Gry i zabawy matematyczne

Gry i zabawy matematyczne

dla uczniów klas III

Opracowanie: Karolina Gnyś-Fituch

Rok szkolny 2023/2024
INFORMACJE O PROGRAMIE
Program „Gry i zabawy matematyczne” ukazuje wykorzystanie gier i zabaw w edukacji matematycznej uczniów. Dobór gier i zabaw sprzyja uatrakcyjnieniu zajęć ale również przyczynia się do rozwijania logicznego myślenia uczniów oraz twórczej aktywności uczniów.
Został wzbogacony o treści nauczania z edukacji matematycznej, obowiązujące w klasie trzeciej. Program realizowany jest podczas zajęć dodatkowych rozwijających logiczne myślenie oraz na zajęciach matematycznych wg potrzeb. Podczas zajęć uczniowie tworzą zbiory, bazy ciekawych zadań, gier do wykorzystania przez innych uczniów.

CELE OGÓLNE:
1. Budowanie umiejętności współdziałania w grupie.
2. Poszerzanie umiejętności poszukiwania różnych, nietypowych rozwiązań.
3. Kształtowanie zainteresowań matematycznych poprzez zabawę, twórcze działanie.
4. Rozwijanie uzdolnień.
5. Zachęcanie uczniów do własnej, aktywnej i twórczej pracy.
6. Przyzwyczajanie do rozwiązywania problemów w sytuacjach praktycznych.
7. Kształcenie umiejętności konstruowania prostych gier matematycznych.
8. Zwiększanie umiejętności układania, przekształcania oraz rozwiązywania nietypowych zadań matematycznych .

CELE SZCZEGÓŁOWE:
 samodzielnie konstruowanie gier np.: planszowych, karcianych, konstrukcyjnych, zagadek, łamigłówek, układanek, również gier terenowych, połączonych z aktywnością ruchową;
 doskonalenie techniki rachunkowej;
 kształtowanie pojęcia liczby;
 korzystanie z różnych informacji;
 uczenie się samokontroli i samooceny;
 planowanie własnej pracy oraz współpracy w zespole;
 stosowanie umiejętności praktycznych i rozumienie struktury zadania tekstowego.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW:
Program będzie realizowany podczas: zajęć pozalekcyjnych – koła matematycznego dla chętnych uczniów z klas III w wymiarze jednej godziny tygodniowo.
Realizacji założeń programowych sprzyjać ma różnorodność form pracy wzmacniających cechy charakteru uczniów, a więc praca w grupach, praca indywidualna, konkurs czy autoprezentacja. Sposoby osiągania celów powinny opierać się na zasadzie stopniowania trudności i zasadzie problemowości oraz uwzględniać przede wszystkim: możliwości i zainteresowania dzieci, przykłady z życia codziennego, dobór interesujących, nietypowych problemów i zadań, różnorodność środków dydaktycznych.
METODY PRACY:
 oparte na zabawie;
 słowie: wykład, opowiadanie, opis, pogadanka, dyskusja, praca z książką;
 obserwacji: pokaz, pomiar;
 działalności praktycznej uczniów oparta na grach dydaktycznych : metody symulacyjne, sytuacyjne, burza mózgów , kodowanie.

FORMY PRACY:
 indywidualna;
 w parach;
 w grupach.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
zapałki, zegary, miary krawieckie, plansze do kodowania, kalendarze, gry matema-tyczne, układanki, łamigłówki, kostki do gry, karty, domina matematyczne itp.

