Czy jestem brzydkim kaczątkiem? - uczucia towarzyszące nietolerancji i braku akceptacji na podstawie baśni Hansa Chrystiana Andersena "Brzydkie kaczątko". Scenariusz zajęć w klasie 2 z okazji Dnia Teatru

Scenariusz zajęć z edukacji wczesnoszkolnej zrealizowanych w klasie 2a z okazji Dnia Teatru

Temat: „Czy jestem brzydkim kaczątkiem?” – uczucia towarzyszące nietolerancji i braku akceptacji na podstawie baśni Hansa Chrystiana Andersena „Brzydkie kaczątko”.

Opracowanie i przeprowadzenie zajęć: mgr Małgorzata Fornalczyk

Data realizacji: 16 marca 2023 roku

Miejsce realizacji: Szkoła Podstawowa nr 37 im. Janusza Kusocińskiego w Łodzi,
ul. Szpitalna 9/11

Cele ogólne:
-kształtowanie tolerancji i otwartości wobec innych ludzi,
-rozwijanie umiejętności przekazywania emocji za pomocą języka ciała,
-wdrażanie do efektywnej współpracy

Cele operacyjne:
Uczeń:
–wita się z wszystkimi uczestnikami,
–porządkuje przebieg wydarzeń,
–tańczy i śpiewa do podanej muzyki,
–rozpoznaje i nazywa uczucia bohaterów, własne oraz innych ludzi,
–wyjaśnia pojęcie „tolerancja”,
–wyjaśnia potrzebę ochrony ptaków i zakaz wyrządzania im krzywdy,
–tworzy mapę myśli,
–prezentuje swoje dokonania przed innymi,
–zgodnie współpracuje w zespole

Metody:
Metody wg W. Okonia
–podające: objaśnienia, pogadanka, instrukcja
–problemowe,
–eksponujące: pokaz połączony z przeżyciem, ekspresja muzyczna, ruchowa,
Metoda dramy
–technika stop-klatka
–scenki improwizacyjne
–zabawa z wyobrażonym przedmiotem
–technika rzeźby
–etiudy pantomimiczne
–tunel myśli bohatera
–rozmowa w kręgu
Metody aktywizujące wg. J. Krzyżewskiej.
metody integracyjne
metody tworzenia i definiowania pojęć
metody rozwijające twórcze myślenie
metody dyskusyjne
burza mózgów
metody ewaluacyjne
Pedagogika Zabawy „Klanza”.

Formy pracy:
–indywidualna : jednolita,
–grupowa: jednolita, zróżnicowana
–zbiorowa: jednolita,

Środki dydaktyczne:
–żółte emblematy kaczuszek do zapisania imion,
–paski papieru z przebiegiem wydarzeń w baśni,
–jajko,
–płyta CD zespołu Mini Disco z piosenką pt: „Kaczuszki”,
–Słownik Wyrazów Obcych,
–Słownik Pojęć Bliskoznacznych,
–karteczki samoprzylepne,
–magiczne pudełko,
–cukierki

Bibliografia:
Bogdanowicz Marta „Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki”
Bzowska L., Kownacka R. „Uczymy się bawiąc. Propozycje bloków tematycznych, zabaw i metod aktywizujących w klasach I –III.
Gudro-Homicka M. „Jak rozwijać aktywność twórczą dzieci i młodzieży. Drama w nauczaniu, wychowaniu i biblioterapii”
Krzyżewska Jadwiga: „Aktywizujące metody i techniki w edukacji”
Machulska H., Pruszkowska A., Tatarowicz J. „Drama w szkole podstawowej”

Przebieg zajęć:

I. Część wstępna
Uczestnicy wchodzą do sali i wybierają emblemat z papierową kaczuszką, na której zapisują swoje imię. Zajmują dowolne miejsce w kręgu.

