do piosenki „Dwóm tańczyć się zachciało”
• Zabawa do piosenki „Siała baba mak”
• Gimnastyka przy piosence „Głowa, ramiona, kolana pięty”
• Zabawa przy piosence „Krasnoludek”
• Słuchanie skocznej melodii
• Zabawa taneczna przy piosence „Miś z laleczką”
• Nauka piosenek o Mikołaju
• Zabawa przy piosence „Pingwinek”
• Zabawa przy piosence „Bałwankowa rodzina”
• Nauka piosenek na „Dzień Babci”
• Zabawa ruchowa przy piosence „Schnappi „
• Piosenki z pedagogiki M. Bogdanowicz.
• Nauka piosenek o „Wiośnie”.
• Zabawa muzyczna przy piosence „Była sobie żabka mała”.
• Nauka piosenki „Zakochany bocian”.
• Nauka piosenki „Dwa zające”.
• Nauka piosenki „Czarodziejski znam wyrazy”.
• Nauka piosenek na „Dzień Mamy”.
• Zabawy rytmiczne w kole z kubeczkami.
• Ćwiczenia rytmiczne przy muzyce, reagowanie na zmianę dźwięku.
• Wystukiwanie, wyklaskanie, wytupanie podanego rytmu.
• Ćwiczenia muzyczne z elementami podskoku.
• Ćwiczenia ze zmianą rytmu – reagowanie na rytm.
• Poznanie instrumentów muzycznych – słuchanie ich dźwięków.
• Rozpoznawanie instrumentów muzycznych w utworze.

• GIMNASTYKA NA SIEDZĄCO I NA STOJĄCO do melodii „OH SWALLOW” opracowanie Batti Strauss,
• EPOI TAJ TAJ - zabawa na siedząco.
• MARSZ RADECKIEGO J. Strauss – zabawa rytmiczna z rekwizytem.
• TANIEC WĘGIERSKI J.Brahms – zabawa taneczna.
• TRISCH TRASCH POLKA J. Strauss – zabawa rytmiczno-ruchowa z rekwizytem.
• MAŁY PAJACZEK - zabawa ruchowa.
• COUNTRY DANCE – I/III suita orkiestrowa- Muzyka na wodzie J.F. Haendla - zabawa na siedząco, realizacja w tańcu, instrumentalizacja.
• TAŃCZACE GRZECHOTKI – instrumentalizacja,
• KLANZA – zabawy muzyczno-ruchowe.

Tańce
Zajęcia taneczne wspierają rozwój dziecka we wszystkich sferach: fizycznej, poznawczej, emocjonalnej, społecznej, a nawet duchowej. Taniec rozwija prawidłową postawę ciała, sprawność motoryczną, koordynację i pamięć ruchową, świadomość własnego ciała, orientację czasowo-przestrzenną, szybkość reakcji.
Przykładowe układy taneczne:
• TANIEC Z CHUSTĄ
• TANIEC Z SZARFAMI
• TANIEC Z GAZETAMI
• TANIEC CZEKOLADA
• POLKA POWITANKA
• MARSZ MRÓWEK
• TAŃCE LUDOWE – „Zasiali górale”, „Krakowiaczek jeden”, „Poszło dziewczę po ziele”
• TANIEC BELGIJSKI,
• KUJAWIAK,
• POLKA
• TANIEC CHIŃSKI
• SWING W ULICZCE
• TANIEC KOWBOJSKI
• LE BASTRINGO
• SALLY GARDENS
• SPECKNEERIN
• YAH RIBBON

10. Zakładane rezultaty:
Dziecko:
• rozpoznaje dźwięki dłuższe i krótsze,
• recytuje rytmicznie proste teksty z uwzględnieniem tempa, dynamiki, intonacji i barwy głosu,
• śpiewa poprawnie poznane piosenki,
• zna i wykonuje podstawowe kroki tańca ludowego,
• wyraża ruchem określone stany i sytuacje,
• interpretuje ruchowo treści piosence,
• reaguje ruchem na zmiany miary taktu,
• rozpoznaje rytym,
• tańczy,
• reaguje ruchem na dźwięki wysokie, średnie, niskie,
• realizuje ruchem wartości rytmiczne,
• rozpoznaje nastrój w muzyce,
• gra na instrumentach perkusyjnych, grzechotkach, tamburynie, dzwonkach,
• bierze czynny udział w imprezach szkolnych i lokalnych,
• umie współpracować w zespole,

11.Ewaluacja- prezentowanie zdobytych umiejętności na różnych imprezach i uroczystościach przedszkolnych.

Podstawa prawna:

● Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r.

w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego

● Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 poz. 59 ze zm.)