ROLA GIER MATEMATYCZNYCH
Gry i zabawy matematyczne aktywizują jego wiedzę osobistą i w naturalny sposób ujawniają jego zdolności; rozbudzają ciekawość poznawczą i skłonność do podejmowania myślenia twórczego.
Samokontrola postępowania, poddanie się regułom, działanie realizowane nie działania, ale dla sensu, który ze sobą niesie — to ważne właściwości zabawy dla matematycznego kształcenia dziecka.
Podczas gier i zabaw dzieci przyswajają sobie różne reguły, zapamiętują je i stosują w odpowiednim momencie.
Różne rodzaje gier i zabaw matematycznych umożliwiają zdobywanie bezpośrednich doświadczeń w zakresie spostrzegania liczb, działań matematycznych i figur geome-trycznych, sprzyjają samodzielnemu poszukiwaniu i odkrywaniu ich własności oraz stosunków przestrzennych, dopomagają w kształtowaniu pojęć matematycznych i geometrycznych oraz umiejętności operowania nimi w sytuacjach zadaniowych.
SPOSOBY REALIZACJI:
 dodawanie , odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb;
 kolejność wykonywania zadań;
 liczby rzymskie;
 zapisywanie i odczytywanie liczb;
 podział liczb na parzyste i nieparzyste;
 posługiwanie się jednostkami miary;
 posługiwanie się linijką centymetrową i miarką metrową – utrwalenie jednostek milimetr, centymetr, metr, kilometr;
 mierzenie, zapisywanie i porównywanie wyników - długość, szerokość, wysokość przedmiotów oraz odległość;
 szacowanie – mierzenie „na oko”, wykorzystanie miar używanych dawniej – łokieć, stopa, krok;
 korzystanie z ćwiczeń interaktywnych np.: Matematyczne zoo;
 konstruowanie gier matematycznych ( kalambury, orientacja przestrzenna, gry planszowe, kości, karty);
 rozwiązywanie i konstruowanie „kwadratów magicznych”;
 zabawy matematyczne wordwall;
 mierzenie i porównywanie temperatury i ważenie towarów;
 obliczenia kosztów – zabawy różne;
 wykorzystanie monet i banknotów z wycinanki do obliczeń pieniężnych;
 obliczanie obwodów figur;
 układanie figur geometrycznych oraz obrazków geometrycznych z patyczków jednakowej długości – badanie właściwości figur;
 wykorzystywanie figur geometrycznych (odrysowywanie figur, projektowanie z użyciem figur geometrycznych);
 oś symetrii;
 zabawy z kodowaniem dotyczące danej tematyki;
 utrwalanie pojęć minuta, kwadrans, pół godziny, godzina, doba;
 ćwiczenia w odczytywaniu wskazań zegarów w systemach 12 i 24 godzinnym. Zaznaczanie na zegarach podanej godziny;
 podział roku na dni, miesiące, kwartały ( pory roku);
 zapisywanie dat kilkoma sposobami i układanie ich w kolejności chronologicznej;
 obliczenia kalendarzowe;
 ćwiczenia sprawności rachunkowej w ramach czterech działań matematycznych – rozwiązywanie zadań z szyfrem, rebusy i łamigłówki matematyczne;

 zadania z konkursów matematycznych - Rozwiązywanie zadań z wcześniejszych edycji konkursów matematycznych- Puchacz Piotr, Mała olimpiada matematyczna;
 matematyka inaczej - Projektowanie własnych krzyżówek z zastosowaniem haseł wykorzystujących wiedzę matematyczną uczniów.

PRZEWIDYWANE EFEKTY
Pracując z uczniami na zajęciach koła matematycznego przyczynię się do rozwoju ich zdolności i zainteresowań, rozwinę ich umiejętności samokształcenia, pobudzę do samodzielnego działania i własnej inwencji twórczej.
Uczniowie potrafią: logicznie myśleć, uogólniać, wyciągać wnioski , obliczać obwody i pola figur geometrycznych, rozwiązywać zadania konkursowe z edukacji matematycznej, zastosować zdobytą wiedzę teoretyczną w praktyce.
Ewaluacja istotną sprawą w ewaluacji programu będzie pozyskanie informacji zwrotnych od uczestników programu oceniających przydatność, potrzebę prowadzonego koła jak i atrakcyjność zajęć w formie obserwacji, ankiety lub wywiadu.