1. Zabawa na powitanie
Dzieci stoją w różnych miejscach sali. Prowadząca mówi:
„Przywitaj się ze wszystkimi osobami, które...”
-...mają taki sam kolor oczu, jak twój.
-...mają taki sam kolor włosów, jak twój.
-...są tego samego wzrostu, co ty.
-...mają dwie dłonie.
-... są innej płci niż twoja.
Dzieci podchodzą do tych osób, z którymi się utożsamiają i podają im dłoń na powitanie.

2. Wprowadzenie do tematu zajęć (technika stop-klatka)
Prowadząca dzieli uczniów na zespoły trzyosobowe. Następuje zaczarowanie zespołów. Od tego momentu nie mogą porozumiewać się na głos. Wchodzą w role ludzi niemych. Prowadząca podaje nazwę litery i prosi, aby grupa ułożyła ją ze swoich ciał. Na hasło „stop – klatka” uczniowie zastygają w bezruchu. Nauczyciel sprawdza litery i zawsze chwali każdą grupę. Uczniowie wychodzą z roli. Wymieniają w kolejności litery, które układali wcześniej z własnych ciał. Odgadują wyraz (BAŚŃ), który jest tematem zajęć.

3. Przejście do Krainy Baśni (scenka improwizowana)
Uczestnicy wykonują polecenia prowadzącej: „Przenieśmy się, więc do Krainy Baśni. Stoimy przed dużymi wrotami. Pukamy mosiężną kołatką, łapiemy za złotą klamkę. Próbujemy otworzyć drzwi, ale one są zamknięte. Żeby je otworzyć musimy powiedzieć coś, co kojarzy nam się z baśnią.” Każdy uczestnik mówi jedno słowo, które kojarzy mu się z pojęciem „baśń”. Następnie uczestnicy otwierają wrota i robią jeden krok do przodu. W ten sposób przenoszą się do Krainy Baśni.

4. Obserwacja przez lornetkę – plan wydarzeń (zabawa z wyobrażonym przedmiotem)
-Uczestnicy nadal stoją w kręgu. Prowadząca informuje ich, że trafili do baśni pt: „Brzydkie Kaczątko”. Bierze do ręki niewidoczną lornetkę i patrząc przez nią opisuje, co zobaczyła na samym początku baśni, np.: „Widzę, jak kaczka wysiaduje jajka...” Następnie przekazuje lornetkę dziecku, które opowiada kolejne wydarzenie z baśni.
-Na tablicy przyczepione są paski papieru, na których napisane są wydarzenia z baśni „Brzydkie kaczątko”. Zadaniem uczniów jest ułożenie zdań zgodnie z kolejnością (załącznik nr 1).
-Odczytanie uporządkowanych losów Brzydkiego Kaczątka przez wybrane dziecko. Korekta ewentualnych błędów. Naklejenie poszczególnych punktów planu na szary papier. Plansza zostaje powieszona w klasie.

II. Część główna

1.„Podaj dalej jajko” (rozmowa w kręgu)

-Uczestnicy siadają w kręgu. Prowadząca podaje dziecku obok siebie jajko. Dzieci przekazują je sobie z rąk do rąk. Dotykają je delikatnie, tak by nic mu się nie stało.

-Każde dziecko odpowiada na pytania: „Jakie jest to jajko?” (np.: duże, ciepłe, różowe, owalne), „Co czuliście, gdy trzymaliście je w dłoniach?”

-Nauczyciel wyjaśnia, że z takich jajek wykluwają się pisklęta. Sugeruje, że również w tym jajku kurczątko może niecierpliwie czekać na moment wyklucia się. Prowadząca zwraca uwagę na konieczność bardzo ostrożnego obchodzenia się z jajkami ptaków, bo z nich wykluwają się pisklęta. Rozbicie jajka odbiera im szansę na życie. Czasem zdarza się, że kura wysiaduje jajko kacze lub gęsie. Jest to spowodowane tym, że jajka ptaków hodowlanych są do siebie podobne. Ptasie mamy wiedzą jednak, że pisklęta są bezbronne i należy się nimi opiekować i o nie dbać.

