Przykładowy plan działań wspierających dla dzieci z zaburzonym rozwojem motorycznym

PRZYKŁADOWY
PLAN DZIAŁAŃ WSPIERAJĄCYCH
DLA DZIECI Z ZABURZONĄ MOTORYKĄ

Opracowały:
Ewa Gacek
Dorota Kurpiel

Przedszkole Publiczne
Wielka Wieś 2019

Wstęp

Plan Działań Wspierających jest uszczegółowieniem form i sposobów pracy zatwierdzonych w Karcie Indywidualnych Potrzeb Dziecka. Dotyczyć on może zarówno dzieci wymagających pracy stymulacyjno – kompensacyjnej, ale także tych, które wykazują się szczególnymi uzdolnieniami w różnych dziedzinach.

Poniższy plan napisany został z myślą o dzieciach z deficytami w rozwoju motorycznym, które mogą objawiać się jako:
- niezręczność ruchowa całego ciała – dzieci nie włączają się w zabawy ruchowe, czasem próbują wykonywać w samotności to, co czynią inne dzieci, mają trudności w zabawie z piłką, w bieganiu na palcach, maszerowaniu „w nogę”, ich ruchy są „kanciaste”, nieskoordynowane, mało płynne;
- niezręczność manualna – dzieci mają trudności w wycinaniu nożyczkami, zapinaniu guzików, wiązaniu sznurowadeł, ubieraniu się i rozbieraniu, a także w ubieraniu lalki;
- zaburzenia lateralizacji – dzieci lepiej posługują się ręką lewą niż prawą, mają nieustaloną lateralizację, trudności w przyswajaniu pojęć określających stosunki przestrzenne oraz w określaniu stron swojego ciała, przejawiają trudności
w maszerowaniu i różnych ćwiczeniach grupowych.

Imię i nazwisko dziecka objętego wsparciem:

Okres realizacji planu:

Forma pomocy psychologiczno – pedagogicznej:
Zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze

Cele ogólne:
- wyrównywanie szans edukacyjnych,
- zaspokajanie specyficznych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dzieci wynikających z niepełnosprawności ruchowej.

Cele szczegółowe:
- kształtowanie płynności i zgrabności ruchów (motoryka wielka)
- usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej
- kształtowanie sprawności manualnej
- rozwijanie orientacji w przestrzeni oraz w schemacie własnego ciała

Działania realizowane z dzieckiem
– usprawnianie funkcji motorycznych
- ćwiczenia manualne (rozwijanie sprawności motorycznej dłoni i drobnych mięśni palców)
- ćwiczenia płynnych ruchów motoryki dużej (rozwijanie ogólnej sprawności ruchowej)
- ćwiczenia usprawniające orientację w schemacie ciała i w przestrzeni

Formy pracy:

- indywidualizacja pracy podczas zajęć zorganizowanych – dostosowanie wymagań do możliwości rozwojowych dziecka objętego pomocą.

Metody pracy z dzieckiem:
- Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz
- Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne
- Gimnastyka Mózgu P. Dennisona
- Metoda samodzielnych doświadczeń

Zakres współdziałania przedszkola z innymi podmiotami (w zależności od potrzeb):

Współdziałanie z rodzicami:
-Rozmowa wspierająca.
-Przygotowanie materiałów edukacyjnych dla rodziców.

Współpraca z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną w Wojniczu

Efekty podejmowanych działań oceniane będą w oparciu o:
- tempo pracy
- precyzję wykonania
- płynność ruchów
- dokładność wykonania zadań
- doprowadzanie zadań do końca
- mieszczenie się w konturach podczas malowania

ETAPY DZIAŁANIA PRZEWIDZIANE NA POSZCZEGÓLNE MIESIĄCE

PAŹDZIERNIK
1. Zabawy kształtujące świadomość własnego ciała wg MRR W. Sherborne (doświadczanie i nazywanie części ciała swoich i partnera - zabawy
z lustrem). Rysowanie obiema rękami w powietrzu i na dużym arkuszu papieru.
2. Gimnastyka Mózgu wg P. Dennisona (picie wody, punkty na myślenie, ćwiczenia naprzemienne, ćwiczenie Dennisona). Zapoznanie z „leniwą ósemką” – wodzenie palcem po śladzie w odpowiednim kierunku.
3. Ćwiczenie umiejętności wyjmowanie przedmiotów z pudełka bez patrzenia, doskonalenie sprawności manualnej podczas ugniatania i uklepywania mas (plastelina, masa solna, ciastolina). Rysowanie deszczu po śladzie.
4. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Dwa malutkie misie” (spostrzeganie wzoru, słuchanie piosenki, ćwiczenia ruchowo – słuchowe)

