Charakterystyka dziecka z zespołem Aspergera

Co to jest Zespół Aspergera.

Zespół Aspergera jest jedną z łagodnych postaci autyzmu dziecięcego, dlatego ważne jest, aby na początku wyjaśnić, co to jest autyzm. Jest to rozległe, całościowe zaburzenie rozwoju w postaci syndromu z licznymi objawami nie do końca jeszcze zdiagnozowanymi i opisanymi. Do objawów i cech najczęściej występujących należą między innymi ogromne trudności w nawiązywaniu kontaktu z otoczeniem, zaburzenia komunikacji, myślenia abstrakcyjnego, fantazjowania oraz posługiwanie się stereotypami ruchowymi.
Natomiast, jak już wcześniej zostało wspomniane, Zespół Aspergera jest łagodną postacią autyzmu dziecięcego. Nazwa pochodzi od nazwiska austriackiego pediatry Hansa Aspergera. Osoby chore raczej nie mają zaburzeń procesów poznawczych, ale mają trudności społeczne, takie jak relacja
z drugą osobą czy też nie rozumienie sygnałów niewerbalnych.

Opis dziecka

Chłopiec, którego opiszę ma na imię X, ma 6 lat i Zespół Aspergera. Uczęszcza do przedszkola publicznego i obecnie jest w grupie 5 latków przygotowujących się do nauki w szkole. Z wyglądu X niczym nie różni się od swoich rówieśników w grupie. Jest chłopcem o łagodnych rysach twarzy i delikatnej urodzie. Jego funkcjonowanie w grupie ogranicza się do zauważania obecności innych osób w pomieszczeniu, ale w żaden sposób nie wykazuje chęci i potrzeby funkcjonowania razem z nimi. Jest dzieckiem nadpobudliwym ruchowo. Wszystko, co robi, musi być związane z ruchem całego ciała, łącznie z pracami przy stoliku. W tym czasie buja się na krześle, podskakuje, kiwa się na boki, tupie nogami. Zajęcia na dywanie wyglądają podobnie. X biega w kółko na palcach, podskakuje z nogi na nogę, a gdy już usiądzie, buja się w przód i w tył. Jego zachowaniu towarzyszą głośne, o wysokiej częstotliwości, piski nasilające się przy skrajnych emocjach, takich jak euforia lub złość. Uwielbia tak zwane „mizianie“, czyli drapanie po plecach, głaskanie po głowie i ugniatanie dłoni.

Funkcje poznawcze u X
Spostrzegawczość:
Chłopiec ma problem z dostrzeganiem szczegółów. Widzi tylko ogół tego, co dzieje i znajduje się wokół. Poproszony o wskazanie wybranej zabawki w gąszczu innych, zamiera na dłuższą chwilę, próbując się skupić, po czym wpada w panikę i piszczy z bezradności. Ale gdy zabawka, o której przyniesienie został poproszony, znajduje się w towarzystwie jednej lub dwóch innych, X chwilkę się zastanawia i poszukuje, po czym, szczęśliwy, przynosi to, o co go poprosimy.
Uwaga:
U X ze skupieniem uwagi jest różnie. Jeśli w danym czasie zajmujemy się czymś, co go interesuje, czyli na przykład układaniem puzzli lub wszelkiego rodzaju klocków, jest w stanie skupić się na tym ponad 30 minut bez kręcenia się, wstawania itd. Jeśli natomiast wymagamy od niego skupienia się na czymś, co w danej chwili jest istotne dla nas, a dla niego niekoniecznie, jego uwaga jest chwilowa, po czym sprzeciwia się.
Pamięć:
Chłopiec świetnie pamięta, gdzie mają swoje miejsce jego ulubione zabawki. Pamięta też, co po jakiej czynności w danej porze dnia następuje. Ciężko natomiast jest powiedzieć, jak wygląda u niego nauka na pamięć, ponieważ jego mowa jest słabo rozwinięta. Natomiast wiadomo jest, że dzieci z Zespołem Aspergera posiadają nadludzkie zdolności do uczenia się na pamięć.
Myślenie:
X, jak typowe dziecko z Zespołem Aspergera, nie potrafi myśleć abstrakcyjnie, nie wie, co znaczy"wyobraź sobie, że". W myśleniu logicznym X stosuje jedną, dawno poznaną przez niego metodę do nowych zadań, które przed nim stawiamy.
Motoryka:
Chłopiec jest sprawny ruchowo, o czym może świadczyć chociażby fakt, że wspina się na wszelkiego rodzaju meble i skacze z nich, jednak ma problem z bieganiem. Biegnie, włócząc nogami lub podskakując z nogi na nogę. Jeśli chodzi o motorykę małą, chłopiec ma problem w mieszczeniu się w konturach. Zbyt małe napięcie mięśniowe sprawia, że jest zakłócona precyzja jego ruchów.
Osobowość:
X cechuje nadpobudliwość i niestabilność. Można zauważyć u niego przejawy agresji, zazwyczaj w stosunku do dzieci biernych. Cechuje go również niepokój ruchowy. Często błądzi wzrokiem po suficie, poruszając się po sali, potrafiąc jednocześnie omijać przeszkody i nie wpadać na meble. Jednocześnie jest chłopcem lubiącym się tulić, uwielbia również głaskanie.
Mowa:
Chłopiec ma bardzo opóźnioną mowę. Zaczyna powtarzać proste wyrazy. Występuje u niego zaburzenie sylabowej struktury na poziomie słowa. Przejawia się to u X w opuszczaniu sylab (telewizor - telezor). Nieprawidłowości te najczęściej występują u niego w słowach dłuższych 3-5 sylabowych i w słowach, w których występują zbiegi spółgłosek. Chłopiec ma problemy z odmianą wyrazów. Często powtarza jakieś słowo biegając w kółko lub skacząc. Słowo często nie ma związku z tym, co aktualnie robi lub co dzieje się w danym momencie w sali, czyli tak zwane echolalia. Głos X podczas wypowiadanych słów jest donośny, piskliwy. Mówi, akcentując ostatnią sylabę wyrazu. Mowa pozawerbalna u chłopca nie występuje. W rozmowie z X nie można stosować przenośni, ponieważ ma on duży problem ze zrozumieniem wypowiedzi, denerwuje go to i od razu urywa „rozmowę“.
Mowa X pozostawi wiele do życzenia i jest bardziej mową autysty niż dziecka z Zespołem Aspergera.

Bibliografia:
1. Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Oficyna Wydawnicza ,,Impuls”, Kraków 1999
2. Sękowska Z,Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej ,Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Warszawa 1998
3. Chojnacka D. (2005), Autyzm dziecięcy c. d. Przybliżenie zespołu Aspergera. Dziecko z zespołem Aspergera i jego rodzina,