2.„Wykluwanie się kaczuszek z jajek” (etiudy pantomimiczne)

-Dzieci przygotowują skorupki jaj wykorzystując duże worki na śmieci. Z tych jaj podczas zabawy wyklują się, jako kacze pisklęta. Dziecko, które chce wcielić się w rolę brzydkiego kaczątka, wykluje się ze swojej skorupki na sam koniec. Gdy "skorupki" są już gotowe, osoba prowadząca prosi dzieci, aby weszły w rolę małych kaczątek, które wykluwają się z jajek. Prowadząca wchodzi w rolę „kaczej mamy”. Przemieszcza się między kaczuszkami i poprzez delikatny dotyk wskazuje na kaczątko, które wykluwa się ze swojej skorupki. Dzieci reagują zgodnie ze wskazówkami opowiadanej historii.
Znajdujesz się wewnątrz twardej skorupki. Jest ci w niej ciemno, ciasno i nudno. Bardzo interesuje cię to, co jest na zewnątrz, ale z drugiej strony boisz się tego, co nieznane. Poruszasz się powoli w skorupce. Stukasz w nią dzióbkiem. Próbujesz ją rozbić. Wykluwasz się w swoim tempie. Wyglądasz na zewnątrz przez małą dziurkę w swojej skorupce, chowasz się do środka i znów wystawiasz główkę na zewnątrz. Powoli zrzucasz swoją skorupkę. Przyglądasz się sobie bardzo dokładnie. Oglądasz swoje skrzydełka i nóżki, dziób. Następnie stawiasz pierwsze niezdarne kroki. Próbujesz machać skrzydełkami. Zaczynasz dostrzegać inne pisklątka obok ciebie. Porównujesz się do innych kaczątek, trącasz je dzióbkiem, sprawdzasz, czy jesteście do siebie podobne. Ostatnie wykluwa się brzydkie kaczątko. Obserwujesz jego pierwsze kroki, porównujesz je do siebie, pokazujesz swoją reakcję na to inne, dziwne stworzenie.

-Dzieci - kaczuszki (oraz brzydkie kaczątko) ustawiają się w szeregu jedna za drugą i podchodzą do kaczej mamy, która głaska je po głowie i przytula. Cieszy się, że są już na świecie.

3.Piosenka Mini Disco „Kaczuszki”
Dzieci śpiewają piosenkę i tańczą do muzyki wykonując określone ruchy (załącznik nr 2)
dzióbki - palcami rąk,
skrzydełka - zgiętymi w łokciach rękami,
kuperki – kręcenie pupami,
klaśnięcia w dłonie.
W czasie refrenu dzieci kaczątka idą za swoją mamą kaczką, którą jest nauczycielka.

4.Tunel myśli Brzydkiego Kaczątka
-Dzieci ustawiają się w dwóch rzędach naprzeciwko siebie. Wchodzą w rolę innych zwierząt. Natomiast prowadząca wchodzi w rolę brzydkiego kaczątka. Powoli przechodzi pomiędzy dwoma rzędami dzieci. Pozostałe dzieci wypowiadają na głos swoje myśli na temat brzydkiego kaczątka (np.: „Ależ ty jesteś duży”, „Niepodobne jest do nas”, „To kaczątko jest dziwne.”, „Dlaczego jest takie brzydkie?”, „Nie będę się z tobą bawił!”, „To kaczątko ma paskudne pióra!”, „Jesteś pośmiewiskiem całego podwórka”.

-Po zakończonej zabawie uczniowie na podstawie swoich przeżyć odpowiadają na pytania: Dlaczego zwierzęta nie lubiły brzydkiego kaczątka?, Jak czuły się zwierzęta, będąc niemiłe dla brzydkiego kaczątka?