LISTOPAD
1. Zabawy MRR W. Sherborne – kształtowanie świadomości przestrzeni oraz schematu swojego ciała, kształtowanie relacji „z” – zabawy w parach. Ćwiczenia grafomotoryczne nt. „Jesienne liście” – rysowanie po śladzie
i kolorowanie.
2. Gimnastyka Mózgu wg P. Dennisona (ćwiczenia wstępne, kreślenie leniwej ósemki w powietrzu i na plecach kolegi, zapoznanie z nowym ćwiczeniem – „sowa”). Ćwiczenia grafomotoryczne – labirynt.
3. Rozróżnianie i nazywanie faktury powierzchni w zabawie „Jaki to kształt?” (doskonalenie zmysłu dotyku), rysowanie po śladzie. Doskonalenie umiejętności chwytania palcami podczas podnoszenia drobnych przedmiotów (np. rodzynek, orzechów, guzików, koralików, piórek...).
4. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Pajacyk” (spostrzeganie wzoru, słuchanie
i zapamiętywanie piosenki, ćwiczenia ruchowo – słuchowe).
GRUDZIEŃ
1. Gimnastyka Mózgu wg P. Dennisona (ćwiczenia wstępne, rysowanie leniwej ósemki na dużym arkuszu papieru jedną ręką, następnie oburącz, zapoznanie
z nowym ćwiczeniem – energetyczne ziewanie). Zabawa w memory dotykowe – doświadczanie różnych faktur dłońmi oraz bosymi stopami.
2. Pierwszy program aktywności Knillów – rozbudzanie aktywności dziecka, reakcja na zapowiedź słowną.
3. Chwytanie palcami- odrywanie małych kawałków plasteliny i wkładanie ich do puszki (nauka prawidłowego chwytania palcami i poprawne panowanie nad motoryką małą)
Stukanie czubkami palców – gra na pianinie, naśladowanie deszczu (doskonalenie zmysłu dotyku- ćwiczenie sprawności palców). Zabawa graficzna- połącz kropki „Bałwanek”.

4. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Deszczowe krople”. Spostrzeganie wzoru, słuchanie i zapamiętywanie wierszyka, ćwiczenia ruchowo- słuchowe

STYCZEŃ
1. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Bal w przedszkolu” zwrócenie uwagi na prawidłowe rysowanie linii pionowych i poziomych z wykorzystaniem wzorów.
2. Cykl zabaw MRR W. Sherborne – kształtowanie relacji „razem” - nauka współpracy oraz wzbudzanie zaufania (domki, wahadło, kołysanie się na plecach, prowadzenie z zamkniętymi oczami), relaksacja. Zabawy z kostką do nauki zapinania i wiązania – nauka czynności samoobsługowych.
3. Zabawy z elementami Gimnastyki Mózgu P. Dennisona (ćwiczenia wstępne, czworakowanie i chodzenie po leniwej ósemce naklejonej na dywanie, ćwiczenie „sowa” oraz „energetyczne ziewanie”). Ćwiczenia grafomotoryczne – kreślenie dużego koła (na tablicy, w powietrzu, na kartce) – przekraczanie linii środka.
4. Pierwszy program aktywności Knillów – rozbudzanie aktywności dziecka, reakcja na zapowiedź słowną.

LUTY
1. Zabawy MRR W. Sherborne – nazywanie części ciała („Moje – twoje”) oraz pozytywnych relacji i zaufania do siebie nawzajem (foteliki, kołyska, lustro). Zabawy z wykorzystaniem koca – sanki, tunel, kołderka przy muzyce relaksacyjnej). Ćwiczenia manualne z wykorzystaniem miodu – doświadczanie różnych faktur.
2. Gimnastyka Mózgu wg P. Dennisona (ćwiczenia wstępne, leniwe ósemki, punkty na myślenie, punkty przestrzeni, punkty równowagi), nauka tańca „Zimowa zabawa” – obserwowanie swoich dłoni podczas zabawy. Ćwiczenia grafomotoryczne – wypełnianie konturu serduszka plasteliną.

3. Rozwijanie aktywności dzieci w zabawie plastycznej metodą Malowania Dziesięcioma Palcami. Ćwiczenie rąk- naciskanie gąbki i miękkiej gumowej piłki pięć razy każdą ręką- rozwijanie siły rąk.

4. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Panie Janie”. Spostrzeganie wzoru, słuchanie
i zapamiętywanie wierszyka, ćwiczenia ruchowo- słuchowe, spostrzeganie różnic

MARZEC
1. Zabawy z elementami Gimnastyki Mózgu P. Dennisona (ćwiczenia wstępne, ćwiczenia usprawniające koordynację całego ciała, rysowanie oburącz). Zabawy paluszkowe z wykorzystaniem wierszyków – „Sowa”, „Domowe porządki”.
2. Cykl zabaw MRR W. Sherborne – ćwiczenia utrwalające świadomość ciała
i przestrzeni, kształtowanie relacji „z”, „razem” oraz wprowadzenie zabaw kształtujących relację „przeciwko” (wzbudzanie zaufania do samego siebie, dostosowanie siły do sytuacji). Ćwiczenia grafomotoryczne – labirynt, rysowanie kreski pomiędzy dwoma liniami.
3. Usprawnianie palców oraz koordynacja ruchów rąk ze wzrokiem. Wdrażanie do prawidłowego trzymania nożyczek.
Wycinanie: cięcie dowolne, cięcie wzdłuż narysowanych linii - wzdłuż narysowanej linii prostej, cięcie pasków papieru jednakowej szerokości (płotki, drabinki), cięcie wzdłuż linii falującej, łamanej

Budowanie różnych układów według wzoru i samodzielne łączenie różnych klocków konstrukcyjnych - kształtowanie umiejętności budowania, konstruowania, kształcenie analizy i syntezy spostrzegania
Zabawa graficzna- zaprowadź samochód do garażu

4. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Skacząca piłeczka”. Spostrzeganie wzoru, słuchanie i zapamiętywanie wierszyka, ćwiczenia ruchowo- słuchowe- rysowanie pionowych kresek- z góry na dół

KWIECIEŃ
1. Zabawy MRR W. Sherborne – ćwiczenie relacji „z”, „przeciwko”, „razem”, wykorzystanie zabaw relaksacyjnych oraz masażyków. Ćwiczenie równowagi podczas chodzenia po nierównym podłożu. Zabawa grafomotoryczna „Kwiatek” – wypełnianie konturu kulkami z bibuły.
2. Zabawy z elementami Gimnastyki Mózgu P. Dennisona (ćwiczenia wstępne, ćwiczenia usprawniające koordynację całego ciała, nauka tańca Kazaczok). Wyławianie drobnych przedmiotów z substancji o różnej gęstości
i temperaturze (kisiel, woda, woda z granulkami).
3. Ćwiczenia przedramienia, dłoni oraz stawu nadgarstka ( odwodzenie iprzywodzenie)

Lepienie: mieszanie, ugniatanie, uklepywanie mas, napełnianie masami naczyń, foremek, wciskanie w masy drobnych przedmiotów, wypełnianie konturów rysunków i figur masami, formowanie wałeczków, wałkowanie mas wałkiem, wykrawanie za pomocą foremek, wałkowanie cienkich wałków i obwodzenie nimi narysowanych przedmiotów i figur

4. Zabawa Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz „Piosenki do rysowania”
z wykorzystaniem piosenki „Wesołe kółeczko”. Spostrzeganie wzoru, słuchanie i zapamiętywanie wierszyka, ćwiczenia ruchowo- słuchowe- rysowanie kresek poziomych- od lewej do prawej

Bibliografia:
Kielar- Turska M. „Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata.” Warszawa 1992
Cieszyńska J., Korendo M. „Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6. Roku życia” Wydawnictwo Edukacyjne Kraków 2007
Klim – Klimaszewska A. „Pedagogika Przedszkolna. Nowa podstawa programowa” Warszawa 2010
Knill M. 'Programy aktywności. Świadomość ciałą. Kontakt i komunikacja'. Centrum Metodyczne pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN. Warszawa 1995
Bogdanowicz M., Okrzesik D. „Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne” Gdańsk 2006
Vopel K. „Witajcie nogi. Gry i zabawy ruchowe dla dzieci” Kielce 2009
Dennison P. „Gimnastyka mózgu: Przewodnik dla rodziców i nauczycieli” Warszawa 2005
Bogdanowicz M., Szlagowska D.: „Piosenki do rysowania” Gdańsk 1999
Franczyk A., Krajewska K. „Zabawy i ćwiczenia na cały rok. Propozycje do pracy z dziećmi młodszymi o specjalnych potrzebach edukacyjnych” IMPULS Kraków 2003