5.Co czuje kaczątko? (scenka improwizowana)
-Prowadząca prosi dzieci, aby zastanowiły się nad tym, co czuje kaczątko odrzucone przez inne kaczuszki i aby spróbowały nazwać jego uczucia. Dzieci kolejno stają za osobą prowadzącą, dotykają jej ramienia i wypowiadają w pierwszej osobie myśli brzydkiego kaczątka („Nikt mnie nie kocha”, „Nikt mnie nie lubi”, Nikt mnie nie chce”, „Jestem bardzo samotne”, „Dlaczego jestem inne?”, „Jest mi smutno”, „Jest mi bardzo przykro”

6. Uczucia bohaterów baśni (technika rzeźby)
- Grupę dzielimy na trzyosobowe zespoły. Jedna osoba jest rzeźbiarzem, pozostałe dwie są materiałem rzeźbiarskim. Rzeźbiarz wykonuje rzeźbę dotyczącą wybranego punktu z planu wydarzeń. Jego dodatkowym zadaniem jest ujęcie uczuć bohaterów. Po wykonaniu zadania rzeźby stoją w bezruchu (stop-klatka) po jednej stronie sali, rzeźbiarze po drugiej i oglądają rzeźby. Mogą jeszcze poprawić swoją rzeźbę. Następnie rzeźbiarze biorą do ręki tyle karteczek ile jest rzeźb i piszą na karteczkach zdanie, które jest odpowiedzią na pytanie, co powiedziałaby rzeźba, gdyby umiała mówić? Karteczki ze zdaniem kładą przy każdej rzeźbie. Następnie rzeźbiarze podchodzą do swoich rzeźb i odczytują zdania z odpowiednią intonacją, podaną przez prowadzącego, np.: ze smutkiem, z lękiem, z radością.

-Rozmowa z rzeźbiarzami i rzeźbami: Co czułeś, gdy cię rzeźbiarz rzeźbił?, Co czułeś, gdy wykonywałeś tę rzeźbę?

7.Co to jest tolerancja? (ćwiczenia językowe)
- Uczniowie pracują w czterech grupach. Każda grupa otrzymuje Słownik Wyrazów Obcych oraz Słownik Pojęć Bliskoznacznych. Otrzymują również od prowadzącej arkusze szarego papieru z napisanym na środku słowem „tolerancja”. Zadaniem uczniów jest wykonanie mapy mentalnej (mogą wykorzystywać proste słowa, symboliczne rysunki, ilustracje).

-Omówienie prac każdej grupy i zawieszenie ich w widocznym miejscu.

Osoba prowadząca prosi dzieci, żeby zastanowiły się nad tym, czy były kiedyś świadkami braku tolerancji wśród swoich rówieśników. Prowadząca zadaje pytania: „Wobec jakich osób zazwyczaj jesteśmy nietolerancyjni?”(wobec niepełnosprawnych, umysłowo chorych, osób o innym kolorze skóry, osób mających inne poglądy religijne), „ Jak możemy przeciwdziałać sytuacjom nietolerancji?”, „Jak można pomóc osobom nieakceptowanym przez innych?”

8.„Pocieszamy brzydkie kaczątko” ( scenka improwizowana)

- Osoba prowadząca prosi uczniów, aby zastanowili się nad tym, co mogą powiedzieć kaczątku, aby je pocieszyć. Dzieci mogą wcześniej napisać swoje wypowiedzi na kartkach. Następnie osoba prowadząca prosi dzieci, aby podeszły do brzydkiego kaczątka (w tej roli nadal osoba prowadząca lub chętne dziecko) i pocieszyły je. Dzieci podchodzą do brzydkiego kaczątka i wypowiadają przygotowane kwestie, np. Uroda nie jest ważna. Ja cię lubię. Chodź, popływamy razem. Będziesz kiedyś pięknym łabędziem i odnajdziesz swoją rodzinę.
- Formułowanie wniosków końcowych w kręgu. Uczniowie dochodzą do wniosku, że każdy potrzebuje wsparcia w trudnych sytuacjach, przyjaciół, wspólnej zabawy z innymi. Każdy ma prawo do szczęścia, niezależnie jak wygląda i kim jest.

9.Zabawa „Lubię cię, za to że...”
Nauczyciel na plecach uczniów przyczepia za pomocą szpilek karteczkę. Każdy podchodzi do każdego i kończy zapisane na kartce zdanie. Chętni uczniowie odczytują swoje zdania. Nauczyciel zwraca uwagę, że należy próbować szukać w ludziach dobroci i samemu wierzyć w siebie.

III. Część końcowa
1.Zabawa relaksacyjna- masażyki
Uczniowie siedzą w kręgu odwróceni twarzą w prawą stronę. Wszyscy równocześnie rysują na plecach rówieśnika kształty wypowiadane przez nauczyciela /załącznik nr 3/

2.Zaczarowane pudełko z niespodzianką
Uczniowie wychodzą na środek sali i wkładają do pudełka papierowy emblemat ze swoim imieniem. Prowadząca zakleja pudełko i obraca je kilka razy (pudełko ma podwójne dno). Na zakończenie wszyscy częstują się wyczarowanymi cukierkami.

3.Ewaluacja „Kosz i walizka”
Na tablicy umieszczone są rysunki kosza i walizki. Uczestnicy otrzymują po dwie karteczki samoprzylepne. Na jednej piszą to, co chcieliby wyrzucić do kosza, czyli zapomnieć o tym, co usłyszeli, robili lub czego byli częścią na zajęciach. Na drugich piszą to, co chcieliby zachować w pamięci, co im się podobało. Karteczki przyklejają na kosz lub walizkę.

Załączniki

Załącznik nr 1

1. Wyklucie się brzydkiego kaczątka.
2. Wyśmiewanie się mieszkańców podwórka z jego brzydoty.
3. Ucieczka od matki.
4. Przygarnięcie kaczątka przez starszą kobietę.
5. Przeżycia kaczątka na widok łabędzi.
6. Przymarznięcie do lodu.
7. Uratowanie kaczątka przez wieśniaka.
8. Ucieczka z zagrody.
9. Spotkanie z łabędziami.
10. Odkrycie przez kaczątko własnej urody.

Załącznik nr 2

I.
Ta kaczuszka dzióbek ma,
ta kaczuszka skrzydła ma,
i ogonek też ma,
kwa, kwa, kwa, kwa. (4 razy zwrotka)

Ref.Bo wszystkie kaczki lubią wodę,
w niej uwielbiają kąpać się ,
kochają pływać i nurkować,
wesoło kwakać i trawkę jeść. (cała zwrotka 4 razy)

II.
Ta kaczuszka żółta jest,
mrugać oczkiem lubi też,
i uśmiecha się wciąż
kwa, kwa, kwa, kwa (cała zwrotka 4 razy)

III.
Jak kaczuszka dzióbek mam,
jak kaczuszka skrzydła mam,
i ogonek też mam
kwa, kwa, kwa, kwa (cała zwrotka 4 razy)

Załącznik nr 3

Tu płynie strumyczek rysujemy na plecach linię prostą wzdłuż kręgosłupa
faluje, wiruje. rysujemy na plecach dziecka linię falistą
Tu się srebrzy, tam ginie, delikatnie drapiemy je po plecach, wsuwamy palce za kołnierz
a tam znowu wypłynie. rysujemy na plecach linię prostą wzdłuż kręgosłupa
Wtem przemknęła wiewióreczka delikatnie szczypiąc, wędrujemy po plecach na skos dłonią
zaświeciły dwa słoneczka zataczamy dłońmi koła na plecach
Spadł drobniutki deszczyk leciutko stukamy opuszkami palców w plecy dziecka na dole
Czy cię przeszedł dreszczyk? niespodziewanie, delikatnie szczypiemy je w kark